jlMÉophe taal BIJVOEGSEL BUITENLAND. FEUILLETON. KONING ZIJN. TAM DB »AB Woenslag 10 Haart 1915, no. 58. DE OORLOG. Vó d e D a r (1 a nolle Tot nu too was er oogcnschijnlijk wel oen groo! verschil tusschen don inhoud v«Ui do offioioole Engclsehe en Turksoho berichten omtrent hol krijgsbedrijl in de Dardanelles Deze tegenspraak al thans voor wie oppervlakkig loost is go- makkelijk to verklaren, De geallieerden zijn voornamelijk mot oen politiek dool tot dien gewichtigen, stap overgegaan Noch op hol Westelijk noch op liet Oostelijk krijgstooneel be haalden hun Iroopon beslissende suc cessen Rusland zeil' zou wel eens gebrek kunnen krijgen aan onontbeerlijke artike len als oorlogsbonoodigdhedcn Een open breken van don waterweg tusschen Mid- dcüandscho en Zwarte Zee zou flus dub bel voordeel kunnen beduiden Immers hlTrdve, dal Rusland daardoor lucht kou •worden verschaft, zou liet wellicht Italic en Griekenland overhalen, de zijde van de Drievoudige Overeenkomst te kiezen Op laatstgenoemd rijk was daarbij in do eerste pl vals do hoop gevestigd En wel op een leger, door dien staal Enge land en Frankrijk ter beschikking te stel len Die landen hebben vóór fie Dardn- ging moet worden beschouwd, die ko ning Konstariliju in slaat stelt, voor zijn keizerlijken zwager den schijn te red den dat hij alles in t werk heeft ge steld, om den vrede le bewaren Maar. dil is slechts een onderstelling. I Komt ons zelfs voor, dal, wie zoo redeneeren. den invloed van de dynastieke belangen op het lot vies lands ernstig overschatten Toen in verband met de instelling van den Albaanschen slaat .Montenegro na den Balkanoorlog moest worden ge dwongen, hel door dal land eerlijk ver overde Skoetari aan hel Europcesch concert af te slaan Ier inlijving hij dal kunstmatig land, nam ook Italië aan de loolbelooging vóór Antivari doet, niettegenstaande koning Victor Emma nuel met een dochter van koning Niro- lans van Montenegro gehuwd is. Tol bereiking van dit politiek doel is er den aanvallenden landen dus veel aan gelegen, do in de Dardunellon gemaalde vorderingen zoo breed mogelijk uil le meten Doch dezelfde factor doet uiter aard de Porie of bel Turksclic liooldi kwartier naar den anderen kant over drijven. Nu hebben de ambtelijke berichten liet voldoende geleerd met open oogen liegen doen de hoofdkwartieren zelden of nooit Ms Londen dan ook beweert, dat een of ander fort tot zwijgen werd gebracht Konsianlinopel daarentegen, dal hel niet de minste schade opliep ocli dan lean de eerste meedeeling hel ge volg zijn van een verkeerde gevolgtrek king. die op haar beurt begrijpelijk is Vooreerst, aangezien de otlomanen de zware kanonnen uil hun verslerkingen licbben gehaald Deze werden op vor- dcklc punten opgesteld Terwijl nu en kele verouderde stukken van de forten vuren, om do tegenstanders te misleiden, worden de eigenlijke kanonnen zoo min mogelijk gebruikt, om den aanvallers hun plaats niet te verraden Daardoor nellen een voldoende zeemacht Maar de noodige landingstroepen ontbreken Nóódig, wijl anders de otlomanen de vloot der vijanden de zeestraat zouden kunnen binnenlokken en daarna achter de schepen den zak dichtbinden Met een Engèlsch eskader is dit in de eerste helft der negentiende eeuw geschied Van Turksche zijde werd een herhaling van die taklick voorgesteld Om dit le vermij den meet een leger dus op heide oevers inderdaad bezit nemen van wal er nog van de forten enz zal zijn overgescho ten En als soldaten-leverancier bood Griekenland zich door zijn ligging alleen reeds aan .Maar men weet helvoorshands moet de regeering le Athene niets van dit a vont uur hebben Blijkbaar komt de toe stand in de Dardanellen haar nog te onklaar vobl' Maar 'l is mogelijk, dat hel ontslag van Wcnizclos en wat daarop volgde als een vertooning of schijnhevve- Door COLETTE YVER. Geautoriseerde vertaling van W E. P zijn de Engèlsch e walervliegluigen ver plicht, zeer laag te vliegen, willen ze de opstelling toch ontdekken En dat heeft weer leu gevolge, dat die machines scha'- de. beloopen Een ervan kwam ui de zee terecht, van een ander word de verken nende officier gewond, terwijl twee an dere hydroraeroplaans onderscheidenlijk niet minder dan 28 en 7 malen geraakt werden. Niet alleen is het dus best mogelijk, dal forten aan de Dardanellen groolen- deels of geheel onbruikbaar werden ge scholen. maar de afstand waarop dat bombardement in de meeste gevallen plaats heeft, maakt een nauwkeurige vast stelling van hel daardoor bereikte on mogelijk Zoo helil>en de oorlogsschepen in de Golf van Saros over het schier», eiland Galipot! heen op n afstand van 18 r> K M versterkingen op den Azialischen oever beschoten. Hel doel zelf was daarbij dus eeneuuude onzichtbaar1 Eu dat de aan vallers zich zooveel mogelijk builen .schootsafstand aan de oevers houden, komt voort uit den drang der bevelvoe ring, om de schepen le sparen. Een zoo indrukwekkende macht, als Engeland en Frankrijk thans in de Egclsche Zee heb ben samengetrokken, zou waarschijnlijk wel bij machte zijn, den toegang lot Kon- stantinopel al' le dwingen Doch dit zou met te groole offers gepaard gaan En daarvoor zouden de genoemde mo gendheden juist in die omstandigheden een machtige viool le zeer van jioode heli heil J)c daarmee verkregen invloed moet immers dan eerst recht, zelfswek- liclit tegen Rusland, metterdaad kunnen worden ondersteund Voor de forten niet alleen hebben de oorlogsschepen voorts le vrcczcn ,\";ir I uur lijk is hel vaarwater er met mijnen ver pest En uil wordt het Wolfl-hureau le Berlijn uit Konstantinopel van „uitste kend ingelichte zijde meegedeeld, dal in tegenstelling met de Londcnsehe <*oni- mimiqué s nog geen enkele mijn door de geallieerden is opgeruimd. Volgens dal- zcUjJe telegram haddon de forlen van .Ie binncn-Dardanellen zich nog in l geheel niet in den strijd gemengd. O o r 1 o g s d 1* a c h l. Het Duitsche leger is bekend om zijn voorschriften«iet het minst wal «le uilrusting aangaat De oorlog Iveefl ook dat alles ondersteboven gegooid. I>e sol daat te velde ziet er heel anders uil dan de militairen, die in veld- grijs uniform nog door de straten van de Duitsche sleden wandelen la de loopgraven heeft die kleur allerhande sehakeeringen aan genomen Maar, voegt de oorlogs-corn*- spondeiU van hel ,,Bcr! Tageblatl in hel Oosten daar dadelijk aan toe het vol doet den dragers Hij acht liet dan ook zeer doeltreffend en slaaft (leze meening mei voorbeelden De officieren laten hun glinsteren dip •houdcrslukken. sporen en sabels hels» aT. Deze laatste gespt hij hij voorkeu)* aan zijn zadel vast. Tamelijk vaak komt het voor, dat dit wapen in den slag ver loren wordt Dan voorziet bij zich van een Russische, waaraan geen gebrek is M *n bedenke hierbij, dal van een oorlogstoo- neol sprake is, waar nog ruiterij-gerech ten mogelijk zijn, in elk geval cavaleristen in tegenstelling met tiet Westelijk fronl diensten kunnen bcwijzen. Ook de Düilschcrs omwikkelen gaar ne de beenen mei wollen slof Deze is zeer praktisch. Om zich voor de vijandelijke scherp schutters onherkenbaar te maken, dra- jen de Duitsche officieren in 'l ge ëcht meestal gewone soldatenjassen De Russen hebben echter goede kijkers. Ze herkenden de officieren bij luin tegen standers nl aan (le kaarlentassjChen, die blijkbaar uil de buitenzakken van bun jassen wipten. Deze. z.ïjn nu ook ver dwenen. Hoe kouder bot wordt, des te zon-i derlinger vormen van jassen ziel men De grappigste verbindingen van uniform •n burgerklecding worden gedragen Zeer in trek is bij de Duitsche militai ren in liet Oosten de daar inheemsche jas van schapenhont; dikwijls met het zwart geverfde leer naar buiten. Ook zag de dagbladschrijver een onderoffi cier in een gewone soldatenjas, waar op tressen van lampenkatoen bevestigd waren En oen Duilscli officier, die tot eersten luitenant was bevorderd, maar aan de Rzoera geen sterren kon krijgen, maakte zijn nieuwe waardigheid door spij kertjes uit een met leer overtrokken stoel ":enbaarl! II e I richten der sclicrps- artillerie De 1. ek. die het verslag van een ze?- 'cveehl leest, maakt zich zelden voorstelling ervan, welk een kennis en aring er noodig is, om een vijandelijk schip le treffen De tegenstand van de lucht verkort de baan van hel projectiel. Hel is dus; noodig, rekening le houden met den stand van den barometer, de tempera tuur, de vochtigheid van de lucht en', 2V- Zijn gelaat betrok, loen hij antwoord de: „Er bestaat een nauwe samenwerking tusschen hem en zijne Majesteit, hij laat zich 's konings particuliere secretaris-^ noemen. Eigenlijk zijn zij twee intieme vriendenin de koninklijke handelingen is het onmogelijk uit tc maken welk deel van den vorst is Ik zou geneigd zijn te goloovcn, dat de koning zich van dien leihand zou kunnen losmaken en al leen regeeren; hij liieeft daartoe de noodi ge geestkracht, gezag en overwicht. Maai* hij komt er rond oor uil, dat zijn raadsman hem onontbeerlijk is Dal is wel heel bescheiden." Gemma, die zonder ophouden door werkte, als ecu bedrijvige burgerjuf frouw, h ad ,li et gesprek op "t onderwerp muziek gebracht. De vurige Italiaansche was dol op muziek, evenals op alles, wat kunst was. De jonge lord en graviji Thaven babbelden met haar. Mei zijn koelen, spoltenden glimlach luisterde lier tog Bertie naar hen, terwijl zij spraken over opera's, componisten en concerten. Opeens werd alles stil, do gesprekken hielden op. De groolmaarselialk bleef midden in zijn spel steken mol den v vinger op zijn raadsheer De koningin zal rechtop, zij hield nog de naald en een rooden draad in de mollige hand en neu riede mei haar lieve stent de cnvalinc van hel laatste stuk. dat er gegeven was Zij wiegde bijna onmerkbaar Ivet hoofd heen en weer op de maal van de aria en haar opgcheVeu hand gaf de maat aan niet het eindje wol Dat aardige, tref fende deuntje zooals die eenvoudige vrouw, die locli een koningin was, h el zong, maakte een diepen indruk op Clara, die dezen avond door vreemde aandoe ningen bestormd werd. Zij zeide legen haar buurman: „Mijn leerlinge'', de aartshertogin van Oldsburg, lijkt niet op haar moeder; zij zal dus van haar vader haai* groole gees telijke gaven, en haar ernst geërfd heb- Leu en zelfs, als ik 't zoo zeggen mag. die onwillekeurige majeslcit, die haai* niet kwalijk kan nemen; men voell dal (die haar aangeboren is en zij heeft daarbij zoo iels lieftalligs. Er voer een rilling door den jongen man; hij zei bijna onwillekeurig „Ja, is 'l niet.-.. U heeft haar niet kun- nen zien, zonder dadelijk van haar *jie houden. Clara wilde niet te enthousiast schij nen „Ik heb haar nog niet veel gezien, de krachten richting van den wind» Dan veroorzaakt hel draaien om de leng- Ic-as van liet projectiel een zijwnarlsche afwijking in de richting van dit draaien De Duitsche kanonnen, die naar reehls getrokken zijn, dragen dus rechts Daar bij komen nog afwijkingen, die dooi hel draaien van de aarde veroorzaakt wor den, maar 'die echter praktisch de minste beleekenis hebben omdat op het Noor delijk halfrond alle projectielen, onver schillig in welke richting zij gescholen worden, een afwijking naar rechts krij gen en op het Zuidelijk halfrond naar links De omvang van deze afwijking neemt loe met de geografische breedte Deze moeilijkheden komen, zij hel ook in min dere mate. bij de artillerie le land voor Bij hel schieten ter zee echter komen rkarhij nog bijzondere moeilijkheden die professor Adolf Keller in de nieuwste atlevcring van ,.I'ioinelhens uitvoerig behandelt Ten eerste moet men er aan denken, dal (lc scheepskanonneii in voortduren de beweging zijn Schiet een schip <>n- d' vaart, dan vliegt hel projectiel t rechtuit, maar hel volgt eenigszins den gang van het oorlogsschip en het komt in een punt terecht, dal le verder afwijkt in de richting, waar hel schip in aart, naarmate het projectiel langer on derweg en de snelheid van hel vurende chip «rooter is Een projectiel uit een seheepskanon van Kiupp van 20,5 centimeter, dal voor het afleggen van (>000 meier ongeveer 10 seconden noodig heeft, zal dus als het schip onder hel schieten 25 knoopen i! v 12.8 meier in de seconde loopt. 128 meier naast hel doel inslaan De sehullcr moet dus richten op een punt dal 128 meter achter hel doet ligt Men huif! daarvoor de „kim van hel richl- tccstel naar evenredigheid in de vaarl- achting van het schip, zonrlnl men op liet doel zelf richten lean Bij een schol vooruit heeft men geen zijwaartsehe ulwijkiug, maar de snelheid vim hel projectiel wordt vermeerderd mot die v ui het schip Een doel op een .afstand van 0000 nieter zou men dus niet ken, maar er 128 meier overheen schio- ten Schiet men achteruit, dan zou men 128 meter le kort schieten Bij de beweging van hel schip komt ook nog de beweging van het doel Rij een loopend gevecht, waarbij. |dc heide ijouden in gelijke richting naast elkaar varen, mikt men als van een stil liggend doel Bij een gevecht daarentegen, waar de schepen elkaar in tegenovergesteld" iehling voorbij varen zijn de afwijkingen dubbel zoo groot als bij bel schieten ■en varend schip op een stil liggend doel. Als al defre moeilijkheden overwonnen zijn, komt echter nog de hoofdzaak, nl het slingeren en stampen van het schip. Ondanks de slinger-kielen, doen de sche pen van de Duitsche „Brandenburg - klasse in de minuut nog vijf of zes zij waartsehe slingeringen, die van de „Sak- zelfs zes of zeven, die sjms een helling van dertig graden bereiken Hot stampen, de schommelbeweging om de hreedle-as van het schip, is zelden meer dan zeven graden, en kan door hel plaatsen van de zware scheepsma chines en de geschutstorens in 'hel mid den van het schip zeer verminderd w ar den Nemen we aan, dat een schip bij een matige slingerbeweging, die zich alle twaalf seconden herhaalt, op een stil liggend doel scliiel, dan is het duidelijk, dat de vizierlijn om het eigenlijke doel punt steeds 'door een op en neer gaande beweging maakt, die juist hel doelpunt niet de grootste snelheid passfcert, om hoven en beneden langzamerhand in snelheid af le nemen en eindelijk om le kceren Zou de matroos het kanon afvuren, op hel oogenblik. waarop het vizier juist over het doel gaat, dan zou hij dit niet raken, want met hel besluit, de handb weging, hel spannen van de lijn, hel ontbranden van een slaghocd, bel vuur vatten van de lading, en hot naar hui len vliegen van hel projectiel, gaat zoo maar ik heb wel haar bekoorlijkheid gevoeld, en overigens heb ik geen en kele reden om de sympathie die zij mij inboezemt, le willen onderdrukken, Hare Hoogheid is nog een kind ,Zij is een vrouw verbeterde de on bekende. en hij deze woorden had zijn gelaal een raadselachtige uitdrukking ,Ik beklaag haar, dal zij eenmaal ko ningin zal moeien zijn en nu op haar ze ventiende jaar een Koninklijke Hoogheid is, die niels kan genieten van ifile genioe- gens van de jeugd Wal is die rol van Hoogheid zwaar, mijnheer „Zegt u dal wel, juffrouw Hersberg', was liet antwoord Blijkbaar amuseerde liet gesprek hem. Zijn laatste gezegde maakte Clara nieuwsgierig, zij keek haar metgezel van dien avond eens aan en Hoen zij hem zag glimlachen, waagde zij op te mei ken „Mijnheer, u is van avond een zeer voorkomende 'gids geweest in de offici- eele wereld, waarin ik alleen verdwaald zou zijn geraakt E heeft mij alle perso nen genoemd, allen behalve u zelf hen ik heel onbescheiden als ik u vraag mij dat ook nog te vertellen?" „Staal u mij dan loe, juffrouw Hers- 1» rg, u met een wederkcerige vrijmoe digheid le vragen: wie dacht u, dat ik was?' „Een kunstenaar", was Clara's an F woord. veeltijd verlor n, dat dit hij den bes ten schutter nog een kwart seconde be draagt Men richt het kanon daarom zoo, dat liet eigenlijke doel aan de hoven ol' aan de hcncdcngrens van de vizier lijn iigl, omdat het afvuren op deze langzaamste plaats van de vizierbewe ging de grootste trefkans biedt Hel vijandelijke schip is echter in be weging Nemen we aan, dal bet zes se- conden-nieter loopt twaalf knoopen), dan komt liet gedurende een vizierslingering 36 Meter vooruit Het slingermiddelpunt zal dus een schip van honderd Vlelei* lengte m In t gunstigste geval drie maal gewoonlijk echler sl^chls twee maal tref fen Heelt men deze drie of twee slechts zes seconden ml el kaai liggende oogen- bliklccn laten voorbijgaan, dan moet bel kanon opnieuw worden gericht Mikt men >olilcr op cle grenzen van de vizierlijn, jan verinopen zelfs twaalf seconden van le eene sehietgelegenheid lot de andere Hel schip legt dan iuLiisschcn 72 Meter af en de .schutter kan van geluk spreken, als hij hel doel twee maal voor zijn "wa pen krijgt Daarom behoort er buitengewone oefe ning en vastberadenheid toe, om op zee te troffen Berlüoschs Brief. OORLOGSDAGEN. Berlijn, 2 Maart 1913. Sederl eenige dagen wordt er weer druk iugeteokend op de stukken der tweede oorlogsleening Yoordeeliger en ns zekerder geldbelegging is op het 'iiblilc in Duilschland n'et denkbaar Voor bel uitbreken van den oorlog werd laarlijks door h *1 Duitsche volk ge- n de som op vijf lol zes miiliardeu ge sel) il De lijden zijn lang voorbij, waarin Duilsehloml lol de arme stalen behoorde ■li men de afgunst der lieden-zonder-be- zil naar hel sleinreiclie Holland za^ Duitse liland komt thans wat naUouaal vi rmogen betreft, onmiddellijk n i Frank- ijk eu dit wil heel wat zeggen, daar het DuiLsehe volk niet zoo spaarzaam is als iel Fransehe Ook nu, midden in den oorlog, waar in zijn gonscho 'beslaan op bel spel slaat, ontwikkelt liet een kracht op financieel gebied, die de groolsle verhizmg wekt In de nvuuid Januari bijvoorbeeld, zijn do hoogste bedragen sedert vele jaren op de spnrlvank gebracht Een wonder is het overigens niet Immers, bel voor het oorlogsbedrijf uitgegeven geld, reusach tige sommen, die gesehit worden op 30 iCliien 10 millioen per dag, blijven voor een groot deel in liet land en daar liet rék een hoogcren rentevoet belooft dan dc binken en de speelruimte voor nieuwe ondernemingen uit den aard der zaak beperkt is. spreekt liet eigenlijk van- zeil, >l:ti enorme bedragen op de tweede h oning gelcekend worden Zij is een p*r- conl hooger in koers dan de vorige, wet cn bewijs dat de economische loesLand goed is, beter nog dan op het tijdstip, toen de eerste afgesloten werd Op finan cieel gebied zal Duilschland niet over,- onnen worden. Wal de volksvoeding betreft zijn alle nu',aire gelen genomen, die hel dubbele d0< 1 bereiken kunnen met iLit wat voor handen is, toe te komen tol den volgen den oogst en de/en oogst zoo in te neh- dat hij wederom voor een jaar in behoeften voorziet Dal de voedings wijze daardoor een weinig verandert, is niet zeer belangrijk. Men past zich bij de/e eiseben aan zooals men zich bij den ganscben oorlogsloesland geassimi leerd heeft Een ander ding, dal weliswaar nog een toekomst-vraagstuk is. is, of de schulden last vu den staat zich n;et geweldig op hoopt door slceds herhaalde oorlog-.- leoiiin^en Want rekent men de kosten van liet oorlogsbedrijf volgens de bo- •ngenociïide schilling op ongeveer 10 milliard p»r jaar, dan zouden bij een oor- Icgsduui v m twee. jaren reeds minstens 25 milliard aan onkosten ontslaan zijn, daar dagelijks zoo en zooveel verloren goat aan onbruikbaar geworden geschut, „Zooveel le beter zei hij vroolijk, „prinsen van den bloede vinden hel heer lijk om voor kunstenaar gehouden te worden. Ik ben helaas maar een beschei den hecldhouwlicfhcbber. Geo van Han en.' „De prins van Hansen,herhaalde Cla *a, „de eigen neef van Zijne Majesteit9" Zijn mooie, innemende oogen lachten en zij veinsde een verlegenheid, die an ders niet in haar aard lag Zij hernam ,,lk heb ontzettende domheden begaan. Hoogheid' Hij vond liet geval verbazend grap pig ei\ stelde haar gerust „Integendeel, hel was veel aardiger zoo, u lveeft geheel open met mij ge sproken en ik was daar zeer door ge troffen. De etiquette is soms vree stol ijk vervelend, u heeft er mij een avond an verlost, dat,, vond ik verrukkelijk En ik voelde mij "Hok opzmijn gemak, juf frouw Hersberg." De koningin had haar borduurwerk ter zijde gelegd en raapte de verspreide wol bijeen Dat was liet teeken dat de avond als geëindigd beschouwd kon worden, Clara moest zicli volgens de etiquette liet eerst terugtrekken, mevrouw de Bén oir ville kwam haai* halen „Beste juffrouw Hersberg, ik hoop dat u gezellig gebabbeld heeft met den prins van Hansen! „Te veel gebabbeld .misschien", zeide Clara, „Nog niet genoeg", zei de prins, „maar we zullen nog wel eens beginnen De oude dame schudde bel hoofd, keek haar vriendelijk aan. bewonderde haar Maar Glara was nu heel bleek en bad haar masker \an koelheid weergevon den Haar voorhooRI was vochtig Me vrouw do Bénouville, die gewend was op alles le letten, vroeg .Gevoelt u zich niet wel?' .Jawel, maar ik herinner mij ik heb een gelezen, dat de handkus verplicht i-as bij de recepties van de koningin, 2al ik dat moeten doen'' De oude dame zag er vroolijk uil. „Welneel natuurlijk niet! Ilare Majes teit heeft dit alles afgeschaft En met sympathiek gebaar .stak Gem ma reeds beide handen uit en herhaalde de woorden, waar mee zij Clara ontvan gen had, met nog grooter hartelijkheid „Juffrouw Hersberg, ik ben zoo blij kennis niet u gemaakt te hebben; wan neer ik een oogenblikje lijd heb, zal ik probeeren e en.s naar uw lessen l e komen luisteren of, als dat niet kan, u tenmin ste goeden dag te komen zeggen op het laboratorium (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 5