I
PLANTA
JURGENS' I
PLANTENBOTER
45 CENTS PER POND
A.d'verten tien.
10 cent per week.
Wat aan het Belgische leger de groot
ste krachlontplooiïng en een voorbeeldig
./elf ver trouwen schenkt is, dat officie
ren en soldaten een onafscheidelijk
geheel vormen. Op het hoofdkwartier
der divisie hadden we genoegen ken
nis te maken met talrijke officieren.
Het viel me direct op ook later toen
we aan andere staven werden voorge
steld dat de uitvoerende militaire
autoriteit thans gevormd is uit een kern
jonge officieren, die wat tegen den vij
and wisten te presteeren. Door kolo
nel Jacques, een Congplees, op een pic
nic onthaald, kon ik mij met den over
ste een wijl onderhouden. De kolonel
wordt door zijn regiment verafgood om
zijn dapperheid en beminnelijk karakter
Na twaalf jaren dienst in Congo voerde
hij zijne nieuwe manschappen aan te
gen den Duilscher. Steeds vooraan, zou
den de infanteristen hem gevolgd heb
ben tot in de hel- Voor Dixmuiden
werd hij gekwetst aan den arm, daarna
aan den voet en niettegenstaande zijn pij
nen weigerde hij zijne dapperen te
verlaten
Zijn [heldenmoed wordt thans door
heel het regiment bezongen. De tekst
van het soldatenlied kregen we tot
cadeau.
Vandaar ging het naar het eigenlijke
front. Onze militaire gidsen riedem ons
aan voortaan het stilzwijgen te bewa
ren en slechts met kleine groepen,
vooruit te komen. Door de duisternis
trokken we den steenweg van Dix
muiden over.
,,Hier zijn we (slechts a,cht honderd me
ters van de Duitschers verwijderd," fluis
terde een officier me toe.
Langs een weg die als een magere rib
boven de inundatie lag, bereikten we
na minuten gaans1 eenige Loopgraven.
Geen enkele soldaat te zien. We togen
verder. Ook hier niets te bemerken, dan
de lijn der Loopgraven, water en nog
eens water. Wie zou denken dat enkele
honderden meters van elkaar duizenden
mannen op loer liggen om elkaar te
bespringen De aarde onttrekt allen aan
het oog van den tegenstander. In de verte
slechts nu en dan een pikdonker punt.
Plots eene stem Qui vive Un seul
liomme avancez!" („Wie daar? I.aat één
man naar voren komen").
't Is een kranige schildwacht, die de
waak houdt over zijn makkers
Om elf ure scheurt de maan de somr
bere wolken. We bevinden ons' nu in
de nabijheid van OudLStuivekenskerke
Hel woedt nu den omtrek verlicht. Tot
heel ver werpt het hemellicht een zilve
ren mantel op den oversti'oomden grond.
Maar wat ondraagBjken reuk waait u
tegen, 'tls waar, hier vonden duizenden
Duitschers hun graf. 'tZijn de in ontbin
ding verkeerende lijken, die de lucht verg
peSten. Honderden meters ver moeten
we over planken, steenen, brugjes de
inundatie over. Zoo bereiken we Oudr
Stuivekenskerke. Van het dorpje zal in
de geschiedenis meermalen gewaagd wor
den Maanden lang bevochten Duitschers
en Belgen ervan het bezit.
Than* is het toch invbezit der Belgen.
Van de kerk blijft slechts nog de helft
van den toren recht, van boven tot onder
doorgesneden; de kerkmuren liggen plat
tegen den grond, evenzoo al de huisjes,
een paar uitgezonderd. Iedere meter
grond kostte hier een menschenleven
Hij is den Belgen des te duurbaarder"
geworden. Wij bevinden ons hier slechts
vijfhonderd meters van de Duitsche lij
nen Wat de Duitschers ook pogen, dit
plekje grond zal hun steeds tot den dood
toe betwist worden.
Over onzen terugtocht in een volgen
den brief. P.
DE OORLOG.
EeninterviewnjetdenDflit-
schen gouverneur van België.
De oorlogscorrespondent van dc „Nord-
deulsche Allgemeine Zeitung" heeft een
interview gehad mei generaal vón Bissing
den gbuverneur-generaal van België. De
generaal zei o. a.over de toekomst van
België loopen de meeningen zeer uiteen
als men Belgen en Duitschers hoort.
Tussclien Duitschers en Oostenrijkers he
lstaat er in dit opzicht echter geen ver
schil van meening.
„Van den beginne af, toen ik op dezen
verantwoordelijken post werd. geplaatst,
ben ik mij bewust geweest, dat het mijn
taak zou zijn Duilsch karakter, Duit-,
scbe kracht en Duitschen arbeid hier in
ieder geval tot eere te brengen. Daarom
hoop ik de orde in België te vestigen en
de kalmte zoo goed mogelijk te handha
ven, wal zoo dringend noodig is, omdat
België als achterland voor de tegenover
den vijand staande legers gedurende den
verderen loop van den veldtocht een be
langrijke rol zal spelen en omdat de ver
bindingsweg tusschen de vechtende le-
feers en het vaderland door België gaat.
Deze weg moet in ieder geval beschermd
worden.
Ik was echter ook overtuigd, dat als
men een volle beheerschen wil en het oen
opgedrongen toestand wil doen erken
nen, men rekening moet houden met zijn
eigenaardigheden en dat men die in ieder
geval moet leeren kennen Bij mijn stre
ven om dit te bereiken, heb ik goede en
slechte eigenschappen bij Belgen gevon
den De goede, dat zij hun Land lief
hebben, dat een krachtig patriottisme
hen bezielt en dat zij graag werkenzij
het ook niet met de energie die bij ons
gebruikelijk is. Daartegenover heb ik ook
ervaren, dat de Belgen een luchthartig
heid bezitten, die ons vaak verbaast. Juist
daarom doen zij vaak aan slecht opge
voede kinderen denken, die weerspannig
worden, wanneer hun te veel verboden
wordt, of als hen met straf gedreigd
wordt voor dingen, die zij meenen niet
gedaan te hebben
Ik geloof juist gehandeld te hebben,
doordal ik er steeds naar gestreefd heb
niet willekeurig op te treden, de zaken
zoo rechtvaardig mogelijk te beschou
wen, zoo weinig mogelijk te dreigen, en
toch naar beste krachten straf te voor
komen, al heb ik ook scherpe verorde
ningen doen uitvaardigen en al heeft
men mijn hand ook hier en daar vrij
bard te voelen gekregen
Dit moest tengevolge hebben, dat ik
steeds mijn best gedaan heb, voor zoo
vei- ide toestanden dit toelaten, de be
volking ten nutte te zijn, dat ik haar
behulpzaam was den nood ider tij;den te
o\er winnen en dat ik in staat was, het
een en ander te redden, wat anders mis
schien vernietigd zou zijn. En ook daar
door dat ik uit alle macht gepoogd heb
hel economisch leven weer op de been
te helpen. Ik heb de bevolking steeds
erop gewezen, dat zij tot haar eigen
bestwil het werk moest hervatten. Ik
heb hiermede ook menig heugelijk suc
ces gehad, vooral bij den landbouw. Als
mensch tol mensch sprekend, heb ik
getracht, den Belgen duidelijk te maken,
dal het voor hun eigen bestwil is, dat
zij weer beginnen te werken. "Waar dit
gebeurd is, heeft men steeds op mijn
Jrulp kunnen rekenen, o. a. doordat ik de
verkeersmiddelen weer op gang bracht.
Kort en goed, in mijn verhouding lot
de Belgische bevolking heb ilc mij nooit
laten leiden door een gevoel van wrok
over datgene, wat onze troepen te lijden
hebben gehad van een slecht geregeerdgj
bevolking, hoe zeer dit ook voor een
man, die met hart en ziel Duitsch sol-
daal is, voor 'de hand jlag. Ik heb me (dui
delijk als doel voor oogen gesteld België
zoo levenskrachtig mogelijk te houden,
het tot een land te laten worden, dal
in de misschien betrekkelijk langen be-
zr ttingstijd steeds meer de toestanden
van den vrede herstelt, Daarom heb ik
ook de onbemiddelde vluchtelingen on
dersteund, heb ik er voor gezorgd, dat
de naar Duitschland weggevoerde bur
gerlijke gevangenen konden terugkeeren
zoo spoedig mogelijk, als len minste hun
onschuld gebleken was.
Het bestuur van België legt ons nog
meer maatregelen op van diepgaand ka
rakter Wij moeten er naar streven te be
werken, dat zooal niet op dit oogenblik,
dan toch in de toekomst, België zooveel
mogelijk door zijn eigen productie ge
voed wordt, dat het steeds onafhanke
lijker wordt van den invoer. Daarom help
ik in het bijzonder den landbouw en
daarom heb ik den geheelcn grondslag
van de productie veranderd, doordat ik
er alles voor doe om hel verbouwen van
suikerbieten tenminste voor de helft të
beperken en te vervangen door koren en
aardappelteelt. Ook wordt er veel aan
dacht gewijd aan den tuinbouw en wordt
de groente- en vruchtenteelt, vooral in
de buurt van Meehelen, ten zeerste voort
geholpen Vooral de vroege aardappels
komen hiervoor in aanmerking, daar men
die zoowel hier als in Duitschland zeer
noodig zal hebben
België is, behalve wat zijn kolen be
treft, aangewezen op den invoer van
grondstoffen en vooral op den uitvoer
van zijn fabrikaat Er is echter op het
oogenblik helaas geen mogelijkheid hier
te helpen."
De gouverneur wees er echter op,
itat hij, overal steun verleend had, waar
ook sJeeh ts hoop bestond de gestoorde
verbindingen weer aan te knoopen. In
het bijzonder zal het Duitsche bestuur
de laatste zijn om den uitvoer van Bel
gische producten te verhinderen, voor
zoover Duitschland ze niet noodig heeft
„Alles wat wij hier ondernemen, alle
toestanden hier zouden veel gemakke
lijker zijn. als de Belgen wisten, wat er
ten slotte uit hen worden zal. Maar ook
daarin zijn zij kinderen Op dagen, dal
men hier het kanongedonder vanNieuw-
poort en Yperen hoorde, luisterden de
menschen aandachtig en meenden zij,
dat hot ontzet door de bondgenoolen
naderde
Toen een Hongaar, die het interview
bijwoonde, de vraag stelde of de Ylaam-
sche bevolking tegenover de Duibcners
welwillender was dan de Waalsche, ant
woordde de gouverneur, dat er natuurlijk,
tusschen Duitschers en Vlamingen tal-,
ioozc punten van overeenstemming wa
ren in karakter, geschiedenis, afkomst en
taal Dit lvad vooral de Beieren zeer ge
troffen. Maar ofschoon de Walen geheel
op Homaanschen grondslag stondihi, was
de houding van dit gedeelte der bevol
king, on vooral van de boeren in de
pr j /incios Luik, Namen en Luxemburg,
onberispelijk. Het lag voor de hand in dit
verband over zekere fouten te spreken,
die do Duibchers vroeger beguan hebben
bij pogingen om volkeren van een andere
taal in zich iop ite nemen. Vou Bissing ant
woordde dat ieder Duilscher nu wel hel
gevoel had, dat zij voor menige fout,
waartoe zij vóór den oorlog sterke nei
ging hadden, nu gevrijwaard waren Wat
er ook geschiedde, deze fouten zou men
niet meer maken Hij prees het werk van
zijn medewerkers, vooral op het gebied
der Financieele toestanden.
„Nog is er zeer veel voor ons in
België te dóen", zei hij. „Wij staan nog
aan liet begin 'van onze laak Onze verbe
tering van den geneeskundigen dienst
voor mensch en dier draagt scnoono
vruchten De omvang der prostitutie
een leelijk ding, maar wij zijn met de be
perking begonnen Ook met de hier ge
heel onbekende sociale wetgeving hebben
wij hier een begin gemaakt door liet in
voeren van bescherming van kinderen en
kraamvrouwen en de beperking v,m vrou
wenarbeid Dit is het begin. Om het werk
óp groote schaal uit te voeren, ontbre
ken ons de middelen Maai* wij zullen ver
der gaan en liet begin heeft reeds vrucht
baar gewerkt, al ontbreekt ook den Bel
gischen arbeider de ontwikkeling van den
Duitschen arbeider en zijn begrip voor
sociale wetgeving. Voorzorg voor den
arbeider kent men hier te lande lernau-
weriuod Dit zien wij overal met ver
bazing, waai- wij ook komen
Geschiktheid voor den d i e n sl
Bij het begin van de mobilisatie had
het Duitsche ministerie van oorlog de 'di
rectie van het groote universileits-zie-
kenhuis te Berlijn, de „Charité" opge
dragen en mede te werken bij de mon
stering van de vrijwilligers. In het
„Deutsche Medizinische Wochenschrift"
brengen twee der geneesheerfin nu een
verslag uit van hun ondervindingen.
Zij deelen de onderzochten In dier
greepeu. De onvoorwaardelijk geschik
ten* de voorwaardelijk d w. z. slechts
voor bepaalde wapens geschikten, de
volkomen ongeschikten, de tengevolge
van algemeene zwakte zonder andere
lichaamsgebreken, op het oogenblik van
de monstering ongeschikten. Op 1829
onderzochten kregen zij het volgende
resultaat:
Geschikt waren 53,o/o voorwaardelijk
geschikt 7o/öop het oogenblik onge
schild 180/0 - ongeschikt 12o/0. Algemeene
lichaamszwakte werd geconstateerd bij 25
pel der menschen, die boven de 20 jaar
der menschen, die boven de 20 jaar
waren. De geschiktheid nam toe met
den leeftijd van de onderzochten. De
meeste geschikten waren onder de ar
beiders, namelijk 680/0.
Bij kantoor- en winkelbedienden was
liet tien procent minder. Bij geleerden en
studenten 12 0/0 en bij scholieren 18 0/0
minder Het getal ongeschikten was het
grootst bij geleerden en studenten en
eveneens dat van slechts voorwaarde
lijk geschikten. Het onderscheid tus
schen de bevolking van stad en platte
land was uiterst weinig
Oorlog en Socialist.
De vertegenwoordigers van de socia
listische en arbeiderspartijen in de lan
den der geallieerden (Engeland, Frank
rijk, Rusland en België) hebben te Lon
den vergaderd. Daar werd met alge
meene stemmen een motie aangenomen,
waarin 01. wordt verklaard, dat de oor
log niet gaat tegen de volkeren van
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije,
maar tegen hun regeeringen, die de
volkeren verdrukken, terwijl voorts nog
wordl geprotesteerd tegen de arrestatie
van de socialistische Doema-leden, te
gen het verbod van verschijnen van so
cialistische bladen, de veroordeeling
'au dc- hoofdredacteurs daarvan, evenals
tegen fle onderdrukking van |de Finnen
en Russische joden.
Wij halen de uitvoerige motie maar
voor een deel en eenzijdig aan, nl. juist
die zinsneden, welke met name in
Frankrijk bij „bourgeois" bladen als
„Temps" en „Figaro" een ongunstigen
indruk hebben gemaakt. De socialistische
minister Sembat heeft die motie boven
dien medeonder teekend En dat die
kranten verzet aanleekenen, ómdat de
naties als vijandelijke objecten vervan
gen worden door het bloedeloos begrip
der regeeringen, dat is toch niet meer
dan logisch Aanvankelijk zei men, dal
de strijd tegen het spook van het mili
tarisme was gericht.
Telegrammen.
Hedenochtend door ons ontvangen,
doch niet gebulletineerd
FRANSCHE LEGERBERICHTEN.
PARIJS, 19 Febr. 3 uur. In het Aisne-
dal en in de sector van Reims werden
vrij hevige jii'tilleriegevechlen geleverd
In de buurt van Perthes konden wij ons
in alle veroverde stellingen handhaven
Tusschen Argdnne en Maas bij de Pont
des Quatres Savants hebben wij bommen
werpers veroverd. In de Vogezen sloegen
wij twee infanterieaanvallen af ten Noor
den van Rissembach en in de buurt van
den Col Bonhomme. Bovendien brachten
wij onze terreinwinst ten Noorden en ten
Zuiden van de Südelhoeve in staat van
tegenweer en zetten er ons vast.
11 uur In België is een aanval op onze
loopgraven-stellingen ten Oosten van
Ieperen afgeslagen. De vijand had 5 com-
pagniëu in de eerste linie ontplooid en
deed een aanval nabij Rochecourf (erf
Noorden van Atrechl. Reims werd be
schoten. In Champagne bij Souain, Per
thes en Beiu-Séjour heeft de vijand in
den nacht van 18 op 19 dezer hevigel
tegenaanvallen gedaan teneinde de loop
graven te hernemen, die hij de vorige
dagen verloren had. Alle aanvallen wer
den afgeslagen. Het gevecht werd heden
voortgezet, waarbij wij nieuwe vorde
ringen maakten in het Argonnerwoud
Eenige Duitsche aanvallen in den nacht
van 18 op 19 mislukten. Wij vernielden
een blokhuis en bezetten de omgeving.
Drie Duitsche tegenaanvallen op de hoog
ten langs de Maas, bij Epache, op de
loopgraven welke wij den 17en verover
den, werden door ons geschut gestuit,
In de Vogezen tusschen Lusse en Ris
sembach, in de streek van den Col Bon
homme L dc vijand, nadat hij vasten
vtoet had gekregen op hoogte 601 door
een regiment aangevallen en verdreven
Hedenmorgen hebben wij door een legen-
aanval met D/a compagnie de hoogte
kunnen behouden, ondanks hevige aan
vallen Dc vijand werd op de hoogten
ten Zuiden van de Südelhoeve verslagen.
Onovertroffen fijn en zuiver van smaak.
Voedingswaarde gelijk aan Natuurboter.
ZONDER dit garantieschild in de verpakking is
men voor de zuiverheid niet gewaarborgd.
Men lette nauwkeurig op de verpakking
en eische uitsluitend JURGENS' PLANTA
plantenboter.
DE DUITSCHE BEDREIGING.
NEW-YORK, 19 Febr. Een telegram uit
Washington zegt, dat men daar niet
voldaan is met het antwoord van
Duitschland. Hel gouvernement heeft be
sloten haar houding te handhaven en een
tweede uitvoerige nota aan Duitschland
toe te zenden.
PARIJS, 19 Febr. Ve „Echo de Paris"
verneemt do. 18 Febr. uit Dieppe, dat
een Duitsche onderzeeër, dien middag
den Franschen handelsstoomer Dinorah
heeft gelorpilleerd, 16 mijlen van Diep
pe De boot werd lek, doch kon drij
vende gehouden worden en in den na
middag door vjsschersboolen te Dieppe
worden binnengeholpen.
LONDEN, 19 Febr. Officieel is uit
gemaakt, dat het Noorsche stoomschip
Belridge door een Duitschen onderzeeër
is getroffen. Stukken van een torpedo
zijn uit de romp gehaald.
OOSTENRJJKSCH LEGERBERICHT.
WEFNEN, 19 Febr. (Off.) Aan het
front in Russisch Polen werden gis
teren b evige gevechten geleverd, daar c'fl
Russen h un infanterie- en artillerievuur
versterkten tot bedekking van hun be
wegingen achter de gevechtslinie. Hier
uit ontwikkelden zich op verschillende
frjutdeelen gevechten, die geleid heb
ben tol het verdrijven 'der voorste
Russische afdeelingen.
In West-Galicië gingen wij hier en
daar tot het offensief over en verover-1
den wij eenige voorwerken van de voor- j
sle vuurlinie. De Tirolers en de keizer-
lijke jagers bezetten, na een overmoe-1
digen stormloop, een door den vijand
sinds zes weken versterkt en met ver
sperringen omgeven dorp. Zij namen 300
gevangenen. De gevechten in de Kar
paten worden met groote hardnekkig
heid voortgezet. Ten Noorden vanNad-
worn.i en Kolomea sloegen onze troe
pen aanvallen der Russen af, met groote
verlezen voor den vijand. De gevechten
worden steeds heviger.
HET BESCHIETEN VAN BELGRADO
\YKENEN, 19 Febr Off. Op het Zuide
lijke oorlogstooncel hebben de Serviërs
den lanlsten tijd herhaaldelijk open ste
den aan ónze grens beschoten, o. a. werd
den lOen Febr. op Semlim gescholen!
en vielen ongeveer 100 granaten op de 1
stad, waardoor verschillende gebouwen, 1
als b.v. het postkantoor beschadigd vver-
den en burgers werden gewond Twee 1
kinderen werden gedood. Den 17en Febr j
is Mitrowilza beschoten. De opperbevel-
hebber onzer Balkanlegers liet hierop
Belgrado oenigen tijd bombardeeren
Door een parlementair is er den Ser- j
visclien opperbevelhebber kennis van ge- J
geven, dat in het vervolg iedere beschie
ting van een open stad door een gelijke
beschieting beantwoord zal worden.
DE DARDANELLEN BESCHOTEN.
KONSTANTINOPEL, 19 Febr. Uit het
hoofdkwartier wordt gemeldt:
Hedenmorgen hebben Engelsche en
Fransche schepen de buitenste forten
aan de Dardanellen beschoten. Zij vuur
den ongeveer 400 projectielen af, even
wel zonder ander resultaat, dan dat een
soldaat door een losspringende steen licht
aan het been werd gewond.
HOOG WATER.
iVlitsingen.
j.21 Febr. v.m. 5.26
Maandag 22 6.13
Dinsdog 23 7.17
Woensdag. 24 8 40
Donderdag. 25 10 09
Yrjjdag. 26 <1119
27 n.m. 1212
abonpementen worden dage
lijks aan ons bureau aangenomen
De Administratie.
Bnrean tot Publiciteit ran Weten
schappelijk Nieuws.
Singel 275 AMSTERDAM
Tel. No. 10789, 10148.
Afd. Schriftelijke Cursussen.
CuratoriumMr. Dr. C. F. SCHOCH, Dr. H. C.
PRINSEN GEERLIGS, Prof. Dr H. D. J.
DODENSTE1N. Jhr. Mr. L. H. VAN
LENNEP.
LEER:
Nederlandsch
Fransch
Dniiseb
Engelsch
Italiaansch
DecnHoh
Noorsch
Zweedsch
Russisch
Spansch
Maloisch
Latijn
Grieksch
Esperanto
Handelscorrespondentie
Schrijven zonder Fonten
Een goeden Styi
Een goed Handschrift
Boekhouden
Wiskunde
Scheikunde
Logica (de kunst van het denken)
Rhetoric» (de kunst van het spreken)
en 101 undere vakken
door onze schriftelijke cursussen. Uitstekende
examen-opleiding Geroutineerde docenten.
Billjjke condities. Goede resultaten.
Het gratis-prospectus bevat alle verdere
inlichtingen.