FEUILLETON. KONING ZIJN. Woensdag 3 Februari 1915, no. 28. Bij het Steancomité. Dinsdagsmorgens in de benedengang van liet Stadhuis, ingang Ilelin De doorgang lijkt versperd door de groep wachtende menscheu: voor de eerste deur rechts de Belgen die hun bon voor warm eten komen halen; vlak daartegenover de eerste deur links hel lokaal waar hel Steuncomité voor de Middelburgsche slachtoffers van den oor- log zilting heeft Wc gaan linies binnen. Aan de groote tafel zillcn daar in groepjes eenige leden van liet Slcuneo- milé, om daar iederen Dinsdagmorgen; van 11 tol 12 nieuwe aanvragen om steun in ontvangst te nemen. Lel wellederen Dinsdag n i e u w e aanvragen. We d>en in deze dagen de er varing op, dat de mensch wonderbaarlijk makkelijk went laan abnormale toestan- standen, en daardoor wel eens vergeet dat ze nog altijd abnormaal zijn. Daarom leek het ons niet kwaad er nog weer eens aan te herinneren wal daar iederen Dinsdag in die zaal van het Stadhuis gebeurt en dal iedere week weer nieu- w e aanvragen inkomen en onderzocht moeien worden. Deze week bijv. kwamen er weer dertien in. Dan is er echter nog iets dat dadelijk bij hel binnenkomen treft. Dal is de sa menstelling van hel comité •We gelooven niet dat het mogelijk is in Middelburg een lichaam le vinden, waarin zoowel uilecnloopcndc elementen eendrachtig samenwerken een predikant, een pastoor, een joodsch godsdienstleer aar, liberalen, gereformeerden en lier- tvormdeo, een sociaal-democraat, in één Woord een staalkaart van alle richtin gen in onze samenleving. En toch oen samenwerking en eensgezindheid, die slechts doet betreuren dal liet niet meer zoo gebeurt „Wie volgt?' Binnen komt de man of vrouw die voor de deur stond le wachten, en naar een der groepjes van hel Steuncomité wordt genoodigd. Werkeloos of ondersteuning wegens jr.ilitiedienst van den kostwinner? En dan worden alle gewone vragen ge daan: naam, ouderdom, gehuwd, kinde ren, vak, hoeveel tol nu toe verdiend, bij wien, inkomsten van alten aard, buis- huur, enz. Nauwkeurig worden alle bijzonderhe den opgeschreven, en dan blijkl in ver scheidene gevallen reeds dadelijk dat de aanvragers niet bij het Steuncomité aan hol juiste adres zijn. Er komt bijv. een vrouw die verschil lende naaihuizen door overlijden ver loren heeft. Ja>, - dal is niet een gevolg van den .oorlog. Je moei je wenden lot hel arm bestuur Daar ben je ook veel beter te1- rochl dan hier. Want als de oorlog af- geloopen is, houdt hel steuncomité op Ja wel, mijnheer, maar je gaat niet graag naar hel armbestuur en daarom dacht ik, dal ik misschien hier steun kon krijgen. i Dat govoel, dat het makkelijker valt naar het Steuncomité le gaan, dan naar het armbestuur of diaconie, blijkt telkens En het is goed dat die opvatting beslaat AVant liet is inderdaad iets anders. Maai' het leidt er onvermijdelijk toe, dat meermalen persjonen moeten worden afgewezen die hulp hoog noodig lieoben En ook: dat er at te gemakkelijk wordt geprobeerd iels van bet Steancomité los te krijgen. door COLETTE YVER. Geautoriseerde vertaling van W. E. P. EERSTE DEEL. 6). 'Als zoo uilgevoi'schl wordl wat ide aanvrager of aanvraagster aan wekei- lijksch inkomen heeft, dan blijkl soms dat met alles wal de kinderen inbrengen reeds een inkomen is verkregen veel grooter dan" het Steuncomité ooit toe kent. Wanl dit gaat in liet gunstigste geval nooit hooger dan f 7.50. Maar daarnaast slaan lal van andere gevallen, welke reeds op den eersten aan blik duidelijk bij hel comité thuis bc'- hooreu. 't Is veelal dezelfde droeve historie- ontslagen omdat de patroon, geen werk had. Maar telkens komt ook de verzekering dat zo lvot liefst van alles weer willen werken, en dan wordt hun aangeraden, zich hij de Arbeidsbeurs aan te melden die Dinsdagsmiddags in hetzelfde lokaal zitting heeft, maar die, dal mag hier ,ook niet ontkend worden, slechts héér weinig arheidsvraag le verruilen heeft voor de massa aanbiedingen van arbeids krachten. En dan zijn er telkens weer gevallen die het comité voor ingewikkelde kwes ties stellen; bijv. door de nationaliteit; van aanvrager of aanvraagster, die zich Nederlander noemt, maar I misschien niet meer is, of door kwesties van hel uitblijven van verplichten onderstand bijv. bij echtscheidingen, vragen die eer voor de rechtbank dan door 'l comité zouden moeien worden opgelost. Als al die aanvragen zijn genoteerd wordl de lijst in handen gesteld van hel vrouwcncoinité, dal door een onderzoek ieder geval op zich zelf nagaat, waarbij natuurlijk ook nog allerlei ontdekkingen gedaan worden En dan in een bijeenkomst iederen. Vrijdag wordl door hel comité op grond van iul die gegevens beslist 61' cr steun zal worden toegekend, en zoo ja, dart Wordl voor ieder liet bedrag vastgesteld berekend naar het stelsel dal wij reeds vroeger uitvoerig meedeelden, waarhij re kening wordl gehouden mei de groollc van hel gezin en hel geven al ol' niet van een hijslag voor de huishuur. Is het geval niets voor hel steun comité, dan wordl daarvan aan den aan vrager bericht thuis gezonden. Wordt er wel een toelage toegekend, dim kan de aanvrager zich daarvoor, iederen Maandagmorgen aanmelden. Die Maandagmorgens staal de gang van hel stadhuis gewoonlijk propvol voor deur va,n hel lokaal. Dan komen in onaf gebroken rij de ondersteunden binnen om aan' de groote tafel uitbetaald te worden, eerst zij die wegens hel onder de wapens zijn van hun kostwinner nog een uilkccring krijgen hoven de rijksuih- keering, cn daarna de werkcloozen. behalve ,zooals de lezer reeds weet de georganiseerde vakarbeiders; limtnerlio- den, schilders, metselaars enzdie uit betaald worden door hun eigen verceni gingen. Dat betalen 's Maandags gaal vlug maar niet zonder ondervraging, want men weet het- van- heigeen de werktf- lopzen aan extra-Werk hebben bijverf diend .wordt de helft afgetrokken van de uitkeering van het Steuncomité. Ieder, binnenkomende legt zijn kaart over met zijn nummer. Twee leden van het comité zoeken dat nummer en den naam op in lijsteu waarop bij ieder, mei andere bijzonderheden, ook staal, op welk bedrag de uilkeering voor hem gesteld is. En dan Wordt weer gevraagd „De vorige week gewerkt?" „Jawel, mijnheer." „Hoeveel verdiend?" „Zoo en zooveel mijnheer." Dank zij de loonstaten van verschik lende ondernemingen die vaak losse werklui aannemen ''gasfabriek, stadx- sdhuur, werkverschaffing; kan meestal dadelijk nagegaan Worden of de opgave juist is Het Comité heeft trouwens nog andere bronnen van inlichtingen, Dan wordt het bedrag van 'hef ver diende voor de helft afgetrokken, en de rest uitbetaald. Eu inmiddels hebben weer een paar andere leden de huurkaarl in orde ge maakt voor lien die */s van de huishuur vergoed krijgen. Ieder van hen krijgt nl iedere week een bon luidend als volgt: Bon voor een bedrag van f zijnde 2/3 der huishuur, over de week geëindigd 101 Huurder Bovenvermeld bedrag is dooi- mij ont vangen voor de huishuur over de week geëindigd101 De verhuurder Om le voorkomen dal de toelage voor huishuur voor andere doeleinden ge bruikt wordl, moeten de ondersteunden dien bon terugbrengen, onderteekend door hun huisbaas. Is dal in orde, dan krijgen ze een nieuwen bon Maar is de bon niet goleekend. dan krijgen zc geen nieuwe, en ook geen nieuwe toelage l Gebeurt wel eens dat de huurder doodkalm een ongeleekenden bon over legt En als hij dan daarop altent wordt gemaakt, is hij erg verbaasd. Ilij heeft lottt zijn huisbaas laten teeltenen, ver zekert bij. Maar hel comité i.s onver biddelijk: geen onderleckening, gccu nieuwe bon. Er wórden thans wekelijks 10S huur- bons uitgegeven. Trouwens ook hij de hierboven be doelde navraag naar liet extra-verdiend loon moet hel comité geducht op zijn tellen passen. „Gewerkt?" „Ja, mijnheer, een dag of twee „Hoeveel heb je verdiend?" „Eén vijf lig Terwijl dan óf reeds dadelijk uil de lijsten 61 later uil inlichtingen blijkt, dat er veel langer gewerkt, en veel meer ver diend is. (Maar zoodra hel comité daar zekerheid van hééft, is hel onverbiddelijk. De toe lage wordt de volgende week geheel ingehouden. Dal leidt er dan meestal loe dat do bc-lrokkene zich den volgenden dag. Dins dag, komt verdedigen, of wel dat hij er zijn vrouw op afstuurt. Dan blijkt het wel eens dal de vrouw zelf niet geweten heeft dal haar man zooveel verdiend heeft, of wel men boort de vraag: „Moeten ik en1 de kinderen cr onder lijden, omdat mijn man hier verkeerd opgaf?" Die gevallen zijn wel eens hard Maar, lalen wc er bij voegen, dal de aanvragers, die men van onware opgave verdenkt, herhaaldelijk gewaarschuwd worden, vóór hel comité zoo n beslissing neemt Jlet is bovendien noodzakelijk Want er zijn er altijd dis aan de verleiding geen weerstand kunnen bieden om le trachten een extra gulden er hij le* krijgen. En de wekelijks terugkeprende uitgaven zijn toch al zoo groot dat het comité wel nauwlettend moet zijn, om hel voor de vele goeden niel Ier wille van de enkele kwaden te bederven. Want het zijn uit zonderingen Waarom we dal alles nu nog weer eens beschrijven? IWe hebben hel al gezegd. Een mensch wenl zoo gauw aan 'l abnormale, en vergeet daardoor dal 't abnormale er nog altijd is De uilkccring van bet comité die begin December f 629 50 bedroeg, toen den 19den daalde tol f 599 95, bedroeg in de week eindigende: 2 Januari f 625.— 9 635.72 16 610.60 23 621.— 30 569 - 51 aar ze is in de afgeloopen week al weer tol boven 600 gestegen, en leb tend op de nieuwe aanvrage die Dinsf- dag inkwamen zal zij Maandag a s wel weer nog hooger zijn. flel zijn niet altijd dezelfde persor nen die ondersteund worden Er gaan er af, die werk vinden, eu er komen er weer anaere DtJ. Over het algemeen kan men zeggen, dat sedert eenige maanden de toestand slalionnair blijft, wat "de georganlseer- Zij bezat die eigenaardige lichtgeloo- vigheid van geleerden, die zich door niets uil het veld laat slaan Ivosor was 'haar held en zij geloofde vast in zijn uilvindersgcnie Maar Goelhlied maakte tegenwerpingen en pleille voor den ouden grondslag van ruiling. Hij bouwde den staat der toekomst op andere grondslagen en had hel bestaan van geld eu goud noodig om zijn theorie, oen theorie van een burger-staatsambte naar, aannemelijk le maken en te kun nen loepassen. „Jawel, Goelhlied zei Ivosor vrien delijk, op dien overredende» en nad,vuk- kelijken loon, waardoor hij, meer nog dan door zijn woorden, de menigte voor zich wist te winnen, „maar je ziet toch wel, beste vriend, dat we niet vooruitkomen; de maatschappij wil uiels met zich laten beginnen. Maai- de vernietiging van liet goud zo,u een natuurlijke onteigening zijn. Op denzelfden dag, dal ik hel goud zal gedoiod hebben, door het in massa te prodpeeeren, zulfen de rijken elkaar ver slagen aanzien, alsof de inhoud van hun brandkasten plotseling in kiezel steentjes was veranderd. De koning zelf zou niet meer de traclemcnfen van zijn li ofhouding met al Ihun mooie ordeleekencn en galons kunnen beta len, want natuurlijk zou 't papieren geld, dat niets meer vertegenwoordigde, niet meer gangbaar zijn en hij zou al zijn weelde en al zijn grootheid en dus ook zijn gezag zien verdwijnenwant zijn gezag ligt in het goud van zijn schatkist, in het goud van zijn unifor men en van de nestels van zijn ad judanten Weg met Wolfram, dan begint hel rijk van de j-ppubliek der unionisten waai- de volksregcering zichzelf waardij zal weten te vormen." Allen hoorden hem zwijgend aan, met die opgetogenheid van leerlingen tol wie de meester spreekt. Zelfs Clara liet zich wiegen door dien heerlijken droom van een vreedzame omwenteling, die aan al len geluk zou brengen zonder één drup pel bloed le hebben gekost. De wood- den van Ivosor brachten haar terug naar haar voordracht van zooevcn, waarvan haar gedachten nog vervuld waren. „O, dat weet je nog niet, Ismaël, dc koning was straks op mijn college, hij is incognito mijn demonstratie komen bijwonen; ik lieb hem niet herkend; ik heb zelfs1 zonder hel te weten, even mei onzen grooten vorst gesproken." Zij lachte, K,osor schudde het hoofd. „Welnee, je vergist je, hij zou zoo iels niel gedurfd hebben. Sinds hij, mid den in de voorstad eeu hoefijzer tegen zijn gelaal geslingerd heeft gekregen, gaat hij nooit uit, tenzij voorafgegaan door zijn lictoren en gevolgd door zijn preloriaansche lijfwacht ,dal weet je ook wel en hij rijdt alleen maar in een ge pautserd rijtuig Je hebt je vergist, Clara, hel was iemand anders, je hebt een of anderen knappen, roodharigen man voor Iicin aangezien." - „Nu, hij of een ander, wal doel 'l er eigenlijk toe!" zei Clara „Je begrijpt toch wel ,dat Zijne Majesicil mij niel van mijn stuk heeft gebracht." Na die woorden overstelpten altenden koning inet aanklachten. In de Voorstad werd hij alleen nog maar bij zijn bij naam „Duiu-brood" genoemd. Hoe kon het ook anders? Op een lijdslip dal je dank zij den «rooien vooruitgang, aan alle kanten koren kon krijgen, uit Amei rika, uil Frankrijk, uil Duilschland, en voor zoo'n geringen prijs, zouden nu prpteclicwcUen cle hongefsnoodprijzen weer terug doen keerent Hij wilde zoo de Landbouwers begunstigen. Wat waren clat nu voor menschen! Voor't meerendecl kleine grondeigenaars, die niels bezaten dan den grond, dien ze her bouwden Zij vormden een zelfvoldanen stand, voor wien genieten hoofdzaak was. I bewijs daarvan was dat het heele plat teland van Lithauen zich verzelle Ier gen de collectivistischc theoriën van de Unie. De koninklijke regeering wijdde den betreft, die bij hel werkeloozen fonds zijn aangesloten, en dat ze eer toe dan afneemt bij de ongeorganiseerden In hel geheel werden van begin Au gustus af door het Steuncomité uitbetaald een bedrag van f 20 311 En de strekking van dil verhaal Och, we zullen maar niel zoeken naar mooie woorden Ilel iederen Zaterdag ons door den penningmeester, den lieer Herin Boasson, Markt, toegezonden lijstje an inkomsten, met zijn steeds vermin derende wekelijkselie bijdragen, is veel welsprekender I)E OORLOG EN DE ARBEIDENDE KLASSE. Voor de Vrij-socialistcn verceniging al hier irad gisteravond als spreker op de heer 1" Domela Nieuwenhuis Na te zijn ingeleid door den heer Jac. L A de Lange hield de krasse grijsaard1 oor de geheel gevulde kleine zaal van liel Schuttershof oone rede, waarin hij ten eerste de christelijke kerk verweet niets te hebben aangewend om den oor log te voorkomen en dus niet gehandeld te hebben in den geest van Jezus, die zei- de „Gij zult niet dooden Doch ook de Internationale sociaal democratische organisatie heeft niets ge- laan dan protesteeren. maar daden ble ven achterwege Reeds in 1901 hecfl spr de algenicene werkstaking voorgestaan in geval vait een oorlogsverklaring, eu is ia dit idee versterkt in den loop der lijden. Voor dat idee had de sociaal-democratie pro paganda moeten maken eu de werksta king bad moeten uitbreken Iegelijk met de mobilisatie Spr. verwijt de S I) A P'ers in all"- landen behalve Rusland en Italië, voor de oorlogscredielen le heb ben gestemd. Spr verkiest een burgeroorlog boven een oorlog lusschen twee landen, want dc vijand van den arbeider is niet tje irbeider uit een ander land, maar dc kapitalisten zijn de vijanden van do ar beiders. De vijand van dc internationale ar beidersbeweging is het internationale ka pitalisme. De arbeiders zijn slaven voor den oorlog lusschen twee landen; na dien oorlog zijn ze dit nog De internationale bonden van trans portarbeiders, spoorwegarbeiders en mijnwerkers, kunnen door stakingen hel aanvoeren en aanmaken van oorlogsma teriaal tegengaan De in begin 1911 lot slaiid geko men samenwerking lusschen de bon den van de drie genoemde bedrijven in Engeland, noemt spreker een zécr belangrijk feil, want evengoed als zulk een samenwerking mogelijk is ten op zichte van de arbeidsvoorwaarden, is het ook mogelijk ter zake van de oorlogsverklaring Een der ernstigste rampen, die een »evolg van den huldigen oorlog is, is iet wegzinken van liet internationale gevoel onder de arbeiders, maar loch zullen de arbeiders gaan begrijpen, dal zij in hel vervolg zich niet verkeerd moeien laten sturen, dal zij zich niet moeten laten gebruiken in hel belang der kapitalisten. Dat laatstgenoemden hun eigen zaken verdedigen, neemt spr. liun niet kwa lijk, niaar dat de arbeiders zoo dom zijn de brandkasten van anderen te verdedigen, begrijpt spr. niel. De arbeiders moeten in de toekomst oorlogen onmogelijk maken, dil kunnen geen vredesconferenties, geen vredes- bonden en geen vredesvorsten. De financiers, de kapitalisten zijn de ware vijanden van dcu vrede, en van de arbeiders. Mannen als Carnegie kunnen in schijn wel vredesvrienden zijn, maar hij heefl zijn geld verdiend als presi.dent aan de slaal- en ijzertrusl; wier fabrika ten gebruikt werden voor oorlogsmale- iaal. Spr. roept alle arbeiders toe deze kwestie met machtigen geest en helder hoofd en niet in een ooiiogsroes le beschouwen, en dan zullen zij de overv luiging krijgen geen vaderland te heli- ben en dus ook geen vaderlandsliefde le kunnen hebben. Spr. beschouwt het een schoone roe ping dev arbeidersklasse, 'de vredes apostel te zijn. Er is wel eens gezegd, dat de oor log liet dierlijke in den mensch doet ontwaken, maar spr. z.ou dit nu niet meer durven zeggen, want hij zou hiermede de dieren beleedigen Eeu roofdier doodt zijn prooi om den honger le bevredigen; de men schen dooden in den oorlog alleen ora le dooden. Naar aanleiding van een deel uil een tooneelstuk van mevrouw Roland Holst, eindigde spr. met als zijn over tuiging uit te spreken, dal wij de vre de zullen vinden, als wij hem allen illen vinden. Er volgde op de rede een luid ap plaus. Na eenige opmerkingen van denbeer Wilderom, werd de vergadering dpor den heer de Lange mei dank aan den spreker en aan de opgekomenen ge stolen. KUNST EN WETENSCHAPPEN. Speenhof f. Het slaat nu vast dat Zaterdag 13 Februari Speenhof! le Rotterdam zat gehuldigd worden hij zijn koperen feest als dicliter-zanger. Hij zelf zal zingen, eenige leden n liet Rotlerdanisch Tooneelgczel- schap: verleenen hun medewerking, uien beraamt enkele Speenhoff s liedjes in beeld le brongen, waarbij Piet van der Hem de leiding zal mevnen Co Doncker komt met een toepasselijk schimmen spel De N a t u u r. Het eerste nummer van dil populaire tijdschrift in 1915 bevestigt volkomen den aangenamen indruk, dien men er in d en loop der lijden van heeft op gedaan Het illustratief gedeelte wordt steeds beter verzorgd en telkens we der uitgebreid en is daarbij, evenals de artikelen steeds belangrijk en actu eel Bijzonder actueel al is dit na tuurlijk louter toeval zijn een tweetal artikelen over onderzeeërs Ook wordt gesproken over den oorlog en de loopgraven in Zuid-West België ONDERWIJS. Solliciteeren voor hoofd In een Zondag te Alkmaar gelioud»n vergadering van het Propaganda-bureau voor Noord Holland van den Bond van Ned Onderwijzers hield de heer W 11 Vliegen, socialistisch wethouder van Amsterdam, een inleiding over „Solliciteeren voor hoofd"' De zaak be schouwd uit h et oogpunt van den ge meentebestuurder." Aan het verslag dat het „Hand van deze rede gaf ontleenen we de volgen de gedeelten Als de goede elementen zich aan die sollicitaties onttrekken is een ge meentebestuur ten slotte verplicht min derwaardige elementen te moeten be noemen Stel u dus op het standpunt van den gemeentebestuurder. liet moet een hoofd benoemen, maar de personen, die het graag zou willen benoemen, solliciteeren niet. Terecht gevoelt men zich daarover verontwaardigd en in de school komen de oudere bekwame elementen dikwijls te staan onder jon ge minderwaardige krachten Zulks schaadt hel onderwijs in liooge. mate Dc corps, eenmaal benoemd, zal het hoofdschap met hand en land verdedi gen. Eerst wanneer echter het besef van de overbodigheid in het corps zelf is doorgedrongendan gaat het gebouw zich vooral aan hel welzijn van die menschen cl» om die te be voordeden werd de groole meerderheid van liep proletariaat uitgezogen. Ieder voegde zijn meening er bij Cla ra zelf sidderde bij de gedachte aan de ontzettende ongelijkheid, die één enkel mensch zoo hoog en liet grootste deel van hel volk zoo laag plaatste. Goelhlied en Johannes Ivarl schallen hel aan tal gezinnen dat men had kunnen on derhouden alleen met de buitensporige sommen, die hel hof verkwistte. Kosor uitte zijn medelijden met hel lage volk uit de groole sleden, liet eenige dat hij gekend liad, in hartstochtelijke woorden een apostolische ijver gaf iets verhe vens aan zfjn nietige gestalte. Clara voelde een ernstigen, kal men eerbied voor hem. T,ocn de vier leiders de vergaderzaal verlaten hadden, bleef zij met Kosor alleen onder de neerhangende roode vlaggen. 1 I „Ga je alleen naar huis", zei hij lol liaar, „zoo laat in den avond?" „Natuurlijk. Isiuaël, dal doe ik toch al lijd?" „Is je liuis vroolijk, het is zoo eenzaam ,;Het is niel somber, Ismaël, het spreekt van werk, van denkefi, van hoop." „Van welke hoop?" „Dat weet je wel, beste, de hoop er te wonen mfet jou, wanneer onze zaak gezegevierd zal hebben, wanneer wij recht zullen hebben op geluk, om dat wij zelf geluk hebben verschaft aan onze medemenschen Hij bleef zwijgend met een verslagen uitdrukking op zijn gezichtna een oogenblik zei hij met doffe stem „Ik wou dat ik een hond was, die je bewaken moest, of een knecht, die je gehoorzaamt, of het kleed, waar over je loopt, hel vuur dat je ver warmt, het bed waai" je op rust Zij greep zijn bond stevig vast, als was hij een kind, dat zij tot bedaren bracht. „Je bent mijn broer, mijn vriend, het licht van mijn geweten, je zult een maal de metgezel van al mijn levensda gen zijn - „O, Clara, ik heb je lief!" riep hij met uitgestrekte handen. „Stilt" zeide zij, zich terugtrek kend, „luister...." In de aangrenzende kroeg begonnen een paar dronkemans stemmen het „Kolenlied te zingen, een gedicht, dat de jonge Conrad geschre ven had met het oog op de pas geno men besluiten. Het was een oneindig droeve klacht, met schallende oproer kreten. Kosor en Clara bleven sprakeloos staan, al hun medelijden mei liet*prole- tariaat kwam weer boven Eindelijk gin gen zij samen naar buiten en namen op de stoep afscheid. fWoïdt vervolgd}.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1915 | | pagina 5