MIDDKLBURGSCflE COURANT.
fS7* jaargang.
1914
Donderdag
31 December
Het Oorlogsjaar-
BINNENLAND.
Kameroverzicht.
Uit Stad en Provincie.
De Vluchtelingen.
M«r»*t T»r»ekij*t Aagtiyki, aii «itsosftariag m Zom u FiaiUagea
pax kvatUil, ioowsI tooi Midltlbmrg al» voor all* plaat»** ia N*4trlaa4 traaeo pp. i 1.31)
Afjomiarlijk» nmmm ko»t*a 5 raat?
Aivarteatil* ft 10 Mik per regel? By abouamtmt veel lagai) tteboorte-, looi. ea
alle aaiere faailieberiehtea ea Daakbetaigiagea na 17 regelt f 1.10} elke i-gel »«it
10 eeai. Beclaaei 40 eeak per regeL Groot* letten aaar 4e plaats 4ie ify iuwti|
OtT Advertenties vóór één nar te bezorgen.
Dal nummer bestaal uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
WEGENS NIEUWJAARSDAG ZAL
DE MIDDELBURGSCHE COURANT
MORGEN NIET VERSCHIJNEN.
Wc zulten het zoo maar noemen Want
heeft een uwer nog een gedachte aan wat
er vóór het uitbreken van den oorlog
in het afgefoopen jaar gebeurd is' Denkt
u nog wel eens aan liet Mei-feest? Aan de
heftige bespreking van de ouderdoms
rente? Het jaar werd ingeluid door de
hoopgevende benoeming van de verzoe
ningscommissie inzake onderwijs, nu
een kwestie waarover men even moet na
denken om in bijzonderheden zich tc her
inneren waar het om ging. De kiesrecht
kwestie, vrouwenkiesrecht, wie praat
er nog over?
Als we hier dezen dag, getrouw aan de
loude gewoonte, een terugblik werpen op
de gebeurtenissen van het afgelóopen jaar
in ons land, dan blijft alles helder tol
eind Juli. Wat daarvóór gebeurde ligt
in een nevelachtig verschiet. En day
En wat m het laatste half jaar zoo
weldadig aandeed, dat was de verdwijning
van alle verdeeldheid tegenover hei ge
meenschappelijk gevaar. Geen partij-poli
tiek meer! Nu ja, de sociaal-democraten
roeren zich in den Iaatsten tijd weer wat
sterker, maai- dit is begrijpelijk uit ei
genbelang, sedert hun zoo luidruchtig uit
gebazuinde internationale organisatie
kracht zoo algeheel machteloos bleek le
gen het oorlogskwaad. En in ieder gevat
verdient het erkenning en waardecring
dat ook zij in Augustus het landsbelang
boven alles stelden, en trouw met de an
deren samenwerkten om onze regeering
in staat te stellen tot de maatregelen die
noodig waren voor het handhaven onzer
neutraliteit
Dal bij het belangrijkste wetsontwerp
dat aan de Kamer werd voorgelegd, nl
tol leening van 275 millioen, len slotte
een kleine minderheid tegenstemde, was
ook niet te wijten aan onwil om in dc on
kosten van den crisistijd tc voorzien Het
betrof slechts een verschil van mccning
over de wijze van dekking, en het eind
resultaat is geweest dat de definitieve be
slissing daarover nog eenige jaren is op
geschort.
Die geest van eendracht werkte ook
door waar de burgerij zelf regelend op
trad. Overal verrezen commissies waar
in personen van de meest uiteenloopende
richting elkaar ontmoeten
nog. wie zou er belang in stellen als we En al moge op sommige plaatsen tie
over die onderwerpen gingen schrijven1'
Er is oorlogWij zijn er nog buiten,
óf liever: we zitten er midden in, al doen
we niet mee. En omdat we er midden in
zitten, moeten we aldoor gereed staan
en ondervinden we schade.
Alles wat van het afgeloopen jaar te
vertellen is, komt neer op maatregelen
om ons gereed te houden, om te trirh-
ten den oorlog van onze grenzen te we
ren, en om het stoffelijk nadeel zoo ge
ring mogelijk te doen zijn.
Moeten we nu nog een opsomming
geven van al die maatregelenmobile
statie, uitvoer-verbod, economische voorJ
ziorgen, maatregelen die nog bestaan
en die iedereen van zelf (kent?
Nederland wacht, en regelt
Het leger waakt, geweer bij den voet.
En opmerkelijk was het, hoe in Augustus
in ééns de spot en afkeuring die men
■vroeger zoo vaak over ons leger hoorde
verdwenen om plaats te maken voor
een betuiging van vertrouwen. En dat
vertrouwen bestaat nog, al is het ook
moeilijk, juist voor een leger, dat voor
actie is bestemd, om werkeloos te blijj-.
ven.
En beschermd door dat leger, wacht
Nederland af, met zorg zich afvragend
wat de toekomst zal brengen, maar
toch ook zich bewust zijn plicht als
neutraal te hebben gedaan.
We behoeven slechts naar België te
zien om te beseffen ,dat het niet onze
„rechten. zijn, die ons tot nu toe bei-
hoed hebben voor overval. De sterkste
macht die ons beschermt is de omstank-
digheid, dat de heide oorlogvoerende
partijen in den huidigen stand van zaken
oude tegenstelling nog vex-hinderd heb
ben dat men pole de Arbeidersorganisaties I
voor volkomen gelijkwaardig meetelde,
in tal van andere plaatsen werd de
samenwerking wel gezocht en gevonden,
iets wat op zich zelf al een merkwaardig,
verschijnsel was
Die samenwerking was ook noodig
wr -al is ons laud niet -direct in den
strijd betrokken, de nadeelige gevolgen
zijn enorm. Er mogen er zijn die door ge
lukkigen handel met de oorlogvoerenden
een buitengewoon voordeel behaalden,
dat zijn toch maar enkelingen verge
leken bij het aantal van hen die als werf-
keloozen In eens op straat werden ge
worpen, vooral in de groote steden,
maar ook eigenlijk overal.
Het is in dat opzicht dat de nu aan
het bewind zijnde ministers den dank
van het volk hebben verdiend voor den
reusachtiger! /arbeid dien zij in deafgeloot
pen maanden hebben verricht om tóch
het maatschappelijk raderwerk zoo goed
mogelijk in gang te houden.
Om regelend op le Lreden juist in een
tijd waarin alle toestanden abnormaal
zijn en bijna alle gewone beginselen hun
beteekenis hebben verloren, dat ver;-
eisóht een koele overweging en kundig
inzicht in de werkelijkheid.
Van zelf denkt men bij die dingen aan
minister Treub, die eerst als minister
vau Handel, later van Financiën, vari
zelf op den voorgrond trad, en algemeen
bewondering wekte door zijn doeltref
fend ingrijpen. Maar men vergete toch
niet dat ieder der ministers op zijn
eigen gebied met abnormale regelingen
te dóen had, en dat ze gezamenlijk in
er slechts nadeel bij kunnen hebben ons ministeiTaad de beslissingen namen, die
aan de zijde van den tegenstander te het hoogste belang van ons land vortnp
zien. Dat is een sterke factor Maai' n.l de beslissingen in de talrijke
juist daarin ligt toch ook de waarschu1-
wing dat we op onze hoede moeten zijn,
zoodra de nu bestaande even wichtsspan
ning verbroken wordt, én de mogelijkheid
ontstaat dat het eigenbelang om ons te
'ontzien niet zoo groot meer is.
Maar op 't oogenblik tellen we nog
mee.
Er wórdt om een woord van goedkeu
ring van onzen kant gebedeld. We zijn
moeilijkheden met de oorlogvoerende stak
ten.
En dan is er nog een persoon naai'
wie we met warme bewondering kunnen
opzien. Dat is onze Koningin. Van heL
aandeel dat zij heeft in de leiding der za
ken komt weinig „in de krant". Maar
behalve dat zij zelve in de Steunbeweging
herhaaldelijk door haar daden een aan
sporend voorbeeld gaf, en door persoon
heer P 1 e y t e de verschillende sprekers
uwer zijn begrooting beantwoordde Ze
deed eerder denken aan een kantoorr
kast met vakjes, waarvan hij telkens een
nieuw vakje loper, trók, om een paar stuk-1
ken te laten zien. n het dan weer dicht
te schuiven, en een ander valt je te
openen.
Kon het ook anders? Over de hoofdei
zaak bij een begï oting, n.l. de finan.J
cieele politiek, ftdr e hij een vruchtbaar
debat niet mogelijk omdat alle plannen
in hun afwerking rijn gestuit door den
oorlog. Er bleven toen slechts kwesties
over
Bij hetgeen hij daarover zei, was nog
't een en ander dat als nieuwtje
kon gelden Zoo de meedeeling dat ten
aanzien der Djambi-conccSsies twee con
tracten in den mank zijn, zoodat het
31 Januari af loop v. van den termijn
dan geen beletsel nicer zal zijn
En voorts de meedeeling dat bij bezig
is met de saraenslelling van een wetsf-
ontwerp om den staat gelegenheid te
geven tot uitbreiding der staatsbedrijven
ïn het voorjaar hoopt hij dat in te
dienen
Op de vragen van den heer Colijn
antwoordde de minister o a. dal het de
bedoeling is de facultatiefstelling van
liet godsdienstonderwijs voor al de ge-
subsideerde bijzondere scholen te doen
gelden iets wat den heer Colijn te ver
ging blijkens zijn repliek Maai'die zaak
zal hij later weer ter sprake brengen
De wensch van den heer Colijn voor
een dictator als leider der pestbestrijf-
ding was den minister al te kras. Z. i
is de pestbestrijding op den goeden weg
er bestaat samenwerking en tevens me
dewerking van de zijde der inlanders.
Dictatoren zijn gee\ geschikte personen
in Indië, gelijk de ervaring heeft geleerd
De begrooting werd ten slotte z. h s.
goedgekeurd, nadat de heer v. d. Bie-
sen verklaard had geacht te willen wor-
len worden tegen gestemd te hebben
Toen nog een sliert kleine westontwer-
pen.
Daarbij kwam ook de rumoermakende
kwestie van de Nederlandsche posterijen
en den Engelse hen censor ter
sprake
De opgeblazen zaak werd kalm door
geprikt, en zakte ineen.
De minister van waterstaat
de lieer Lely verklaarde dat inmenging
van eenige bniienlandsche mogendheid
in de postverzending absoluut niet is
voorgekomen. Het bekende geval van
den brief uit Amsterdam die later bleek
via Engeland te zijn gegaan naar DuitSclif-
land is het gevolg van vergissingen bij
het sorteeren van brieven Deze ver
gissingen zijn liet gevolg van het feit, dat
vaak minder geschoold personeel moet
worden gebruikt Dit verschijnsel komt
ook in andere landen voor. De Minister
bezit een brief die 2 Augustus uit Wee«-
nen naar Den Haag verzonden is, 14
September daar aankwam en ook „ope
ned by censór" was, te Londen. Te
Amsterdam zijn wel eens brieven gevon.
den die bestemd waren voor België, zelfs
één gericht aan den gouverneur van Bel
gië v. d. Goltz.
En toen ging de Kamer uiteen tot
12 Januari
overstroomd met brieven en couranten uit ^jke bezoeken zich op de hoogte stelde
Duitschland en met officieele berichten I wan hetgeen ons leger deed en doet,
uit Engeland, om ons toch maar bekend hoorden we telkens weer van personen
te maken met him lezing van de gebeur- j die hel weten konden, met grooten lof
tenissen gewagen van de kundige belangstelling
Ons voLk is echter zijn reputatie van waarmee zij het verloop der zaken volgt, t
nuchterheid tamelijk wel trouw gebleven, j wm het helder inzicht dat zij in de toe'-
Hel is waar dat het zich niet van uitingen standen toont, en van de karaktervastf-
van afkeuring over sommige oorlogsdaden he id waarvan zij daarbij blijk geeft,
heeft onthouden. Maar het heeft die po
gingen tot beïnvloeding van zijn meening Met zulk een leiding aan het hooft}
rustig op zij gelegd om zelf zijn opinie van de landszaken, en met zulk eeneensf-
te vormen. gezindheid in het volk daarachter, gaan
Na de eerste week van, soms zeer wij met genistheid het nieuwe jaar in,'er
-sterke agitatie, is ook de kalmte vrij wel moge komen wat er komen wil.
teruggekeerd De wachter, die op den
dijk het kruien van het ijs gade slaat,
vond zelfs dat de kalmte en geruststel
ling te groot was. Die waarschuwing, zoo
herhaaldelijk in de laatste maand van
regeeringszijde uitgesproken, zal haar uit
werking wel niet gemist hebben. Maar 't
is toch goed dat ons volk kalm en zonder
angst de zaken bekijkt.
Eerste Kamer.
Zitting van Woensdag 30-12.
Het was geen rede in één stuk waar
mee de minister van koloniën de
DE OORLOGSLEENING.
Vau verschillende zijden wordt de vraag
gesteld, hoe personen, die door middel
van een commissionair in effecten of
bankier op de vrijwillige slaatsleening
inschrijven en van wie dus de regeering
geen inschrijvingsbiljet ontvangt, bij een
eventueele inwerkingtreding van de ge
dwongen leening bewijzen kunnen, dat zij
aan de vrijwillige leening hebben deel
genomen.
Het antwoord hierop is zeer eenvoudig
wie door een commissionair of bankier
inschrijft, ontvangt na betaling de offici
eele staatsschuldbrieven. Aan deze staats
schuldbrieven zijn gehecht stortingsbe
wijzen tot gelijk bedrag als de staats
schuldbrieven zelf.
Gaat de gedwongen leening door, dan
knipt men die bewijzen van de stukken
af en legt ze op het belastingkantoor over
tot het bedrag, waarvoor men in de ge
dwongen leening moet deelnemen..
DE KERST-TRACTATIE VAN DU
GRENS- EN KUSTWACHT.
Van verschillende zijden hoorden we
reeds van militairen van grens- en kust
wacht betuigingen van erkentelijkheid
voor de Kerst-lractatie, hun bezorgd door
het daarvoor gevormde vrouwencomité.
In een advertentie in dit nummer deelt
dat comité in bijzonderheden mee hoe
hel zijn taak heeft vervuld We raden
ieder aan idie advertentie te lezen, en stip
pen er hier uit aan dat aan ongeveer
33 200 militaire kust- en grenswachters
werd toegezonden een pijp, een blik
speculaas, cacao, suiker, geld voor melk
bij de cacao, en 10 sigaren: terwijl Tom-
dat de tijd te kort was om allen le berei
ken) nog voor 27.402 manschappen een
geldgave aan de kommandanten werd ge
zonden
Van de ontvangen r 52 850 werd op
deze wijze f 34 754 "uitgegeven Maar het
comité heeft zijn taak ook nog niet neer
gelegd, en hoopt met dat saldo van,
f 18.096 datgene te doen wat het meest
gewenscht en noodig is voor onze man
schappen
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij kon. besluit:
is aan den reserve-majoor J T Wil-»
kens, van het wapen der infanterie, op
verzoek eervol ontslag verleend;
zijn met 1 Jan. benoemd tot buiten-»
gewoon adelborst bij de Kon. marine/-
reserve de heeren C P. van Diest, J
de Vries, J. Stolp, A J H van Kappen
en A. Steen;
is met 1 Oct 1915 benoemd tot direc
teur van het post- en tel. kant. te Vee-
nendaal, J M. Neujean, thans doimn.
post le kl.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Ook de DuitscheC ens or.
Als tegenhanger van dé klachten over
brieven van en naar Duitschland en Oost-
tenrijk, die door den Engelschen cen
sor zijn geopend, vertelt een inzender in
de N. R C. van een brief van Londen
naar ons land, die door de Duitsche cenf-
suur te Berlijn is opengemaakt
O, die postadministratie'
Boter.
De minister van landbouw, nijverheid
en handel heeft bepaald:
dat de maximum-prijs voor boter, be
stemd voor verbruik in Nederland, gele
verd door producenten aan verkoopers
van boter gedurende de maand Jaj-
nuari f 1.55 per K.G. zal zijn bij ver
pakking in wit fust van 50 K.G.
Verkeer met België
De camiondienst Roosendaal—An ((-
werpen—Brussel vice-versa, welke dé fir
ma Van Gend en Loos enkele dagen ge
leden moest opheffen wijl het Duitsche
bestuur geen passen meer afgaf, is, naar
aan de „Tijd" wordt gemeld, thans weer
hervat.
den len luit D. G van Niel. Hel verslag
is ecliter te lang voor onze zeer beperkte
plaatsruimte We moeten dus volstaan
met de meedeeling dat hel comité door
geldelijken sleun in staat was de kinde
ren voor een lange tafel te brengen, vol
met pakken suikergoed, chocolade, koek
jes en sinaasappels.
Namens dc vluchtelingen werd dooi
den heer Edm Campe een woord van har-
telijken dank gericht tot luit van Niel. ge
volgd door een welgemeende ovatie
De uitdecling door trekking van de
gaven verschafte aan de kleinen een
heerlijk uurtje.
N. V. Belgische Krediet-
vereeniging
Gisternamiddag had hier ter stede in
de Sociëteit een vergadering plaats ter
bespreking van het stichten eener Bank
onder den vorm eener Naaml Vcnnoot-
„Belg Krediet vereeniging' Deze heeft
teil doel aan Belgen die in Nederland ver
toeven en lijdelijk in geldverlegenheid.
zijn, maar toch voldoende waarborg bie
den, voorschotten te verstrekken
De vergadering werd door talrijke hier
vertoevende gegoede Belgen bijgewoond
De zetel der Maatschappij zal in Amster
dam gevestigd worden, afdeelingen zullen
gesticht worden.
Uit Middelburg
Alhier hebben in 1914 totaal 2017
schepen, te samen metende 189 188 Ms.
aan Loskade, Kaden enz ligplaats gcf-
fcad.
De trein, die tot nu toe alleen des
Dinsdag liep als markltrein, en die hier
's morgens te 9.33 uit Ylissingen aan
komt en te 9 35 vertrekt en dan rijdt
tot Goes zal vanaf 2 Jan loopen op
alle werkdagen
Uit V.lisslngen.
De vrijliberale kicsvereeniging le
Vlissingen heeft gisterenavond tot
candidaat voor den gemeenteraad gesteld
de heer W. Anker, aannemer
Zooals we reeds vroeger kort
meldden zal Zaterdag 9 Januari het s.s
„Tjisondariin aanbouw op de werf
der Kon Maat. „De Schelde" te V liv
ing en, voor rekening van de Java
China Japan lijn te Amsterdam, des na
middags te 23/4 u te wal er worden gela
ten
Het Provinciaal Inlichtingenbureau in
de Lange Delft alhier zal morgen den
geheelen dag gesloten en vanaf 1 Januari
s.s. slechts geopend zijn des middags
tusschen half twee en half vijf en des
avonds van zeven tot acht uur
Het aantal bons voor warm eten be
droeg heden 1214
Het aantal vluchtelingen is te Oost
burg door vertrek op 29 en 30 Dec.
naar Nunspeet, telkens met een honderd
tal zoodanig geslonken, dat in t begin
van Januari het gewone onderwijs in de
openbare school weder kan aanvangen en
-het beursgebouw voor de marktbezoe-
kers in gebruik kan worden genomen.
Er zullen nu nog een 300-tal behoeftige
Belgen tc Oostburg overblijven; onderlus-
schen beginnen vele anderen, die tot du
toe door eigen middelen in hun onder
houd konden voorzien, angstig het oogen
blik te verbeiden waarop ook zij von an-
derer dan eigen zorg zullen afhangen.
We ontvingen een dankbaar gestemd
verslag van een Kerstfeest dat Zondag
te Retranchement is verschaft aan
lie kinderen der behoeftige Belgische
vluchtelingen, dank zij het initiatief
Uit Walcheren.
Te Souburg heeft de Nieuwjaar^
collecte opgebracht f 222 65.
Tengevolge van t ontslag nemen als
raadslid van Biggekerke door den
heer L. Simonse oud-burgemeester is
een verkiezing uitgeschreven legen 19
Januari a. s en de stemming en herstenf-
ming zoo noodig op 29 Januari en 9 Fej-
bruari d. a. v.
Uit Tholen.
In de Maandag te Staveniss)©
gehouden gemeenteraadsvergadering werd
een adres van L. van den Berg Jzn., ink
houdende een verzoek tot vrijstelling van
art. 31 2e lid der algemeene politiever
ordening voor kennisgeving aangenomen
Op voorstel van B. en W. werd beslob
ten ontheffing te trachten te verkrijgen ter
voorziening in de vacature van1 onder
wijzer met verplichte lioofdacte.
Op voorstel van B. en W werd inge
trokken het raadsbesluit van 23 Decent
ber 1913 .betreffende consessie-verlee*
ning van een electrische centrale van
den heer J L. Meijer in verband met de
pas nieuw ingevoerde provinciale ven-
ordening, betreffende etectriciteits-
voorzienüig voor Zeeland.
Mchtiging werd aan B. en W. verleend
tot verkooping van grasi, aarde, enz voor
het jaar 1915. Herbenoemd werd met al-
gemeene stemmen als klokluider de heer
J. Beekman; deze benoeming geldt als
vaste aanstelling.
Yoorts werd herbenoemd als vaste gé-
meentewerkman P de Rijke.
In antwoord op een door den heer
Potappel bij de rondvraag gemaakte op
merking, zei de voorzitter dat de bestrar
ting-Sloofdjjk in behandeling is bij B. en
W en dat hij hoopt eerlang met een
voorstel daaromtrent te komen. Wat be
treft de verlichting op den Kerkweg en
den Stavenisserweg acht hij 't wenschelijk
te wachten tot lateren tijd, gelet op de
