MIDDELBURGSCIS GOCRAIT.
Dinsdag
1 December
BINNENLAND.
5*. 283.
187* Jiirgiag.
1914
£>'tr« «owramt Ttrsohyjtt dagalijki, aet *itiomd«rimg tos 2ob^ m PiMtdago*:;
,f.Ti}a pti kwartaal, soowal toot Middelburg als toor alia plaatiaa is Nadarlaad franco pp. f 1.26;
Afzonderlijk* summers kostos 5 oast.
A4v*rt«iitiU* bij abonnement op voordeelig* voonraardwu
Prospeotsssas daarvan sijs aas bet bureau ta bekomau«
Advertentie* toor bat aaritrolgeuda summer moetes dei middags tr één uur
aas hat bateau bezorgd sijs.
AdvartantiS» i 20 east par regtll Bij abouomest tboI lagari GtboorU-, dool- au
alle aadere iamiliebariobtsu eu Dankbafcnigingan ras 1—7 regels f 1.60; elke i gêl meer
20 eest. Raolamaa 40 coat par regel. Groots letters maar de plaats, die «ij isseaiia.
Tot de plaatsiug tu adrertsutiöa eu reclames, sist afkomstig uit Zaaland, bstrsffesdf
Masdel, Nijverheid «u Geldwezes, is gerechtigd het dlgemeel AdTOrtefitle-Bawet
A. 1M5 LA KAB As., M.Z. Vearnurgwal #M, Amsterdam.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
De actie tegen de opcenten
Van hetgeen er gebeurd is bij het on
derzoek van het leeningsvoorstel in de
afdeelingen der Tweede Kamer, weten we
Alleen dat de tegenstanders van het ont
werp den ernstigen wil toonden met de
regeering tot overeenstemming te komen.
Maar dat is ook al het beste wat men
in de gegeven omstandigheden mag ver
dachten.
Mr. Troelstra heeft in een de vorige
week te Amsterdag gehouden rede een
Woord gezegd, dat veel waarheid bevat.
Hij erkende de groote bekwaamheid van
minister Treub, maar hoe groot deze is,
een psycholoog is hij niet. Hij heeft,
zei de heer Troelstra, weinig begrip van
den zielstoestand van het volk waarvoor
hij maatregelen moet nemen.
Het is werkelijk reeds eenige malen
tijdens zijn ministerschap gebleken, dat
de heer 'Treub jnet zijn Voorstellen in bot
sing kwam met een vrijwel algemcene
opinie, 't Is gebleken bij onderdeelen van
de Stuwadoorswet, 't is zeer sterk geble
ken bij zijn uitsluiting der bedeelden van
de ouderdomsrente, waarmee mr. Treub
aan de armenzorg-principes der kerkelij-
ken trachtte te gemoet te 'komen, maar
integendeel een felle kritiek uitlokte. En
'tis nu gebleken bij 'topcenlen-ontwerp.
Voorkeur van een keffing-in-eens bo
ven een aflossing door opcenten is te ken
nen gegeven door personen uit ülle par
tijen. behalve uit de chr. historische, en
ook uit de anii-revolutionaire partij, uier
be to o gen echter een alleronaangenaamste
bijsmaak hebben van politieke partij-be
doelingen.
Maar het zonderlingste in het geval is,
dat de regeering zegt tot haar keuze
gekomen te zijn uit de overweging dat
ze den politieken wapenslistand niet wil
de verbreken.
Ze bereikte juist het tegenovergestelde.
Dit voorstel, waarvan minister Treub
nadrukkelijk verklaart dat het niet zijn
eigen belasting-politiek weergeeft, gaf aan
de sociaal-democraten aanleiding tot bet
op touw zetten van een krachtige agitatie,
iets waai-voor de leiders wellicht heel
dankbaar waren, nu de droeve onmacht
van hun partij in den oorlogsaanvang hun
propaganda-kracht niet weinig had ge
knot
Het bracht voorts de drie vrijzinnige
groepen in één gelid, van de heeren Storli
en Nierop af tot dr. Bos toe.
Het lokte artikelen van krachtig verzet
uit van verscheiden katholieke bladen.
Zou voor deze regeering, die haar be
staan als extra-parlementair ministerie
baseerde op den volkswil, dat alles niet
een afdoende reden zijn om wijziging te
brengen in haar voorstel waarvan de,
voornaamste voorsteller zelf verklaart, dat
het niet volgens zijn principe is?
Men behoeft tegenover den heer Treub
werkelijk geen betoog te houden over het
schadelijke van opcenten. Hij zou dat be
toog misschien nog beter kunnen leveren
dan iemand anders. En hij zou ook als
een van de besten in ons land een aan
zienlijke belasting voor de meest vermo
genden kunnen verdedigen.
Het is dan ook redelijk om aan te ne
men dat hij niet halsstarrig aan dat door
hem zeker niet geprezen opeen ten-plan
zal vasthouden en dat hij tegemoet zal
komen aan de meerderheid der Kamer-
groepen die een overeenstemming met
hem wenschen.
Mr Treub is er niet de man naar
om zich daarbij van de wijs te laten bren
gen door wat al te luidruchtige woorden
van de socialistische protest-meetings
En ook niet door de venijnige ophit
sing van de „Standaard" waarachter hot
speculeeren op politieke winst niet ver
borgen blijft. Immers 'twerd zoo terecht
door mr. Marcbant Zondag te Amsterdam
gezegd, dat door die opoenlen de sociale
voorstellen voor goed van de baian zouden!
zijn, waardoor dan de kans grooter wordt
èn van 't onveranderd in werking treden
dei* Wetten van Talraa, èn van een dek
king door larieffterziefling omdat er dan
geen ander dekldngsraiddel meer 'over zou
blijven.
En evenmin, verwachten we dat iemand
als minister Treub, of de regeering in het
algemeen, zich geprikkeld zou gevoelen
door de vergadering welke de Vrijz. De
mocratische Bond Zondag te Amsterdam,
gehouden heeft
Die geheele bijeenkomst had zeer sterk
het karakter van een aandrang bij minis
ter Treub (om een regeling te treffen over
eenkomstig zijn eigen beginselen van
belasting naar draagkracht.
Het is, meeuen wc, nog nooit voorge
komen. dat bij een belasting-voorstel zoo
isterlc als nu, ook buiten het parlement,
door tal van direct belanghebbenden werd
jezegd: neem liever in eens een heele
som, dan zoo'n belasling-verhooging over
langen tijd.
Wanneer dat nog eens onderschreven
is door die vergadering van Zondag, dan
beteekenl dat niet een verbreking van den
politieken wapenstilsland, maar dan is
dat slechts een aanwijzing te meer voor
de regeering dat zij zich vergist heeft,
toen zij meende den wapenstilstand te be
houden door een voorstel in te dienen
als bet leeningsontwerp.
We hebben daarom alle vertrouwen in
den uitslag van de overbruggings-pogin-
gen die nu ongetwijfeld gaande zijn naar
aanleiding van de opmerkingen bij het af-
deelingsonderzoek. Het zou aan de re
geering geen opoffering van haar princi
pes kosten, want die liggen niet aan dat
voorstel ten grondslag. En het zal aan den
anderen kant van de voorstellers van een
heffing-in-eens niet veel moeite vergen
met hun denkbeelden die van den minis
ter te naderen, omdat ze reeds dichter
bij elkaar kwamen dan eerst wel mogelijk
scheen.
Dr. Bos beeft in het laatste nummer
van de „Yrijz.-Democr." nog eens er aan
herinnerd, dat ook de voorstanders van
een oorlogsheffing voor den eersten tijd
in de behoeften tijdelijk willen voorzien
door schatkist-promessen met een paar
jaar looptijd, om eerst daarna de defini
tieve afrekening door beffing te vinden.
En voorts, dat niet uitsluitend een kapi
taal-belasting wordt bedoeld, maar dat
door hem zelf (B.) is aanbevolen ook een
jaar extra inkomsten-belasting te heffen.
Voor het vinden van de termen eener
overeenkomst is de za,ak hu in goede han
den bij de specialiteiten.
Waar een wil is, is een weg.
En de wil is er bij de meeste Kamer
fracties.
DE NED. ANTI-OORLOGSRAAD.
De Nederlandsche anti-oorlogsraad publi
ceert eeD aantal brieven van personen van
naam in het buitenland ontvangen in ant
woord op de circulaire waarin bet streven
van den Baad tegen den oorlog in het
algemeen werd uiteengezet.
Dat in de antwoorden van personen uit
neutrale staten instemming zou worden
betuigd, was te verwachten.
Met meer belangstelling zochten we wat
er gezegd werd in de brieven van personen
uit oorlogvoerende landen.
Onder de gepubliceerde brieven zijn er
nog geen uit Frankrijk en België.
Twee zijn er uit Engeland. Eén van
Trevelyan, die bij het uitbreken van den
oorlog zijn ontslag nam uit het Engelsche
ministerie, en die als de beste gedragslijn
voor den Nederlandschen Raad aangeeft het
over en weer bekend maken van de vredes-
wenschen iu Engeland, Frankrijk en Duitsch-
land.
En verder een „van sir Edw. Fry, die met
alle warme sympathie voor het streven van
den Raad betwijfelt of het doeltreffend of
mogelijk zal zijn in Engeland een afdeeling
der organisatie te stichten.
Dat laatste is ook wat eenige brieven uit
Duitvchland zeggen.
zullen trachten de belanj
ng zegt i
gstellem
den in uw
streven bijeen te brengen." De heerUmfrid
acht het niet mogelijk voor een Duitsche
vredesbeweging tijdens den oorlog tot een
nieuwe organisatie toe te treden.
Mevr. Mariana Hainisch (Bond van Oosten-
rijksche vrouwenverenigingen) wijst er op
dat de haat tegen Engeland in Oostenrijk
opgehoopt, reuerchtige moeilijkheden voor
het streven van den anti-Oorlogsraad zal
opleveren. Een aansluiting bij een officieele
propaganda voor den vrtde zou verraad zijn
aan de op de slagvelden bloedende Oosten
rijkers. Maar ze hoopt voor later het beste.
Zeer kras zijn de uitlatingen van Alfr.
Zimmermano, legatie-raad te Berlijn, die
zich slechts het succes van den Bond kan
voorstellen «wanneer het hem gelukt de
neutralen te brengen tot een eendrachtiglijk
optreden tegen de schending van het vol
kenrecht, door het de wereld bebeerschende
roofgierige Engeland."
Prof. Kohier uit Berlijn zou het beter
hebben gevonden als de Hollandsche vredes-
agitatie er van was uitgegaan het monster
achtig onrecht te constateeren, dat men
Duitschland heelt aangedaan".
Slechts een enkele schrijver bewijst
daadwerkelijke instemming. Zoo bijv. prof.
Wilh. Förstér die spreekt van een volksbe
weging van overeenkomst!gen aard, die in
Duitschland in voorbereiding zou zijn, en
prof. dr. Brentano die het voor Duitschland
gewenscht achtte dat daax' ook een alle
vredesstroomingen omvattende organisatie
tot stand kwam.
We hebben hier meer licht op de min
gunstige deelen in de antwoorden laten
vallen dan de publicatie van den Anti-Oor
logsraad zelf deed.
We doen dit echter niet om aan te toonen
dat het streven '«vrkeerd zou zijn.
't Is juist het tegendeel.
Er blijkt uit hoe krachtig in de oorlog
voerende landen de oorlogsstemming ook
die personen vast heeft, die vroeger zich
als warme voorstanders der vredesbeweging
deden kennen, en hoe veel er nog gedaan
moet worden om die stemming om te
werken, 't Is echter ook waar dat die om
werking veel makkelijker zal gaan, wanneer
eenmaal een resultaat in een of andere
richting zal zijn bereikt, ot zoodra de vrede
is gesloten.
In den Nederlandschen Anti-oorlogsraad
lokt ons juist dit aandat hij in zijn
streven ook ver voorbij dezen oorlog reikt
in de toekomst.
DE HEROPENING DER BEURS.
Zooals men -weet is Zaterdag d<e Beurs
te New-York geopend, voorloopig echter:
alleen voor obligatiêu tegen minimum
koersen. De handel had over 't geheel
een kalm verloop. Aan het eind was die
stemming wel minder opgewekt dpn in
't begin, maar de gevreesde liquidaties
bleven uit.
Deze heropening gaf aan een inzen
der in het,HancT." aanleiding tot de vol
gende opmerkingen:
„De New-Yorksche beurs is thans her
opend, zij het ook met handel in
slechts enkele waarden en onder be
perkende verwaardpn
De Parijsche beurs oepnt 7 Decem
ber as. voor contant.
De Londensche beurs, dje 2 Janu
ari as. geoepnd zou worden, oepnt,
waarschijnlijk reeds vroeger.
Alleen van de Amslerdpmsche beurs
hoort men niets.
Er worden wel vergaderingen ge
houden van geldgevers en geldnemers,
maar tastbare resultaten werden tot
nu toe niet bereikt
■Waarom kan ook onze Beurs niet
geopend worden, terwijl andere beur
zen waar de moeilijkheden zeker niet
kleiner waren dan bij de onze, hierin
oorgaan
Daarbij komt nog dit. Wij hebben
hier onze „Beurswet 1914", welke toch
bedoeld, is als beschermende maatre
gel. Of deze wet afdoende is de even-
tueele moeilijkheden te regelen, kan
ik niet bcoordeelen, maar ik vraag
slechts waarom kan onze beurs niei
geopend worden al zou bet zijn on
der beperkende Voorwaarden."
Dc redactie van het „Handt" gaf
op deze vragen het volgende antwoord:
Heropening der beurs alvorens een
regeling is getroffen ten aanzien der
openstaande prolongaties, is eenvoudig
onmogelijk, daar liet doel der tijdelijke
beurssluiting al. het voorkomen vim
een geweldige paniek als gevolg van
gedwongen verknopen op zeer grooten
schaal, hierdoor geheel zou worden
verijdeld^ Aan die regeling der pro
longaties wordt thans gewerkt
Indien inlusschen eenige der voor
naamste biütenlandsche beurzen ons
voorgaan met de hervatting van zaken,
des te beter. Het feil dat Amsterdam!
een markt is voor zooveel buitenland-
sche fondsen, die hier tot geforceer-
den prijs gespuid zouden kunnen worden,
brengt mede d|al wij wel moeten wach
ten tol elders dje eerste schok is ge
broken. Natuurlijk zal de abnormale
periode zoo spoedig als dit zonder ern
stig gevaar mogelijk is, beëindigd; moe
ten worden, maar tegen overhaasting
dient juist thans te worden gewaakt,
nu men ook elders nog niet verder
is dan in het stadium der goede voor
nemens. De heropening te New-Yorlc
beperkt zich vooralsnog tot obligation
tegen minimumprijzen. Waar op den
eersten beursdag het slot reedjs on
gunstig was, na een vaste opening (Ma-
rinebonds b.v. liepen tegen het slot
van 32 tot 29 o/o terug), dient men in
elk geval nog af te wachten hoe de
toestand zich verdipr zal ontwikkelen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Bestendiging van 'den staal van
be leg.
In eene nota naar aanleiding van hel
afdeelingsverslag der Tweede Kamen
over bet wetsontwerp betreffende be
stendiging van den staat van beleg, deelt
de regeering mede, dat, indien zij het
noodzakelijk acht den staat van beleg
ook uit te breiden over eenige grootere
handelssteden, zij voor dien maatregel
zeker niet zal terugschikken. Zij hand
haaft echter p;ok ten aanzien van de
hierbcdoelde steden haar standpunt om
niet tot de afkondiging van den staat
van oorlog of beleg over te gaan dan Sn
geval van besliste noodzakelijkheid, Deze
omstandigheid heeft zich ten aanzien
van de grootere handelssteden nog niet
oorgedaan.
Maxi mu m p r ij z en.
De St. Ct. van heden bevat de ma
ximumprijzen voor December van boter
en kaas.
Bemiddeling in den oorlog.
De Nationale Vrouwenraad van Neder
land heeft een adres gericht aan H, M.
de Koningin, waarin H. M. wordt ver
zocht zicli in verbinding te stellen met
de regeeringen der neutrale landen van
Europa en met die van. de Vereenigde
Staten van Amerika, om zoodra een gun
stige mogelijkheid in de naaste toekomst
het veroorlooft, haar gezamenlijke en
voortdurende bemiddeling aan te bieden
aan de oorlogvoerende staten, die moge
leiden tot herstel hunner normale on
derlinge betrekkingen.
De scheepvaart beweging van
Rotterdam.
In Nov. 1914 kwamen den N Water
weg binnen 269 schepen metende
282,912 ton tegen 937 schepen metende
1.116.063 ton in Nov. 1913 Sedert 1
Jan. 1914 kwamen binnen 7932 schepen
met 9.691 845 ton tegen 10 555 schepen
met 12 837,792 ton in het vorig jaar.
Het Rijk en de koers der
vreemde geldmiddelen,
Blijkens eene bekendmaking van de Mi
nisters van Financiën en van Waterstaat
zullen met ingang van '1 Dec. 1911 tot een
nader te bepalen datum in bepaald aan
gewezen grensgemeenten alle betalingen
aan ontvangers der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen en aan de
kantoren der posterijen en telegrafie kun
nen geschieden in voor de verschillende
gemeenten genoemde buitenlandsche be
taalmiddelen. Deze buitenlandsche waar
den zullen in betaling worden aangeno
men tegen afwisselende koersen,- welke
telkens tevoren zullen worden bekend
gemaakt Aanvankelijk is een koers aange
nomen van 52 cents voor de Mark en44i/s
cent voor de Belgische franc.
Zoo zullen Belgische bankbiljetten, gou
den en zilveren munten in de gemeenten
Cadzand, Retrenchement, Eede, Aarden
burg, SI. Kruis, Biervliet. Philippine, Sas
van Gent, Wcstdorpe, Zuiddorpe, Axel,
Overslag, Koewacht, St. Janssteen, Cünge,
Grauw en LangendamSluis, IJzendijkc
en Hulst worden aangenomen
Geïnterneerde vrijmetselaars.
Geïnterneerde vrijmetselaars kunnen
van hun in vrijheid verkeerende broeders
allen mogelijken bijstand en steun beko
men. zij moeten zich daartoe wenden
tot Br Jacques Herman Alelrino, Nico-
laas Witsenkade 18, Amsterdam.
De Vredesbewegin g-B r a n d s.
In een ingezonden stuk in „Het Alge
meen Handelsblad doet de heer C F.
J Brands eenige medpdeelingen om
trent de dpor hem op gang gebrachte
vredesbeweging.
Reeds meer dan 400 000 adhaesiebe-
tuigingen zijn (nadat dp lijsten nog slechts
één week circuleeren) ingekomen
Het is volstrekt niet de bedoeling
door d,e reusachtige vredesmanifesten
van alle Europeesche volkeren pressie
op de Koningin uit te. oefenen, noch
H M. onaangenaam te zijn of last te
veroorzaken.
Het doel is integendeel de vredesbe
weging in het rechte spoor te houden,
haar te concentreeren, opdat, als dp
lijd daartoe gunstig is het verzoekschrift
uitsluitend aan H. M. zal kunnen worden
aangeboden Evenmin is het de bedoe
ling zich bezig te houden met de -vraag
stukken welke met het sluiten van den
vrede in verband; staan.
„Onze taal', zoo zegt de heer Brands,
„is niets anders dan over geheel Europa
stemming voor den vrede te maken,
omdat we de heilige overtuiging heb
ben dal al dje volkeren van dit wereld
deel genoeg van den tegenwoordigen
oorlog hebben. En dit zal ons, wan
neer we daarin voldoende gesteund wor
den beslist zeker gelukken, evengoed,
als dat het aan de buitenlandsche pers
gelukt is een algemeene stemming voor
den oorlog te maken, tot groote verba
zing en ontzetting der n iet-oorlogvoe
renden. Men vergebe niet, de groote
suggestieve kracht ~we\ke van een volks
massa uitgaat, die bezield) is met slechts
één gedachte en den alles-overheer-
schenden sterken wil doet gelden, „wij
willen vrede." Daarfegen is geen enkele
Regeering bestand, al is zij nog zoo
despotiek en oorlogszuchtig!"
Hoe het doel bereikt zal worden zal
afhangen van de geldmiddelen, die nog
dringend versterking behoeven Begon
nen zal worden met sluitzegels. in Hoi-
landsch, Fransch, Duitsch en Engelsch,
met het opschrift „Europa wil vrede".
Daarvoor is f 4000 noodig.
Voorts staan o.m. de verzending van
sneeuwbalbrieven en het houden van
„vredesdagen", lot steun van het petiti
onnement, op het programma.
Ver tr aging Reizigerstreinen
De directeur-generaal der S,S. heeft
een dienstorder uitgevaardigd waarin
verschillende aanwijzigingen worden ge
geven, die de vertraging der reizigers
treinen kunnen tegengaan
Geregeld lerugkeerende redenen van
vertraging moeten ter kennis van de
directie worden gebracht.
A n t we r p e n—B r u s s e i
Het Antwerpscli Centraal Bureel voor
inlichtingen aan vluchtelingen deelt mede
dat de reis naar Brussel als
volgt te maken is Vanaf Anlwe.rpen
Zuid per stoomtram naar Rumpst-Boom,
te voet van. Boom naar Willebroek-Kiel
(5 minuten), per boot van Willebroek-
Kiel naai" Vilvoorden pf Brussel. Reizigers
worden om bagage niet lastig gevallen.
Uit Stad en Province.
Uit Middelburg.
- De hevige dreuningen die gister
middag hier menigeen deden opschrik
ken. zijn ook in W. Zeeuwsch Vlaan
deren vernomen Men dacht daar dal het
kanonschoten waren uit de buurt van
Zeebrugge.
Volgens den te Sluis vertoevende bij-
zonderen verslaggever van het „Hand
kwamen de schoten uit de richtingHeyst-
De oude toren te St. Anna Termuiden da
verde op zijn. grondvesten. Vermoedelijk
werd er weer op de haven van Zeebrugge
geschoten
Ook hedenmorgen werden hier scho
ten vernomen.
Gisteren werden 40 gratis kaarten
voor vertrek per trein van 9.09 op he
den afgegeven Heden werden 1234 por-
