MIDDELBHRGNGHECOIJRAKT.
r. 282
187* jgargaag.
1914
Maandag
30 November
BINNENLAND.
Dl» ooaraui vmoktynt dagolyk», aai aitaoadsrisg m Zoa* oa PmUtg»
grija pas kwartaal, zoowel voor Middelburg aln roor alle pleataan in Nederland franco pp. f 1.25j
Aiiondsrlijka amaaiers koiton 5 coat»
Adrartantien bij abonnement op Toordeelige voorwaard»,
Proapaotnnen daarru i'yn aan bet bureau U bekomaa»
AdvartaatiSa roor bat aaratrolgenda nummer moeten dei middags vóór één uur
aan bat bureau basoxgd rij*.
Advsriwsti#* A 20 eant par regal. By abonneaoa* reel lager? fiaboorta-, dool- at
olla andera iamiliabariobtan an Dankbatuigingan van 1—7 ragala i 1.60; alka z»gai
20 oasï, Baolamet 10 oent par regel. Groots letters naar da plaats, die ijj inasnsrn.
Tot Ie plaatsing van advertenties aa reclames, niet afkomstig nit Zeeland, bttrtSead
Handel, Nyverbeid an Geldwezen, is gerechtigd bet AJcesteea AdT«ertorskIe-Bair«cB
A. HIS IjA KLAS As., K.Z, Veorrarfwd 2S5, Aosterdaa,
Bedenkelijk.
Er komt in de Standaard van Zaterdag
j.l: onder, bovenstaand opschrift een driestar
voor, die inderdaad op zeer bedenkelijke
wijze «en persoonlijk element in de discus
sie over de leening brengt.Al zegt de schrijver
„geen woord te gelooven van wat in niet
zoo kleinen kring ten defaveure van dr. Bos
wordt rondverteld," hij meont toch dat het
zijn nut kan hebben een oog in het zeil te
bonden, en hij doet dat door.... te vertellen,
»of veel meer.te insinueeren wat hij zegt
niet te gelooven.
Na eerst er op gewezen te hebben
.zooals men west is dr. Kuyper tegen bet
denkbeeld van een oorlogsbelasting dut
in geen enkel ander land een plan is opge
komen als dat door dr. Bos ontwikkeld,
jgaat de schrijver in de Standaard voort:
Het doet daarom zoo zonderling aan,
dat er van zijn hand niet een critiek
kwam, die haar goede zijde kan hebben,
jnaar dat, onder zijn bezieling, een vier-
kant-opponeerende critiek thans reeds'
van drie kanten tegelijk het leeningsplan
zeer beBlist poogt af te breken.
Daar zit, zegt dan wie nadenkt zoo
Jicht, daar zit iets achter.
Wat?
Ja, dat spreekt men dan liefst niet zoo
openlijk uit.
Alleen viaagt men dan, of wel zoover
-.de tijd achter ons ligt, toen dr. Bos moest
terugtreden, omdat mr. Troelstra niet
naar zijn pijpen wilde dansen, en of thans
deze twee phenomenale Kamerleden het
niet roerend eens zijn geworden.
Ons dankt, zelfs de verkeeide schijn had
bier moeten zijn gemeden.
En dit had gekund.
Wat toch zou belet hebben, dat dr.
Bos, juist met het oog op Juli 1913, dit
maal de critiek op het RegeeriDgs-voor-
stel aan zijn altoos gereeilen confrater uit
Deventer had overgelaten?
Of wie voelt niet, dat, zoo de Kamer
de fout beging, om dit. onbesuisde denk
beeld van een heffing, dat licht een anti-
Enropeesch kaïakter erlangde, in de poli
tieke balans omboog en de leening naar
omlaag te doen gaan, er vanzelf gebeu
ren zou, wat thans niet gebeuren mag
Een groot deel van deze, ja we weten
geen ander woord van deze insinuaties,
wordt échter geheel aan rafels gescheurd door
bet feit dat dr. Bos voor het eerst zijn
denkbeeld van een heffing in eens heeft ge
opperd in bet nummer der Vragen des Tijds
van 1 October, dus toen er nog niets van
een leeningsplan der regeering bekend was;
en dat bij dat denkbeeld nader heelt ont
wikkeld in het nummer van hetzelfde tijd
schrift dat 1 November verscheen, zoodat
dit artikel minstens een week vroeger moest
zijn geschreven. Daarentegen werd hetre-
geeringsvoorstel eerst 15 November inge
diend.
Maar wat te zeggen van de taktiek om
door verdachtmakingen van zulk allooi een
-beweging te bestlijden? (Die trouwens niet
eens alleen door dr. Bos werd opgezet. Im
mers bijna tegelijkertijd met zijn artikel
verschenen die van den beer Stork in de
N. Ct.)
Zoo'n manier van strijden is werkelijk
bedenkelijk
lijst in stede van voor één jaar, voor
twee jaar van kracht verklaart.
Zij, die om redenen builen den huidi-
digen toestand gelegen ,de vereisebten
voor de kiesbevoegdheid verliezen, wor
den niet gehandhaafd, terwijl de namen
van hen, die nog niet op de beslaande
lijst voorkomen, doch in 1915 aan de
vereisebten voor kiesrot-litbevoegdheid
blijken te voldoen, aan de lijst worden
toegevoegd.
DE V. D.-BOND EN DE OORLOGS-
LEENING.
Te Amsterdam in het gebouw Belle-
vue is gisteren de openbare bondsver
gadering van den Vrijzinnig-Democrati-
schen Bond en van het Algemeen Ned!
Werkliedenverbond gehouden, Ier be
spreking van het leeningsontwerp van
de regeering.
De vergadering was zeer dfiüt be
zocht.
Ouder de aanwezigen bevonden zich
•erschillende vrijzinnig-djem ocratische ka
merleden, dr. Bos was door een lich
te ongesteldheid verhinderd aanwezig te
zijn.
De heer Koster bestreed het re-
geeringsontwerp en verdedigde de denk
beelden van d,r. Bos De heer J L. van
der Voorden voorzitter van het Alg.
Ned. werkliedenverbond verklaarde dat
de regeeringsplannen dp verbazing en
de ergernis der arbeiders hebben opge
wekt en mr. H. P. Mar cliant sprak
de hoop uit dpt Treub weer zich zelf
en „onze" Treub worden zon en djat
de regeering het mogelijk zou maken
haar zaak tot die van dten Bond te
maken. Alle sprekers werden luide toe
gejuicht,
Van verschillende personen, die niet
aanwezig konden zijn, waren beluigin
gen ingekomen van protest legen het
regeeringsontwerp. Een dezer betuigin
gen luidde: „Geen opcenten, waar de
centen op zijn
Dr Bos sprak de hoop uit dat de
partij eens van zin zou. zijn om een
beroep te doen op de denkbeelden zelf
van den minister, denkbeelden, welke
niet in liet leeningsontwerp neergelegd,
wegens redenen buiten de zaak gele
gen, maar die toch blijkbaar den steun
van de# meerderheid des volks zouden
erlangen
TWEEDE KAMER.
Tijaelijlce afwijking van de
Kieswet.
Ingediend is een wetsontwerp, dat be
oogt te voorkomen, dat ten gevolge van
de tegenwoordige buitengewone omstan
digheden. het kiesrecht verloren gaat
voor velen, die bij normale verhou
dingen kiezer zouden zijn gebleven. Ge
lijk reeds de door den heer Albarda ge
stelde vraag deed uitkomen, zal naar
zich laat verwachten, het aantal wanbe
talers van belasting tegen wil en dank
veel grooter zijn dan gewoonlijk terwijl
ook bedeeling, welke verlies van kies
recht meebrengt, een aanmerkelijk ruime
ren omvang zal aaunemen, en zal daar
entegen het cijfer dergenen, die aan de
door de wel gevorderde eischen voor
woning-, loon-, grootboek- en spaarbank
kiezer voldoen, bedenkelijk dalen. De
minister van binnenlandsche zaken
meent, dat hel met een gezonde opvat
ting van de bedoeling van grond- en
kieswetgever strookt de gevolgen van
dergelijke abnormale toestanden door bij
zondere middelen af te wenden Dit kan
gescliieden in dezen vorm, dat een spe
ciale wet in zooverre met afwijking van
jarl. 31 der Kieswet," de geldende kiezers
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Instelling van een graan-
commissie voor Zeeland?
Op verzoek van. enkele commissies voor
de verdeeling van rogge heeft gisteren
op het ministerie van landbouw een con
ferentie plaats gehad van den minister
van landbouw met afgevaardigden der
commissies uit Groningen, Drenthe, Over
ijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant
en Limburg
Bij de besprekingen bleek, dat wegens
de eigenaardige gebruiken en toestanden
een regeling voor ieder gewest te ver
kiezen was boven een in bijzonderheden
uitgewerkte algemeene regeling. De mi
nister heeft daarom de medewerking der
provinciale commissies aanvaard bij de
uitvoering der regeeringsmaalregelen, die
het behoud van de rogge voor volksvoed-
sel ten doel hebben.
D.oor den minister werd voorts mee
gedeeld. dat hij wederom tarwebloem lot
iedere hoeveelheid beschikbaar stelt van
1 December af Aangezien hiervan niet
het gevolg mocht zijn, dat voorlaan alle
spaarzaamheid zou worden op zijde gezet,
deed de minister een beroep op de pro
vinciale rogge-commissiën, om zich de
zorg voor het tarwebrood ook aan te
trekken. Iedere commissie kan dan in
overleg met de burgemeesters regelin
gen treffen, die erop gericht zijn om
ook met de tarwe zoo zuinig mogelijk
la zijn, In de provinciën Noord- en
Zuid-Holland en Zeeland, waar geen
provinciale commission zijn opgericht
de commissie uit Friesland was verhin
derd aanwezig te zijn zal de minister
dan nog de instelling van een graanoom-
missie bevorderen.
Ten slotte deelde de minister aan
de vergadering mede, dat van regee-
ringswegc wederom 12 5 13 000 tonniais
was beschikbaar gesteld, zoodat veevoe
der in voldoenden voorraad werd inge
voerd. Daarom zou den burgemeesters
dan ook nogmaals dringend worden ver
zocht om zorg te dragen ,dat rogge in
geen vorm als veevoeder wordt 'ge
bruikt
Steenkolen.
De correspondent te Rotterdam van
hel „Hand" meldt;
Terwijl tot dusver overvloed vanDuil-
sclie steenkolen hier werd aangebracht
zoodat de industrie en de scheepvaart
daaraan geen gebrek hadden, is daar
in de laatste dage groote verandering
gekomen, terwijl g<:vreesd schijnt te wor
den, dat ook verbetering in den eer
sten lijd zal uitblijven. Wij vernamen,
dal zulks hieraan moet worden toege
schreven, dal terwijl de Duitsche re
geering lot dusver hel personeel in de
mijnen en in verschillende industrieën
ongemoeid heeft geiaten, om zoo weinig
mogelijk het economische leven te versto
ren, thans door den drang der omstan
digheden hiermede niet kan worden
voortgegaan. Inderdaad is dan ook in het
Westfaalsche kolem'istricl de nog werk
zame landweer onder de wapens geroe
pen. Hierdoor za! de productie wel
zoo vermiuderren dat daarna voor hel
buitenland niets gemist lean worden.
Delftsch Studenlen-
V rij will ig èrs kor ps
De minister van oorlog heeft Zaterdag
middag het Delftsche Studenten-Vrijwil
ligerskorps geïnspecteerd, dat zich daar
toe op het Malieveld in Den Haag had
opgesteld onder bevel van zijn comman
dant, den eerste-luitenahL der infanterie
F. G, de Veer, Het korps, dat een afdee-
Iing voor draadlooze telegrafie vormt, is
het eerste, dat als vrijwillige landslorm-
afdeeling door den minister van oorlog
tea- beschikking is gesteld van den opper
bevelhebber. In den namiddag vertrok
de afdeeling uil Delft om zijn bestemming
te velde te volgeu. N. R C.
Geïnterneerden.
Te Harderwijk -/■ thans 5000 aoïn ter
neerden uit de tenten overgegaan in ha-
rakken. In 't geheel zullen er 49 barak
ken worden gebouwd. Zoodra mogelijk
zullen uit Gaasterland nog 2000 geïnter
neerden naar Harderwijk worden over
gebracht. In plaals van één canlineloods,
zooals eerst de bedoeling was, die 5000
personen zou kunneii bevatten, zullen
er 2 worden gebouwd, ieder met plaats
voor 4000 In het kamp zal ook nog een
hulpkerk worden gesticht.
De geestelijke verzorging van alle ge
ïnterneerden in Nederland heeft de mi
nister van oorlog overgelaten aan het
comité tot ontwikkeling en ontspanning
van de geïnterneerden, met toezegging
daarvoor van rijkssteun.
De VlnctteHngen.
De verbinding met An twerpen.
Zooals wij gistermiddag 'reeds op en
kele plaatsen in de stad bekend maak
ten is de treinverbinding met Antwer
pen weer hersteld en reed. hedenmor
gen ook weer de trein van 9.09
Volgens de N, R C. beschikken de
Duitschers op het baanvak Esschen—
Merxcm ©slechts over één locomotief en
hebben zij deze voor andere doelein
den noodig gehad
De tramverbinding Bergen op Zoom—
Antwerpen is nimmer gestoord geweest.
Briefwisseling met Gent
en O o s t-V 1 a an de re n.
De consul der Nederlanden voor
Oost-Viaanderen schrijft aan het Hand
„Tenzij het publick er zich voortaan
stipt aan zal willen houden alleen
„briefkaarten" te gebruiken voor zijn
particuliere correspondentie, zooals het
door de dagbladen werd bekend ge
maakt, zal ik genoodzaakt zijn dpn post
dienst via Sas van Gent te staken
„Brieven" worden alleen aanvaard
voor handels-en nijverlieidsaangelegcn-
heden. Deze moeten open zijn zooals
ook gemeld werd, maar niettegenstaan
de worden zoo goed als alle gesloten
ontvangen.
Men misbruike de eenige gelegenheid
tot correspondeeren niet en bedenke dat
overtreding van de met de Duitscho
overheid overeengekomen bepalingen het
genot om met hunne betrekkingen in
België te kunnen blijven correspondee
ren op eenmaal aan duizenden Belgen
en Nederlanders voor goed kan worden
ontnomen.
Voor particuliere correspondentie d,us
alleen „briefkaarten" en voor* han
delszaken „open brieven of brief
kaarten" te gebruiken.
Verder wordf er aan herinnerd dat
men zich volstrekt onthouden moet van
politieke of militaire beschouwingen en
dat dp correspondentie aan eene stren
ge censuur van het consulaat en van
de Duitsche overheid onderworpen is.
Het adres blijft Consul Kuyk, Posle
Restante, Sas van Gent, met vermelding
op enveloppe ook van naam en adres vim
den bestemmeling.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Gisterenavond omstreeks half ne
gen ontdekten twee agenten van politie,
die op de Markt dienst deden, dat
uit een der schoorsteenen in de Gra
venstraat vonken omhoog vlogen. Bij
onderzoek bleek een vrij hevige schoor
steenbrand te woeden bij den bakker
H. wonende I 268 in die straat Of
schoon de eigenaar meend,s dat men
heter den geheelen sclioorsleen kon
daten uitbranden, was de politie van
een andere meening en werd de ka
chel weggezet en de plaat weggen or
men, waarop twee minimaxen in het
vuur werden leeggespolen Intussehen
waren -ook de gemeenlebouwmeesler, dje
opzichter en twee gemeentewerklieden
ter plaatse verschenen, evenals de
dienstdoende inspecteur van politie. Een
onderzoek werd ingesteld, waarbij bleek
dat geien gevaar voor erger te vree
zen was, en men het bovendeel der
schoorsteen gerust kon laten uitbran
den. Een en ander had op den druk
ken Zondagavond, heel wat bekijks.
- Zooals wij gisterenmiddag reeds
op e ukele plaatsen in de stad bekend
maakten, is de treinverbinding met Ant
werpen weer hersteld. Gisterenavond
worden dan - ook weder oen 50£aï gra
tis biljetten voor den trein van 9 09
hedenmorgen afgegeven
De aanvrage voor vervoer naai- En
geland blijft ook steeds groot.
Zoowel gisteren als lieden bedroeg
hel aantal bons voor warm eten 1271.
Hel Belgisch Komiteit heeft bekend
gemaakt, dal op Sint Nicolaasdag alle
kinderen van vluchtelingen van 2 lot 7
jaar met hun moeders worden uitgenoo-
digd in St. Joris te komen om „dry"" uur;
ieder der kleinen zal alsdan een souvenir
aan dien dag ontvangen.
- Het Schuttershof is na door vluch
telingen te zijn ontruimd van stadswege
ontsmet, daarna heeft de firma Speijcr
het verder onderhanden genomen
Gisteren werd het weer voor zijn ge
wone bestemming in gebruik genomen. Er
werd een bal gegeven.
Uit Vlissingen.
- Op de terreinen der Staatsspoor
te VI i s s i n ge n ontspoorde gisteren een
machine. De treinen ondervonden hier
door geen vertraging.
De klerk-telegrafist der Staatsspoor
B Miedema te Vlissingen is met in
gang van lieden overgelpaatst naar Roo
sendaal. De klerk-telegrafist L. P. Ba
zel wordt overgeplaatst van Roosendaal
naar Vlissingen.
Naar wij vernemen, wachten nog
duizenden passagiers, meest Belgen, op
passage naar Engeland per Zeeland-boo
ten Daar de Zeeland slechts een be
paald aantal personen met iedere boot
vervoert, lean' het nog geruimen tijd du
ren, eer alle overgebracht zijn
Uit Walcheren.
In de Zaterdag gehouden raadsver
gadering le Westkapelle sprak d^
voorzitter eenige hartelijke woorden van
deelneming met de nagelaten betrekkin
gen van de slachtoffers djer ramp van '16
November. Op zijn voorstel zal namens
den raad een brief van rouwbeklag ge
zonden worden aan de familie der West-
kapelsche slachtoffers en aan mevrouw
de wed. Ockhuijzon.
De vroonrekening over 1914 werd
als volgt vastgesteld: voor één koe, ge-
diu-ende den geheelen weitijd, wordt
betaald f 14,615, en gedurende den eer
sten weitijd f 8,76, voor één paard, ge
durende den geheelen weitijd f 15 Gt5,
en voor den eersten weitijd f 9.36
Als lid van het Burg Armbestuur
werd, wegens periodieke aftreding van
den heer K. Mindierhoud Jz., die voor een
herebnoeming niet meer in aanmerking
wenschte te komen, benoemd dp heer
H Jobse met ingang van 1 Jan a s
Na geheime zitting werd liet 2e suppl.
kohier op den hoofdiel. omslag vastge
steld.
Bij Kon. besluit van 10 dezer is
toegelaten als vereeniging, uilsluitend in
hel belang van verbetering der volks
huisvesting werkzaam, de vereeniging
„Woningverbetering", gevestigd te Arne-
m uiden.
Uit Tholen.
Werd voor enkele weken doorliet
bestuur der Ned, Ilerv. kerk te St.
M a a r t e n s d ij k f 100 beschikbaar ge
steld aan een dames-comité aldaar ter
vervaardiging van sokken voor dp mi
litairen, tlians heeft hetzelfde bestuur
besloten f 100 le bestemmen tot het
breien van bivakmutsen voor onze sol
daten.
Meisjes en vrouwen aldaar belasten
zich met het breien er van
Uit Zeeuwsch-VlaanderenO.B.
Door de visschers te Philippi
ne is een gemeenschappelijk adres ver
zonden aan liet visscherijbesluur om
voor dit jaar ontslagen te wordpn van
de verplicliling tot liet betalen van pacht
voor verschillende vissclierij-perceelen,
aangezien 1911 een zeer slecht jaar
voor de vtsscherij is.
Als antwoord op ckp.t adres heeft men
bericht ontvangen, dat een algemeen
ontslag niet kon gegeven worden, aan
gezien enkele adressanten konden geacht
worden wel tu staat te zijn aan hun
verplichtingen te voldoen Daarom werd
in het adres den raad gegeven, dal ieder
afzonderlijk een adres zou inzenden,
opdat elk geval op zich zelf kan ondier-
zocht worden.
Dezer dagen hebben zich bij P h i-
i p pi ne nog eenige Belgische militairen
die de grens overgekomen waren, aan
gemeld om zich te laten inlerneeren.
Uit Zeeuwich-VLaanderen W. D.
- Vrijdagnamiddag werd in de verga
dering van den gemeenteraad van Sluis
meegedeeld, dat afwijzend beschikt was
op het verzoek om dispensatie voor 1
jaar om de school te Heille te verbou
wen.
Het schrijven van den diclviclsschool-
opziener bevatte de medodeeling, dat
met het oog op het gering aantal leerlin
gen door verbouwing de noodige en
wettelijke veranderingen konden aange
bracht worden.
De voorzitter stelde namens B. en W.
voor hun college een crediet le verlee-
nen om een deskundige op le dragen
naar de aanwijzing van den districtsschool
opziener een teekening mei bestek en
begrooting in te leveren.
Dit voorstel gaf aanleiding tot een
langdurige, niet onpartijdige discussie. t
De heeren Aernoudts, Buijck en Jans-
sens vonden het erg voor een 11 lal leer
lingen een school te verbouwen. Het lid
Aernoudts beweerde zelfs, dat zoo'n
openbare school te Heille nutteloos was.
De heer de Bruijne kaalste den bal
lerug. Noemt u de openbare school nut
teloos, dan mag ik een bijzondere school
nutteloos vinden
De voorzitter: Mijnheer Aernoudts,
wanneer de raad het besluit neemt om
school C. op te Heffen, dan draag ik dal
besluit ter vernietiging voor.
Bovendien stellen B en W. alleen
voor, een onderzoek naar de kosten in
te stellen.
De heer de Bruijne kon zich gedeel
telijk met het voorstel vereenigen Hij
wenschte slechts, met het oog op de kos
ten dat <le gemeente-opzichter met die
teekening, enz. belast zou worden.
De voorzitter zeide, dat hem bij de
verandering van school B. en bij andere
gelegenheden gebleken was, dat de 'ge
meente-opzichter de capaciteiten mist
om de vercisehte stukken in orde te
maken.
Daarom wenscht hij een crediet ver
leend te zien, om een architect op te
dragen de verlanggde paparassen in te
zenden. Men moet niet vergeten, dat
25 o/o door het rijk vergoed wordt
De heer de Bruijne vindt het jammer,
dat den gemeente-opzichter zoo'n here-
