MIMILMIGMIB ('ill R.4NT
7 November
487* Jaargaag.
1844
Zaterdag
BINNENLAND.
I*. 263.
Dik «oirait rtnihijit 4 a g 1 ij k a, met mitiomierimg tu Zoal fmUigii;
jfrfji pw kwartaal, loowal voor Middalbarg ali roor all* pl&atie» La Nadarlud fruoo ppj 11.25
üioadarlijka luuntra koitea 6 oeat,
A4verte*tiëM. bij abouemeat op voordeeliga voorwaarde*.,
Proapaotaaaea daarraa sija aaa hat bareaa t» bekome*#
Adrartaatiam voor hat aaratrolgeada mmmmer moete* dea middaga vóór één mar
aan hat baraam berargd rijn.
Adverteitiê* 4 20 oant par ragal. Bij aboaaantant vaal lager. 3eboorta-, dood- an
alia andara funiliabariohtan an Dankbataigingaa ra 17 ragal- i 1.601 alka ragal meetf
20 oant. Baolnaai 40 oant por ragal. Groota lattara naar da plaatij dia rij iuaaaa.
Tot da plaatiing Tan adTartantién an reclame», niat afkomitig nit Zaal and, batraffand;
Handel, Nijvarheid an Geldwezan, i« gerechtigd het AlfeBMl AdTertentlo-Birail
JL. »H LA 1AI Ai., H.Z. TNiDirgvil SM, Awterdua,
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
DE STAATSBEGROOTING.
Op de conferentie tusschen de voorzit
ters der Kamerfracties en de ministers
Cort van der Linden en Treub is men,
naar gemeld wordt, tot overeenstemming
gekomen over de wijze van behandeling
der begroeting. In verband hiermede vor
dert het afdeelingsonderzoek buitenge
woon snel. Verwacht werd, dat hel af
deelingsonderzoek gisteren zou afloopen.
In de openbare vergadering van de
Kamer zou men principieele waagstuk-
hen en beginselpunten laten rusten.
LIBERALE UNIE.
De Vaderlander meldt, dat het hoofd
bestuur van de Liberale Unie besloten
heeft, de algemeens vergadering, die
anders 3 December gehouden zou wor
den, uit te stellen.
Dit uitstel is, behalve door de tijds
omstandigheden noodjg, omdat de com
missie, die het gemeenteprogram ont
werpt, door die tijdsomstandigheden
'vertraging in haar arbeid heeft onder
vonden.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit:
is het aan den ingenieur van deiK-Rijks
waterstaat M. C. E. Bongaerts verleende
onbepaald verlof, te rekenen van 1 No
vember 1914, ingetrokken.
REGELING VAN HET OORLOGSRECHT?
Prof. mr. dr Slruycken, lid van den
Raad van Stale h eeft Donderdag in Den
Bosch een rede gehouden waarin hij na
ging welke pogingen de menschen ge
daan hebben om oorlog en recht met
elkaar te verzoenen.
Hel slot van die rede laten we hier
volgen ,naar hel verslag dat we ervan
vonden in het „Centrum".
De spreker wees er op, dat dat alles
slechts een ideaal is gebleken - Wreed
heid en woestheid waren aan de orde
en wij zien die practisch in onzen tijd
verdubbeld, aan alle hartstochten wordt
<vrij spel gegeven Langzamerhand kwam
.evenwel een oorlogsrecht. De neutrali-
teilsgedachte komt tol ontwikkeling,
thans ontslaat een recht der neutralen
ten opzichte van vriend en vijand. De
soldalen en deze alleen staan tegenover
elkaar, de goederen der menschen staan
daarbuiten, er komt tot uitvoering de
gedachte ,de oorlog is een oorlog van
staat tot staat van soldaat tot soldaat
Zoo scheen het in de 19e eeuw, dat
men op dal thema voortbouwde. Men
ziet de Kaapvaart afgeschaft, de handel
der neutralen werd aanmerkelijk ver
gemakkelijkt; verschillende tractaten vol
gen tot omschrijving van volkerenrecht,
eindelijk komt een conferentie tot rege
ling van den landoorlog, herhaaldelijk
worden de bepalingen gewijzigd in ver
band met het maken van prijs en buit-
Tol slot komt het Vredespaleis, de
20e eeuw ziet met trots op dat ge
bouw. De groote menigte verwonderde
zich in den beginne, dal het zoo weinig
zag van de opening .Dat was goed; het
was goed, dat onze Koningin niet het
woord nam bij' die opening. Het was
niet een feest voor de vredesbeweging,
maar het was een feest van Carnegie
Als het ware in den geest zag men, wat
komen zou In den beginne noemde spr
zelf die vrees al te sceptisch, maar
de werkelijkheid heeft zich spoedig doen
gevoelen.
Duitschland overschreed politieke
tractaten nog pas bekrachtigd, maar en
fin, tractaten worden zelden opgevolgd,
doch wal ziet men van behandeling van
gevangenen We zien open steden bom-
bardeeren. Wat ziet men gebeuren met
kerken, hospitalen, wat gebeurt er met
spionnen, die zonder vorm van proces
worden gefusilleerd? Gemeenschappelijke
straffen worden opgelegd aan bevolkin
gengen voor de wandaden van één in
dividu. Ziet wat wordt bepaald betref
fende in- en uitvoer van neutrale staten;
tot contrabande wordt alles bepaald
naar willekeur. J j
Legt men dit alles naast elkaar, dan
schrikt men van het onderscheid, dat
men ziet tusschen oorlogspractijk en
oorlogsrecht.
Wat is de oorzaak daarvan, waarom
moet de 20e eeuw zien een achteruitgang
zonder grens? De schuld ligt niet in den
oorlog, maai- in het oorlogsrecht; dat
recht, dat slechts kent vernieling, ver
woesting, heeft men willen veredelen,
maai' men vergal, dat menschen met ge
weren schieten, dat menschen met bajo
netten steken; men vergat, dat in een
wereldworsleling als deze, de volkeren
meenen, dat, nu het gaat omleeji wedstrijd/
van cultuur tegen cultuur, het er om gaat
wie de machtigste is. Men zag voorbij,
dat de staten het niet ernstig namen bij
de regeling van den Haag; men heeft
die regelen niet aangepast aan het leven
van den soldaat.
En toch is er 'n lichtpunt, zegt men,,
de oorlog brengt ten bloei de cultuur van
een volk. zeggen velen; spreker wil dat
niet beamen,e r zijn voorbeelden te over,
waarin oorlog de diepste degeneratie
over een volk bracht.
Neen oorlog gaat om de macht. Men
moet niet trachten nieuwe regelen vast
te stellen voor een volgenden oorlog,
trachten de werkelijkheid te verbergen
achter een papieren omhulsel van re
gelingen bij verdrag en conferentie. Het
gezicht op het verleden zal ons doen
vasthouden aan het afschrikwekkend
beeld van dezen oorlog.
NEDERLAND EN DE OOBLOG.
Uitvoer van vee
Op de vraag van den lieer Schaper;
Acht de minister niet den tijd gekomen
om den uitvoer van vee, in het bijzonder
van varkens te verbieden, in het belang
van een behoorlijke voeding onzer min-
en onvermogende landgenooten? heeft
de heer Treub, minister van landbouw,
nijverheid en handel a. ihet volgende
geantwoord
Het verbieden van den uitvoer van
vee, in het bijzonder van varkens, zou
een tegenovergestelde werking hebben
dan er mede wordt bedoeld. Het zou
de fokkerij en mesterij, die tegenwoor
dig toch al mei buitengewone moeilijk
heden hebben te kampen, nog meer
belemmeren en daardoor de vleeschpro-
ductie doen afnemen.
Daarentegen wordt een uitvoerverbod
van gezouten, gedroogd en gerookt var-
kensvleesch en spek, alsmede van reu
zel en van gesmolten varkens- en rund-
vet, voorbereid.
KrentennaarNederland.
Volgens ee n mededeeling van hel mi
nisterie van nationale economie te Athe
ne hieeft, tengevolge van de door den
Grieksclien gezant te Londen gedane stap
pen, de Britsche regeering vrijen door
tocht verleend aan met krenten beladen,
voor Nederland bestemde schepen.
Uitvoerrechten.
Het hoofdbestuur der maatschappij
van nijverheid heeft aan de departemen
ten de volgende vraag gezonden.
„Naar aanleiding van de indiening van
het ontwerp van wet tot het hef
fen van een tijdelijk uitvoerrecht van
8 pet. van die goederen, waarvan jde
waarde in verband met de tijdsomstan
digheden is geslegen, verzoeken wij u
ons spoedig te willen berichten of te
gen een 'dergelijke heffing in uw kring
bezwaren bestaan."
Geld voorde vluchtelingen.
Het Provinciaal Comité tot Hulpver
leening aan vluchtelingen in Zeeland ont
ving sedert de laatste opgave bij zijnen
penningmeester Mr J. F van Deinse de
navolgende giften;
Collecte Zoutelande f 82.81 en frs.
1.93; S. K. f 12.50; J G. N f 10; fam
J. d. C. te D f 8; Intern. Women's Relief
Committee f 4779.20; door bemiddeling
Kon Nat. Steuncomité Rm 500.
Tezamen met de vorige opgaven
f 24.278.965, frs. 296.52; £30 en Rm 500.
Uit Middelburg.
Het aantal uitgegeven gratis kaarten voor
Antwerpen bedroeg heden weder maar
ongeveer 70. De trein van 909 is thans
gehalveerd. Eerst bestond hij uit 25 personen
wagens, thans slechts nit 12.
Heden bedroeg hel aantal uitge
geven bons voor warm eten 1899.
Voor de Belgische school.
Wij ontvingen heden de volgende gif
ten voor de Belgische school te Middel
burg:
Van mejv-wN. N. 1' 1; collecte „L. C.
D." f 10; firma M. W. H. f 3; van S W.
Co f 5; totaal mei de reeds in vorige
nummers verantwoorde giften f 21.50
Door het Belgisch comité werd lot
heden ontvangen
G. Moorrees f5, L. Leclercq f 1; Em
Rijpens f 1; K. Meerbergen f 1, Mej
Georgina f 2.50; L Deroover f 1; drie
kameraden f 3 50; nog een kameraad 1' 1;
totaal f 16.
Tezamen f 37.50
De terugtocht der vluchtelingen van
Hansweert naar Antwerpen ondervond
dtze week veel moeilijkheden. Oorzaak daar-
vam is de mist. Om 12 uur staan de arme
stakkerds al met heel hun hebben en houden
gereed voor 't vertrok. Zoo ook Woensdag.
Om 4 uur kwam de boot eerst aan, zoodat
ze niet verder kon varen dan Walsoorden.
Om die reden giDgen velen niet mede, en
trokken weer naar hun verblijf op de schepen
terug.
Men meldt ons uilST holen:
Vrijdagmorgen vertrokken onder geleide
iar het kamp te Bergen op Zoom, op
eenige wagens daarvoor beschikbaar geBteld,
de laatste vluchtelingen welke door het
comité werden verzorgd.
Het grootste aantal vluchtelingen dat hier
een onderdak vond bedroeg circa 1000,
rvan ongeveer 450 personen door het
comité werden opgenomen.
Voor het laatBt werd hedenmorgen nog
aan 160 personen eten verstrekt.
Eenige zieken zullen tijdelijk hier nog
verzorging behoe en. Men vermoedt dat zich
hier nog een 150 personen bevinden welke
een huisje hebben gehuurd öt op kamers
wonen óf bij particulieren inwonen.
Een der openbare scholen en de bijzon
dere meisjesschool *e Koewacht zijn
sinds eenige dagen door Belgische vluch
telingen ontruimd en dezer dagen ook de
school aan den Oude Molen. De menschen,
die er nog waren, een 100 tal, zijn over
gebracht in de veldtenten onder Hontenisse.
a
De minister van binnenlandsche zaken
heelt aan de commissarissen der Koningin
bericht, dat het hem aangenaam zou zijn,
ten spoedigste na 1 November een rapport
te mogen ontvangen, waarin de volgende
vragen worden beantwoord
Hoeveel is, naar raming, het grootste
aantal Belgische vluchtelingen geweest, dat
tezelfder tijd in uw provincie heeft verblijf
gehouden
Hoe is in het algemeen de houding van
de bevolking in uw provincie tegenover de
vluchtelingen geweest?
Is het noodig gebleken, in uw provincie
bijzondere maatregelen te treffen in verband
met de komst of de aanwezigheid van do
vluchtelingen Zoo ja, welke zijn die maat
regelen geweest?
Hoe gaat het in het algemeen in uw pro
vincie met den terugkeer van de vluch-
Hoeveel vluchtelingen ongeveer waren op
1 November nog in uw provincie aanwezig
verwoest, maar toch niet zoo of men lom
zich door samenwoning behelpen.
Vergoeding voor dekens, ver
warming enz.
De minister van binnenl. zaken heeft
aan de commissarissen der Koningin mee
gedeeld, dat ook. vergoeding zal worden
gegeven voor extra-kosten van toezicht,
verwarming enz. en voor de aanschaffing
van dekens, stroozakken enz.
Goederen die vrijkomen zag de minister
gaarne ter zijner beschikking gesteld voor
de in te richten vluch lelingen kampen.
Uit Stad en Provincie.
In de Vrijdag gehouden raadsvergadering
Westkapelle, waarin alle leden
tegenwoordig waren, behalve de beer W.
de Visser, werd in de eerste plaats een
schrijven voorgelezen van den ingen. verifi
cateur, waarin meegedeeld werd, dat het
noodig was om een drietal kaarten van het
kadaster te vernieuwen, welke een bedrag
vorderen van 56,87.
In de tweede plaats werd een schrijven
voorgelezen van het gemeentebestuur van
Zontelande, waarin dat bestuur voor de
tweede maal aan den Raad van Westkapelle
voorstelt om den tol op Zontelande op te
heffen. Na langdurige beraadslaging besloot
de Raad met algem. stemmen andermaal op
het voorstel van Zoutelande niet in te gaan.
Besloten werd daarna een gratificatie van
10 uit te betalen aan de politie voor
buitengewone diensten, verleend op de
kermis.
Daarna werden de heeren Houtekamer
en Van den Berge met algemeene stemmen
herbenoemd tot leden van de commissie tot
wering van schoolverzuim.
Terugkeer.
Hel Antwerpsche Cenlraalbureau voor
Inlichtingen aan vluchtelingen heeft op
een desbetreffende aanvraag van de steun-
comité's hier te lande het volgende ant
woord gezonden.
Burgemeesters en lagere gemeente
ambtenaren, neringdoenden in consump
tieartikelen en van dagelijksch gebruik,
welgestelden en landbouwers moeten te
ruggaan.
Het is begrond op persoonlijk herhaal
delijk bezoek met eenige Nederlandsche
hoogleeraren, besprekingen met Belgische
autoriteiten, enz.
Van Aerschot is heel wat verwoest en
nog meer leeggeplunderd. Van Leuven
is het betere stadsgedeelte (tusschen sta
tion-tuchthuis-stadhuis en studentenhuis)
geheel een ruïne.
Woonruimte is er wel te viuden. Lier
is grootendeels verwoest en met levers
voorraad is ïnet slecht gesteld
Van Mechelen weet men zeker dat veel
geplunderd is, de meeste huizen open
gebroken zijn en er haast geen meel is
De autoriteiten kunnen lieden zonder
middelen, niet aanraden, terug te keeren.
als men ze elders voedsel wil geven-
In Antwerpen is het heel wat anders,
doch een fout is het o. i. nu tot overai
terugkeeren te generaliseeren.
Bij aanvraag zullen wij onderzoeken
of de woning er nog staat en of de bewo
ner bepaaldelijk kan verdienen.
Veel boerderijen zijn ook in die streken
Uit Zeeuwach-VIaanderen W. D.
Met ingang van 1 Nov. is de rijkski
2e kl. L. Pekelder te Hans weer t be
vorderd tot rijksklerk le klasse
De kommies der belastingen C. L
v. d. Linde te Aardenburg is van
3e klasse tot 2e klasse bevorderd
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen O. D.
Een onzer correipondenten vertelt dat
een 4 a 500tal Belgische dapperen, die hun
weg over Koewacht namen, volgens
afspraak in den daar welbekenden avond van
10 October jl. eenige geweerschoten deden
knallen en het zoodoende lieten voorkomen,
alsof zij op de hielen gevolgd werden door
den Dutscb, die tot in het nabijgelegen Stekene
doorgedrongen was en daar geschoten had.
Een paniek was het gevolg. Alles kwam
over de grensburgers en militairen, de
laatsten met achterlating van wagenladingen
geweren, mantels, jassen, patronen, dekens
enz. Alles lag zoo maar langs wegen, slooten
en in bosschen voor het rapen. Dat er bij
die gelegenheid dan ook veel bruikbare
voorwerpen gestolen zijn, is te begrijpen,
zelfs ook en dat is niet van eenig gevaar
in de toekomst ontbloot, geweren er patronen.
Nabij Koewacht, op den weg naar St. Jansteen
staat een wachthuisje voor militairen. Eenige
malen werd dezer dagen van over de grens
in de richting .van die wacht geschoten;
ook kwam een kogel in de schuur van een
landbouwer terechtzoo iets ban een ernstig
gevaar oplevereo voor de openbare veilig
heid en het leven der dienstdoende militairen.
Een ernstig onderzoek zal worden ingesteld,
teneinde de onverlaten te ontdekken.
KERKNIEUWS.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Dalcroze banneling,
f" We Doemden onlangs den naam van dezen
Fransch-Zwitser jn één adem met den (even
eens Zwitserschen) schilder Hodler. Beidé
kunstenaars, tevoren in Duitschland warm
gewaardeerd (een waardeering, die zich ook
in klinkenden vorm omzette), hebben hpt
daar plotseling verbruid. Men herinnert
zich wel, waarmee. Ze onderteekenden het
protest tegen de beschieting van Reims'
kathedraal.
Uit ons laatste bericht nu viel reeds op
te maken dat Dalcrcze de toegang tot het
Duitsche rijk zoo al niet ambtelijk, dan
toch feitelijk ontzegd is. Uit Berlijn wordt
nu aan de »Corriere della Sera" bericht,
dat Jacque Dalcroze niet alleen zijn onder
richt in de door hem gestichte instelling
voor rhythmische gymnastiek te Hellevau
bij Dresden niet zal kannen hervatten, maar
dat hij inderdaad uit Duitschland verbannen
zou ZÏjD.
Tengevolge van artikelen, over hem in
Duitsche bladen verschenen, heeft Dalcoze
woedende brieven van een zeker aantal
zijner leerlingen ontvangen. Waardig heeft
de kunstenaar daarop geantwoord met een
open schrijven in Zwitsersche bladen.
Terwijl sommige leerlingen hem meedeel
den, dat zij het door hem .gegeven onder
wijs verloochenden, kondigden andere prac-
tischer aan, dat zij op bun beurt de rhyth
mische gymnastiek zouden onderwijzen zon
der zijn (Da'croze's) naam te noemen. »Made
in Germany" dus.
Daarop antwoordde de leeraar»sommigen
willen mijn werk boycottenze hebben
ongelijk. Laat men mijn naam en mijn
persoon boycotten, dat doet er weinig
toe, want de beginselen, volgens welke ik
u heb opgevoed, zijn belangrijker dan ik
zelf. Of die beginselen zijn nuttig voor de
ontwikkeling van het menschelijk ras, of ze
zijn niets waard. Als u voelt, dat ze juist
zijn, hoe kan dan hun innerlijke opvoed
kundige waarde worden verzwakt door het
teit, dat ik tegen het bombardement van
Reims heb geprotesteerd".
BEUfllIAKEN.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te St. Kruis J. F. Zijlker, em.
pred. Winschoten.
Geref. Kerken.
Beroepen te' Goes A. Jansen, Barneveld
te Lollum S. G. de Graaf, Oosterzee.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Leiden J. Fraanje, Rotterdam.
Naar men uit goede bron ver
neemt, heeft de heer Beuekens, pastoor
d er parochie te Philippine als zoo
danig wegens gevorderden leeftijd ont
slag gevraagd. Hij Ihoopt zijn overige
levensdagen door te brengen in zijn ge
boorteplaats, Oud-Gastel, prov. Noord-
Brabant.
De heer C. Kranendonk alhier
Rotterdam voor vrije en orde-
Kantongerecht te Middelburg.
Toen op 29 September de vrachtrijder
Barentsen van Vlissingen naar Middelburg
reed, terwijl zijn knecht Geertvliel naast
hem zat, zagen zij even voorbij Davidse
in de verte een licht aankomen, dat zij
aanvankelijk voor dat van een snel'rijdend
rijwiel aanzagen. Barentsen had de leid
sels aan zijn knecht gegeven. Plotseling
■zag men dat het een auto was en vóór
dat men voldoende had kunnen wijken
reed de auto tegen de wagen op Geert
vliel viel uit den wagen, terwijl het piard
op hol sloeg. Gelukkig werd hel spoedig
tol staan gebracht Ook twee andere ge
tuigen hebben goed gezien dat er slechts
één licht brandde De gerant van het
hotel Zeeland, die naast den beklaagde,
den niet verschenen chauffeur Hzat, en
die zelf uit de auto werd geslingerd, ver
klaarde dat er bij het wegrijden te Mid
delburg beslist twee lichten brandden,
maar na zijn val zag hij er ook raanr een
meer II is in tusschen uit den dienst van
het hotel uit eigen beweging weggegaan
De eisch luidde f 10 of 10 dagen.
Vervolgens stond terecht de slagers
knecht S uit Vlissingen, aan wieu
ten laste was gelegd, dat hij een lever, die
door den keurmeester de Wit, in de stal
ran de weduwe Racke was afgekeurd,
heeft getracht te verkoopen aan aen sla
ger Glerum
De getuige de Wit zeide aan den mees
terknecht van de wed. Hacke verlof te
hebben gegeven met het vernietigen van
de lever te wachten tot na de aflevering
ran een spoedbestelling voor een der
oorlogsschepen.
De kantonrechter zeide hem niet zulk
een verlof te geven.
Eisch f 10 of 5 dagen.
Nog werd behandeld eene zaak tegen
J V. uit Zoutelande, die beklaagd
was van hefcemet opzet werpen van een
steen tegen eene woning
Beklaagde zeide op een kat te hebben
willen gooien, de steen kwam op de
sloep terecht en sprong terug tegen «e
deur.
De eenige getuige, de landbouwer P.
C had voor den gemeenteveldwachter
verklaard geen kat te hebben gezien, nu
verklaarde hij evenals beklaagde
De kantonrechter en de ambtenaar ran
het O. M. onderwierpen hem aan een
