MIRREUURGSCHE CRURA ST.
1S7* Jaargug.
Vrijdag
9 October.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
DE ONGEKROONDE KONING.
pa"
Uit Stad en Provincie.
238.
1814
Du* «0&7UÜ vtrsohijftfc 4 a g 1 ij k s, net mitioftdftrixg tu Zom- u VMiUigu,
'f ï\j» pst kwartaal, xoowal 7001 Middelbarg alt voor alle plaatse» U NsdirlaaA traaoo pp. 11.25J
Ahoadorlijki mamman koatam 5 oemt.
Advsrtestiëa bq ftbommememt op voordeelige voorwaarde».
ProipeotBisaa daarva» tijm mam het bare»* te bekome».
Adverteatiëm toor het eerstvolgeade mnmmer moetem dei middagi vóór óés ni
nap het bare*» bezorgd sij*.
Adrartamtiem 1 20 cext per regel. Bij aboaaenext taal lager. Geboorte-, dood- aa
alle amdere familieberichte» ai Damkbatmigimgem tam 17 rageli t 1.50elke regel mm
20 oemt, Beolaaai 40 oamt per regel. Groote lettert maar de plaats? die «ij immeaem.'
Tot de plaatiimg tam adtertemtiUm M reolamei, miet afkomstig mit Zeelaad, betreffemd
Hamdel, Nijverheid e» Geldwezen, is gerechtigd hot 41{eaeei Adrertemtle-Birec
d. OB LA MAÜ As., N.Z. Voeronrprai BM,
OORLOGSWEE.
We leeren die nu ook uit eigen aanschou
wing kennen. De vluchtelingen uit Antwer
pen zijn nu ook hier zoo op een gehoopt, dat
het bezwaarlijk wordt onderdak voor hen te
vinden.
We schreven dezer dagen dat het moeilijk
is de werkelijkheid te beseffen, om werkelijk
zioh voor te stellen dat al die duizenden
uit hun huizen zijn gevlucht met het aller
noodzakelijkste, omdat ze anders ieder oogen-
blik gevaar liepen doodgeschoten of onder
het puin van hun huis b.edoiven te worden.
Het wordt met iederen toevloed nog
moeilijker te begrijpen, dat zoo iets moge
lijk is.
Let jwel: dat zijn geen soldaten, geen
strijders. Het zijn rustige burgers als gij
zeil. Maar wat vraagt daar die vreeselijfce
oorlogsmoraal naar
Als niet-strijders zich in een oogenblik
van wanhoop in den strijd mengen, worden
zij, en met hen hun onschuldige medebur
gers, als honden neergeschoten, en worden
hun huizen verbrand.
Maar diezelfde oorlogsmoraal vindt het
geoorlooid om het beschieten van de huizen
van niet-strijders als dwangmiddel te ge
bruiken in een Btrijd tegen een ander leger;
om door louter vernieling en brandstichting
en beschieting van burgers een krijgskundig
succes te verkrijgen.
O ja, we vreten het, dat, het altijd zoo
geweest is, dat ieder leger op zijn beurt
een bombardement houdt, en dat het altijd
erg is.
Maar nu we zoo van dichtbij de gevolgen
van zoo'n bombardement bijwonen, nu voelen
we des te sterker het wreede, het onredelijke
van dat vreeselijke strijdmiddel
En dan te bedenken dat al die ellende
over België wordt gebracht alleen, omdat 't
op den weg lag dien Duitschland voor zich
don meest gescbikste achtte in een strijd
waar België niets mee te maken had.
We hebben hier vooral gisteravond groote
bezending vluchtelingen gekregen.
Ze konden niet verder, want Ylissin-
g e n was zoo vol dat er niet meer bij konden.
De eene boot voor, de andere na kwamen
daar in de haven om zijn droeven last te
ontladen. Een deel kwam op eleepbooten.
De „Administrateur de Badts" bracht er
11 a 1200 aan. De Provinciale boot voerde
gratis vluchtolingen over van Neuzen, dat
op die wijze van zijn verbijsterenden over
vloed ontlast werd. En de rest kwam met
den trein.
Waar moest men met die duizenden heen
Aan onderbrenging bij particulieren viel
niet meer te denken.
Er is hard gewerkt. Door het gereedmaken
van schoollokalen en van een der loodsen
op het haventerrein kon men althans onder
dak geven
In die loods was het een ontroerend toone6),
Moe lagen daar de gevlochten bijeen op bet
Roman van
PAUL OSKAR IIöCKER.
naar het Duitsch.
Nadruk verboden.
„Ja, doe dat Gwendoline
„Eigenlijk hoeven wij- het pas aan
staanden Woensdag le beslissen, Pa-
„Wij hebben het vandaag al beslo
ten Of jij eigenlijk nog niet? Als je
de invitatie liever niet aanneemt dan
blijf je natuurlijk bij ons. Dat spreekt
van zelf."
Nu schaamde zij zich over haar wan
kelmoedigheid „Neen Papa, ik zal van
daag telegrafeerenZij ging een paar
passen naar de deur. „Ja, dadelijk
Maar zij bleef midden in de kamer
slaan. Alsof zij verwachtte door haar
vader teruggeroepen te worden.
„En niet waar Gwendoline, daarover
is verder geen verklaring tus^chen ons
Ododig; zorg dat er geen twijfel meer
overblijft voor den braven Schrott hoe
bitter weinig hoop hij heeft."
Gwendoline zweeg. Hij ging op haar
flf en bleef vlak bij haar staan.
„AI* jij het niet op je wilt nemen
stroo, gadekt door deken of een lap tapijt.
En er was ook voor gezorgd dat zij wat te
eten en te drinken kregen.
Hier te Middelburg bad de toevloed
ook den geheelen dag aangehouden, en op
het Bureau van het Vreemdelingenverkeer
werd ha d gewerkt om allen zooveel mogelijk
huisvesting te bezorgen.
Maar toen tegen tien uur twee treinen
uit Roozendaal hier hun honderden nieuwe
vluchtelingen ontlastten, waren er andere
maatregelen noodig. Een honderdtal werd
onder dak gebracht in de kazerne. Nog
meer werden er gebiacht naar een voor
herberging ingerichten hooischuur op de
Loskade. Weer een and-re stoet werd geleid
naar het Schuttershof, waar ook stroo was
uitgespreid. Nog anderen naar eenige scholen.
Die verdeeling was echter niet zoo ge
makkelijk als hier wordt gezegd. Het ging
moeilijk beweging te krijgen in de opeenge
hoopte massa die de wachtkamer derde
klasse valde. Want er waren ook welge-
stelden onder die graag betalen wilden voor
hun logies. Zooveel mogelijk werden die
personen naar het bureau op de Markt
geleid. Maar het was niet mogelijk allen
te voorzien, en velen die het thuis goed
gewend zijn moesten nu in een schuur op
stroo slapen. Ze waren dankbaar dat ze
dat nog hadden, maar begrijpelijk is het
ook dat ze zich gedrukt gevoeldendoor de
gedachte dat het zóó ver met hen moest
komen.
Treffend was het ook aan het station te
zien, hoe van alle kanten hulp werd geboden.
Allereerst door het beschikbaar stellen van
eigen huis. »Ik neem er twee", hoorden
we een eenvoudigen man tegen zijn vrouw
zeggen. »Je kunt die menscben niet opde
keien laten BlapeD." En een makker liet er
op volgen »Ik neem er ook twee."
En zoo waren er velen.
Ieder oogenblik kon men van de aan
wezige dames en heeren hooren„zooveel
kunnen er met mij m6e'°.
't Meest treffend was wel de aanblik van
de oudjes onder de vluchtelingen. Er waren
verscheidene stokoude vrouwtjes onderhen.
Een er van, een 82jarige stakker, kon ter
nauwernood loopen en werd per auto naar
haar logies gebracht.
Uit de varhalen van de vluchtelingen sprak
een groote erkentelijkheid voor de wijze
waarop zij in Nederland ontvangen zijn.
Vooral de hulpvaardigheid van de soldaten
in Roosendaal werd zeer door hen geprezen.
Geen moeite was hun te veel geweest. En
ook het feit dat er aan de stations brood
en water aan de coupé's werd gebracht, werd
op prijs gesteld.
Ook hier in de stationswachtkamer werd
gratis brood en koffie gegeven.
Met den nachttrein was de toevloed min
der groot. Er kwamen er nog een 60-tal,
die werden ondergebracht in de Boogaard-
zaal.
Maar heden den beelen dag was het
Bureau op de Markt in actie voor verdere
verdeeling.
Het zal natuurlijk veel hoofdbreken vor
deren al die menscben van eten te voorzien,
vooral de armen onder hen.
kindlief, dan kan ik het hem wel zeg
gen
„O neen papa, als 't u blieft niet
Dan zeg ik het hem nog liever zelf."
Hij had op dat oogenblik innig me
delijden mei haar De uildrukking van
haar gezicht was zoo aandoenlijk, haar
heele houding was als geknakt. Zonder
ecnigen twijfel: zij trok zich alles zeer
aan De drie meisjes hadden ieder iets
van haar moeder geërfd Beate bezat
de schoonheid van die eenige vrouw,
Ingrid, die dreumes, haar tempera
ment en Gwendoline haar gevoel
Hij streelde Gwendoline's hand. „Het
kind is ijskoud" Toen stak hij zijn
handen in zijn zakken en deed een,
paai- schreden door de kamer „Neem
vooral bont mee in de auto. De terug
tocht is altijd koud. Je wordt cr toch
verduiveld warm van zoo'n jacht Ik
heb nog handteekeningen le zetten. Dus
precies elf uur vijftig."
Zij knikten beide gehoorzaam. Maar
Beate zag een paar tranen glinsteren
in de oogen van haar zuster.
Om twaalf uur, juist toen de grijze
automobiel door de „Wolfschlucht"
suisde, de straat onder de viaducten
van den Potsdammer en den Anhalter
trein, viel de regen plotseling met dik
ke droppels neer. Beate maakte zich
ongerust. Het geheele westen zag
blauwgrijs. Een zwarte wolk joeg er
onstuimig over heen Maar spoedig kon-
De door het comité gehuisvesten kregen
heden ochtend brood en koffie.
Door de Vipcentms-vereniging en ii
het lokaal van Kindervoeding is heden ge
kookt en zijn maaltjdec uitgereikt.
Heden ochtend kwam er weer een boot
uit Neuzen met hónderden vluchtelingen,
maar die is, nadat onkele menschen, die in
Middelburg naar familie gingen, waren af
gezet, doorgezonden naar Z i e r i k z e e.
Op order van het Prov. Comité werden
door verschillende ba akers honderden brooden
aangebracht en onder de hongerige reizigers
uitgedeeld.
Een paar schoolgebouwen alhier werden
hedenmorgen voor verblijfplaats ingericht.
Uit Neuzen meldt men ons nog het
volgende.
De vluchtelingen kwamen, vior een deel
per spoor, hoewel de trein des daags niet
verder kwam dan St. Gilles, zulks in ver
band met het Belgische troepenvervoer.
Velen hadden den weg van Antwerpen naar
St. Gilles te voet afgelegd. In den avond
kwamen hier 3 9leepschepen aan, dicht be
zet met vluchtelingen. Het was het steun
comité en de velen die dit ter zijde staan
niet mogelijk allen onderdak te brengen.
Een deel is op de schepen blijven slapen,
waarvoor eene lading -troo aan boord werd
gebracht. Naar ik vernam werd nog te mid
dernacht een trein uit St. Nicolaas verwacht
en zouden de vluchtelingen die daar mede
zouden worden aangevoerd, in de waggons
blijven overnachten. De vluchtelingen wor
den zooveel mogelijk doorgezonden, daar
men, met het oog op de beperkte plaats,
bier eene opeenbooping zon krijgen. Er dient
ruimte te zijn, als er in den namiddag
nieuwen toevoer komt, daar er dan geen
reisgelegenheid meer bestaat.
Heden seinde men ons uit Rilland:
Gisteravond en hedenmo'gen zijn door de
bemanning van H. M. »Brinio" in het geheel
36 gewonde Belgische soldaten van bootjes,
komende uit Antwerpen, aan den wal ge
bracht. Twee of drie zijn ernstig verwond
de overigen lichter. Zij verblijven voor-
loopig in het R. K. Klooster en worden
daarna geïnterneerd.
Ook komen hier verscheidene vluchtelingen
die door het steuncomité worden geholpen.
Van nit Bath was gisteravond hoog in
de lucht de gloed der brandende stad Ant
werpen te zien.
Men schreef ons gister uitHansweert:
Heden zijn hier honderden vluchtelingen
uit Antwerpen aangekomen en steeds komen
maar meer vrachtbooten, sleepbooten en spit
sen volgeladen met wanhogige menscben,
die tot bet laatste oogenblik oog gehoopt
hadden in hun woningen te kannen blijven.
Hartverscheurende tafereelen van vrouwen,
kinderen vooral die hun ouders verloren
in 't gedrang aan de kaden te Antwerpen.
Voortdurend hoort men zwaar geschutvuur
uit die richting. Gisteravond 10 nur werd
een Zeppelin waargenomen boven Antwerpen.
Geeft geld voor de BelgiHche vlnchte-
lingeu Ge knut Op die wijze uw gym
den de personen die in de auto zalen
niets meer onderscheiden, want het wa
ter liep langs hun autobrillen Een klet
terende hagelbui overviel hen toen ze
op de Bulow-promenade aankwamen
Toen zij op den breeden straatweg naai
den Iiavel kwamen, sneed een onaan
gename westenwind hen scherp in 't
gezicht Praten was niet mogelijk. De
generaal zat zooals gewoonlijk naast den
chauffeur Op de tweede bank had
ritmeester von Rigalsky met de beide jonge
dames plaats genomen. De vier smalle
plaatsen daarachter waren bezet door
twee luitenants van de cavalerie die
veel bij hen aan huis kwamen, een
eersten luitenant van de infanterie en
den rijdenden veld jager
Erwin von Schrott droeg nog een
Zoogenaamde babyknevel die nu al wal
ouderwets stond Hij was anders een
mooie jonge man, fijn gebouwd, met
een slank figuur De wijze waarop hij
zich bewoog was alleen een weinig
coquet Hij wist dal hij in den smaak
viel bij de dames. Overal bleven de
blikken op hem rusten. Dat had hjem
reeds als jongen wat verwaand ge
maakt Menschn die hem niet kenden
werden er door afgesloolen, vooral
mannen. Maar wie hem beter leerde
kennen vergat het door de bijzondere
charme die van hem uitging als hij
levendig werd. Hij had een zachte,
klankrijke slem, die door haar harte
lijkheid innam. Lachen kon hij zoo
pathie betuigen, en'de comité s hebben
veel gelil noodig.
Ieder stennehet comité iu zfjo woon
plaats of anders het Provinciaal co
mité adres Ilaj -us I> 5. middelburg.
Uit Middelburg.
Men verzoekt aan alle stadgenooien, die
voor den komenden nacht plaats voor
vluchtelingen hebben, ook zij, die reeds
vroeger zich opgaven, zich mondeling of
schriftelijk heden zoo vroeg mogelijk we
der op te geven bij het bureau van het
Vreemdelingenverkeer.
Het is niet bekend welke personen
heden vertrokken en daarom is een niéu
we opgaaf BESLIST NOODIG.
Hedenmorgen bad op de begraafplaats
van de Israëlitische gemeente alhier de
ter aarde bestelling plaats van den heer S.
van Os, in leven lid van het bestuur van
genoemde gemeente.
Behalve familieleden en geloofsgenooten
waren o a. aanwezig eene deputatie uit het
bestuur en enkele leden van de Loge »La
Compagcie Durable".
In de kapel sprak de godsdienstleeraar de
heer S. Mendels, en aan de geopende groeve
de heer Ch. Boasson, voorzitter van het
kerkbestnnr, en de beer M. van Boven, na
mens de Logeallen schetsten de overledene
als iemand, waaraan de samenleving en
vooral de armen veel zuilen verliezen.
De schoonzoon, de heer L. Leijdesdorff,
dankte namens de familie en ook de heer
M. I. de Groot dankte allen voor hunne
tegenwoordigheid.
Uit Vlissingen.
E: werd gisteren verteld dat er een
groot aantal gewonden uit Antwerpen te
Vlissingen zouden worden aangebracht.
Het Roode Kruis was met personeel en
brancards op zijn post aan den ponton,
maar het bleek een misverstand te zijn. Er
kwam slechts één gewonde aan, een Bel
gische soldaat die een schot in zijn hoofd
had gekregen. Hij w erd naar het hospitaal
vervoerd.
Uit Walcheren.
Gisterenavond mac kwam een Belgisch
vluchteling uit de richting Vlissingen naar
Souburg.
Daar de man schreide, werd hem gevraagd
wat hem scheelde en kreeg men het verhaal
dat al zijn geld, in een zakdoek gewikkeld,
uit den trein was gevallen, Iemand alhier,
in bezit van een politiehond, was genegen
mee te gaan en jawel hoor, dicht bij 't
station lag werkelijk het pakje, dat de hond
zeer vlug had opgespoord.
Dat de man zeer in zijn schik was be
hoeft zeker niet gezegd. Hij kon nu met
vrouw en kinderen de reis naar Engeland
maken.
prettig, zoo warm en vroolijk dat men
altijd moest meelachen
Het gesprek met hem was altijd
boeiend. Plij was thuis op ieder ter
rein, sprak uitstekend Italiaans.ch, En-
gelsch en Franschhij had veel gereis^
in die landen en was op de hoogte dep
letterkunde; hij was muzikaal, maakte
waarlijk aardige gedichtjes; er was nau
welijks één enkel gebiea dat hem
vreemd was Steeds was. hij in zijn
humeur en had daardoor ook invloed
op de stemming van zijn omgeving.
„Het is of hij altijd jarig is", had Bea
te eens van hem gezegd.
Vandaag kwam liij echter niet tot
zijn recht Toen de auto plotseling stil
stond op het sehicttcrrein van Döbe-
ritz, in de nabijheid van de rijtuigen
die zich reeds bij den eenzamen popu.-
lier hadden vereenigd, bleef hij aan
zijn lol overgelaten De generaal en zijn
dochters werden door Prins Augus^Wil-
thelm, die in de buurt itond, hartelijk
begroet Ook de beide cavalerie-officie-
ren, bekende heerenrijders, kregen een
handdruk van den prins. De infanlerie-
officier scheen deze onderscheiding niet
te verwachten en wendde zich, na gesa
lueerd te hebben dadelijk tot den chauf
feur, aan wien hij inlichtingen moest ge
ven omtrent de plaats waar hij zou
wachten voor de terugreis. Schrott keek
dus even uit naar zijn oppasser en zijn
paard Het was een uitstekend troe
penpaard, een rossige vos, die de kleine
Uit Zeeuwsch-VIaanderenO D
De zaken liepen in de Donderdag te
Neuzen gehouden raadzitting niet for
tuinlijk.
De vorige week was vastgesteld eene nieuwe
heffiog op de beerruiming. Later bleek, dat
in het voorstel een abuis was gemaakt. Het
kwam daarom opnieuw ter tafel. Eene ver
hooging van het tarief, die de vorige week
wel eenigszins bq overrompeling is aange
nomen, werd nu nog eens aan critiek onder
worpen. Gevolg: uitstel der zaak, om af te
wachten gegevens voor de berekening van
den ko9teDden prijs.
Vervolgens kwam opnieuw in behandeling
eene leening nan te gaan door de vereeniging
voor Ziekenverzorging, groot f 18 000 voor
uitbreiding der inrichting, onder garantie
van de gemeente, die daardoor bespaart de
noodzakdijkheid tot het inrichten eener ge
legenheid voor verpleging van lijders aan
besmettelijke ziekten.
Ia verband met door de Rijkspostspaar
bank, die het geld leeneD zal, gestelde eischen,
moest verandering in het de vorige week
genomen raadsbesluit worden aangebracht.
Tbans werd in den raad beweerd dat de ge
geven inlichtingen niet juist waren geweest,
men wenschte dan nader van het bestuur
zwart op wit te vernemen, hoe de toestand
der vereeniging is. Hoewel daörtegen werd
aangevoerd dat er haast bij de zaak was,
werd een voorstel tot uitstel van behande
ling aangenomen. Het gevolg was, dat 2
raadsleden, bestuursleden van de vereeniging
de vergadering verlieten, de raad daardoor
onvoltallig werd, en er niets anders over
bleef dan ook de andere leden naar huis te
laten gaan. Heden vergadert de raad op
nieuw, en komt, Daar onze correspondent
vernam, die ziekenhuiszaak wel in orde.
Te Halst kwam Woensdag een vreemd
paard binnengehold uit de richting van
België, en waarschijnlijk weggevlucht van
het oorlog8terrein.
Het dier was zoo vermoeid, dat het nabij
de Gentsche poort ineen zakte.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
„De Groene".
Naar aanleiding van het bericht in
de N R Ct over de a s. redactie
van De Groene) Amsterdammer, wordt
ons medegedeeld, dat dit voorbarig is
en in elk geval aan onjuistheid lijdt
„De Groene'' komt waarschijnlijk onder
een gezamenlijke redactie te staan, om
trent welker samenstelling nog geen mc-
dedeeling te doen is.
LANDBOUW.
De St. Ct no. 236 bevat een wijzi
ging in de statuten (bijv. 1969) van de On
derlinge Landbouw-Yerzekeringsverceni-
ging voor bedrijfscrisis „De Zeenwjcho
Landbouw-Onderlinge te M i d d e I b u rg.
De St. Cl no. 236 bevat de statuten
oefeningsraces van de heeren van het ba
taljon heel goed had meegemaakt Maar
een schoonheid was het niet En daar
de oppasser gedurende het onweer in
de overvolle stallen geen onderkomen
had kunnen vinden voo r zich en zijn
paard, zagen huid en manen er vrij have
loos uil
Er waren ongeveer twee honderd
paarden op hel terrein. Nog steeds'
stroomden de berijders in allerlei voer
tuigen toe, bijna allen in de kletsnatte,
grijze militaire jassen gehuld. Hoofdzake
lijk waren het officiers van de garde
Beate en Gwendoline hadden, niettegen
staande hel weinig uitlokkende weer nog
mededingsters gekregen Schrott lelde
reeds een twaalftal Walkuren.
Het regende nu niet meer, maar de
lucht zag akelig kil en grijs Het scliiet-
terrcin met armzalig gras bedekt stond
hier en daar blank en glom als een meer.
Een 'gemakkelijk galoppeeren was liet
dien dag niet Vooal bij het springen was
voorzichtigheid geraden, want uitglijden
kon noodlottige gevolgen hebben bij de
snelle vaart
Zou de keizer de jacht bijwonen?
Die vraag werd in alle groepjes her
haald- De prinsen waren allen aanwezig.
Ook de kroonprins was intusscheu ge
komen
(W o r d t vervolgd)