MIDDELMIRGNCHË COURANT
Woensdag
30 September.
230.
137* Jaargaag.
UMS4
D*ii eoaramt Tiriohijat iagilijki, met «itioaierimg w Zo*- u Imtiigiij
Priji per kwartaal, ioowel voor Middelburg mie roer mile plmmtie* ia Mederlmad frmaoo pp? f 1.25)
Afïoaderlijke aimmeri koitea 5 oaat?
Adrerteatiöa bij mboaaemeat op voordeelige Toonrmmrdea.
Proipeotaaeea dmmrvma zija mam het baremm te bekomea*
▲dverteatida voor het eeritvolgeade anmmer moetea dei middmgi vóór ééa aar
ui het barema bezorgd zija.
AdverteatiflB k 20 oeat per regel.' Bij mboaaemeat veel lager? Geboorte-, dooi- ea
alle andere familieberichte* ea Dmakbetaigiagea va* 17 regele f 1.50; elke regel meer
20 ceat. Beolamei 40 oeat per regel. Groote lettere aaar de plaati,' die rij iaaemea.
Tot de plaataiag vaa adverteatida ea reolamci, aiet afkomstig uit Zeelaad, betreffeadf
Haadel, Nijverheid ea Geldwezen, ii gerechtigd het Algemeei Advertcatie-Bireai
Jk. LA MAK Ai., 2V.Z. Toerougwal SM, Amaterdaa.
Bij dil nummer behoort een bijvoegsel.
BINNENLAND.
EEN GOEDE MAATREGEL.
Een gevangenis-ambtenaar schrijft aan
„Het Volk":
Dc Minister van Justitie heeft er dc
aandacht van de gevangenisbesturen op
gevestigd, dat het aanbeveling verdient de
met ontslag vertrekkende gevangenen, die
vóór hel uitbreken van den Europeesclien
oorlog werden ingesloten, in hoofdtrekken
bekend te maken met den huidigen toe
stand en de daaruit voortgevloeide ont
wrichting der economische verhoudingen:
Woordelijk schrijft de Minister:
..Het zou ongetwijfeld dezulken bloot
stellen aan den argwaan van degenen, met
wie ze door of bij hun werk in aanraking
komen, indien zij volkomen onwelend
van den Europeesclien oorlog de gevange
nis verlieten."
Deze daad van den Minister van Ju
stitie verdient voorzeker toejuiching en
geeft bhjk van een zeer juist inzicht in de
moeilijkheden, welke thans de z.g. „re-
klasseering" oplevert.
De Minister gaat nog verder en wil
ook personen, wier ontslag wel niet aan
slaande is, doch die in het buitenland
hopen werk te zullen vinden, volledig op
de hoogte doen brengen.
„Ook voor hen, wier plannen voor de
toekomst blijk geven van zoodanige onbe
kendheid. en die in het belang hunner
reldasseering bovenbedoelde inlichting be
hoeven, is het nuttig, dat deze gegeven
wordt. Indien b.v. blijkt, dat iemand erop
rekent in België te gaan werken, zooals
hij wellicht reedeerder gedaan heeft, of
er op rekent binnenslands werk te vinden
in een bedrijf, dat thans stil ligt en voor
eerst vermoedelijk zal blijven stil liggen,
>dan behoort zoo iemand vroeg genoeg
van de veranderde omstandigheden te
worden onderricht, om hem iu staat te
stellen andere plannen te maken en de
uitvoering daarvan zooveel mogelijk voor
te bereiden."
In de laatste alinea zijner circulaire
wijst de minister er op, dat ten aanzien
van gedetineerde buitenlanders speciale
maatregelen behooren te worden ge
troffen
„Ten slotte vestig ik uwe bijzondere
aandachl" op de buitenlanders, die over de
grenzen geleid wordende, gevaar zouden
loopen in een voor hen vijandelijk land te
komen. Ten aanzien van ieder dezer
persouen acht ik het nemen van bijzon
dere maatregelen gewenscht, en ik ver
zoek u mitsdien beleefd mij vroeg genoeg
voor het ontslag van ieder dezer gevallen
bericht te willen doen toekomen."
„Hel Volk" maakt van deze circulaire
niet alleen melding wijl zij getuigt van
groote humaniteit van het hoofd van het
Departement van Justitie voor dc schip
breukelingen onzer maatschappij, maar
tevens om te constateeren, dat het gemis
lecner gevangeniscouraut zich thans ge
ducht doel voelen.
LOTISICO
Naar men aan het „Hand" meldt, heeft
de Minister van Justitie aan den directeur
van Lotisico doen weten, in geenjerlei
overleg of onderhoud met d(e directie
dier onderneming te willen treden, maar
den gang van zaken te zullen afwachten
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij kon, besluit
is aan mr. E. van de Velde op verz. met
1 Oct. e. o. verl. als griffier van den Hoogen
Raad der Nederlanden, onder dankbetuiging
voor de in rechterlijke betrekkingen be
wezen diensten.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Tarwemeel.
Naar het Centrum verneemt is het vrij
zeker, dat met eenige dagen de voorraden
tarwe en tarwemeel van alle tarwemeel-
fabrieken in ons land door ds regeering
zullen worden onteigend.
Voortaan zullen de meelfabrieken dan de
tarwe van de regeering ontvangen en voor
haar vermalen.
De distributie van het tarwemeel zal dan
verder van regeeringswege geschieden.
Staatsspoor.
Het voornemen bestaat, vermoedelijk in
de tweede helft vat October, het aantal
reizigerstreinen op de lijnen der staats
spoorwegen weer belangrijk uit te breiden.
Ter voorziening in dringende behoeften
worden reeds nu enkele schooltreinen in-
V a c a n t i e k a a r t e n voor
Millitairen,
Aan in uniform gekleede officieren en
mindereD, die recht hebben op millitaire
plaatskaarten, kunnen ook Da 30 September
a.s. vacantiekaarten worden verstrekt tegen
den prijs van i 4.voor de eerste, f 3.
voor de tweede en f 2 voor de derde|klasse.
Kan een houder van eene zoodanige vacan-
tiekaart het station van bestemming niet
meer op den dag van geldigheid bereiken
dan kan bij zijne reis met den eersten trein
van den daarop volgenden dag voortzetten,
waarvan evenwel op de vacantiekaart door
bet betr. station is meldiDg te maken.
Moet op een station, waar over gestapt
behoort te worden, lang gewacht worden,
dan mag de houder het station tijdelijk
verlaten
De „Flora''.
De „Flora" van de ICon. Ned. Stoom
bootmij heelt, nadat zij de geredde schip
breukelingen van de drie Engelscbe kruisers
aan wal heeft gebracht, alweer een reis
heen en weer naar Leith gemaakt. Hier is
de bemanning en vooral de wakkere kapitein
ten zeerste gehuldigd. O. a. bracht de com
mandant. van een Engelsch oorlogsschip hem
een bezoek om den dank van de marine
over te brengen.
Staat van beleg.
Verbetering in Stbl. no. 463, opgenomen
in de buitengewone St.ct. van Zaterdag 26
dezer.
Onder de provincie Groningen staat
Kantens (voor zooveel betreft het onderdeel
Rottum); lees: Warffum (voor zooveel be
treft het onderdeel Rottumeroog).
Hiermede is dus de vergissing, waarop
door de N. R. C. werd gewezen (zie
Verschillende Berichten), hersteld.
Stoomtram Breda Antwerpen.
De stoomtram BredaAntwerpen zal te
beginnen met morgen niet verder gaan dan
de Nederlandscbe grens (station Wernhout).
De toestand in de landstreek rondom Ant
werpen wordt thans te gevaarlijk geacht.
Van Wernhout af kan men per omnibus
op Belgisch gebied verder reizen. Er zal
getracht worden, dezen omnibusdienst te
doen aansluiten aan de trams van en naar
Breda.
UIT DE PERS.
Besparing.
We hebben reeds .met een enkel woord,
gewezen (op het grtikel fover „De economi
sche beteekenis van den oorlog" door
prof dr C. A. Verryn Stuart geplaatst
in het September-nummer van dc Eco
nomist.
Hel slot van dat artikel verdient meer
algemeene aandacht.
Zooals we reeds meedeelden betoogt
de schrijver dat na den vrede zich zal
openbaren een toegenomen kapitaalbe
hoefte naast een verminderden kapitaal-
voorraad, met het gevolg dat de kapitaal
rente zal stijgen, en de loonen zullen da
len, totdat nieuwe kapitaalvorming nieuwe
vraag naar arbeid uitlokt, en zoo de loo
nen weer doet stijgen.
En het eenig denkbare middel lof ka
pitaalvorming is z. i.besparing.
„Er geldt te dezen opzichte, zoo schrijft
hij, nog steeds de oudje dwaling, als
zoude vertering van het inkomen de
algemeene welvaart, besparing slechts
die van den spaarder, vergrooten De
opvalling van Lodewijk XIV, die de luxe
van zijn hof verdedigdje met de frase
„im roi fait l'aumóne en dépensant
beaucoup", wordt ook thans nog door
velen gedeeld. Ongetwijfeld zullen er
in dezen tijd, waarin veler geestelijk
evenwicht ernstig gestoord is, ook op
dit gebied wel overdrijvingen voorko-
tnen Handhaving van zeker culluurpeil
brengt mede, dat het verbruik van
hem, voor wien zij mogelijk bleef,
niet plotseling wordt ingekrompen bin
nen grenzen, welke straks, als, de eerste
impuls heeft uitgewerkt, toch niet zul
len worden in acht genomen De be
slaande storingen in het bedrijfslevens
zouden daardpor slechts worden ver
groot. Maar wie in dezen tijd van zijn
uitgaven achterwege laat die, waarvan
hij in gemoede erkennen moet, dat zij
voor ontbeerlijke luxe waren bestemd,
jiandelt in het wezenlijk belang der
gemeenschap. Zeker zullen daardoor wor
den benadeeld degenen, bij wie men an
ders de hierbedoelde goederen Zich zou
hebben aangeschaft Doch, al is het niet
doenlijk in bijzonderheden haar samen
stelling aan te geven, ieder gevoelt, dat
er niet enkel van individueel, maar ook
van maatschappelijk s landpunt bezien een
nulliglieidsschaal bestaal Evenzeer als
voor den enkelen mensch de behoefte
aan voeding, ten einde leven en gezoncfy-
beid in stand te hodjieu, algemeen ge
sproken, dringender, van liooger ordle,
is dan die om in zijn lcleedjng een'
uiterste van smaak te kunnen aan den dag
leggen, is ook voor de maatschappij het
belang bij een bevredigende verzorging
der mensclien met hel noodige van hoo-
ger orde, dan hun verzorging met snuis
terijen of bioscoop genoegens.
Men meene toch niet, dat wie zijn
inkomen volledig verteert de voldoening
kan smaken z ijn geld, gelijk het heet, on
der de menschen gebracht te hebben,
terwijl hij die een deel er van oplegt
die voldoening voor dAt deel moet ontbe
ren Ook hij bracht zijn geld onder d(e
menschen De Harpagon's die hun geld
in naiura bewaren -rzijn, al werden, zij
reeds in Plautus' tijd aan die kaak ge
steld. zeldzame uilzondpringen, en de,
naar men zegt, Jiier en daar begraven
potten met rijksdaalders zullen spoedjig
wel weer te voorschijn komen. Verschil
bestaat slechts in de wijze waarop het
geld onder dje menschen kwam, bij den
eerste als betaling voor vluchtig genot,
betaling welke, voor zoover ter voldoe
ning van loon, renjte en ondernemersin
komen strekkend, aanstonds zal zijn
verteerd, en dus ten hoogste voor een
klein deel een blijvend productieve be
stemming kan krijgen; bij den tweede als
betaling pro rata -parte van wat fn den
vorm b v. van een fabriek of van een
verkeersverbetering langdurige diensten
zal kunnen bewijzen in den grooten
slrijd tegen het welvaarlslekort
Wie meent dat eerstgenoemde dp so
ciaal nuttigste was van beiden, moet in
den verkwister eigenlijk zijn economisch
ideaal zien, en, zooal niet het opmaken
bestaand kapitaal, dan toch het volledjg
verleren van alle inkomensten aanprijzen.
Doch een betoog, dat alle kapitaal-vor
ming als sociaal-schadelijk afkeuring ver
dient, kwam mij tot dusver niet ond;er de
oogen. Of zou men moeten meenen, dat
kapitaal-vorming, in normale omstandig
heden nuttig, in de tegenwoordige dit
minder is? liet omgekeerde is veeleer
waar. Indien het juist is, dat dp tegen
woordige kapitaalvernietiging en vermin
dering van kapitaal vorming eerlang tol
kapitaalschaarschte zal voeren, die op
hare beurt loondruk onvermijdelijk
maakt, dan is het oiok waar, dat kapü-
laalvorming, door bezuiniging op het ver
bruik, hel middel is om d,it groote soci
ale euvel te temperen of te genezen.
Het schijnt mij daarom de dure plicht
van allen, die er toe in staat zijn, omt
naar vermogen tot die kapitaalvorming
mede le werken en het gelukkig initiatief
te steunen, waardoor de Koningin^ ook
op dil gebied ons volk voorgiug"
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Er waren gisteravond veel menschen
naar de Concertzaal alhier getrokkeD,
waar een viertal stadgenooten hun muzikale
talenten aanwendden tot het geven van een
concert ten bate van het plaatselijk Steun
comité en het Vrouwencomitó.
Mevrouw Hendrikse-Versloot (sopraan),
Line Bröcker (piano), Betsy Dhont (viool)
en dr. H. van der Kamp (bariton) het
zijn vier personen, die reeds herhaaldelijk
de bewijzen hebben ontvangen dat het
publiek hun zang en spel waardeert.
Het spreekt van zelf dat een concert als
dit geen aanleiding geelt tot een openlijke
bespreking in bijzonderheden. We volstaan
daarom met deze korte meedeeling. Het zal
den vier concertgevers een voldoening zijn
geweest, zoo'n tulrijk publiek voor zich te
zien.En zij hadden bovendien na ieder nummer
het applaus der aanwezigen als betoon van
dank in ontvangst te nemen.
Op het politiebureau alhier vertoefden
hedenmorgen een tweetal Russen die in
België werkzaam waren eu waarvan de een
reeds enkele jaren bij de kozakken, de ander
bij de Russische "infanterie heeft gediend.
Zij hadden nit Brussel weten te vluchteD
en zijn nu onderweg naar Rotterdam, om
te trachten door tnsschenKomst van den
consul-generaal via Engeland hun vader
land te bereiken om aldaar weder dienst
te nemen.
Het is voor een steenkolenhandelaar
moeilijk om bij het begin vbd het winter
seizoen een reclame te bedenken, die bij de
huisvrouwen in zal slaan. De heer A. Bliek,
Nieuwstraat alhier, is daar echter
goed in gestaagd Hij biedt zijn cliëntèle
een uiterst praetisch geschenk aan,
zwart gelakten kolenschop, waarop in gou
den letters de firmanaam staat gedrukt.
Een schop, die om zijn keurige uitvoering
in geen enkele huiskamer misplaatst zal zijn.
Uit Vlissingen.
Er komt nog bijna geen boot hier aan
ot er komen, al is het soms slecht9 zeer
weinige, uitgewekenen uit Belgie mede, en
nu in de buurt van Antwerhen en Gent het
weder onrustiger is geworden, worden er
nog meerderen verwacht. Gisteren zagen wij
nog een paar families bestaande uit verschil
lende personen mede komen. Waar het
comité, bestaande nit Ylissingsche eu Mid-
delburgsche dames, tijdelijk het werk ge
staakt heeft, is het voor de reizigers zeker
aangenaam te worden ontvangen door enkele
Belgische dames, die te "Vlissingen wonen
en die ook alle mogelijke inlichtingen ver
schaffen. O. a worden de vluchtelingen zoo-
noodig ondergebracht in de Belgische loodsen-
sociëteit, waar zij gratis logies hebben, en
indien noodig ook kostelooze voeding.
Uit Walcheren.
- In de vacature-Jobse in de gemeente
raad van Amemniden ie bij candidaat*
stelling gekozen de heer A. van de Gruiter
(a.r.) die ook door kiezers der linkerzijde
werd gecandideerd.
Uit Zuid-Beveland.
Maandag voormiddag is te Schore
een bedrag van f 15.50 ontvreemd uit de,
woning van den arbeider J. Klop, gedurende
den tijd dat deze met zijn gezin op het
veld werkzaam was. Een kast was open-
Om in de woning te komen is vermoede
lijk gebruik gemaakt van den huissleutel
die op een geheime plaats lag, welke de
diet (of dieven) echter kende(n). De politie
doet onderzoek naar de(n) nog onbekende(n)
dader(s).
o—
Uit Zeeuwsch-Vlaander.enO D.
Te Koewacht zijn drie schuren
door brand vernield, waarbij behalve haver,
vlas en stroo, ook een waakhond en drie
runderen in de vlammen omkwamen, terwijl
ook een houtmijt en een tarwemijt aibrand-
den. Alleen de gebouwen waren verzekerd.
Tel.
Zeeuwseh-Vlaanderen W. D
GistereD, Dinsdag, is uit zee aan het
strand langs den Groedschen polder
een mijn aangespoeld.
c
Een inwoner van IJzendijke schreef
ons het volgende
Het heeft mij verwonderd dat van geen
grensplaats gerapporteerd is het passeeren
van een vliegtuig in den nacht van verleden
week Maandag op Dinsdag.
Toen toch zag ik om plm. half twee,
terwijl ik in Noordelijke richting van IJzen
dijke reed, met ongelijke tnsschenpoozen een
sferk licht, dat zich snel verplaatste in de
richting Vlissingen.
Het vloog zeer laag Toen ik op de hof
stede van den landbouwer aan de Klakbaan
(een gehncht) kwam, vertelde de bewoner
mij dat hij den motor goed kon hooren en
dat het vliegtuig vlak over zijne hofstede
was gepasseerd.
Om 4'/j uur te IJzendijke teruggekeerd,
ondervroeg ik de wachtdeze had niets
gehoord of gezien.
Is het een Zeppelin geweest of een bi-
ot monoplan
Van het vliegtuig zelf zag men in den
pikdonkeren nacht nietste meer verklaar
baar achter dat verblindende licht. Men
zei me, dat een bi- en een monoplan niet
zoo'n sterk zoeklicht konden projecteeren.
Maar ik geloot niet, dat zoo'n toestel daar
voor te zwaar weegt.
KERKNIEUWS,
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Santpoort dr. G. A. van den
Bergh van Eysinga, Helmondte Vlaardin-
gen S. van Dorp, Bodegraven.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Nieuwendijk, H. de
Bruijn, Enschede.
Bedankt voor Lioessens J. H. Beumee
Stednm.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
De Ware Jacob, onder leiding
van J. H. 8peenhofl'.
„De Ware Jacob" is uit zijn assche her
rezen, of, zooals hij Let zelf uitdrukt, hij
neemt weer dieDst na vele jaren gehengeld
te hebben en meestal een schraal zoodje ge
vangen te hebben op zijn villa Platzak. In
dien zijn lieve Hollanders hem niet waar-
deeren keert bij weer naar „Platzak" en
hengel terug.
Speenhoff, die ook in de eerïtegoede
jaren van „De Ware Jacob" een belangrijk
aandeel in het blad nam, is thans de geeste
lijke leider. Hij geeft in dit eerste nummer
een liedje, een verhaal van een fortenreisje
en een prentje. Dat, met een foto van Sp.
en vronw bij een keukenwagen zijn de eenige
illustraties, een groot verschil dus in uiterlijk
met den ouden „Jacob" zooals die in onze
herinnering voortl3efde.
J. van den Bergh vult een pagina met
een schrijnende monoloog, „Promotie" ge
titeld, en deels goede, deels kwade, moppen
dienen ter aanvulling. Het geheel is een
nummer, dat zonder buitengewone ver
wachtingen te scheppen, belangstellend naar
het tweede doet uitzien.
Wal *de lijden rijpen, d,oor E
Overduyn—Heiligers. Bij L\
J Veen te Amsterdam.
Er verschijnen dus nog boeken in
dezen tijd Begint men ook in iets anders
dan den oorlog belang te stellen?
Hier is een oorspronkelijke roman, die
aan de eischen beantwoordt, waar aan
ontspannings- en bijgevolg leesgezel-
schap-lecluur moeten beantwoorden Geen
„litteratuur", o, volstrekt niet, maar tie
boeken, welker auteurs prelendeeren, die
te geven en voor een deel daartoe Waar
lijk in staat zijn, moet men zoo streng
mogelijk scheiden van die. welke eer
met tien smaak van 'l lezend publiek
plegen rekening te houden Wal deert
het den vervaardigers van dieze soort,
tiat men hjun een te kort aan letterkundig
inzicht, aan psychologische ontleding,
zuiverheid van bedoeling en verzorgdheid
van taal verwijt? Zij toch lappen deze
op zich zelf kostelijke zaken aan hun
laars
Ze kunnen dit doen, wijl ze gelezen
worden Bij de and(ere kategorie laboreert
het dóar het meest aan Onwillekeurig
denkt men aan de klacht van den Duit-
'schen dichter wc willen minder gepre
zen, maar vlijtiger gelezen worden Wat
beleekent de lof. door enkele lot- en
akgenooten uitgedeeld, als hel eigen
lijke, zij het bij het schrijven zelf on
bewuste doel, nl om in zoo ruim mogelij
ken kring gelezen le worden, wordt ge
mist?
Gelezen zal deze roman van mevrouw
Overduyn ongetwijfeld word,eu zooals
haar vorige Te prijzen vinden we er
minder aan. Het boek werd naai" hef
oude recept klaargesloofd We hebben
hier een brokje leven, door dames-oogen
bezien Hel verhaal van een weelde-
vrouwlje in den Haag, dat niet djoor haar
man wordt begrepen en in behoefte daar
aan zich doeft" een anderen man' laat koes
teren
Maar de lezer behoeft niet te schrik
ken de eerste, die haai" aanvankelijk ver
waarloosde en bij een andere vrouw ach
terstelde, blijkt na een tegenspoed zich
plotseling te haren opzichte bekeerd te
hebben Dus keert zijn stouw weer lot
hem terug, den tweeden, dje zich vast
had voorgesteld, dpi zij nu zijn weder
helft zou worden, achterlatend. Maai- lioe
die tegenslag op hem terugwerkt, wordt
den lezers van het Doek onthouden
Aan verklaringen van den toestand in
zielkundig opzicht wordt hun trouwens
méér onthouden Maar zou nauw neme
men dil alles niet Mevrouw Overduyn
heeft een vlot, gevoelig romannetje sa
mengesteld, dal, ondanks dat de schrijf
ster daar blijkbaar eenige litteraire be
doeling mee had, toch door de lezende
dames hoofdzakelijk greiig genoten zal
worden
(ONDERWIJS.
St. Ct. no. 229 bevat een wijziging in
de statuten (bijv. 1916) van de vereeniging
tot oprichting en instandhouding eener
Christelijke bewaarschool te Serooskerke
(Walcheren.)