■evenwel zelf wellicht zijn front zal die
nen te verzwakken En afgescheiden
daarvan beduidt een aanval steeds een
lijdelijke verzwakking
Drie E n g e 1 s c h e k r uise r s
getorpedeerd.
De slag, die de Engelsche marine ge
troffen heeft, en waarvan wij gisteren
avond op enkele plaatsen in de stad reeds
gewag maakten, blijkt, nu de namen der
schepen bekend zijn geworden, wel van
ernsligen aard te wezen.
De gezonken Engelsche kruisers zijn
de Ilogue, Aboukir en Cressy, z.g.n. p ml-
serkruisers van 12 200 Ion, met een snel
heid wan ca. 22 zeemijlen en gebouwd, de
eerstgenoemde in 1900, de Cressy in
1S99, voerende twee stukken geschut van
2 c M 12 van 15 c.M., 12 van 7.5; 3 van
4.7 en 2 van 3.7. Zij waren elk bemann
mei 755 koppen
Zij zijn 20 mijlen ten N.W. van den
Waterweg in een gevecht gewikkeld ge
weest met 5 Duitsche onderzeeërs en
werden gistermorgen om half acht getor
pedeerd
Eerst onderging de Aboukir dat lol, ter
wijl de Hogue en Cressy er aan gingen
toen zij poogden de opvarenden te red
den Dal deze niet dadelijk voorzorgen
tegen de onderzeeërs namen vindt waar
schijnlijk zijn oorzaak hierin, dat zij meen
den dal hol schip op een mijn Was ge-
loopen.
Zooals wij reeds meldden redde het
Nederlnndsche stoomschip Flora een groot
aantal schipbreukelingen, en we! 287, een
onder Ncderlandsch schip, de „Titan"
pikte er 111 op, waarvan de meeslen la
ter door een lorpedobool der Engclschen
zijn overgenomen. Voorts hebben ook een
kruiser en eenige lorpedobootjagers vele
di enkelingen opgepikt.
De „Flora" was 's morgens uil Roller-
dam vertrokken en dacht toen het den
eersten kruiser in hel zicht kreeg te zui
len worden aangehouden, doch zag spoe
dig dat een gevecht tusschen pantscrsche-
pen en onderzeeërs plaats greep.
Aan een verliaal omtrent het gebeurde
in de N. R. C. onlleenen wij het volgende
Het weder was buiig; te 6.30 werd
plotseling de „Aboukir" aan stuurboord
getroffen Men dacht dat het schip opeen
mijn was geloopen Terwijl de „Hogue"
vier reddingsbooten omlaag liet, kreeg
zij ook aan stuurboord een torpedo.
Men begreep toen met onderzeeërs te
doen te hebben. Vier werden er gezien
en beschoten; de „Aboukir" zonk in
'tien minuten en daarna de „Hogue" in
drie minuien.
De „Cressy", aansloomende om hulp
te bieden, werd daarna getorpedeerd
en zonk spoedig. Twee onderzeeërs zijn
waarschijnlijk ook getroffen door hel
Engelsche geschut, doch een derde is
onlsiiapt Men meent dal de aanval door
minstens vier onderzeeboolen is ge
schied Aan boord der drie schepen wa
ren totaal 2200 man, meerendeels reser-
islen.
De „Flora" bracht de denkelingen te
lJmuiden aan een tweetal ernstig gewon
den werd opgenomen in bel Witte
Kruis-gebouw; een groot aantal lichtge
kwetsten en zieken "werd ondergebracht
in het hospitaal van het Roode Kruis;
de overigen ruim 250 man, werden in de
verschillende hotels ondergebracht waar
ze ten spoedigste werden voorzien van
kleeren, schoeisel cn in de eerste plaats
van een goeden maaltijd Een der op-
gehaalden bleek reeds overleden te zijn
Dé „Titan" hield nog 25 man aan boord,
van deze 25 zijn op reis naar den
Waterweg 5 gestorven, 3 waren zwaar
gewond. Volgens hun verhalen hebben zij
6 uur rondgezwommen. De kapitein van
de „Titan" heeft verklaard dat men bij
het redden tusschen de lijken door
roeide. Alle waren matrozen of stokers
Het officieele persbureau erkent hel
verlies der 'drie schepen.
Uit deze overrompeling blijkt ten dui
delijkste do taktiek der Duilschers,
waarop wij onlangs reeds wezen, om,
door middel van klein materieel, eerst
te trachten de Engelsche vloot te dun
nen len einde eerst als partijen op meer
gelijken voet staan een gevecht tus
schen slagschepen aan te gaan
Uit dit geval blijkt weer eens hoe ge
vaarlijk onderzeebooten in den moder
nen zeeoorlog kunnen zijn, daar zij, voor
al bij slecht zicht onbemerkt kunnen na
deren en zelfs kunnen torpedeeren zon
der fcicli aan de oppervlakte te vertoo-
nen. Hel is althans niet aan te nemen dal
de veiligheidsdienst aan boord der Engel
sche schepen zoo slecht zou zijn inge
richt dat een der booten zoo deze zich
aan de oppervlakte had geloond, niet
zou zijn opgemerkt
Al i s het verlies voor de Engelsche
marine van beleekenis, zoo moet men
het toch niet overschatten. Deze drie
schepen behooren tot de oudste sche
pen, die Engeland van dit type (Armou
red Cruisers) in dienst heeft, de „Cres
sy" was zelfs het oudste, en er blijven
er altijd nog een veertigtal, waaronder
10 Invincibles over.
Dal hel gebeurde de openbare mee
ning schokken zal, gelooven wij wel,
en onaer de zeelieden kan hel niet an
ders don ongerustheid zaaien, wat voor
Duitschland al een zeker voordeel is
Nederland en België.
Dagbladen worden in deze dagen ge
makkelijk van partijdigheid beschuldigd
In de eerste plaats dooi* die personen
welke zich de weelde van een scherp
uilgesproken nieening aangaande de hui
dige worsteling veroorloven en deze
liefst ook in de door hen gelezen krant
weerspiegeld vinden Doch ook de stand
punten, door verschillende menschen te
dien opzichte ingenomen, verschillen
Zoo kan het voorkomen, dal de eene
abonnee zijn afkeuring te kennen geeft,
omdat hel bewuste blad z i heult niet
wien hij als den boeman beschouwt,
terwijl een ander aanleiding meent te
vinden lot de onderstelling, dat hel blad
juisl naar den anderen kant partijdig is.
Voor- de iniichlërs der openbare mee
ning een bewijs, dat ze op den goeden
weg zijn en een spoorslag, daarop te blij
ven
Men weet, hoe aanvankelijk bij onze
strijdende Zuiderbroeders de vaste mee
ning had post geval, dat Duitsche sol
dalen door ons Limburg Bolgic liadr
den bereikt
Hel misverstand was aanvankelijk te
begrijpen Men zag zoo ontzagwekkende
Duitsche drommen plotseling op Belgi
schen bodem. Men kon niet aannemen,
dat deze alle in zoo korten tijd door
de betrekkelijk nauwe opening van Gem-
mcnich waren binnengemarcheerd Ze
moesten, aldus redeneerde men daar in
de eerste opwinding der verontwaar
diging, Nederlandsch Limburg doorge
trokken zijn
Fransche bladen bevestigden dit on
juist vermoeden Zoovel de Matin" als
de „Illustration" brachten in kaart, wel
ken weg Duitsche troepen door de ge
noemde Ncderlandsche provincie geno
men hadden. Tevens werd de daardoor
in België legen ons verwekte ontevre
denheid in de hand gewerkt door de ge
woonte der Ncderlandsche bladen, be
richten uit verschillende bron, dus zoo
wel van Duitschen als Franschen kant,
op te nemen en niet elk nieuws, dat niet
geheel waarschijnlijk lijkt, van een kom
menlaar te voorzien
Daardoor hebben in Ncderlandsche cou
ranten dingen gestaan, die, uit Duitsche
bladen overgenomen of afkomstig van in
dit rijk gevestigde pers-agentschappen,
een blaam wierpen op België of enkele
Belgen We denken in de eerste plaats
aan hel verhaal van de „Köln. Ztg", vol
gens hetwelk in de eerste dagen van den
Duitschen inval het Duitsche kerkhof bij
Antwerpen geschonden zou zijn Gelukkig
bleek dit onjuist Hel bericht was van a
lol z gelogen. In de Scheldestad en ver
der in België maakte dit evenwel veel
opschudding De burgemeester van Ant
werpen, de Vos, bemoeide zicli persoon
lijk met de zaak Hij verstrekte de N. R
C., die het gebracht had, een gedetail
leerde weerlegging. Deze werd naar van
zelf spreekt loyaal geplaatst. Ook werd
leedwezen betuigd, dat de redactie onwi!-'
lekcurig aan de verbreiding van een zoo
schandelijk en leugenachlig bericht, bad
meegewerkt. Daarmee kon de zaak uit do
wereld zijn.
Maar de wrok zit diep. Wel gaf men
zich lersloncl van ambtelijke en journalis
tieke zijde uil Nederland alle mogelijke
moeite, die booze geruchten krach lig le
gen te spreken, maar ten eerste waren
toen reeds verschillende Belgische kran
ten opgeheven en vervolgens vindt oen
op waarschijnlijkheids-berekening ge
grond gerucht steeds gretiger ingang dan
dal men van hel geloof in de waarheid
daarvan afstand doet.
Vooral liet „Hand. v. Antw." had zich
over dat bericht van de lijkenschending
buitengewoon opgewonden Het wenschtc
ons niet toe, dal ook onze onzijdigheid
geschonden zou worden, maar, zou dit
geschieden, dan, aldus het Vlaainsche
blad, zouden de in België verschijnende
kranten dergelijke verhalen over daden,
z.g.n. door Nederlanders bedreven, niet
plaatsen
In de „Gazelle van Geut lezen wc
thans, dat de Duitsche militaire overheid
te Brussel heeft toegestaan, behalve eeni
ge Duitsche bladen ook de N. R. C. te
lezen We vreezen, dal dit opnieuw bij de
Belgen kwaad bloed zal zetten
Verbetering.
De treinenloop in Zeeland is nog ab
normaal. Voor onze expeditie is dit een
hoele last. De nummers van ous blad
voor buiten de stad moeten daarom ge
deeltelijk véél vroeger op de pers Na
tuurlijk is het ons streven, het nieuws
daarin zoo Veel mogelijk bij te werken tol
het oogeublik, dal de drukkers hun werk
moeten beginnen
In de razende vaart, waarmee gis
teren het bijblad wegens bijzondere on
voorziene omstandigheden diende te wor
den opgemaakt, is hel stuk onder „De
oorlog", waarboven stond „Ook neutra
len" uil elkaar gerukt. Het slot daarvan
werd bij vergissing onder dat, getiteld
„Engeland en Duitschland" gevoegd Dit
behoorde te eindigen bovenaan in de
laatste kolom van de eerste pagina met
den regel „wat wij voor heilig houden"
De volgende „ook schifte en onder
st heide men" moest op de tweede blad
zij volgen op „dichter aan zich te bin
den".
KORTE OORLOGSBERICHTEN.
Hel leven te Luik heeft bijna zijn
normale loop hernomen, aldus vernam
de „Gazette van-Gent" De meeste win
kels zijn open en de tegenwoordig
heid der Duilschers wordt dragelijk
Van 7 uur's avonds af is iedereen thuis,
liet verkeer in de stralen is verboden
van S uur in den avond af lot 's och
tends bij het aanbreken van den dag
Daar de gas- en eleclriciteits-inrich-
tingen niet meer in werking zijn, zou
den de straten in volslagen duisternis ge
dompeld zijn, Indien de bewoners piet
gedwongen waren, de plaatsen en ka
mers op hel gelijkvloers, welke op de
straal uitkomen, (e verlichten
Van 's avonds acht uur tot 's och
tends moeten de voordeuren open staan
Men mag zijn huis slechts verlaten, om
een geneesheer, apotheker of priester
op te zoeken in geval van ziekte. Dan
moet men op den drempel der voordjeur
wachten tot een polilié-agent verschijnt
Deze dragen lantaarns. Deze agent roept
dan een patroelje, beslaande uit 2 Bel
gische bewakers en 2 Duitsche spldalen
Deze geleiden den Luikenaar naar de
plaats zijner bestemming.
We meldden onlangs, hoe die profes
soren van een Engelsche universiteit den
kleinen kinderen van Leuvensche ambl-
genooteu voor den a s winter onderdak
hadden aangeboden. De „Times" bericht
nu, dal de Senaat van de hoogeschool
te Cambridge den Belgischen gezant te
Londen een brief schreef, waarin dat li
chaam den hoogteeraren en studenten
van de verwoeste academie te Leuven
uitnoodigl, te Cambridge de onderbroken
leergangen voort te zetten. Lokalen zul
len ter beschikking worden gesteld
Op ons Zondagochtend verschenen
bulletin vermeldden we, dal volgens een
"telegram uil Melbourne de Britsche duik
boot „A E 1" met 35 man verloren is
gegaan De Engelsche admiraliteit ver
moedt. dat ze gezonken is ten gevolge
van oen ongeluk en niet in een gevecht.
De „A E I" had in 'l begin van dit
jam* mol de „A E 2" op eigen gelegen
heid de vaart naar Australië onderno
men, een afstand van ongeveer 20 000
K.M.
Dat de Engelsche oorlogsschepen
de overzeesche scheepvaart der Duil
schers krachtig belemmeren en lol een
miniihum herleiden, blijkt wel daaruit,
dat, terwijl tusschen 16 Augustus} en 15
September 1913 35 Duitsche schepen te
New-York waren aangekomen en 30 ver
trokken, deze cijfers in het overeenkom
stig tijdsverloop van dit jaar twee maal
één bedroegen.
Een Franscli Kamerlid maakt mel
ding van hel moedig gedrag, door een
Franschen jongen van twaalf jaar aan
den dag gelegd.
Tijdens de voorbereidselen tol de over
winning der bondgenooten aan de Marne
was hij met de soldaten meegegaan Toen
hechtte hij zich aan een luitenant, die
zich den knaap aantrok Gedurende drie
dagen bleef hij bij hem in de vuurlijn
onder een regen van projectielen Het
kind bleef ongedeerd, maar de officier
werd den derden dag vrij zwaar gewond
De jongen hielp toen onder 't vuur van
't vijandelijk geschut den luitenant de am
bulance te bereiken. Daarbij droeg hij
de sabel, revolver, kaarten en lasch van
den officier benevens den helm van ecu
D.uitscli officier.
Drie uur lang liep de flinke knaap
vervolgens achter hel voertuig, waarin
de officier naar het Slation vervoerd werd
De afgevaardigde vraagt aan Millerand,
den Franschen minister van oorlog, of
hij het kind lim liet „Leger bulletin^
eervol wil vermelden
We zetten gisteren een groot vraag-
teeken achter hel bericht van de „Tag-
lichc Rundschau", dat Védrines. dp be
kende, Fransche vlieger (wc namen al
thans aan, dat het de meest bekende
der beide broedcrs-avialeiu's, nl. Jules
was) wegens landverraad door de Fran
schen zelf dood geschoten zou zijn.
Reuter meldt aan de Engelsche bladen
een heldendaad van den vlieger, welk
bericht aan een brief van een soldaat is
ontleend, die van dat fusilleeren geen
gewag maakt
Een Duilsch vliegtuig, aldus schreef
de Fransche soldaat, vloog boven ons kon
vooi. Wij schoten erp, doch konden het
niet naar beneden krijgen Toen acliter-
volgde Védrines op zijn eendekker de
Duitschers. De eerste steeg tot 6000 M
en schoot de „Taube" neer met een
liinchine-geweer
Men houde in 't oog, dat een soldpal
dit schrijft, die waarschijnlijk alleen op
zijn eigen waarnemingen afging. Daarom
is bet de vraag, of hij in staat was, de
door Védrines bereikte hoogte nauwkeu
rig vast te stelten.
Denemarken heeft één gezant voor
Nederland en België In normale omstan
digheden verblijft hij te Brussel. Op last
zijner regeering heeft hij thans zijn ze
tel naar den Haag overgebracht
Daar heeft hij een onderhoud gehad
met een medewerker van de "N R C.
De gezant de heer Grevenkop Cas-
tenskjold, verklaarde, diplomatieke stap
pen te willen doen om door internationa
le hulp de talloozen, die geen dak meer
hebben en broodeloos zijn, naar npg wei
nig bevolkte, maar vruchtbare streken
van Amerika te doen overbrengen
Een Ooslenrijkscli geleerde, die
uit Lemberg is gevlucht, heeft zich op
zijn doorreis naar Amerika eenige dagen
te Rotterdam opgehouden. Daar heeft
hij een medewerker van de N R C.
enkele indrukken omtrent de bezetting
van die stad door de Russen meegef-
deeld
Naar men zich herinnert, beweerden
de Oostenrijkers, dat de ontrui
ming van de Galicische hoofdstad
als een soort krijgslist moest wor
den beschouwd, daar ze uit strategisch
oogpunt zonder beleekenis is Aangeno
men, maai* dan is de list toch mislukt,
naar de troepen der Donau-monarchie
hel nadien voortdurend legen de Rus
sische overmacht in Noordelijk Galicië
moesten afleggen. Dit strekt iiun even
wel volstrekt niet lol oneer. De mannen
schijnen zeer dapper te hebben gevoch
ten
Deze voorstelliug van Lemberg's ont
ruiming nu komt cenigszins in strijd met
wat die geleerde verhaalde Volgens hem
kwam de val van de stad volslagen on
verwacht Eerst toen bekend werd, dal
de overheidspersonen waren vertrokken
wilden de inwoners hals over kop weg.
De slad werd bij den intochl fier Rus
sen in 't geheel niet beschadigd
-- Hel Servische pers-bureau meldt
dat prins Georges van Servië, toen bij
aan de spits van zijn bataljon bij een
bestorming hel commando voerde, in
de streek bij de ruggegraat door een
projectiel werd getroffen, dal uit den
rechter long-vleugel weer te voorschijn
kwam De wonde is niet gevaarlijk.
Naai* bekend mag worden ondersteld,
is prins Georges de oudste zoon van
koning Peter, maar deed hij in 1909 af
stand van zijn rechten op den ,Sea*vischen
troon ten gunste^van zijn jongeren broer
Alexander Gedurende de ziekte van hun
vader bestuurt deze laatste als regent
tijdelijk hel rijk
Volgens een Reuler-telegram uil Pe-
trograd 'h cefl de tsaar goedgevonden, d(al
er een nieuwe vlag wordt gebruikt, die
de unie tusschen keizer en volk ver
beeldt. De nieuwe vlag vereenigt het kei
zerlijk wapen aan den stok met de vader-
landsche driekleur wil, blauw en rood
Men weel, hoe de regeering der
Zukk-Afrilcaansche I hie besloten heeft,
de Duilschers in Zuld-\Vest-*Afrika aan
te grijpen De oppositie beloofde Botha,
den eersten minister, daarbij steun en
ook Hertzog met zijn volgelingen begroef
de strijdbijl
Generaal Bevers, de opperbevelhebber
der Zuid-Afrikaansche iroepen, nam ler-
zelfderlijd evenwel als zoodanig ontslag
Men herinnert zich, hoe hij niet generaal
de la Rev in de auto zal, toen de laat
ste door een noodlottige vergissingdood-
gescholen werd Reeds had men zich af
gevraagd. of dit samen reizen een leeken
was, dat de la Re\ Bevers zou opvolgen
Deze blijkt inderdaad wegens de voor
genomen vijandelijkheden tegen de Duit
schers in Afrika ontslag te hebben ge
vraagd. In den brief, waarin hij dit te
kennen gaf, schijnt hij aan zijn afkeu
ring onverholen en op forschen toon
uiting te hebben gegeven Generaal
Smuts wees er tenminste op, dat hij
in het Duitsche rijk daarvoor de zwaar
ste straf zou gekregen Diebben.
Ook het blad „Ons Land" veroordeelt
Bevers scherp
Men houde hierbij in het oog, flat
Smuts minister van landsverdediging is en
derhalve hel ontslag van Bevers had te
aanvaarden.
In hel Duitsche pachlgebied Kiau-
tsau op China's Oostkust opereert Japan-
sciie cavalerie Ze heeft het gelijknami
ge spoorwegstation veroverd en er een
trein vermeesterd
De Duitschers bevonden zich in een
versterkte stelling en beschikten over
machinegeweien Zij moesten hun posi
ties prijs geven met achterlating van
voorraden uitrustingstukken enz.
Naar men weet heel de zetel van het
Duitsche bewind aldaar Tsing-lau Daar
vlak bij heeft tusschen Duilschers en
Japanners een schermutseling plaats; ge
vonden.
De correspondent van de ..Köln.
Ztg" te Agram seint op grond vaneen
ambtelijke bekendmaking, dat de behan
deling van hel rechtsgeding legen den
moordenaar van aartshertog Frans Fer
dinand, Princip evenals Legen Gabrino-
witsj en medeplichtigen in November
a s zal plaats hebben. Ze zal met
toestemming der overheid in hel open
baai* geschieden.
De schriflstukken bevallen ontzaglijk
veel materiaal, sommige getuigen-verkla-
ringen beslaan tot 500 bladzijden Hel
proces zal voor het burgerlijk gerecht
gevoerd worden, dus niet voor een
krijgsraad
DE STRIJD IN NOORD-FRANKRIJK.
(Van onzen oorlogscorrespondent.)
f Nadruk verboden)
Reims in vlammen
Parijs, 20 September
Zoo juisl keer ik weer in de Seine-
stad om te beproeven langs den eenigen
verbindingsweg met België de lijn
ParijsBauvais—CalaisRijs sol, u een en
ander te doen toekomen van wal ik
in acht dagen zwervens heb ondervoni
den
En dan moet ik wel wijzen op het
verbluffende feit, dal de slag op de
Aisne. die reeds den 15d£n aanving, nog
steeds niet is beslecht Wie hel pleit
winnen zal'? Mijns inziens staan de kan
sen gnnstig voor de geallieerden, want
terwijl sinds Donderdag de aanvallen in
hevigheid en talrijkheid verminderen en
aan beide zijden groolc vermoeidheid
lieerschl blijven op de Westelijke flank
immer Engelsche versterkingstroepen
opdagen, terwijl ook de Franschen eiken
dag versdie regimenten blijven ontvan
gen Dag aan dag vorderen de geallieer
den, zij 'het dan ook langzaam, en drinjgen
verder door in de uitsteken^ geretran-
cheerde posities der Duitschers, Ik zal
zoo straks trachten u een overzicht- te
geven van den slag, doch eerst neer
schrijven wat inderdaad het meest aller
gedachten beheersebt hel nieuwe Leu
ven
Vanochtend ontwaakte Parijs met liet
ontzettende nieuws dal de kathedraal van
Reims, de oude door het heele Fransche
volk, dal zijn historie lief heeft, beminde
kroningskerk der Fransche koningen, als
doelwit wordt gebruikt voor barbaarsche
vernielzucht.
Voor zulk een vergrijp tegen de be
schaving zijn geen woorden te vinden.
Na Leuven een Reims dal bewijst dat
men aan de overzijde van den Rijn een
voudig lak heeft aan de waardeering van
heel de beschaafde maatschappij De
monumenten van een historische en
architectonische waarde als dit over-
schoone monument der middeleeuwen,
zijn niet het eigendom van één volk
,-lleen, maar behooren tot het bez.il van
heel de gecultiveerde maatschappij cn
een vergrijp aan zulk een kostelijk erf
deel, dal door alle stormige lijden heen
een beschermende hand vond, voelt een
ieder die nog om kunst en cultuur geeft,
als een onverhoedschen slag
Reims is open slad maar we hebben
reeds na Aorschol. Leuven, Mechelen,
om de kleinere plaatsen maar niet te
noemen, geteerd, dal zulks geen be-
trekenis meer heeft voor de Duitsche
leiders en geen oorlogsnoodzaak
maakte hel wenschelijk de cathcdraal te
bombardeeren. Ware zij in de hitte van
den strijd getroffen gew orden door eenige
wellicht verdwaalde projectielen maar
vooral bij het zware artillerievuur is liet
begrip „verdwaalde kogel" iets absurds)
we zouden hel innig hebben betreurd,
doch een veroordeelend woord ware niet
neergeschreven
Nu evenwel, na drie dagen lang reeds
te zijn blootgesteld geweest aan het op de
stad gerichte vuur. ten slotte in vlammen
geschoten, dal kan geen anderen grond
dan boosaardig opzet hebben
Wie Noord-Frankrijk, ik kan wel zeg
gen geheel Frankrijk met ziju heerlijke
Golhisclio kathedralen kenl, weet dal hier
toevallig beschadigen vrijwel uitgesloten is
Bij het naderen van de oude Fransche
steden, vooral die welke lot het schoone
,11e de Franco behooren. ontroerde hel
mij sleeds hoe uit de groepeering der
hui/eolagers steeds hel grijze monument
oprees, forsch, en immer als de wach
ter door der eeuwen stormen heen. hoog
opwelvend met de ranke omlijning, aan
de gothiek eigen. Denk aan Beauvais,
Rouaan, Manies, Chartres, Soissons Meaux
-- ze zijn zoo talrijk bijna als de oude
Fransche steden steeds rijst het over
blijfsel der XII XIVc eeuw op uit de
lachende omlijsting der bontkleurige slad,
hot blijde middelpunt van. een weelderig
panorama En bijna ten fundamente uit
toont zich der tijden en volken trots. Ik
herinner mij de verwoeste kathedraal van
toen ik terugkeerend van een reL dooi
de Fransche Ardennen, door de slralen-
iiauwle van de oude stad dwalend, plot
seling mij bevond voor den gevel van het
Inat-gothische monument
Ik stond verbaasd over de geaclie
veerdheid der rijk geornamenteerde en
met fraai gehouwen beeldenreeksen ver
sierde zware portaal-bogen, de bijna bi
zarre rosetten en boogramen, de weelde
rige spitsen. En even later, die zeldzame
kleurspeling der antieke glas-in-loodkunst
waardoor hel loogenauwde koor en de
smalle beuken met den toch reeds mysti-
schen lichttoover. die van dez.en bouw
kunst de ziel is, iets sprookjesachtig moois
kreeg Dat alles aanschouwd met de her
innerlng aan de rijke historie van wat
binnen deze gewelven zich afspeelde
dat was een heerlijke, onvergetelijke ont
roering
En thans? Reims in vlammen en de
kathedraal'.
Toen ik hel las trilde ik van woede cn
schrik En ik verzeker u ik voelde mij
absoluut een met de Parijzenaars op
straat, die elkaar luide hun ergernis
bekenden
De kathedraal in lammen maar ook
Parijs, en naar ik voel heel de beschaaf
de wereld De beschaafde wereld,, zal
streng richten en wee het volk, dal zich
niet zal kunnen vrijwaren van de zware
beschuldiging, niet met overtuigende
kracht zal kunnen voldoen aan de bewijs
last. dat hier oorlogsnoodzaak en niet
ooriogsm oor dzaak geldt
Dien last af te wenden zal niet moge
lijk zijn op gevaar voor goed den naam
van beschaafde natte te hebben verspeeld
Reeds Donderdag had, ik de kathedraal
van Meaux beschouwend van af den bosch-
zoom op een der Zuid-Oostelijke heuvels,
het vermoeden geopperd, d,at bij de reu-
zenworsleling in Noord-Frankrijk sommi
ge der kathedralen wel ernstig zouden
gevaar-loopen Maar oen Franscli offi
cier van gezondheid zei mij „Schade be-
loopen, doch vernield zulten ze wel niet
worden.
De Duitschers wagen zich niet aan een
tweede Leuven, en. deuk eens. Straats
burg werd toch ook gespaard
Bovendien, ze hebben hel te druk met
onze „pelits-cigars", dan dat zij zich tijdi
kunnen gunnen voor vernielingswerk 1"
Ik moet (bekennen, dat ik door het laat
ste argument wel wat werd gerustgesteld
's Avonds vernam ik echter reeds dat
do kroningskerk beschoten was maar
ze had niet geleden Gaandeweg werden
de berichten ernstiger totdat Zaterdag
avond hel officieele bulletin kwam mee
deden de cathcdraal werd beschoten.
En van morgen - ja wal moet er zijn
omgegaan in hel hart dier tien duizen
den, die in dezen droeven tijd talrijker
dan ooit de vete kathedralen bezoeken
en onder de machtige, hemeihooge ge
welven, waar slechts de vredige rust ne
velt, moesten bedenken een bouwsel