MIDDELBÏBG
CO UB A IT.
Zaterdag
19 September.
r. 221
187* Jaargaag.
1Ö£4
D*i« eomramt Tiriohijit iagalijki, met nitaoadoriag to Zos> on FieufcdagiaJ
f*9« par kwartaal, «oowal roor Middelburg all voor alle plaatiaa ia Nadarlaad fraaoo pp! 11.25;
Afzonderlijke mamman koifan 5 ooaL
Airartaatieabij abommemeat op voordeelige roorwaardaa.
Proipaotaeiea iaarvaa zijn aan bot bnrea* te bekomen*
AdTartentiön yoor het eeritvolgende nummer moeten dei middagi t66r één aar
aan het bareaa bezorgd zijn.
AdrartantiBn k 20 oant par regel! Bij abonnement reel lager! öeboorto-, dood- ea
alle andere familieberiohten en Dankbetuigingen ran 17 regeli 1 1.50J; elke regal
20 oent. Beolamei 40 oent per regel. Groote letten naar de plaati, die zij innemen.
Tot de plaatiing ran advertemtiöa en reclamei, niet afkomitig ait Zeeland, betreffend^
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ii gerechtigd het Alfemeea AdTerteitle-Barsèsl
A. l»M LA BLAK Ai., N.Z. Voerarnrgwal 100, Amsterdam.
ZU, die zicli tfigen 1 October a. s.
op ons blad abonneerea ontvangen
de nog in September verschijnende
nommers gratis.
Is üat veroo loofd
We hebben een ernstige klacht legen
een daad van hel militair gezag in
Sas van Gent (in staal v. beleg) en als we
daaraan openlijk uiting geven, dan doen
we «at met tegenzin omdat liet veel belet-
zou zijn, als in deze dagen geen kritiek
behoefde te worden uitgeoefend op het
militair gezag. Maar we meenen, dat we
in deze 'kwestie alles moeten doen om aan
den bedoelden toestand een eind te ma
ken, omdat deze o. i. geheel onnoodig en
.hoogst bedenkelijk is voor de bevolking.
De zaak is deze:
De laalste brief van onzen oorlogs
correspondent, Ei-nest Kuvper, was aoor
hem uil N. Frankrijk per specialeu koe
rier naar Sas van Gent gezonden, enaanr
gepost. We ontvingen dezen brief, maar
achterop was een papiertje geplakt mei
de gedrukte meedeeling
Brieven zonder naam-afzender op
Enveloppe worden niet verzonden.
En daaronder stond geschreven. „Be
richt dit uw verslaggever voor leap. comm.
te Sas van Gent."
Nu is dat reeds dadelijk een onmoge
lijkheid voor ons. De heer Kuvper zwerft
ergens rond in N. Frankrijk en als we
vernemen dat hij ergens zit, dan welen
•we meteen dat hij daar al niet meer is.
We hebben den kapitein-kommandant
le Sas van Gent meegedeeld dat we dade
lijk zouden trachten den heer Kuvper de
meedeeling over le brengen, maai- heb
ben tevens dringend verzocht de evenjtu-
eele brieven toch door te zenden, daar
hel fnuikend voor ons zou zijn, wanneer
na de groote kosten die we ons gelroos-
ten, de brieven van onzen, correspondent
aan de Nederlandsche grens blijven lig
gen, wegens liet niet nakomen van een
formaliteit, waarvan hij niet op de hoogte
kon zijn, en voorloopig niet kan worden
gebracht.
Bovendien handelen zijn brieven over
de gebeurleuissen in N. Frankrijk, en kan
er dus geen enkele militaire noodzakelijk
heid beslaan om hun doorzending door
Zeenwsch-Vlaanderen te beletten.
Maar daarmee is de zaak niet uit,
want ze is van heel wat wijder omvang,
dan alleen die speciale kwestie.
Dit gedrukte formulier, geplakt ach
ter op de enveloppe, wees er reeds op
dat die achterhouding van brieven een
reeds ingevoerde regel is.
En we vonden dal bevestigd door de
ontvangst van een brief van iemand, die
toevallig in Sas van Gent kwam, en daar
liad gezien dat er brieven voor ons lagen
die niet werden doorgezonden wijl er
geen afzender op staat. We zijn hem
dankbaar voor die waarschuwing, en heb
ben daarin vrijheid gevonden de onmid
dellijke doorzending dier brieven Le v o r-
.deren.
We meenen toch dat, hoe uitgebreid
de bevoegdheid over postzaken is, in den
slaat van beleg aan het militair gezag
(toegekend, daaruit nooit de bevoegd
heid kan voortvloeien om, zelfs zonder
den geadresseerde te waarschuwen brie
ven eenvoudig ter zijde te leggen, om-
dal ze niet aan een formaliteit voldoen.
In de reeds zoo vaak aangehaalde wet
„ter uil voering van art. 187 der Grond
wet" leest men in het hoofdstuk over
den slaat van beleg onder art. 38
Hel militair gezag erlangt de be
schikking over de inrichtingen der
posterijen, telegrapliie en telephonic
en is bevoegd de wettelijke bepalin
gen omtrent den post- telegraaf- en
telephoondienst zoodanig te wijzigen
«ls in 't mili lair belang noodig wordt
geacht.
Hel militair gezag is mede be
voegd, in beslag te nemen en te
openen ellc stuk, aan de post of an
dere instellingen van vervoer, dan
wel aan de telegraaf toevertrouwd,
en daarvan inzage te nemen
Het is wèl een zeer groote macht die
in de eerste alinea gegeven wordt' We
meenen echter dal juist de aanwezigheid
van de tweede alinea, welke zoo speciaal
aangeeft wAt er met brieven mag gebeu
ren, reeds uitsluit dat de in de eerste
alinea bedoelde wijzigingen verder zou
den mogen gaan dan wat iji de tweede
wordt toegelaten.
Die eerste alinea betreft den „dienst",
de tweede de behandeling van brieven,
telegrammen enz.
Maar dal nog daar gelaten: zou men
ons nu werkelijk willen doen gelooven
dat hel „militair belang" eischt, dat brie
ven zonder naam van den afzender een
voudig ter zijde worden gelegd? Dat kan
nooit de bedoeling zijn geweest. Hel niet-
verzenden kan alleen in 'L militair be
lang noodig zijn, als er gevaarlijke din
gen in staan.
Maai- dan moet men dien inhoud eerst
welen
In de tweede alinea van het art. is
sprake van in beslag nemen, openen en
inzage nemen, 'mei de van zelf sprekende
bedoeling dal stukken die schadelijk zijn
voor de militaire belangen, worden ach
ter gehouden.
Maar door geen enkel woord in dal ar
tikel wordt aan het militair gezag de be
voegdheid gegeven brieven op een hoop
le gooien, zonder dat de inhoud geraad
pleegd is. En dat moet toch hier het
geval zijn- Immers als er in Sas van Gent
een brief komt zonder den naam van den
afzender, is liet militair gezag volkomen
bevoegd den brief te openen om dien
naam te weten te komen. Maar die
moeite is blijkbaar le veel gevergd. De
brieven worden ingehouden ómdat men
den naam niet weet, maar zonder dal
het militair gezag zich zelf van dien
naam vergewist, een maatregel dus
voor eigen gemak.
En daaraan worden eenvoudig alle be
langen opgeofferd die men maar aan
de post wil toevertrouwen.
Heeft men te Sas van Gent ca wie
weet? ook nog elders wel beseft wat
voor schromelijke gevolgen zoo n inhou
ding van brieven lean hebben? Heeft men
daar wel bedacht, dat zoo'n kennisgeving
achter op den brief wel den geadresseerde
er van op de hoogte stelt, maar niet den
afzender? Dat er aldoor menschen uit
andere streken daar komen, die niets
kunnen weten van de afkondiging van
zoo'n voorschrift, en die dus le goeder
trouw een brief zonder naam van den af
zender in de bus doen?
Een handelaar of reiziger die daar komt
en een brief post met orders van groot
financieel belang voor hem en anncrcn.
Loopt, louter door zijn onbekendheid
mei een plaatselijk voorschrift, gevaar
dat die brief nooit overkomt.
En dan die duizenden Belgen die over
onze grens vluchten, velen zoekend naar
vrouw en kindereu, die ze kwijt geraakt
zijn, anderen verlangend naar hulp die ze
van familie of bekenden in ons land kun
nen hopen wat voor opheldering kun
nen we hen geven, als ze, onbewust na
tuurlijk van eenig voorschrift in een land
waarin ze pas komen, een brief posten,
en daar nooit antwoord op krijgen
Tlebben de uitvaardigers van dat voor
schrift nooit zelf in spanning gewacht op
een antwoord op een belangrijken brief?
En waarvóór dan toch? Wat voor reden
kan er zijn voor die onmatig zware be
straffing van een formaliteilsverzuim, die
bovendien niet alleen den dader, nl. den
afzender Ireft, maar nog veel meer den
geadresseerde, die er niets aan kan
doen?
Het is ons niet mogelijk ook maar
één reden te bedenken Dat in een ge
bied in staat van beleg de brieven ge
opend worden besl! Maar achter ge
houden, niet om den inhoud, maar een
voudig om een formaliteitsverzuim, da»
het militair gezag kan verhelpen door
zelf even den brief in te zien,we be
grijpen. niet dal bel mogelijk is geweest
zoo iels te doen.
We hebben de laatste weken brieven
ontvangen uit Duilschland, uit Engeland,
uil België en uit Frankrijk alle landen
die in oorlog verkeeren Sommige dier
brieven waren niet eens door een censor
geopend
En. hier in Nederland, waar nog altijd
geen oorlog woedt, acht het militair
gezag het noodig en geoorloofd brid-
ven in te houden, zonder inzage, zonder
kennisgeving, zonder iets
We hopen van harte dat aan dezen
toestand spoedig een eind zal komen,
bonden
En dit niet alleen vanwege die brie
ven. Er is een grooter belang aan ver
bonden.
Het mag wel eens openlijk gezegd
worden, dal de. welgezinde stemming
waarmee de burgerbevolking in ons land
zich geschikt heeft in al de noodmaat
regelen door de tijdsomstandigheden
voorgeschreven, dreigt plaats te maken
voor een niet geringe ontstemming. En
dat kan. gevaarlijk worden
De militaire overheid schrijve dat nu
eens niet toe aan de onwilligheid van de
niet-militairen om zich aan tucht te ge
wennen De fout rit ergens anders n 1
bij de noodelo o s h e i d van verschil
lende dier maarregelen
En als zij zegt van die ontstemming
nog niets bemerkt le hebben, laat zij
dan eens een courant gelooven, die meer
voelhorens heeft om le bemerken wat
er in 'de mensclien omgaat En laat ze dan
niet zeggen, dat bet de courant is, die deze
ontsLemming verwekt door op die feiten
le wijzen. Wij coijstaleeren slechts wat er
reeds is.
Die ontstemming is heelemaal niet
dienstig in de tegenwoordige omstandig
heden, Maai- om haar weg Le nemen,
is maai' één midpelVermijding van maat
regelen die onnoodig in hel maatschappe
lijk leven ingrijpen.
De afkondiging van den slaat van be
leg in een land van vrede beteekenj nog
niet de noodzakelijkheid om nu in eenp
alles tc doen, waartoe de wel bevoegd
heid geeft. Laat men daarmee wachten
lot er erger dinggn gebeuren.
Binnenland.
PROV. COMITÉ VOOR VLUCHTE
LINGEN.
Het Provinciaal Comité lol hulpverloe-
ning aan vluchtelingen in Zeeland heeft
zich thans definitief geconstitueerd als
VOlgt
Eere-voorzitler; Mr. TI. J. DIJCKMEES-
TER, commissaris der Ko
ningin.
Voorzitter Jhr Mr. E. A. O. DE
CASEI^'BROOT, lid van Gede
puteerde Staten te Middelburg.'
Leden: Mr. P. DIELEMAN, lid van de
Provinciale Staten le Mid
delburg;
J G. VAN NIFTRIK, lid van
Gedeputeerde Staten te Vlis-
singen
J A. DE BRUIJNE, lid van de
Provinciale Stalen le Zierikzee;
K J A. G. baron COLLOT
d'ESCURY, lid van het Neder
landsche Comité tot steun aan
Belgische en andere slacht
offers, gevestigd te Amsterdam,
te Iiontenisse.
Mr. F N. J VAN DAM, lid
van de Provinciale Staten te
Ooslburg;
J. N. ELENBAAS, lid van Ge
deputeerde Staten te Krab-
bendijke;
J A VAN ROMPU, lid van
Gedeputeerde Staten te Ter-
neuzen
J W. WAGTIiO, rentmeester
van bel Kroondomein te
Tholen
Mr. ANNE BOLLE, secreta
resse;
Mr J. F. VAN DEINSE, secre
taris-penningmeester
W. L GHIJSEN, secretaris;
Het secretariaat is gevestigd te Middel
burg, Nieuwslraat H 41.
TEGEN DE POKKEN.
Door de Gezondheidscommissie gezeteld
te Ivruiningen is in overleg niet dei)
Hoofdinspecteur der volksgezondheid d|r.
Th. G. den Houler, aan de burgemeesters
der gemeenten binnen haren kring een
schrijven gericht, waarin gewezen wordt
op hot gevaar dat ons in de tegenwoor
dige omstandigheden (als oorlogvoeren
hel vervoei van troepen, het vluchten
hierheen van menschen uit oorlogvoeren
de stalen enz.) dreigt van het uitbreken
en verspreiden van besmettelijke ziekten,
zooals oolc in groote mate werd waar
genomen na den Fra^sch-Dui tschen oor
log van 1870.
Volgens de door prof Eijkman ver
zamelde gegevens werden toen van de
4 millioen hier te lande 100.000 men
schen door de pokken aangetast, waar
van 20 000 met doodelijlcen afloop.
Een goed middel om de herhaling van
een dergelijke epidemie le trachten te
voorkomen is het inenten tegen deze
gevreesde ziekte: waarom de commissie
in haar schrijven de burgemeesters in
overweging geeft alle ingezetenen uit te
noodigen zich te laten inenten of herin-
enten, daartoe kosteloos de gelegenheid
te geven- Ook de kinderen van 6 maanj-
den en ouder dient men eveneens nan
dezen maatregel te onderwerpen. Het
zou verkeerd zijn met deze zooals ge
woon het geval is te wachten, totdat
zij naar school moeten, omdat vooral on
der jeugdige kinderen vele slachtoffers
kunnen voorkomen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Een nuttige uitgave.
We mogen bijna wel zeggen, de nuttig
ste uitgave in deze tijdsomstandigheden
nu alles zoo geheel anders is dan gewoon
lijk en iedereen elk oogenblik voor de
vraag slaat, hoe deze of die zaak thans
geregeld is. En dat is dikwijls heel moei
lijk te vinden, omdat de nu geldende
maatregelen op verschillende manieren
en op verschillende plaatsen en tijdstip
pen zijn afgekondigd
Maar thans is de eerste aflevering ver
schenen van (de verzameling „Documenten
voor de economische crisis van Neder
land in oorlogsgevaar", uitgegeven door
de afdeeling documentatie der Kon. Bi
bliotheek te s Gravenhage, met mede
werking van het Registratuurbureau.
fn deze aflevering vindt men bijeen
alles wat van staatswege is afgekondigd
betreffende onze onzijdigheid, de finan-
cieeic, de economische eu de sociale on
derwerpen, met korte inhoudsopgave, en
mei duidelijke aanwijzing waar men ze
inden lean. En bovendien vindt mendaar
ook bij wat in t buitenland bepaald, en
voor onzen handel en nijverheid van be
lang is.
De uitgave zal zich echter niet tot de
rijks-publicaties bepalen. Het is de be
doeling in een wekelijksche aflevering
le publiceeren ook wat door besturen van
provincies, gemeenten, vereenigingen en
comité s geschiedt. 1
Voor dit doel worden dan oolc alle
vereenigingen, comité's, enz. opgeroepen
hun circulaires en dergelijke ook mee te
doelen aan de Kon, Bibliotheek, afd. Do
cumentatie, Lange Voorhout 34, Den
Haag.
N e d e r I a n d s c li e uitgewekenen
uit België.
Ook te Rotterdam is nu een vergade
ring belegd door het comité van Neder
landsche uitgewekenen
De voorzitter van het comité, D. Wijn-
perle, zette het doel der vergadering uil
een en deelde mede, wat reeds door het
comité is verricht. Reeds zeer velen, in
Amsterdam en Den Haag, die hun int-
boedel en andere bezittingen iu Bel
gië achterlieten, hebben zich bij het co
mité Laten inschrijven
Hel plan, door mr. Mendels, rechts
kundig adviseur van het comité, in over
leg met mr. Rutgers, Nederl. advocaat
le Brussel, ontworpen, om een vertrouwd
persoon naar Antwerpen te zenden, die
de inboedels in ontvangst zou nomen,
en ze gedurende den oorlog opbergen
in groote pakhuizen of andere centrale
opslagplaatsen, ond&- bescherming van
de Nederl. vlag, vond instemming bij dp
aanwezigen. De mededeeling, dal de mi
nister van buitenl. zaken aan mr. Rut
gers de opdracht had verstrekt naai- Ant
werpen le vertrekken, om aldaar de eer
ste maatregelen te treffen, een onderzoek
in te stellen en van zijn bevindingen
rapport aan den minister uit te brengen^
werd met applaus door de vergadering
begroet.
De heer Wijnperle stelde echter met
grooten nadruk in het licht, dat al deze
maatregelen slechts een voorloopig ka
rakter hadden. Een vaste beslissing zal
eerst later door den minister worden ge
nomen.
Bijna alle aanwezigen gaven ten slotte
gehoor aan de oproeping om door invul
ling van een formulier machtiging aan
hel comité le schenken-
Uit StaS an Provincie.
Uit Middelburg.
Door den ClirisLelijken Bestuurders-
bond was hel Steuncomité a 1 h i-e r er op
attent gemaakt, dat dit comité volgens de
meening van den Bond le eenzijdig
was samengesteld. Hierop werd dpor het
comité mm den Bond verzocht een verte
genwoordiger uit zijn midden aan te wij
zen, waarop als zoodanig benoemd werd
de lieer B. Kruze
Door de politie alhier is gisteren
aangehouden de ló-jarige H. J. Th M.,
wonende alhier, verdacht van verduis
tering van een rijwiel, dat reeds in be
slag is genomen.
De verdachte, die bekende, vertoefdp
hedenmorgen nog aan het politiebureau.
Onder de advertenties in dit num
mer kan men o.a. vinden den rooster
van ,dc spreekbeurten voor het komend
seizoen in hel Natuurkundig gezelschap
alhier.
Uit VIi ssingen
Men schrijft ons uit Vlissingen:
Hel conc ert, dat gisteren (Vrijdag)
avond ten voordeele van de werkeloozen
te Vlissingen in hel Concertgebouw gege
ven is, was druk bezocht
Zij die hun krachten voor hel bekende
doel beschikbaar hadden gesteld, hebben
daarmee niet alleen den dank verdiend
van de belanghebbenden maar tevens
oolc de erkentelijkheid van het talrijke
publiek, dat eenige uren van waar kunst
genot heeft mogen smaken.
Met de meeste aandacht zijn de ver
schillende fluit-, piano-, zang- en viool
nummers gevolgd.
Do groote belangstelling zal door het
vijftal, dat concerteerde, zeker wel met
groote voldoening zijn geconstateerd.
Waar als hoofdzaak gold mede le
helpen tot leniging van den heerschenden
nood, daar mogen we toch niet verhelen,
dal de goede naam van de concerlgevers
en de groote verwachtingen voor velen
mede een aanleiding is geweest dit con
cert bij te wonen
In die verwachtingen is men zeker
niet teleur gesteld
Hel kunstgenot deed voor een u-ijle
tijd en omstandigheden, waaronder dit
concert gegeven werd, vergeten, waar
door dit dubbele waarde kreeg.
Aan liet einde richtte de heer H .T,
Tichelman, voorzitter van hel Steuncomi
té zich tol het gezelsehap om het te
danken voor de zeer gewaardeerde me
dewerking, in 't bijzonder to/t idien heer
Gerard Wisse, van wien hel initiatief tot
hel organiseeren van dezen avond was
uitgegaan.
Firma Witte en Zoon had kosteloos'
voor eén passende groenversiering van
het podium gezorgd.
Uit Zuid-Beveland
In de Donderdag gehouden vergade
ring van de veroenigiug „Handelsbelan
gen" tc Goes bleek dat nog voor een be
drag van f 109 aan bons in omloop zijn.
Op voorstel van liet bestuur werd beslo
ten deze bons nog tot uiterlijk 1 Oct.
a.s. inwisselbaar te stellen bij het lid
.longopier (Firma Wed. Heijkam-Massee),
Groote Markt, die zich met de inwisseling
tot 1 Oct. a s. wil belasten.
Breedvoerig werd gediscussieerd naar
aanleiding van een ingekomen voorstel om
gedurende de tegenwoordige tijdsomstan
digheden de winkels om 9 uur te sluiten,
uitgezonderd des Dinsdags- en Zaterdags
avonds. Met groote meerderheid vau stem
men werd ten slotte besloten dat „Han
delsbelangen" een onderzoek zal instellen
naar de mogelijkheid om, bij wijze van
proef gedurende deze slappe tijden, tot
vroegere winkelsluiting te komen Voor
dit onderzoek werd een commissie be
noemd, beslaande uit de hceren G. Eek-
hardt, D Fuldcen, W de Jonge Az T. Fa-
berij de Jonge, B. Faberij de Jonge, J
Jongepier, W Koevoets, P. C. A I.aban,
C. Oranje, P. J. Simons, L Smit en J.
Visser.
Wegens gebrek aan lijd werd besloten
de crediet-kwestïe op de eerstvolgende
vergadering aan de orde te stellen.
Na eenige bespreking werd nog beslo
ten, dal de vereenigiug zich tot den Ge
meenteraad zal wenden met verzoek de
betreffende verordening zoodanig te wij
zigen, dat de verkoop van gasartikelcn
door de gemeente-gasfabriek wordt ge
stuit.
Benoemd lot buitengewoon opzich
ter bij den Rijkswaterstaat te Goes, de
heer Tlr. P. Verboom aldaar.
Uit Schouwen-D uive 1 and
Te Zierikzee hield Donderdag
avond de lieer Mcrcx, rijks-nijverheid
consulent te Tilburg in een door het be
stuur der neutrale middenstandsvereeni-
ging belegde vergadering een lezing over
de middenstandscredielbank.
Nadat gelegenheid was gegeven tot het
stellen van vragen, waarvan ruim gebruik
werd gemaakt, werd staande de verga.de-
ring de wensclielijkheid uitgesproken dat
de oprichting van een lokale midden-
standscredietbank aldaar tot stand, kome,
1 en een commissie benoemd die de voor-
loopige werkzaamheden daaraan verbon
den. zal regelen.
1
