BIJVOEGSEL
MIDDELBURGSCHE COURANT.
van de
Maandag 7 September 1914.
FEUILLETON.
DE FRANSGHE HOEVE.
No. 210.
1914
,oo4- em
reg«Pm«ar
iuema*.
befcraffaa4|
(«•Binn
Tas den Haagschen Toren.
In dezen tyd van algouiaaue depressie komen
de seherpsfce tegenatellingen tegenover elkander
te «taan. Zoo was liet verleden week op den
28Bten Augustus juist een jaar geleden, dat
liet Vredespaleis met groote praal geopend
werd. Poor het oorlogsgewoel, dat als een
zware wolk bjjna geheel Europa vorduistort,
ia het vredesbeginsel onzichtbaar geworden
en nauwelijks durfde men gewagen van dezen
eersten verjaardag, die onze Vredeshalle mocht
vieren.
Welk een verschil met het vorige jaar. Alle
naties hebben zich toen bojjverd do kostbaar
ste materialen van eigen bodem naar hier te
zenden, om bewjjzen te geven van eendrachtig
samenwerken tot den opbouw van een waur-
digen zetel voor het Instituut, dat langs
scheidsrechtelyken weg de geschillen der mo
gendheden zou beslechten
Nu staat dit gebouw, te midden van de
sombere boomgroepen, als vergeten. Geheel
verlaten is het echter niet. De deftige sup
poosten geleiden thans vele bezoekers, uieeBt
»gestranden" van verschillende nationalitoit,
door de gangen en zalen, hier wjjzende op
kostbare geschenken, welke Rusland, Duitsch-
laud, Oostenrijk en Engeland toezonden, daar
de plaats aanduidend voor de geschenken, welke
nog verwacht worden en, voor het oogenblik
althans, onder de »gestrande" goederen mogen
gerekend worden. Met een handbeweging,
zooals alleen de deftig gerokte Gids van het
Vvedespaloia dit vermag te doen, wjjst lijj op
de plek, waar nog de fontein ontbreekt, hot
geschenk van Denemarken, dat de binnenplaats
zal sieren, doch in de Sopenhaagsche faience-
fabriek nog moet worden voltooid.
Op het trapbordes zien de bezoekers de
opengelaten ruimte, waar het geschenk van
Amerika, een marmeren groep, de «triomph
van den vrede» voorstellend, geplaatst zal
worden.
Nu ljjkt het als of hier met vooruitziend
overleg gehandeld ia; de bon voor dit kunst
werk eerst zal kunnen worden ingelost, als
't verdwaasde Europa tot den algeheelen vrede
is teruggekeerd. Ook wordt achter de steeds
leege zetels dor yrede-rechters in de «Kleine
ROMAN NAAR HET DUITSGH.
t TOU
LOUISE WESTKIRCH.
58).
Met groote stappen stormde hij naar
huis terug.
„Trina Döpke ik heb er over nage
dacht. Als je mij in je dienst wilt nemen
dan wil ik het graag, 'k Zal zoo goed als
Ik kan je hoeve heslieren."
„Dal weet ik, Enno Brinkmeier. Dan
is dat lusschen ons in orde, als God wil.
Maak hel je beliagelijk in je nieuwe
tehuis."
TWAALFDE HOOFDSTUK.
Eilfto sliep dien najcliï le Slilliclilc
in de bedslede voor hel eerst weer rustig
en werd verkwikt wakker. Zoodra de
morgen begon aan te breken, stond hij
achter den ploeg. Hij had van een knecht
een kiel geleend. Aan zijn slaap kameraad
in Hemelingen zond hij geld en verzocht
hem, zijn kostjuffrouw te betalen en hem
zijn goed te zenden. Het weekloon jschonk
hij de fabriek, waaruit hij zonder zijn
Rechtzaal" de gobelin nog gemist, welke
Frankrjjk in zjjn «fabrique nationalo" bezig
was te voleindigen. Zou de groote schilderjj
den Yrede gewjjd, waaraau Besuardtot voorkort
zoo ijverig werkte, wel ooit op de voor haar
bestemde plaats in de Groote Rechtzaal komen
te hangon
Ouwiilikeurig rjjst de vraag: zal de tegen
woordige oorlog liet pacifisme doodon of zal
die in tegendeel juist bijdragen, dit gebouw
aan zjjn doel te doen beantwoorden
Thans doet het uitsluitend dienst als be
zienswaardigheid voor de vele vreemdelingen,
die ons land mot Baedekers doortrekken, als
afleiding voor al de «gestrande" Amerikanen
die hier vooral in de eersto moeilijke dagen,
met zulke bedrukte gezichten rondliepen, ook,
omdat de too vermacht van hun handteekoning
op een chéque of orodietbrief niet den qiin-
sten invloed moer had by bankiers, noch
hotelhouders. Zjj reisden toen niet meer op z'n
«Amerikasnsch". Het bijna ongelooflijke ver
haal doet hier de ronde, dat enkele van deze
anders zoo haastige passanten, zelfs tot drie
maal toe het Vredespaleis bezocht hebben.
Sinds echter hot Amorikaansche gouvernement
voor toevoor van contanten heeft gezorgd,
sinds het schip vol klinkende munt aan de
Maasmond lag te rinkolen, is de toestand dezer
reizigers heel wat veranderd. Nu wacliton zy
alleon nog mnar op een geschikte reisgelegen
heid naar huis toe en op hun hier of daar
achter gebleven bagage.
Een gebeurtenis van zeer plnatseljjken aard,
was hot gereedkomen van het vernieuwde
schouwburggebouw. Na al die jaren van
treuzelen, van 1901 af, nadat zelfs twee win
ters het theater onverbiddelijk gesloten is
geweest, werd er in de laatste maanden met
koortsachtige haast gewerkt om den eersten
September mot de werkzaamheden gereed te
zjjn, opdat op dien datum het speelseizoen
zou kunnen beginnen. Nu het zoover is,
hebben echter de omstandigheden gewild.dat
deze schouwburg althans de eerste maand nog
niot bespeeld zal worden. Dit is toch wel
«pech"Voorloopig is de opening bepaald
op één October en zal de Franscho opera
waarschynljjk met een spectacle coupée be-
betrekking ,op te zeggen was verdwenen.
Als hij maar,niet weer weg hoefde van
den pittig geurenden bodem naai' het slof
en de benauwde lucht van een indus-
trieele ouderneming! Wal er ook met hem
'mocht gebeuren, dat, zoolang hij leefde,
nooit, nooit weerl
Hij werkte onvermoeid. En wat smaak
te hem het zware hoeren brood heerlijk
en de van oudsbekende boekweitengort!
En wal was het genoegelijk als op
vroege herfstavonden hij het haardvuur
in. de schemerachtige keuken, de spin
newielen van Trina en de meiden snor
den, terwijl de tweede knecht en de koe
jongen op de k'islen kousen zaten le
breien, en de regen tegen de ruiten klet
terde! Hij sloeg zijn nieuwe meesteres
[nauwkeurig gade. Een boerin, zooals in
boeken slaat; zjj gaf ieder wal hem toe
kwam, wist ieder zijn arbeid toe le meten
en zich zonder drukte gehoorzaamheid le
verschaffen. Huis en erf waren keurig
in lorde, alle kisten volgepropt met linnen,
de tinnen schotels blonken, hel vee was
met zorg onderhouden. Er viel nergens
iets op aan te merken zoover de heer
schappij der huisvrouw ging. Maar op
de akkers, die mannenhanden eischlen,
was sinds Sanders' vertrek veel verwaar
loosd. Enno gaf zich alle moeite, die
ginnen, doch het laat zich eerder aanzien, dat
ook dit voornemen niet verwezenlijkt wordt,
dat bedoelde uitvoering «gecoupeerd" wordt.
Dan zullen de liefhebbers van uitgaan, waar
onder bier vooral vele Oost-Indischgasten met
verlof, die nu met hun ziel onder den arm
loopen, daar als eonig amusement, de bioscopen
slechts geopend zjjn, kunnen gaan genieten
van de voorstellingen van het Nederlandsch
Tooneel, dat den tweeden October hier in de
Residentie mot spelen hoopt te beginnen.
De trouwe bezoekers van den Haagschen
schouwburg zullen er thans den weg niet
meer terug kunnen vinden. Alle vroegere zoo
hinderljjke hokjes, gangetjes en trapjes aan
voorzjjde van het gebouw zijn nu opge
ruimd. Zelfs do „Groote Foyer aan de straat-
ijjde, waar de Haagsche damesclub zoo ge
noeglijk schaak placht te spelen niet jonge
dames en heoren als levende schaakstukken,
hetgeen, naar men zeide, tot de meest ver
fijnde «Airtjes', aanleiding gaf, is thans ver
dwenen. Deze vorpozingsruimte is naar de
eerste verdieping overgebracht Een groote
vestibule, die werkelyk de alures heeft
van een «salie dos pas perdus" zooalB die in
een groote stadsschouwburg mag verwacht
worden, is in do plaats gekomen voor alle
voornoemde ongerechtigheden.
Aan deze nieuwe foyer met aansluitend»
rookkamer en damessalon alles natuurljjk
voor do bezoekers der duri rangen zjjn
geen bosten gespaard en marmerbekleeding,
mozaikvloeren, bronzen ornamenten, peluche
bespanningen, decoratiovo friezen wedyveren
om het geheel een wol fraai, doch niet erg
gezellig aanzien te geven.
Do bezoekers der goedkoopere rangen
die vroeger in een allerbedompst lokaal do
pauze kondon doorbrengen, welk vertrek door
de schellinkjes klanten daarom echter niet
iuder werd bemind, vooral omdat langs de
wanden in kosteljjke wanorao de beeltenissen
van de heldinnen en helden van de planken
waren gehangen, die tevens eigenhandig hun
ne handteekeningen op de wanden plaatsten
naast schoone dichtregelen deze bozoekers,
zullen nti een riume, bebageljjke zaal vinden
met voel wandvlakten waar de, in deze schouw-
burgmisère zoo beroemd geworden «paradya-
wecr in een onberispelijken toestand le
brengen.
Hij schreef nu aan zijn moeder en
deelde haar mee, dat hij knecht bij
Trina Döpke was. Zij moest zich daar
bij niets in '1 hoofd halen. Trina en hij
idachlen er verder ook uiels bij. Het
werk in de stad was hem niet bevallen
en Trina Döpke was verlegen geweest
om een vertrouwd persoon voor hel be
stieren van haar hoeve. Zoo was '1 en
zoo was 'l goed. En hij was tevreden
De brief aan Anne was moeilijker.
Hij schreef ion slotle alleen, dat hij het
in de fabriek niet langer had kunnen
uithouden. Ilij was daarom weer naar
hel vrije veld gegaan en wilde daar voor
eerst blijven. Aan trouwen kon hij in,
den eersten Lijd niet denken Maar hij,
bleef haar trouw. En als zij hem haar
schreef, moest zij schrijven Scharm-
bcck, poste restante Dat hij bij Trina
Döpke in dienst was, wilde hem loch
nieL uil de pen.
Hij vond echter van dag tol dag meer,
dal hel besl was uit te houden onder
den helderen, verslandigen blik van, Tri-
na's oogen. Al lachte zij ook bijna nooit,
zoo was er toch iets lichts, iets) helderg
om haar heen, om haar en haar huis,
wat Enno op. zijn vaders hoeve nooit had
dichter" zeker gebruik van zal makau om zjja
pennenvruchten op te bevestigen. Weldra zal
dit vertrek dau ook uiterst geschikt blijken
om weer als «galerie des artistes" dienst te
doen.
De operazaal zelve, boewei van vorm niet
veranderd, is niet te herkennen. De traditio-
neele roode bekleeding is vervangen dooreen
goudgele stof on het plafond werd verrykt,
behalve met een nieuwe electrische luster ter
waarde van zevenduizend gulden, ook met
een nieuwe beschildering, door den hier alom
bekenden kunstschilder Heuricus zeer ver.
dienstelyk uitgevoerd. Het behoeft geen be
toog, dat tegen deze zoldering voorstellingen
van treurspel en blijspel werden uitgebeeld zoo
wel als van den dans, alles in kleurrjjke figuren.
Jammer, dat deze nieuwe zoldering al bijzonder
slecht past by de overigens slechts wat op
gelapte oude meubileering der zaal.
De geheimenissen achter de schermen zjjn
vrywel onveranderd gebleven en het is op
vallend, dat by de algeheele kosten, die zoowat
vier ton bedragen hebben, hier een zuinigheid
betracht is, die aan het ongelooflijke grenst.
Zoo moeten de dames en heereu artiesten in
hun kleedkamer het stellen zonder een gewoon
fonteinbakje van warm of koud water is geen
sprake, de bedienden moeton mot waschkom-
rnen rond gaan, indien de kunstnaara de
gelaatsbescbilderiug willen veranderen of
verwijderen. Deze inrichting is even primitief
gebleven, als de mecauiek der schermbeweging.
Door het «handhalen", dat voel krachten en
vooral veel tyd vordert, is het euvel besten
digd, waarover de Hagenaars zoo slecht te
spreken waren de lange eutre-actes. Misschien
echter dat nu het wachten in de mooie, dure
foyers hun nu niet zoo laug zal schynen als
vroeger.
Uw geitouwe
Torenwachter.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Gerard Hekkin g.
Git Amsterdam wordt bericht, dat het
gerucht als zou G. Hekking gean euveld zijn,
geen gelooi verdient.
gekend. Men kwam tot rust. Men werkte
flink en had schik in zijn werk en ge-
nooL van elk uur, want ieder uur vvas
mooi. Men kende geen overhaasting en
toch was men altijd druk bezig en dacht
niet verder dan het oogenblik.
Op een Zondag, toen hij zijn mees
teres mei den wagen naar de kerk I»
Grasdorf braclil, trof hij voor de kerk
deur zijn ouders aan. Zijn moeders
donkere oogen begroetten hem niet een
van geluk slralenden blik. Ilinnerk Brink
meier keek, mei zijn vierkante kin voor
uitgestoken, strak over zijn oudsten zoon
lie"ii Ook tijdens de godsdienstoefening
verwaardigde hij hem niet met een blik
Maar toen de Brinkmeiers wat eerder dan
de Stel lichters uit het kerkportaal traden,
liep de burgemeester zwijgend om het
span. heen, dat zijn zoon bestuurde, be
schouwde niet kritischen blik paarden en
voertuig en vond er niets op aan le mer
ken.
Hij trok echter zijn schouders op. „Nu
is de bengel knecht, waar hij boer had
kunnen zijn
Alhcid waagde het niet te antwoorden
Hel was niet gemakkelijk mol Hinnerk
Brinkmeier om te gaan sinds de vergade
ring, waarin de Spreckholmers hem de
gehoorzaamheid hadden opgezegd Al had-
oebetrouwd.
dan zal het
11c zijn plicht
Das 'Volk in
luitschers ge-
kruit droog!
Ylncle.
vluchtelingen
i te Vlissingen
de vereenigde
ihe vrouwen-
eendrachtige
unites aan de
georganiseerd,
laar aanwezig
vluchtelingen
met raad en
u dat elk naar
particulieren
iiddelburg
en of gewon-
onden en dat
wie het aan
ontbreekt een
doende is om
te bereiken,
satie in wer-
gen, nu het
iteeds grooter
iel goed. Het
e kosten van
en al geven
ng het voor-
ogelijk terug
de teruggave
Iers, niet ge-
i dan ook te
's eerstdaags
.llen geraken,
t. Mevr. Ver
ders te Mid-
van Raalte
I gelden voor
nemen.
irzitterschap
•st gehouden
ig tot werk-
nden" werd
en toestand
ichtingen in
aan het vol-
bleef statio-
3. Dockheer
van f 1000
inkbanrheid
intwoordde,
debiet, vol-
evolg hier-
verhooging
satiën kon
céle regel!
vijl zit hij
:hter mij".,
u-van ver-
:hvacanlie
n je toch
nen, hé?"
dde Euno
amen trok
na Döpke.
condolee-
Hïj hield niet van zijn oudsten zoon, die
stug, hard en weerspannig was zooals hij
zelf Maar iemand, die het huis in brand
Stak en het kon zien branden zonder voor
"het redden daarvan zijn leven te wagen
—die deugde niet voor boer op de Brink-
•meiershoevet
De winter brak aan. De sneeuw, die
■een voet hoog op alle straten en wegen
lag, hield de menschen dicht bijeen om
•den verwarmenden gloed der haardvuren.
Het zware werk rustte. Er waren allerlei
feesten. Uitnoodigingen werden gedaan
voor avondvisites en bijeenkomsten met
doedelzakmuziek. Buren kwamen bij' bu
ren, de vrouwen én meisjes om gezellig
te kouten, dé mannen met lange pijpen
ohi eindeloos kaart te spelen. Trina
als een veer. Telkens als Trina in de
keuken kwam, stale Enno haastig die
briefjes in zijh kiel, tot onder zijn haar
rood van schaamte.
Toen Kerstmis naderde, brak hij er
zich het hoofd over, wat hij de boerin
toch wel zou geven. Doch in die dagen
gelieurde het, dat op een bijzonder kou
den dag bij het waterscheppen uit de
put Trina de vorst in de liaud kreeg Enno
had in zijn vallen een paar marters ge
vangen Hij bracht de vellen naar Scliarm-
beck en liet er een paar warme hand
schoenen voor Trina van maken. Toen
hij een paar dagen voor Kerstmis de
handschoenen ging halen, kwam het hem
met pijnlijk schuldbewustzijn in de
gedachte, dat hij Anne toch ookwel iets
daad noodig heeft, moeder Brinkmeier
Hel is ide vraag, wie bij onze schikking
meer wint, hij of ik."
Die woorden deden Alheïd goed,. Zij
voelde zich gedrukt. Toen zij alleen met
haar zoon in zijn kamer was, deelde
zij hem haai- bezorgdheid mee, die zij
voor allen had verzwegen. Het stond er
slecht bij met Enno's vader, zoowel
wat zijn aanzien in het dorp betrof,
als met zijn gezondheid. Hij had een
paar malen lichte duizelingen gehad.
Eens was hij op het land neergevallen
en had bewusteloos gelegen, totdat
<fe knecht heta yond Sedert was zijn
rechterbeen stijf Hij schreide Het kwam
door de ondankbaarheid der Spreck
holmers, die haar Hinnerk langzaam het
te sennjven
Toen de sneeuw begon te smelten,
de sneeuwklokjes in den tuin te voor
schijn kwamen en dè wilgen hun katjes
vertoonden, verscheen op zekeren dag
Frits Overdiek te Stellichtc Enno had
juist de nieuwe zaaimacliine voor het
huis gereden, die de zaadkorrels veel
dichter en regelmatiger in de vorens
strooide, dan de hand van d(en meest
geoefenaen zaaier dat vermocht te doen
en bracht haar in gereedheid voor het
zaaien van het zomerkoren, toen de jonr
ge onderwijzer over de kanaalbrug kwam
aanstappen. Brinkmeier voelde een steek
in het h art. Voor het eerst in zijn leven
zag hij zijn speelkameraad niet gaarne.
„Eureka? Daar is hij?" riep Overdiek
vroolijk. „Men moet den kerel als den
gramstori-
rriend zij-
zich mooi
t knoops-
-07-T a—-—" •>-" ai nu cou vrijer. En hij
beweerde, dat hij hem kwam zoeken?
Die huichelaar! Neen, die kwam zeer,
zeker niet om hem! Doch voordat
hij een heftig woord kon zeggen, ver
scheen Trina in de voordeur. EniijO boog
zich dus zwijgend over de machine.
„Juffrouw Döpke, u heeft mij op de
Seplember-jaarmarkt uitgenoodigd", zei
Ovei'diek, terwijl hij de vrouw des huizes
begroette. „En u ziet, dat ik van uw
vriendelijk© invitatie gebruik maak."
„U is welkom, mijnheer Overdiek. Gaat
u met uw vriend in de kamer. Ik zal
dadelijk nieuwe koffie zetten Enno, wijs
jij je landsman den weg."
(Woedt vervolgd).