MID DEL BE MS CHE CBEB11ÏT,
OE FRANSCHE HOEVE.
199
137* Jaargang.
1914
Dinsdag
25 Augustus.
FEUILLETON.
Binnenland.
Dui oouui v*r*chy*t i a g 1 ij k aiefc *itzoad*riag tu Zo*- im f uitingen,
fyij» ptr kwartaal, toowel voor Middelburg al* Toer alle plaatien ia Nederlaad iraaoo pp. i 1.25.
Afzonderlijke nummer* koitea 5 cent.
Advertentie* bij aboaaemeat op Toordoelige voorwaarde*,
Proipectniiea daarvaa zijn aan het burean te bekomen*
A.4vert*nti8n voor het eeritvolgeade nummer moete* de* middag* vóór ééa aar
aa* het bureau bezorgd zijn.
W
Advertentie* i 20 oeat per regeL Bij aboaaemeat veel lager.' Geboorte-, dood- e*
alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 1—7 regel* f 1.50j elk* regel men
20 cent. Reclame* 40 oeat per regeL Groot* letter* naar de plaat*, die zij ianemea.
Tot de plaatiing van advertentie* ea reclame*, aiet afkomitig uit Zeeland, betreffend^
Handel, Hijverheid en Geldwezen, i* gerechtigd het Alfemeea Adverteitie-Bireai
A. JUK LA IAB Ai., N.Z. ToorDirgwal 866, Amaterdua.
De Commercieele Noodwetten.
"We mogen er dankbaar voor zijn dal
in deze dagen aan hel hoofd van ons
Handelsminislerie een man slaat als mi
nister Trcub, wetenschappelijk een der
eersten, maar ook door en door thuis
in alle hoeken en galen van de praktijk
van ons economisch leven. En boven
dien iemand die van doorlasten weet en
niemand ontziel wanneer het er op aan
komt hel algemeen belang boven het
particulier belang te stellen.
De twee wetsvoorstellen die hij nu
heeft ingediend n 1. de Beurswet en
dat voor buitengewoon uitstel van beta
ling, waarvan we in ons vorig nummer
de strekking aangaven geven een nieuw
bewijs van die aanpassing van de prak
tijk.
Hij stelt geen ambtenaars-beheer vdór'
De minister erkent dat hij bij de uitvoe
ring der wel steeds voorlichting van
deskundigen zal behoeven; en hij ver
klaart ook dat hij geen beslissingen zal
nemen dan na liet noodige overleg Een
der artikelen van de Beurswet spreekt dan
ook van een door de regeering te be
noemen commissie van deskundigen, die
liaar zal voorlichten.
De taak dier commissie zal wel be
ginnen met hel advies: welke fondsen
op de noteering zullen gebracht worden
hij de nog we! niet vast bepaalde, maar
tocli in uitzicht gestelde heropening der
Beurs. Dat zullen natuurlijk in de eerste
plaats die zijn, welke feitelijk niets met
den oorlog te maken hadden, maar toch
in de algemeene paniek mee kelderden.
En daarna zal t ook weer die com
missie zijn die te adviseeren heeft over
het langzamerhand toevoegen van nieuwe
fondsen aan de uoleeringslijst. al naar de
praktijk het mogelijk maakt.
Alles echter onder leiding van den
minister die de eindbeslissing behoudt
Hel algemeen belang dat er bij betrok
ken is, heeft een te groolen omvang dan
dal de beslissing lean worden overgelaten
„aan de meerderheid van een particu
liere vereeniging", zooals de minister
het uitdrukt in de memorie van toe
lichting.
Zoover over de Beurs zelf wat de
.nieuwe zaken betreft
Maai- nu de oude. die nog loopen van
-vóór de crisis
Daarvoor dient de regeling voorge
steld om het „afslachten" te beletten
van ben die effecten in onderpand gaven.
En de minister heeft dat belang zoo
groot geacht dat hij in dal opzicht niet
terugschrikt voor een gedwongen koers
De gewone uoteeringen op de Beurs
zijn vrij. Maar zoodra hel aankomt'op
-de berekening of zoo noodig voor de
executie van onderpanden, dan zal als
maatstaf der berekening dienen de dooi
den minister aangegeven koers na
tuurlijk ook al weer vastgesteld na voor
lichting door de deskundigen.
Mocht de beurs-noleering van den dag
•voor een fonds lager zijn dan die door
den minister voorgeschreven koers, dan
zal er echter nog een verplichting tot
aanvulling van het surplus bestaan, maar
binnen een termijn door den minister
bepaald De bedoeling is tot die aan
vulling trapsgewijze te geraken
Maar de hoofdzaak is dat die regee-
ringskoers de grens aangeeft waar be
neden de pandhouder niet raag gaan,
wanneer hij de beleende fondsen wil
verltoopen.
Yerkoopen is eigenlijk het goede
woord nicl. Een vrije verkoop is het niet,
want de pandhouder is verplicht bij den
verkoop dier stukken ter beurze daarop
een bod te doen niet lager dan de re-
geeringskoers.
Eu bovendien behoudt de wet aan den
minister het recht voor om ten opzichte
van niet genoteerde fondsen zekere voor
waarden te stellen
Het is dus een diep ingrijpende staats
inmenging gerechtvaardigd echter door
de zeer bijzondere omstandigheden en
door de uitgestrektheid der kringen over
ons heele land, die door de beursspe
culatie wordeu beroerd.
Het tweede wetsontwerp lieoft zijn
groole beleekenis voor den handelsstand
in 't algemeen
Een moratorium, d. i. een algemeen
uilstellen van betaling, acht de regeering
niet noodig Zóó bedenkelijk vindt zij den
oogenhlikkelijken ecouomisclien toestand
in ons land niet.
Maar ze wil een uitweg geven voor
de kooplieden en particulieren, die tij
delijk hun verplichtingen nieL kunnen
voldoen zonder dal er 'daarom sprake van
behoeft te zijn dal ze als insolvent;
moeien worden beschouwd; voor win
keliers, die door de grossiers voor den
eisch gesteld worden contant te betalen,
eu daarvoor lnm contante middelen
moeten gebruiken, welke anders bestemd
zijn voor wissels en rekeningen
Ilel voorgestelde middel isde aan den
■echter te geven beslissing over een ex
tra-termijn van uitstel.
„Wel zal, zoo zegt de Memorie van Toe
lichting, hel gevolg der regeling uit
den aard der zaak kunnen zijn, dat enkele
schuldeischers daardoor in ongelegenheid
geraken, doch het mag niet worden uit
hel oog verloren, dat dezen, door hun
crediteuren aangesproken, weder op hun
beurt van het voorrecht gebruik zullen
kunnen maken, terwijl het ook in het be
lang der crediteuren is, dat de schulde
naar voor plotselingen ondergang worat
behoed, daar wellicht juist daarmede mo
gelijk zou kunnen worden gemaakt, dat
ten slotte de vorderingen volledig worden
voldaan, wanneer.na verloop van tijd we
der normale omstandigheden zijn inge
treden."
Hoe lang die termijn van uitstel zal
wezen, wordt niet bepaald. Maar wel
spreekt de wet van „een korten termijn"
die door den rechter zoo noodig „voor
een korten tijd" kan worden verlengd.
De Minister zegt aan hel slot van zijn:
ROMAN NAAR HET DUITSCH.
van
LOUISE WESTKIRCH.
51).
Alheid kwam nu juist in de grootste
bezorgdheid binnen en slaakte een kreet,
toen zij hem zag
„Mijn Hinnerk!"
Hij stamelde met moeite. „Water".
Bevend bracht zij hem dat. „Hinnerk,
wat heb je, wat scheel je?"
„Het is uit."
„Nee, Nee! Heb je pijn?"
„liet is het einde."
„Om Godswil' Zeg dat niet. De kolo
nisten zijn immers vandaag als menschen
die paardenvleesch gegeten hebben Zoo'n
krankzinnige opgewondenheid houdt geen
stand. Daar moet je geen acht op slaan
„Het is iets anders. Een oude reke
ning. Ilc heb daar dertig jaar op ge
wacht. Nu zal die wel spoedig vereffend
worden."
Hij maakte, naar lucht snakkend, zijn
hemdsboord los.
„Hinnerk, wal zeg jé toch?" jammerde
de boerin, haar handen wringend.
„Allen hebben zich tegen mij gekant!
Been een neen, geen enkele die zich
Memorie van Toelichting dat hel hem
aangenaam is tc kunnen verklaren, dat de
voorgestelde regeling door tal van man
nen van beleekenis in de handelswereld,
wier oordeel ten deze is ingewonnen, met
ingenomenheid is begroet.
Het is te verwachten dat ook de Ka
mers er geen bezwaar legen zullen hebben.
Van den Baagsclien Toren.
Al meer en meer krijgt de Residentie,
zoo goed en zoo kwaad als het gaat, haar
gewonen aanblik wedor terug; de stralen
zijn wal meer bevolkt dan in de eerste
dagen na de mobilisatie en de trams
naar Scheveningen Vervoeren weer als
gewoon een groot aantal dames en kin
deren, zoodat het strandleven in deze
vacaniiemaand niet hoemenswaard ver
minderd is. Door de lieve jeugd wordjen,
als in andere jaren, als of er niets bi-
zonders gaande is, met de meeste onbe
zorgdheid, kanalen, forten en bergen in
miniatuur gegraveu en opgeworpen, waar
op de zee als trouw speelkamerpad van
hel jonge volkje onvermoeid hare aan
vallen richt.
Maai- de algemeene oorlogsgeesl doet
toch ook op de Haagsche straatjeugd
haren invloed gevoelen, daar bij velen
de vacantie in strijdlustige ontspanning
wordt doorgebracht Geheele groepen
jongens, gewapend met houten sabels en
geweren, met schooltasschen waarin de
dagproviand wordt meegevoerd, trommel
slagers voorop, trekken al vroeg 's mor
gens de duinen in, nemen stelliqg op
heuvels om weldra e</n andere duintop
bezet door troepjes van dergelijk gehalte
aan te vallen. D;ui wordt er flink oplos-
gegooid en geslagen en menig bloedneus
opgeloopen. Dit laatste geeft juist de
„echtheid" aan deze gevechten!
Begint zoo'n strijd als spelen, weldra
wordt hel „meenens" en de eigenlijke ru
zie ontslaat over de rolverdeeling van hel
gevecht, wie wel de Franschen, de Bel
gen, de Duitschers of wel de Russjen
moeten voorstellen.
's Avonds wordt moeder vergast op ver
halen van reusachtige dappere feiten, die
bedreven zijn en die als verontschuldi
ging moeten dienen voor de groote galen
in kousen, de scheuren in de broek, noodl-
wendig ontstaan bij al die heldhaftige ge
beurtenissen. Moeder is dan niet best
te spreken en in de huiskamer wordt
soms de slag nog eens voortgezet, waar
bij de klapjes op de gescheurde broek
vatt den overwinnaar neerkomen.
Onder de burgerij is de algemeene
stemming begrijpelijkerwijs hier allesbe
halve opgewekt. De economische toestand
drukt de samenleving niet weinig en
cje velen, die zich bij kleine bankjes in
kleine „gokjes" hadden begeven her
ademden wel is waar een oogenblik, toen
(ie Beurs gesloten werd, doch dit vleugje
opleving maakte al spoedig plaats voor
een spannende angst, die nog drukkender
worden zal al naar mate het tijdstip der
aan mijn zijde "heeft geschaard! En dat
weet Onze Lieve Heer! Voor de kolonie
hei) ik altijd mijn best gedaan! Maat
niet één enkele! Allemaal vijanden! Allen
tegen mij! Hij keek om zich heei.
,Wat doe je nog hier vrouw? Ik heb je
oudste, je lieveling uit huis en hoete
weggejaagd. Denk je, dat ik niet merk,
hoe je over hem tobt? Ik kan de
kolonie niet meer regeeren. "k Kan wijn
huis eu hoeve niet meer bestieren. AJlen
zijn weggegaan. Ga jij nu ook."
Alheid omklemde weenend de land
van haai- man-
„Wat verdriet je mij en anderen Jn je
zelf ook moogt berokkend hebben, mijn
Hinnerk, en wat de anderen ji ook
aandoen, of zij je tot in den hemel
verheffen of je in de hel wenséien
voor mij blijf je de beste, de liefste, de
eenige op de wereld, zooals je.'dat ge
weest bent van den dag af. toen/ik in je
huis ben gekomen. Dertig jaar Jwg heb
ben we samen in 't gareel £eloopen
Waarom wil je mij dan nu ni/t tot het
eind toe bij je laten blijven?'/
Nu scheen het, alsof de bulgemeester
uit een benauwden droom ontpakte. Hij
legde schuchter liefkoozend ie hand op
het hoofd zijner vrouw
„Alheid", pi hij Slechts dat eene
woord met hélf gesmoorde slim Maar er
Lag een schuldbekentenis in/dat woord,
dankbaarheid' voor het gedfld van vele
jaren j
Alheid voelde het beven Van de hand
op haar hoofd en weer maakte zij zich
ongerust Haar man was ziek' Zeker, al
wilde hij het ook niet bekennen Zij riep
de meid en samen brachten zij hem naar
bed Toen legde zij hem koude omslagen
op de hartkuil en brouwden een hceten
drank.
En Brinkmeier, die gewoonlijk nooit
wilde bekennen dat hij zich onwel gevoel
de en altijd alle verzorging weigerde, lag
nu stil in de kussens en liet zich haar
zorgvuldige verpleging welgevallen.
ELFDE HOOFDSTUK.
Enno was in zijn woede en verdriet
blindelings en als dol weggerend. Een
uur geleden was hij nog de erfgenaam
van de trolsche Brinkmeiershoeve ge
weest. nu had hij geen aanspraak meer
op een voetbreed aarde. Een uur geleden
was hij in den schoot zijner familie de
zoon nes huizes geweest, had vader,
moeder, broeder gehad. Nu was hij een
eenzaam zwerveling.
Boven zijn hoofd pakten de wolken zich
samen en spoedig wel de regen in stroo-
men neer. De koude druppels herinner
den hem aan de noodzakelijkheid een
onderkomen te zoeken. Hij vermande zich
zoo goed hij kon. Hij had volgens zijn
overtuiging gehandeld; nu moest hij de
gevolgen daarvan dragen. En al stond hij
ook alleen in de wereld en moest de
kracht zijner armen te koop aanbieden
hij zou geen twaalf uur zonder een dak
officiec-le beursopening nadert. Voor vele worden daar ingereden en afgericht. Ver-
instellingen van bescheiden omvang met seheidene luxe-becsljes, die slechts een
hun cliënten zal dit het angstige oogen- j coupeelje behoefden te trekken, verzetten
blik van de crisis zijn, vooral hier in deer zieli geweldig tegen om met een paard
Residentie, waai- nog al eens een „zaakje" j van een vrachtrijder een ordinair kanon
op prolongatie gewaagd wordt Menig voort te slepen, ze slaan en springen ont-
papa wenschl dan in stilte, als hij hel ge- zeilend om aan het gareel te ontkomen,
scheurde broekje van zijn zoon ziet, dalmaar ze worden we! klein gekregen tus-
hij er niet erger af zal komen. Wordt de j sclien de anderen Verder wandel ik tot
risico, die dit speculeeren meebrengt wel j afleiding een uurtje met de „muziek
eens beloond mei een zoet winstje, waar;mee. Bijna dagelijks doen de grenadiers
hier in gewone lijden dikwijls van geleefd 1 en jagers een stadsommegang achter de"
wordt, deze risico, is thans veranderd in stafmuziek, hetgeen de stemming wal op
een algemeene krach, waarvan de omvang vroolijkl en ten slotte voel ilc mij geroe-
nog niet is vast te stellen Van bij four- 1 pen iederen dag naar den Hertenkamp te
neeren kan geen sprake zijn, daar contan-graan, dat pu voor inslructieveld der infan
ten voor zelfs de kleinste bedragen niet j lerie dient Een klein gedeelte er van is
tc vinden zijn Dit gemis aan contant geld voor de hertjes overgelaten 'en op het
doet zich trouwens overal gevoelen, j overige van "t veld wordt de lichting 1915
Kunstmatig worden verschillende purlieu-1 gedrild Gewoonlijk geschiedt dit op he|
Here bedrijven ioopende gehouden om de
in bestelling zijnde orders uil te voeren
en om de werkeloosheid zoo lang moge
lijk te koeren zijn de dag-uren in de werk
plaatsen belangrijk verminderd, daar nieu
we bestellingen voorlooplg wel zullen
uitblijven.
In de bouwvakken is de toestand even
min gunstig. Werd er vooral op „Zorg
vliet in de laatste maanden flink op los
gehamerd en gemetseld, in dit aloude
park van Vader Cats keert de rust nu
terug en vermindert dagelijks de animo
tot verder bouwen. Het is daar nu niet
bepaald het Paradijs, dat de exploitatie-
maatschappij er zicli van had voorgespieg-
geld Eenige leelijke villa's, die op een
veel te klein oppervlakte grond staan,
zijn reeds bewoond, eu door de weinige
tuingrond en boomgewas rond de huizen
lijkt het of deze bezittingen omzet zijn
met een „unheimische'' prikkeldraadver
sperring Vérder zijn door lieT houttie 'ogsbcrichten te moeten hooren
lanen (gekapt, zoodat de boompjes, die
nu nog langs deze wegen groeien voor
negentiende deel moeten verdwijnen, na
tuurlijk onder deze omstandigheden niet
in een naaste toekomst en voorloopig zal
men bezig blijven het graafwerk wat op
te ruimen en de wegen wat te ordenen.
De werken voor openbare gebouwen zul
len worden voortgezet, zoolang de grond
stof zal kunnen worden Aangevoerd Het
allereerste zal de behoefte ontstaan aan
het ijzer benoodigd voor de wapening van
dc beton
Bij de winkeliers ziet hel er evenmin
gunstig uit De middenstand, die het vol
gende jaar door een tentoonstelling op
een terrein, tusschen den Haag en Sche
veningen op (groote schaal :de triumph van
den middenstand en de industrie in het
klein bedrijf wilde demonstreeren, heeft
ook al wegens de benarde tijdsomstandig
heden <Jit plan tol nader orde uitgesteld
Zoo zijn de meeste zaken tot inkrim
ping of stilstand gedoemd Iemand, die!
anders nogal belangrijke zaken doet, ver
telde mij in vertrouwen, hoe thans zijn
dagverdeeling is 's Morgens ga ik naar
het Alexanderveld, dat is heel interessant,
de in beslag genomen paarden wor
den daar ingereden en afgericht. Ver
boren zijn hoofd blijven. De kolonist,
die hem in dienst kreeg, zou benijd
worden. Want waar de veenbewoners ook
bijeen kwamen, op bruiloften, markten,
begrafenissen altijd waren ze vol lof ge
weest over zijn vlijt, zijn matigheid, zijn
plichtgevoel. Nog den laatsten Zondag
had de kolonist Pape uit Seebergeu voor
de kerkdeur te Grasdorf tegen hem ge
zegd „Als ilc nog eens een knecht kon
krijgen zooals jij dan zou ik uiks te kla
gen hebben."
Enno besloot naar Seebergen te gaan.
Pape ontving hem met groote hartelijk
heid. Toen hij echter met het doel van
zijn bezoek voor den dag kwam, werd
hij stiller Wilde Enno van huis en hoeve
weg? Ja, die jongelui tegenwoordig!
En het was wel heel jammer maar
hij had een knecht. Daaraan viel niets
te veranderen, en twee knechten er op
nahouden neen! Daarvoor was er bij
hem niet voldoende werk. Maar mogelijk,
dat de kolonist Krusmuller aan het an
dere eind van de plaats hem zou kun
nen gebruiken.
Enno ging naar Krusmuller. Die schud-
oe zijn lioofd. Iloe kon Pape toch op
zoo'n inval komen? Zijn knecht diende
immers reeds in het derde jaar bij hem
Maar als Enno naar Neu Sankt Jürgen
ging, de motenaar daar, die had altijd:
werkvolk noodig. Die kon nooit genoeg
werkvolk krijgen. Ja, bij den molenaar
in Sankt Jürgen, daar zou hij wel terecht
komen.
Malieveld, doch nu is daar de lichting
1911 nog bezig met het leeren van de
stormpas eu de hanteering van hel ge
weer
Als hij al deze militaire schouwspelen
heeft ofgeloopen is het lijd geworden dat
de eerste raiddagbladen verschijnen en
spoedt hij zich naar de stad om iels van
het werkelijke oorlogsterrein te verne
men „Geen wonder dat ik 's avonds dood
moe ben", voegde hij er aan toe.
Om al deze narigheid le ontloopen,
begeef ilc mij nog wel eens naar een der
naburige dorpen van den Haag, maar men
kan nu zoo ver gaan als men wil, de oor
logsverhalen ontloopt men niet. dit be
merkte ik. toen ilc. om wal uit le rusten,
bij een kleine woning op een bank plaats
nam De bewoner was thuis en spoedig
waren we in gesprek. Het is nou gauw
uil meheer' Hoezoo'' vroeg ik, verwon
derd, hier in den polder de laatste oor-
.Wel-
heb je hel niet gehoord? zeide de
man De Duitschers hebben Napoleon
gevangen genomen'" „Zoo. zoo. maar de
telegrammen luidden heel anders bracht
ik in hel midden' „Dat kan wel", ging
hij overtuigend voort, „ik heb maling
aan telegrammen en kranten want de
knecht van Yerboge, de bakker, heeft
het me zelf gezegd en da's een heldere
kop'
Uw getrouwe
Torenwachter
Hier vergist zich. ineenen wij, onze
torenwachter In -onze omgeving is althans
de lichting 1915 nog niet opgeroepen
NEDERLAND EN DE OORLOG
Hulde a a ii Post en T e 1 e g r a a f
II. M dc Koningin heeft Zaterdag 15
Aug het telegraafkantoor le 's Hage eu
een afdeeling van de veldpost bezocht ten
einde uiting te geven aan haar belangstel
ling en waardeering voor de toewijding
en den ijver door het personeel de laatste
dagen betoond.
Generaal Snijders heeft in een persoon-
Enno wandelde dus naar Sankt Jür
gen Zijn loeten deden hein pijn en een
zonderling smartelijk gevoel van ont
nuchtering snoerde hem de keel toe.
Toen hij te S?nkt Jürgen kwam had
het opgehouden te regenen De laatste
stralen der ondergaande zon wierpen een
donkeren gloed over de vier wieken van
den windmolen, die haastig in het rond
draaiden Twee waren rood, twee zwart
De molenaar stond voor den molen. Met
oogen bijna even scherp als die van Hin
nerk Brinkmeier, beschouwde hij Enno
terwijl die zijn verzoek kenbaar maakte.
Hij was niet iemand, die zijn meening on
der stoelen en banken schoof.
„Ben je een Brinkmeier? Van dcFran-
sche hoeve'' Nee, ik neem geen Brink
meier in mijn dienst. Zou ik buskruit op
mijn hoeve nemen9"
Enno fronste zijn voorhoofd. „Ik heb
werken geleerd, molenaar."
„Werken dat is wel mogelijk. Maar
je hebt niet geleerd te gehoorzamen.
Als je vader het niet met je kan vinden,
hoe kim je dan denken, dat ik geduld
met je zal hebben. Ga jij maar ver
der Enno Brinkmeier Ofschoon ik niet
geloof, dat je iemand in het veen zult
vinden die jou in zijn huis neemt
(Wiocdt vervolgd).