COBRAS
Dinsdag
11 Augustus.
MISDAAD.
N". 187
137* JaaroaHB.
1814
Du* 80*r**t t*riohij*t d a g e 1 y k i, met uitao»deri*g tu Zom* Vaeitdageai
Pr ijl per 'kwartaal, zoowel voor Middelburg el» voor elle plasties la Nederlead iraaco pp, f 1.252
Afzonderlijke anmmeri koitea 6 ceat
Adverteatiëa bij abonnement op voordeeliga voorwaardea.
Proipeotuuea daarvaa zijn aan het bureau te bekomea«
Adverteatiëa voor het eeritvolgende nummer moeten dei middagi vóór één aar
aan het bureau bezorgd zija.
Adverteatiëa k 20 oeat per regeL Bij abonnement veel lager. Öeboort»-, dood* en
alle andere lamilieberiohten en Dankbetuigingen van 17 regeli f 1.50 elke regel meet
20 oeat. Reclame» 40 oeat per regel. Groot* letter» naar de plmati, die zij inaemea.
|Tot de plaatiing van adverteatiëa ea reclame», aiet afkomitig uit Zaal a ad, betreffend^
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ii gerechtigd het Alceaieea Adrerteatle-Bireil
A. IIK LA MAB"Ai., N.Z. Toorbvgwal 250, Aautérdaa.
Binnenland.
IN STAAT VAN OORLOG.
Te middernacht is een buitengewone
Staatscourant verschenen, bevattende een
Koninklijk bestuit, waarbij, met ingang
van heden, in staat vau oorlog wordfcn
verklaard de provinciën Limburg, Noord-
Brabant en Zeeland, benevens het ge
deelte van Gelderland bezuiden de Waal
Wij vestigen er nogmaals de aandacht
op, dat het afkondigen van den slaat van
oorlog volstrekt niel beteekent het voet-
ren van oorlog, doch slechts een admi>-
nistratieve maatregel is, welke hel mili
tair gezag meerdere rechten toekent
.boven hel burgerlijk.
De bedoeling van deze verklaring is.
dat voor de aangeduide provinciën het
militair gezag ten deele in de plaats treedt
van het burgerlijk gezag.
Dat militair gezag wordt uitgeoefend
door de territoriale commandanten en de
commandanten der verdedigingsstellingen
en forten, in dien zin, dat de territoriale
commandant gedeeltelijk in de plaats
treedt van den Commissaris der Koningin
en de stelling- of garnizoenscommandant
in de plaats van den burgemeester.
De bepalingen betreffende den slaat
van oorlog zijn opgenomen in de wet
van 23 Mei 1899, Stbl. 128
dringend noodzak el ij k is en de
tijdsomstandigheden dit toelaten, een kor-
teren en zelfs een zeer korten termijn
te stellen.
Natuurlijk blijft het gewenscht, dat zoo
weinig mogelijk gebruik wordt gemaakt
van de gelegenheid lot hel opvragen van
groolere sommen, in de eerste plaats
liet belang van de inleggers zelf, wier
geld bij de Rijkspostspaarbank volkomen
veilig is, terwijl zij in hun eigen huis-
moeten vreezen voor brand en diefstal;
iu de tweede plaats in hel algemeen be
lang, omdat de opvraging van spaargel
den en hel uittrekken van baar geld èn
de Nederiandsche Bank èn de Staal èn
hel geldverkeer in groote moeilijkheden
brengt; en ten slotte in hel belang van
het personeel der Rijkspostspaarbank,
hetwelk door de algemeene mobilisatie
zoo gekrompen is, dat het slechts met
moeite den nu reeds zeer verzwaarden
dienst kan gaande houden.
DOOR H B.
We hebben de couranten gelezen; het
is stil geweest den gcheelen avond door
in de rustige huiskamer, waar neerstraalt
In die wel wordt bepaald dat het mill-! het licht, getemperd, in matte glans heen
tair gezag zoo n o o d i g, vaslstetl,
overleg met hel burgerlijk gezag de maar
regelen voor het onderhoud der bezetting,
de hulp die de bevolking in de militaire
werkzaamheden zal hebben te verleenen;
den dienst van politie en brandweer, enz
Voorts liet wegruimen van wat aan een
behoorlijke verdediging in den weg staat,
en hel gebruik van wateren, terreinen,
werktuigen, gebouwen enz. van gemeen
ten en waterschappen.
Voor deze daden wordt schadeloosstel
ling verleend, waartoe men een aanvrage
moet indienen aan den minister van
oorlog; wal de wegruiming betreft binnen
een maand nadat de staat van oorlog is
opgeheven, en wat hel gebruik der go-
bouwen betreft binnen een maand na de
kennisgeving.
o
LENIGING VAN DEN NOOD.
H. M. de Koningin heeft 1' 20.000
beschikbaar gesteld voor het gister ge
vormde Hoofdcomité tot hulpverleenmg.
Minister Treub deelde mee, dat de re-
geering financieelen steun zal overwegen,
—o
DE HOUDING DER S D. A. P.
Daar ook in sommige Zeenwfche bladen
melding is gemaakt van het bootdartikel in
»Het Volk", waaruit men zou kunnen op
maken, dat dit blad aandrong op daden in
overeenstemming met de solidariteit die
thans in ons land gevoeld wordt voor Bel
gië. willen we er op wijzen dat in bet
volgend nummer van bet, orgaan der S. D.
A. P. de verklaring werd afgelegd, dat het
partij-bestunr zoo goed als eenstemmig, en
ook een belangrijk deel van de redactie het
niet met bet artikel een3 was, terwij! de
schrijver zelf verklaarde, dat zijn beschou
wing volstrekt niet de strekking had om
aan te sporen het standpunt van de neutra
liteit te verlaten.
O—
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Gelijk wij reeds hebben medegedeeld is
3 Augustus 1.1. een Koninklijk besluit ge
nomen, waarin bepaald wordt, dal de ter
mijn van veertien dagen, bij artikel 16,
eerste lid, der wet op de Rijkspostspaar
bank, vastgesteld voor de terugbetaling
van op Rijkspostspaarbankboekjes ver
schuldigde gelden, wordt verlengd tol zes
maanden, niet dien verstaande evenwel,
dat binnen (den genoemden termijn van zes
maanden op elk spaarbankboekje desver-
langd terugbetalingen zullen geschieden
tot een gezamenlijk bedrag van ten hoog
ste vijf en twintig gulden in zeven dagen
I-Iel is ons bekend, dat er inleggers
bij de Rijkspo^paarbank zijn, die mee-
nen, dat zij voor bedragen boven de f 25
steeds zes maanden op uitbetaling zullen
moeten wachten. Deze meening is echter
niet juist. De bedoeling van het Konink
lijk besluit js eenvoudig, dat de inleggers
terugbetalingen kunnen eischen tot een
bedrag van f 25.— in de 7 dagen. IIoo-
gere bedragen moeten evenals tol nog
toe immer boven f 50.— worden aan
gevraagd aan den Directeur en deze lean
de uitbetaling uitstellen tot 6 maanden
hoogstens, maar behoeft zich aan dien
termijn van zes maanden niet te houden,
immers hij is bevoegd om, als hem ge
bleken is, dal de terugbetaling
over de met papierbladen bedekte tafel,
over de in aandacht gebogen hoofden.
We hebben ze mei ontzetting gelezen,
berichten van daar ginds, van het slag
veld, waar gemoord wordt zonder eenig
mededoogen, waar losgelaten zijn de Laag
ste menschenhartslochten, waar lel op
leeft dal alles, waaï we dachten ver
dwenen, gestorven in dezen lijd van ver
fijning en volksbeschaving.
We hebben gerild, gestaard in bang
ontzag op de cijfers, die aangeven zoo
rustig-weg, zoo vanzelf sprekend, Jiet aan
tal dooden en gewonden; de cijfers die
noemen de nog a:m te voeren leger
corpsen.
Hier binnen avondrust, harmonie in
de dingen rondom ons, die we liefhebhen i
om hun oude welbekendheid, zoodat we
niel ineev weten hun mooi of leelijk van
vorm, daar buiten, het is niet ver
weg, het machtige, verwoestende oor
logsbedrijf.
We hebben gewacht, tot laat, of soms
nog kwamen ex tralie rich ten; nieuwste tij
dingen waai" de menschen naar hunke
ren, dan eindelijk als het carillon zijn
twaalf slagen doel galmen in de klaarte
an wmdloozen zomernacht, worden de
kranten ineengevouwen, weggelegd. Nog
eerst uitgeknipt het zwart doorlijnde oor-
logskaarlje, waarop we zullen volgen in
de eerstkomende dagen de legerverrich-
lingen, hel voortschrijden der troepen,
die brengen waar zij heentrekken; moord
en verwoesting Verwoesting over de lan
den, waar nog voor enkele dagen de
goud-gele. rijpe korenaren wuifden in
zonneglans.
En ons liarl, zooals van iedereen, gaat
uit naar hel kleine, moedige volk, dat niet
duldde eenige landscliennis maar zich
teweer stelde, vastbesloten, als één man,
en de wapens greep met krachtige hand.
Een gevoel van bewonderende eerbied
vervult ons, maai" toch dringt niet min
der sterk omhóóg medelijdenmedelijden,
dat tot tranen roert met de Duitsche
soldalen; die menschen als machines ge
bruikt, als weerloozeu in de macht van
hen, die dit alles wilden, wilden in hun
misdadige overmoed. Stakkerds, die men
schen, gestuurd om te vechten met haat
misschien vervuld voor hun erfvijanden
de Franschen, in wezenloos niet be
grijpen, nu aanvallend het kleine leeu
wen volk, dal zij nooit een kwaad hart
toedroegen.' Medelijden moet er wel in
ons zijn met die misleiden, werktuigen
vau een niets ontziende, 'dolovermoedige
staat. Het kan niet zijn dat zij strijden
nu met gloedvolle overtuiging, met
felle verontwaardiging; zij moeten verdel
gen om hun weg te banen; voort
altijd verder Altijd verder uil het moe
derland, waar zoovelen nooit weerkeeren-
Anne Belgen, toch benijdenswaard, ver
geleken bij de Duitsche soldaten. De Bel
gen gesteund door de bewondering, de
bruischendc geesdrift van eigen en ander
volk, strijdend voor een zaak van eer,
van hoog recht, aangevuurd door hun
slagend ondernemen
De Duilscliers zonder overtuiging, ge
dreven in een val. ontmoedigd al voor den
slrijd; verbitterd. Ik weet het: in oor
logstijd zwijgt het gevoel, het geweten
van wie verdelgen, maar er moeten toch
Duitsche soldalen zijn, die strijdend we
len, helder bewust zijn hun onteerend.
handelen. Onteerend voor hunzelf, ont
eerend voor de ge/ieele Duitsche natie.
En een fafereell'e aan het station te
Düsseldorf op den eersten mobih'saliedag
komt in herinnering terug
Een zestal soldaten in \elduniform, hel
vaal grijsgroen, linnen pak, de kleine
helm bekleed, naast elkaar staande op
het perron, waar de menschen zich in
overspannen angsttoestand verdringen,
om nog een plaatsje te bemachtigen in
den overvollen, eindeloos-langen trein
Geen flikkering van strijdlust, \an krach
tige ondernemingsgeest in hun oogen, in
hun houding Onverschillige berusting in
hun slil-alwachtend slaan, in hun heen
kijken naai- het afscheidnemen van men
schen op hel overprople perron Dal
schreiend vaarwel zeggen, dat zich in
wanhoop vastklampen van vrouwen die
wegbrachten hun opgeroepen man, geeft
een ontroering die weerkeert in 't her
denken,
In den trein van München tot Frank
fort waren wij in gezelschap van een dok
tersfamilie, De man was reservist, moest
opkomen. Nooit zal ik vergelen 'de wooid1-
tooze ontroering, die zich van deze men
schen meester maakte, toen in Würzburg
bekend werd de keizerlijke proclamatie,
de stijgende ontzetLing van de vrouw, als
zij doordacht de ellende, die over hen
met een slag was gekomen,De ',lwee kleine
jongens die nog zooeven met trots op hun
kennis zongen .,Die Wacht am Rhein",
en „Deulscliland, Deutschland über alles",
zwegen stil en kropen in onbewust be
scherming zoeken, dicht tegen -e lkaar,
instinctmatig door vrees bevangen. En (het
was den man aam te zien, hoewel liij
trachtte te verbergen eigen beklemming,
troostend de wanhopige vrouw, dat niel
de minste strijdlust in hem opvonlcle, al
leen leed om wat volbracht moest worden.
Geen moordende strijdlust in hel
Duitsciie volk; een misdaad te groot om
te doordenken, te beseffen, van hen die
leiden met koel- wreed versland in de
ricbliug van algeheel verderf.
t Was 's ochtends heel vroeg, half vijf.
toen het rozig kleuren aan deu Oosle-
Jijken hemel aankondigde hel weer ver
schijnen van de zon. Als een wonder
doet soms aan, de verheven, welbewuste
kalmte van de natuur iu dagen van wilde
beroering. Een glanzende lichttrilling
beefde heen over den ontwakenden Rijn,
overstraalde de vredige dorpjes, de ver
spreide huizen langs den rivieroever. De
nevels die al-s donzig-grijze sluiers de
bergen omwaasd hadden, trokken weg,
een heerlijk-zuivere morgenkoelte gleed
door de geopende coupé-raampjes naar
binnen, wekte ons vluchtelingen, die dicht
opeengepakt in lialf-siapenden toestand
neergehurkt zaten en lagen op achteloos
neergesmeten bagage. Als een verwarde
onwezenlijke droom was de nacht aan
ons voorbij gegaan; met maar één wensch
waren wij, dc vreemdelingen,bezield, weg
te komen uit het land, waar de verschrik
king kwam los te barsten, te vluchten
naar de grenzen die nog vèr waren. Een
angstig-gespannen uitdrukking lag op alle
gezichten; niemand ontkwam het gevoel
van bange beklemming voor alles wat
doorleefd was, voor alles wal nog komen
moest.
Een jonge Duitschér, met een zacht,
jongensachtig gezicht, een Perktype met
JieL vrij lange, blonde haar en de grool-
ruslige oogen van een land scheen alleen
kalm, had de lange nachtelijke uren door
gebracht, lezende in een oud, veelgebruikt
Goethcboekje. Hij ging aan het raam
staan, wees ons vol enthousiaste bewon
dering de Lorely, die daar machtig aan
den Rijnbocht omhoog rees, noemde ons
de kleine dorpjes, de historische plekjes
van de streek die hij zoo goed kende
en liefhad.
Een droomer, een idealist, die gerukt
uit zijn sfeer opgeroepen was, óp om te
moorden, te verdelgen, doodend voor al
les eigen mooi-sli! zieleleven.
Zoo zijn er zoo velen; al komen zij
terug uit den wereldslrijd, geschonden
voor eeuwig hun zieleleven, liun groot-
warme idealen, onleerd liuu handen die
moordden en verdelgden.
Is dc oorlog niet een schande voor de
menschlieid, een schande die blijft be
staan, nooit meer uitgewischt kan wor
den in 'der eeuwigheid. En is het intel
lect geen vloek, als liet wordt aangewend,
in dienst gesteld voor moordenaarswerk?
Duizendmaal meer gevloekt een oorlog
in dezen Ijjd dan vroeger; terug ia dc
donkere middeleeuwen voert het botte
wapengeweld, dat doodt, öölc eigen men-
schelijke waarde.
Het is na middernacht; heel stil nu
overal. We weten ons veilig op dit oogen-
blik. veilig bewaakt door de soldaten,
verdeeld over ons mooie weelderig eiland
Maar we zijn niét meer het land van be
lofte, met vreugde begroet door het een
zaam-varende, naderende schip. Gedoofd
het hei-stralend kustlicht; een donkcr-
geheimzinnige vlek het land nu, omhuifd
door nachtelijk duisterEen enkele
gouden ster twinkelt aan den diep-blau-
wen zomernachthemel, als een stil-be-
moedigend lichtje De maan wordt telkens
omfloerst door kleine wolkjes, die als
een sluier van droefheid over haar heen-
glijden, loch nog doorziftend het bleeke,
stille schijnsel. Roerloos staan de hooge
hoornen in de veilig ommuurde stadstui
nen, roerloos als donkere silhouetten, on
bewogen-star
De lichten in de huizen zijn gedjoofd.
de menschen hebben zich ter ruste ge
legd Maar alleen de kinderen kunnen
slapen mu met kalme vrede in het ge
moed, met oen glimlach op hun jonge on
wetende gezichtjes.
En ik ken een heel klein blond meisje
met vroolijlc stralende oogjes, dat later
verwonderd onze verhalen aan zal Jiooren
uil deu hangen tijd, voor haar zoo zalig
onbewust.
Arme, arme vechtende menschenarme
soldaten misdadig voortgestuwd
De maan is nu geheel door wolken
overtrokken, de sterlichtjes zijn verdwe
nen; een zachte regen valt melancholiek
geruischloos neer uit donkere lucht.
Hel wordt ook daar buiten tot een stil-
weemoedig begrijpen, een diep-gezwegen
lijden.
lilt Stad an Provincie.
Uit Middelburg.
- Hel late uur der vergadering deed ons
gisteren een belangrijke mededeeeling van
het door de Vrouwen van Middelburg
behandelde vergeten. Er werd namelijk
mot klem op gewezen dat de vrouwen niet
belangeloos werk op zich zullen nemen
dat door betaalde krachten kan worden
uitgevoerd, indien die kunnen worden
bekostigd.
In twee ploegen zijn hier gister
middag aangekomen een aantal Oos-
tenrijksche en Poolsclie Joden, die uil
Antwerpen ge vrucht zijn en die reeds
van Dinsdag 4 Augustus onder weg zijn
Drie hunner zijn te Brugge aangehouden
als verdacht van spioimage; doch later
weder losgelaten.
Door tusschenkomst van de Israëli
tische gemeente te Vlissingen waren de
vluchtelingen hier gekomen, en door
die alhier ondergebracht in een loge
ment en van eten en drinken voorzien.
Hedenmorgen werd het gezelschap door
een huurkoetsier belangeloos naar die
Rotterdamsche boot gereden en met die
boot naar Rotterdam vervoerd.
Alvorens de boot vertrok werden de
vluchtelingen door de Israëlitische ge
meente voorzien van brood, eieren en
peren; zij verlieten onze gemeente dank
baar voor de ondervonden gastvrijheid
Er is een verandering gebracht in
de uren van de bad- en zweminrichting
alhier* in verband met hel gebruik
maliën daarvan door de militaireu.
Voor de ledcji zal nu de inrichting
geopend zijn
Woensdag en Zaterdag volgens dienst!-
regeling, dus den heelen dag;
Dinsdag lot 12 ure.
en zal zij gesloten zijn
Maandag, Donderdag en Vrijdag geheel
Dinsdag van af 12 ure.
Voorts heeft liet bestuur er voor ge
zorgd dat ook de minvermogenden nog
gelegenheid tot baden krijgen en wel
de vrouwen en meisjes Woensdags
avond
de mannen en jongens Zaterdag als
gewoon
Hedenmorgen ïs bij de Langeviele-
binnenbrug de voedingskabel voor
eleclrische tram door een onbeken
de oorzaak afgebroken. De omwo
nenden zagen plotseling een vuur
straal, terwijl het was of het water kook
te De stroom werd onmiddellijk afgeslo
ten, terwijl de tram, die zich juist aan de
sladszijde bevond door het personeel en
vele bereidwillige handen werd voortge
duwd. Tengevolge hiervan rijdt de tram
voorloopig slechts tot voor de brug. Met
het herstellen van den kabel zal vermoe
delijk geruimen tijd gemoeid zijn' daar
een groot deel van het technisch perso-
neel zich onder de wapenen bevindt,
I evenals de directeur, die In België zijn
plicht voor zijn vaderland vervult.
—o
Uit Vliaslngen.
De vaart op de Schelde naar en van
I Antwerpen ligt zoo goed als stil. Kon
men vroeger niet aan het water komen,
oi' men zag groote en kleine schepen
op- en afvaren, thans is het doodsch
en verlaten
Zoo is er gisteren maar een schip de
Schelde opgevaren- en een Engehch
jachtje, dat cenigen lijd in I Sloe heeft
gelegen, koos zee
Hel Duitsche stoomschip „Main"
geankerd op de recde in verband met
den oorlog, zal morgen waarschijnlijk op
de haven van lissingen komen
Thans is men bezig hel schip le lichten,
—o
Uft W alcheren
Te Oostkape.Il e werd Maandag
de sergeant C M van Hal, leerling van
den hoofdcursus 2e studiejaar, bij Ko
ninklijk Bcsluil van den 6 dezer bevor
derd tof 2en luitenant, beëedigd
De commandant vau de troepen aldaar,
de kapitein ten Klooster, hield hij die
gelegenheid een hartelijke toespraak tot
den bevorderde en de manschappen
Ofschoon deze beëediging in allen een
voud plaats had, maakte zij op de toege
stroomde menigte een plecht jgen iudruk.
De reserve-sergeant D de Jager, mede
aldaar in garnizoen werd bevorderd tol
sergeant-majoor, administrateur
Aan boord van de le Vee re aan
de sluis liggende boot „Telegraaf XVI"
had Zaterdagavond een ernstig ongeluk
plaats Een der opvarenden luid u.l hek
ongeluk terwijl hij bezig was eene machi
ne te smeren, uit te glijden, waardoor
liij met zijn been tussclien de machine
bekneld geraakte, wat tengevolge hads
dal zijn voet even boven den enkel to
taal werd afgeknepen Na een voorloopig
verband door den militairen arts aldaar
word hij per auto naar het gasthuis le
Middelburg overgebracht.
(„De Z
o—
Uit Zeeuwich-.Vlaanderen O T>
Een staaltje van zeer onsympathiek
ken ambtsijver heeft te Neuzen plaats
gehad
„Eene vrouw zekere M d P., van Keur
zen afkomstig, doch voor een aantal ja
ren vertrokken en inmiddels gehuwd
met een Duitschér. wonende te Gent,
kwam zoo meldt de Tern Crt. Zondagf-
avond. ook in verband met de moeilijkl-
heden van de Duilschers in België, naar
hier vluchten Zij had een kindje van
eenige maanden bij zich
De inspecteur van politic, die haar
Zondagavond, bij haai' komst alhier ter
stond herkende, herinnerde zich ook dat
zij nog een oude schuld 3 maanden ge
vangenisstraf) met de justitie had te ver
effenen en voerde de ongelukkige vrouw
terstond mede in arrest-
We kunnen aan deze meedecling van
de Tem Crt nog t oevoegen dat het be
doeld vonnis dagteekent van 1902
De vrouw is gevankelijk naar M i d d e l-
burg vervoerd Maar hier bleek, dat dit
vonnis bij verstek was gewezen, zoodat
de mogelijkheid werd geopend daartegen
verzet aan te leekenen, wat onmiddellijk
gebeurde De vrouw werd dadelijk op
vrije voeten gesteld, en haai" zaak zal wel
dra opnieuw behandeld worden.
WALCHEREN MILITAIR.
(Indrukken van een Zondagslochtje
Zoo dreigend als de Schelde daar ligt,
met de somber blauw-zwarte „Zeeland''
wakende voor dien Vlissingschen haven
mond, geen ton die 't pad van den vreed-
zamen handel aanwijst en geen vroolijk
gaan en komen van handelsstoomers,
loodsbooten en jachten, zoo krijgszuch
tig ziet Walcheren van de landzijde er
bij lange na niel uit- Vreedzaam staat
het graan er bij schoven, het ander ge
was nog bloeiend op 't land en in de
stille van den Zondag gaan de bewoners
Ier kerke in den stillen rusligcn gang
van eiken dag
Maar de wegwijzers van den A N W.
B die bakens te land. waar de wielrij
der op steunt als dc schipper op boei
en en tonnen, zijn naakte stokjes gewor
den, wezenloos en onnut uitziend nu hun.
vriendelijk gebarende armen werden af
genomen, en een ordonnans le fiets in
veld-tenue herinnert ami den krijg die
aan alle kanten van ons kleine landje
