MlDDKLBIiK(>SCHK COÜHAIT,
Zaterdag
1 Augustus.
H°. 179
157* Jaargang.
I ill 4
Dm oomruA vtrtohijat dagelijkt, met mitzoadariag tu Zom- u Petitdtgiml
Pryt per kwartaal, zoowel voor Middelburg ala voor alle plaatiea ia Nederlamd framco pp. f 1.261
Afzonderlijke nummert kotten 5 cent.
Advertentie* bij abonnement op Toordeelige Toorwaarden.
Proipectunen daarvan zijn aan bet bureau te bekomen*
Advertentiën voor het eerttvolgende nummer moeten dei middagt vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentie i 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50elke regel mee
20 cent. Beolamet 40 oent per regeL Groote lettert naar de plaati, die zij innemen.
Tot de plaatiing van advertentiSn en reclamee, niet afkomitdg uit Zeeland, betreffend;
Handel, Nijverheid en Geldwezen, it gerechtigd het Algeaeei Advertentfe-Bireac
A. DE LA MAR Ai., N.Z. ïoorbirgwnl SOU, AmiterdaH.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
en een Kinderblad,
Het blijkt ons dat er buitengewoon
•veel belangstelling wordt gesteld in opze
telkens uitgegeven bulletins.
Herhaaldelijk bereiken ons aanvragen
van particulieren om deze bij hen aao
huis te doen bezorgen I-Iieraan kan
door ons slechts voldaan worden tel
gen vergoeding der kosten.
Zij die thans geen bulletins krijgen
stellen wij in de gelegenheid deze aan
huis bezorgd te krijgen tegen betaling
van TWEE CENT per stuk in de stad
en TWEE EN' IIALVE CENT FRANCO
per post.
DE ADMINISTRATIE
Heutraal Nederland als land
van doorvoer.
Nu weer telkens de vraag rijst wat in
geval van oorlog de gevolgen kunnen zijn
voor Nederland als land van doorvoer
naar Duitschland, veroorloven we ons
over te nemen wat daarover werd opge
merkt in het artikel „Handhaving onzer
neutraliteit op do Westcrschelde", door
J. H. Deibei, verschenen in „de Gids"
van November 1910.
Daarin wordt hel volgende gezegd
Gesteld dat Nederland en België tijdens
«en grooten Êuropeeschen oorlog, waar
bij ook Duilschland betrokken is, neutraal
blijven, dan lean door hun geografische
ligging een zeer eigenaardige toestand
ontstaan.
Duilschland krijgt in aanzienlijke hoe
veelheden goederen van allerlei aard, die
liet zelf niet of in niet voldoende mate
heeft, van over zee. In een oorlog van
langen duur zal het vooral aan die goe
deren welke het leger noodig heeft, een
bijzondere behoefte hebben. Wat ligt nu
meer voor de hand, dan dat de met
Duitschlanjl oorlogvoerende mogendheid
(wanneer ze er kans toe ziet, doordat ze
meester op zee is geworden) zal trachten!
dien toevoer van over zee te beletten;
door de Duitsche havens te blokkeeren.
Maar ze zou tot de overtuiging moeten!
komen dat die maatregel geheel en al
het doel zou missen, daar Duilschland
dan het benoodigde zou kunnen krijgen
over de Nederlandsche havens e n over
Antwerpen, die reeds in vredestijd zulke
belangrijke havens van invoer voor het
Duitsche rijk zijn.
Uil die omstandigheid zou dan, zoo
wordt gezegd, een ernstig gevaar vooi'
.onze neutraliteit geboren worden, daar
die mogendheid dan wel zou zorgen dat
ook de toevoer door onze havens zou op
houden. Dat klinkt zorgwekkend, maar
ik geloof niet dat die bezorgdheid ge
rechtvaardigd is.
De doorvoer, zelfs van contrabande,
naar een oorlogvoerend Duitschland vormt
geen schending der neutraliteit. Zoowel
in de Haagsche Conventie voor zee-oorleg
als in die voor Land-oorlog wordt (in. bei
de in art. 7) bepaald „Een neutrale mo
gendheid is niet gehouden te beletten
den uitvoer of den doorvoer voor reke
ning van den een of den ander der oor
logvoerenden van wapens, ammunitie en,
in het algemeen, van alles wat nuttig kan
zijn voor een leger of voor een vloot
Nu zou een mogendheid als de bedoel
de kunnen trachten preventief te werk
te gaan, door het blokkeeren van onze
havens. Maar zij schendt daarmee de
Londensche Conventie van zeeoorlogs
recht van 1909, die in art. 1 bepaalt „De
blokkade moet beperkt worden tot de ha
vens en kusten van den vijand, of door
hem bezet." En dat wordt nog aangevuld
door art. 18- „De bi okkeerende mogend
heden mogen niet den toegang tot neu
trale havens en kusten versperren."
Zij heeft echter nog een ander middel,
n.l de jacht op contrabande op zee.
Maai- ook al weer tengevolge van de
bepalingen der Londiensche Conventie zijn
aan toepassing van dat groote middpl be
zwaren verbonden
In die Conventie zijn drie lijsten opge
nomen le een van goederen, d)ie be
schouwd word|en als „absolute contra
bande", id.z. die welke alleen voor oor
logsdoeleinden dienen; wapens, verdedi
gingsmiddelen, kampementstukken, voor
den oorlog bruikbare zadel-, trek-en last-,
dieren enz., 2e een van „relatieve comr
trabande", 4z zaken, die zoowel voor
oorlogs- als voor vredesdoeleinden kun
nen worden gebruikt, zooals levensmidde
len, kleeren en schoenen, paarden voer;
3e een van goederen die nooit tot 'oor-
logsconlrabande kunnen worden ver
klaard.
Nu kunnen op zee artikelen van abso
lute contrabande in beslag genomen wor
den, wanneer is vastgesteld dat zij be
stemd zijn voor hel land van d;en vij
and, or voor een gebied d,oor hem be
zet „Het maakt geen verschil", voegl het
betrokken art. 30 er aan toe, „of het
vervoer dier goederen direct geschiedt,
of, hetzij een overlading, hetzij nog eeu
vervoer over land vereischt." Dat belee-
kenl dus, dat niet dp bestemming van het
vaartuig beslist, maai- de bestemming van
de goederen, dp huldiging vau liet
beginsel van de voyage continu
Houdt een vijand van Duitschland op
zee aan goederen van absolute contra
bande, gericht aan iemand in Rotter
dam, en bestemd om in ons land le blij
ven, dan kunnen ze niet in beslag genp-
men worden. Kan daarentegen aange
toond wordpn dpt ze bestemd zijn om in
Rotterdam overgeladen te worden voor
doorvoer naar Duitschland, dan kunnen
ze worden prijs gemaakt.
Het is niet le veel van de koopmans-
liandiglieid verwacht als men voorspelt,
dal veel dergelijke goederen in onze lial-
vens en in Antwerpen zullen worden
ingevoerd, zg beslemd om in ons land
of in België le blijven, zonder dat het
tegendeel te bewijzen is, en die ten slotte
toch in Duitschland terecht komeu-
Voor „rfelalieve contrabande" is de po
sitie van de mogendheid, die den toevoer
naar Duilschland zou willen belelten, nog
ongunstiger, want daarvoor is hel begin
sel van de voyage continu niet aange- j
nomen. Ze kail alleen in beslag geno
men worden, wanneer vast staat dat ze
direct bestemd is voor het gebruik van
de vijandelijke, in dit geval Duitsche
strijdmacht. En voor de goederen der
derde lijst is er in 't geheel geen ge
vaar.
Jacht op contrabande is dus zeker niet
afdoende voor het beoogde doel; en blok
kade is door d,e conventies niet geoor
loofd. En dus zou zoo'n mogendheid in
dien toestand berusten'? Ik zou dat niet
graag voorspellen. Wie er op vertrouwt
dat een oorlogvoerende mogendheid, die
er kans toe ziet door macht iets zeer
begeerenswaards te krijgen, dat zal na
laten omdat zij er het recht niet toe heeft,
zoo iemand zou wel eens bedrogen kun
nen uitkomen En daarom moet er reke
ning gehouden worden met twee moge
lijkheden le dat zij die neutrale havens'
toch blokkeert; 2e dat zij onze haven
en zeegaten bezet.
In het eerste geval bezitten wij zeker
geen vloot sterk genoeg om dat blokkee
ren te beletten. Er zijn echter nog ande
re belemmeringen dan een vloot Wan
neer een mogendheid onze kust blok
keert, zal het eerste gevolg zijn, dat dpor
haar vaartuigen worden aangehouden en
opgebracht, bestemd voor onze neutrale
havens. Maar daarmee is de zaak niet
afgehandeld De kwestie van het nemen
dier schepen zal gebracht moeten wor
den voor een prij zenhof. En dan ziet
hel geval er heel anders uit, vooral wan
neer eenmaal hel internalionaale prijzeu-
hof bestaal, tot welks oprichting beslo
ten is op de Vredesconferentie van 1907.
Want zoo'n prijzenhof schakelt de machtsr
factor uit; het is een rechtscollege, dat
vraagt naar de bepalingen der internatio
nale wet, in dit geval de Londensche
Conventie van 1909, waarin het blokkee
ren van een neutrale kust verbode«a
wordt En wanneer nu een blokkeerende
mogendheid, het eene vaartuig voor, het
andere na door haar is prijsgemaakt,
weer moet vrij laten, zal zij dan kunnen
volharden bij haar blokkade? Ik geloof
van mei.
Rest dan nog het tweede middel het
bezetten van onze zeegaten, ongetwijfeld
afdoend om den doorvoer naar Duitsch
land le beletten. En juist omdat «UI
middel zoo afdpend is, zou daardoor een
ander gevaar dreigen, nl dat Duitsch
land zou trachten den tegenstander vóór
te zijn, door zelf onze havens le bezet
ten, en zoo den doorvoer te verzekeren
Het klinkt weer erg zorgwek
kend, en in verband met dp beschouwin
gen over hel strategisch belang dat het
bezit van onze zeegaten voor de groote
mogendheden zal hebben, zijn er in jdpt
opzicht sombere voorspellingen gedaan.
Over de strategische kwestie zal ik niet
uitweiden. Maar inzake den doorvoer wil
ik op den voorgrond stellen, dpt, mocht
Duitschland onze havens willen bezetten
oui den doorvoerhandel vrij te houden, het
zijn eigen belangen zou benadeelen, want
dan zouden onze havens in gelijke po
sitie komen als de Duitsche en dus wèf
geblokkeerd kunnen worden, juist wat
de tegenstander wensckl.
Deze beschouwingen willen we echter
niet plaatsen zonder de waarschuwende
toevoeging, dat er naast 't vraagstuk van
den doorvoer ook nog een strategische,
kant aan de kwestie zit en dat boven
dien de handhaving der neutralitfcit
juist aan de Wester Schelde een punt
van groot gewicht voor ons is.
Over de strategische kwestie zullen
we niet ver uitweiden om dat we>
dan in pure veronderstellingen zouden
vervaleln Of de overbekende Napoleon's
uitspraak dat de mond van de Wesj-
ler Schelde „een pistool is, gericht op l
hart van Engeland". nu nog diezelfde be-
teekenis heeft in de oogen der Duitsche
strategie weten we niet En ook niet of
Engeland om die zelfde reden er bef
lang in zal zien te trachten een legen-,
stander vóór le zijn.
Eu wal die neulralileitskwestie be
treft is de grondslag van alle overweg
gingen art 5 van de Haagsche conventie
van 1907; „Een neutrale mogendheid
mag op zijn gebied geen van de daden
toelaten bedoeld in art 2". welk laalsl
genoemd artikel luidt; „Het is aan oor^-
logvoerenden verboden om door het ger
bied van eeu neutrale mogendheid te
doen gaan troepen, eonvooien, hetzij
van ammunitie of van levensmiddelen
De Wester-Schelde behoort tol Xeder-
Jiandscli gebied en we hebben dus te
verhinderen dat oorlogsschepen of sche
pen met Iroepenlraaisporl van oorlogvoe
rende staten daardoor varen.
En ook; dal van .de reede van Ylissin-
geu gebruik gemaild wordt door een
oorlogvoerende vloot, als rustpunt, of als
uilgangspunt van actie.
Of een oorlogvoerende slaat er belang
bij heeft oorlogsschepen in Antwerpen te
brengen; of hij voor een troepentransport
naar België er de voorkeur aan zal geven
den moeilijken en langen weg over de
Wesler-Schelde te kiezen boven de lan
ding in Zee-Brugge of Ostende, we
weten het niet.
Maar in ieder geval is er reden te over
voor ons land om le zorgen hier gereed
te zijn voor tegenweer voor hel geval
door een oorlogvoerende mogendheid ge
tracht zou worden door bezetting van
Walcheren de vrije hand te krijgen over
den mond van de Wesler-Schelde
Want men vergete nooit;
Neutraliteitsrecliten zijn heel mooi
maar krijgen eerst kracht als men zelf
zorgt ze te kunnen handhaven
Binnenland.
NEDERLAND EN DE DREIGENDE
OORLOGEN.
De Algemeene Rekenkamer is heden
middag in verband mel de financieele
gevolgen, uit den oorlogstoestand voort
vloeiende waarvoor heden consent
noodig is in builengowen vergadering
bijeenkomen
Geheel onverwachts kwam H M. de
Koningin-Moeder gislervaond te half ne
gen per automobiel van Arolsen te Soest-
dijk aan
De vergadering van het hoofdcomité
van hel Roode Kruis, die gistermiddag
onder leiding van Z Iv. H. dpn Prins
werd gehouden, had, ten doel te bespre
ken, wat het Roode Kruis met het oog
op den internationalen toestand te dpen
heeft. Hand.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen le
gen Dinsdagnamiddag le half twee.
Gisteravond laat is een buitengewone
Staatscourant verschenen waarin de Ko
ningin, overwegende, dat hel oogenblik
gekomen is, de algemeene voorbereiding
en leiding der landsverdediging in han
den le leggen van den opperbevelhebber
van Land en Zeemacht, benoemt en aan
stelt tot opperbevelhebber den luitenant-
generaal C. J. Snijders, chef van den
generalen staf.
De minister van oorlog en marine zijn
belast met de uilvoering van dit besluit
Hel Oostenrijksche gouvernements
stoomschip Arad, gekomen van Fiu-
me, het laatst van Dieppe, heden te
IJmuiden aangekomen, is op last van den
commandant van het pantserfort aldaar,
aangehouden, op de overweging, dat "het
stoomschip militairen vervoert.
Aan boord bevinden zich 31 leerlingen
van een Oostenrijksche zeevaartschool,
die door officiereu worden opgeleid lol
marinematrozen
De forlcommandaut lieefl hel schip on
der militaire bewaking geplaatst, in af
wachting van instructies van hoogerhand
Later is hel schip vrijgelaten
Nederlanders beschuldigd
van spionnage.
Reuter seint uil Londen aan het Hand.
Twee Nederlanders, Jacob Eliza Marie
Sineps, gekleed in de uniform van de
Haagsche grenadiers, en Gerard Sineps,
student le Wageningén, zijn voor den
burgemeester van Newport gebracht, om
dat zij bezig waren fotografische opnamen
te doen aan den buitenkant van fort
Freshwaterbay, waarmede zij het offi-
cieele geheim geschonden hebben Zij
blijven tot Zaterdag in hechtenis.
In een telegram aan de N. R C. wordt
gesproken van gebrs. Sweps.
In Oo s t-Indi
Reuter seint uil Batavia
In verband met den politieken toe
stand in Europa zijn ü;e Versterkingen van
de haven van Batavia van projectielen
voorzien, en heeft de gouverneur-gene
raal een bijeenkomst van de Indische re
geering mei de leger- en vloolautoriteiten
belegd.
DE FINANCIEELE MAATREGELEN.
liet bankiersconsortium geeft de vol
gende mededeeling
De besprekingen der bankiers geduren
de de laatste dagen hebben blijkbaar tot
een bevredigende uitkomst geleid. Door
de Nederlandsche Banlc wordt onder
'waarborg van een tol stand gekomen zeer
krachtig bankiers-consortium .een maxi
mum-bedrag van 200 millioen gulden ter
beschikking van de markt gesteld. Door
bemiddeling van die bankiers-combinatie
kunnen daarmede voorschotten verstrekt
worden op door hen goed te keuren on
derpanden vau fondsen ook die, welke
in gewone omstandigheden niet door de
Nederlandsche Bank worden aangenomen
ceêlen, wissels en andere waarden,
waarbij dan een overwaarde van 30 °,'o
zal moeten worden gegeven, terwijl de
koersen en prijzen door de geldgevers
voor ieder geval zullen worden vastge
steld. De rente zal zijn aanvankelijk 1 °/o
boven het tarief der Nederlandsche Bauk
voor voorschotten in rekening-courant. In
hel gebouw 'der Nederlandsche Bank zal
daartoe een kantoor worden ingericht,
waar alle aauvragen schriftelijk zullen
moeten worden ingediend; daarop zal
dan, zoo spoedig mogelijk, worden be
schikt.
Het bedoelde consortium bestaat uit
Nederlandsche Handel - Maatschappij,
Rotterdamsche Bankvereeniging, Amster-
damsclie Bauk, De Twentsche Bankver
eeniging B W Blijdenslein Co., Hope
Co., Van Loon Co Nedevlandsch-In
dische Handelsbank; Lippmann, Rosen
thal Co., Incasso Bank, R. Mees Zoo-
nen, W'ertheim Gompertz, Adolph Bois-
sevain Co., Gebrs. Teixeira de Maltos,
A van Hoboken Co., Internationale Cre-
diel Handelsvereeniging „Rotterdam.
Van Eeghen Co., Wiegman's Bank, De
Wissel- Effeclenbank, Marx Co. Bank,
Vermeer Co en Nederlandsch-Indische
Escompto Maatschappij.
Door dezen raaalregël, waaruit het so-
lidariteils-gevoel der leidende financieele
lichamen blijkt, hoopt men het vertrou
wen te doen wederkeeren Daartoe zal
echter ook noodig zijn, dat slechts voor
werkelijke behoeften van deze buiten
gewone crediet-hulp gebruik gemaakt
wordt.
o
«ECONOMISCHE EN ANDERE
GEVOLGEN.
Gisteren en eerder reeds wezen wij op
de vreeselijke oeconomische gevolgen die
de huidige crisis ook voor ons land mee
brengt Deze zijn door de heden plaats
vindende mobilisatie nog belangrijk ver
scherpt Immers duizenden en duizenden
worden gerukt uit hun werkkring of be
drijf, En dat is niet alleen schadelijk
voor de personen die hel aangaat,
groote bedrijven en tengevolge daarvan
het publiek zullen er den last van onder
vinden.
Wij wijzen om le beginnen maar eens
op de groote stedelijke bedrijven, de rei
nigingsdiensten in de groote steden, de
tramdiensten en zoovele andere,die alle
maal door ide ontzaglijke uitbreiding die
zij de laatste 10 of 20 jaren hebben
ondergaan meerendeels werken met jong
personeel, dat thans nog dienstplichtig!
is Zoo lazen wij b v. dat de Rotterdam
sche Electrische tramwegmij alleen al
200 man van haar personeel moet af
slaan, waardoor lieden waarschijnlijk de
dienst zou worden ingekrompen.
B en W. vau Rotterdam besloten aan
de opgeroepen ambtenaven en werklie
den gedurende de eerste 14 dagen het
volle loon uil le betalen, terwijl daarna
zoo noodig, een nadere regeling zal Wor
den overwogen Een voorbeeld, dat door
andere gemeenten dient gevolgd le wor
den en dat, naar wij hopen, ook vele
particulieren er toe zal bewegen, maat
regelen te nemen ter voorkoming van
ontbering en ellende in de gezinnen hun
ner werknemers
Ook de patroonen arbcidersorganisa-
lics kunnen in deze door onderlingen bij
stand veel doen De barbiers- en kappers-
bond, afd. Middelburg, geeft daarvan
reeds hel voorbeeld. Twee barer leden,
de patroons Zeijger uit de Schuitvlotstraat
en Verswij veren uit de Gravenstraat zijn
opgeroepen, waarop de afd. beslolenheeft
dal de clientele dezer zaken door de
andere patroons aan huis zal worden ge
holpen voor rekening vau de afwezigen.
Voor de landbouwers is de mobilisatie
ook een zware slag. Juist nu den oogsttijd
begonnen is worden hun zoons en knech
ten opgeroepen Mocht de mobilisatie;
langen tijd aanhouden. dan zal het de
vraag zijn of de oogst wel kan binnenge
haald worden.
Ook minder direct worden groote na
doelen ondervonden De Limburgsche ko
lenmijnen krijgen niet voldoende wagens
meer om him kolen af te voeren, die nu
op groote terreinen worden uitgestort, de
haringprijzen dalen aanzienlijk doordat
er van transport sinds Vrijdag vrijwel
geen sprake meer is, winkeliers en han
delaars in garnizoensplaatsen ondervinden
schade en hinder vau de opvordering van
levensmiddelen, paarden enz ten behoeve
van hel leger
Een deel dezer nadeelen zijn echter
gelukkig slechts van zeer tijdelijken aard
en gelden alleen nu de spoorwegen voor
de mobilisatie in beslag zijn genomen
Voor zoover echter hel internationaal
verkeer lie treft is er natuurlijk geen spra
ke meer van dat zoolang de crisis aa'n-
houdl er aan verzending over de spoor
wegen lean gedacht worden
Hieronder laten wij nog eenige losse
berichten over dit onderwerp volgen
De oeconomische toestand te IJmuiden
is zeer critielt. Niet alleen dalen de prij
zen doordat het vervoer zoo goed als stil
staat, doch bovendien dreigt er een ko-
lennood, waardoor het trawler-bedrijf na
l of ti/2 week zal dienen te worden slop-
gezet.
Een aansclu'ijving van den minister van
oorlog bepaalt, dat de niililie-plichtige-
politie-beambten vrijgesteld zijn, zoolang
de burgemeester ben noodig heeft
Van landweerdienst zijn zij steeds vrij
gesteld.
De gevolgen van de thans plaats vin
dende mobilisatie op oeconoraisch gèp
bied zijn. niet alleen van verre strekking
ook op andere maatschappelijk terrein
doen zij zich gevoelen, zooals hier bij
het eindexamen H. B S., waai' een der
candidalen na Maandag en Dinsdag mon
deling le hebben gedaan, heden, op den
laatsten examendag, tengevolge der alge
meene mobilisatie op moest komen. En
wat voor het eindexamen H. B. S hier
reeds geldt, geldt ook voor andere exa
mens, ja voor akteexamens nog veel meer,
xdaar daaraan over het algemeen oudere
personen deelnemen
Het disconto van de Engelsche bank
is verdubbeld.
Gisteren en heden werden wij steeds
lastig gevallen door personen die vroe
gen of het waar was dat de mailbooten
den dienst hadden gestaakt of zouden
staken Wij kunnen hun geruststellen.
De dagboot is heden vertrokken en de
nachtboot zal, indien er zich geen on
voorziene moeilijkheden voordoen even4-
eens den dienst verrichten.
De laatste internationale treinen uit
Duitschland naar Amsterdam zijn gisp
teren le Emmerik opgehouden.
De tram van de Geldersehe stoomtram,
die gisterenmiddag om 4 uur van Isself-
burg naar Holland verdrok is op de
grens aangehouden. Hierdoor wil de
Duitsche regeering de maatschappij ver-
