MIRDELRIRGSGHE COÜRAIT.
N°. 148.
I87e Jaargang.
1914
Vrijdag
26 Juni.
REKENSOMMETJES.
Dit Stad en Provincie.
Dew conrut Torichyut d a g e 1 ij k i, met uitzondering vnn Zon- en Peeitdagen.
i per kwartaal, zoowel voor Middelburg alt voor alle plaatien in Nederland franco pp. 11.25.
Afzonderlyko nummert kotten 5 cent.
Advertontiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Protpectuuen daarvan zijn aan het bureau to bekomen,
Advertentiön voor het eeritvolgende nummer moeten det middag» vóór één unr
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiön 20 cent per regel. Bij abonnement veel lagor. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regelt f 1.50elke regel meer
20 cent. Beclamet 40 cent per regeL Groote letten naar de plaati, die zij innemen.(
Tot de plaatung van advertentiön en reclames, niet afkomitig uit Zeeland, betreffend!
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gereohtigd het Altemeen Advertentle-Bmrea*
A. DE LA HAB A is., N.Z. Voorburgwal 866, Amnterdaan.
Bij dil nummer behoort een Bijvoegsel.
Zij, die zich tegen 1 Juli
a.s. op ons blad abonnee-
ren ontvangen de nog in
Juni verschijnende Hom
mers gratis.
Ra-ra, wal zal de uilslag zijn van ver
kiezingen volgens het door de Staatscom
missie aanbevolen stelsel van evenredige
vertegenwoordiging V
Geeu mcnsch, die het zeggen kan, al
was hel alleen maar hierom.dat er dan
mensclien meestemmen, die nu toch geen
ltaiis voor hun candidaat zien, of zelfs
niet op een candidaat van hun kleur
kunnen stemmen, omdal die er niet is.
Maar toch gelooven we dat men het
beste zal beseffen, wat het nieuwe stelsel
brengt, als men eens een voorbeeld uit de
praklijk neemt, en 'daarvan 'dein ,uitslag be
cijfert, mits men daarbij er duidelijk op
wijst, waarom de werkelijkheid toch an
ders zal zijn.
Om een voorbeeld te nemen, dat door
zijn beknoptheid makkelijker te overzien
is dan een verkiezing voor de Tweede
Kamer, en bovendien in zijn onderdeden
aan onze lezers goed bekend is, hebben
we eens een rekensommetje gemaakt
voor een verkiezing voor dc Provin
ciale Staten in Zeeland op
grond van de steimnencijfers van tie eer
ste stemming op 13 Juni van t vorig jaar
Zooals men weet, wil de commissie
voor de Statenverkiezing hetzelfde stelsel
toepassen als voor de Tweede Kamer. Als
kieskringen worden dan in Zeeland ge
nomen de nu beslaande dislricten, mei
dit verschil dat N. Beveland van het dis
trict Goes wordt afgenomen en bij Tho-
len gevoegd. Voor de toewijzing van het
aanlal zetels aan iedere partij doet dat
niets Ier zake, omdat daarvoor ten slotte
toch alle kieskringen wegvallen, en de
heele provincie één kiesdistrict wordt. De
territoriale indeeling heeft echter wel
belang voor de vraag welke personen van
iedere partij gekozen worden verklaard
Maar dit is van later zorg
We moeten dan eerst weten hoeveel
vrijzinnigen, anii-revolulionnairen, katho
lieken enz. in ieder district gestemd heb
ben. Heel precies is dat niet te zeggen,
want de stemmencijfers van de candida-
len van één parlij waren toen ook in één
district verre van gelijk. We hebben daar
om in ieder district van alle eaudidalen
van één parlij de stemmen saamgetcld, en
door hun aautal gedeeld, en dat gemid
delde aangenomen als aantal kiezers dier
partij. En dat aantal hebben we noodig
want bij1 evenredige vertegenwoordiging
brengt iedere kiezer slechts één stem uit.
Zoo kwamen we tot de volgende stem
mencijfers voor iedere parlij
Vrijz. A.-R. R.-K. S.-D.
Middelburg 2193 2321 GOS)
Vlissingen 1885 22-18 758
Goes 3181 -1166 '150
Zierikzee 2692 1256
Tholen 1571 1012
Sluis 2582 1-188 1607
Hulst 2517 3498
Totaal H6921 12791 5105 1817
Daar hoort dan nog bij maar er is
geen plaats meer: de Volkswil-partij in
Hulst met 2330 stemmen
Maar nu al dadelijk ziet men dat dit
lijstje niet deugt. Er is bijv. in Hulst ook
een antl-rev.-candidaal geweest. Maar
diens slemmencijfer is vrij wel gelijk op
gegaan met dal der' Katholieke Candida-
ten, en er is dus niet uit op te maken,
hoeveel anti-revolutionaire sleuimcn daar-
daaronder zalen. We hebben daarom al
die stemmen tol de katholieken gere
kend, overwegend dat onder de anli-rev.
slem men in andere dislricten een aautal
katholieke stemmen zitten Ook hebben
wc weggelaten dc 252 stemmen in dis
trict Sluis uitgebracht op een clvr. histo
rische.
Dat er in Hulst zooveel aanhangers der
Vollcswilpartij zijn, is ook twijfelachtig,
daar ook liberalen toen op haar can
didate» slemden, iets wal bij het verte-
gonw stelsel met zijn ééne slem na
tuurlijk is uitgesloten
Overigens is het bovenstaande lijstje.
reeds een prachtig pleit tegen <Uunu be
staande verkiezingswijzc. In verscheiden
districten bepalen slechts enkele slem-
men of alle gekozenen louler links of
louter rechts zijn
Maar nemen we eens aan dal we hier
boren de sterkte der partijen onder liet
kiezerskorps hebben. Dan kontl liet er nu
op aan uit te maken in welke verhou
ding volgens die cijfers de 42 zetels te
verdeelen zullen zijn.
Immers in hel stelsel der commissie
wordt de aftreding van (1e leden bij de
helft afgeschaft, en wordt in eens het
hecle college verkozen
Om nu uit die partij-totalen te bereke-
keuen op hoeveel leden iedere parlij
recht heeft wil de commissie de formule
D'Ilont loepassen, die ook in België ge
bruikt wordt. Die beslaat hierin dal men
ieder dier getallen achtereenvolgens
deelt 'door 1. (loor 2, door 3, door 4
enz. en die reeks onder elkaar plaatst
Als men dat met onze totalen doel,
krijgt men de volgende series (wat die
achtergevoegde rangcijfers bcteokenen zal
men zoo zien):
Vryz.
A. R.
R. K.
S. D.
V. W.
16921 i
12791
5105
1817 30
2330
8462
6896
2553
909
1165
5640
4263 t
1702
606
776
4230
3198
1276
454
582
.3380
2554
1021
365
466
2820
2132
SU
2417
1827
715
2115
1599"
613
1880
182i M
567
1692
1279 M
510
1537
1163
464
1410 M
1066 M
425
1208914
1128" S53
1057 '5 799
995 752
940
890
846
We zouden de lijslen nog langer heb
ben kunnen maken, maar we hebben er
niet meer noodig.
Want als men nu van die getallen de
42 hoogste aftelt, dan krijgt men die,
welke we door rangcijferljes aangegeven
hebben. Het laagste daarvan (890: is dan
de „kiesdeeler" Deelt men dezen op de
totalen, dan weet men hoeveel zetels
aan iedere parlij zijn loegewezen, nl
aan do vrijzinnigen 19; aan de anti
revolutionairen 13; aan do R. Katholie
ken 5; aan de sociaal-democraten 2, en
aan de Volkswilpartij ook 2.
Zooals men ziet verschilt dat niet zoo
heel veel van de tegenwoordige samen
stelling 20 vrijzinnigen, 15 anti-rev-, 6
katholieken en 1 Volkswil-partij. De klei
ne partijen komen echter meer lot htm
recht
Maar we herhalen en het kan niet
nadrukkelijk genoeg gezegd worden
dat bij invoering van het stelsel heel
anders gestemd zal worden dan
in Juni 1913, omdat dan de meeste par
tijen in alle kieskringen candidaten zul
len stellen, ten einde hun totaalcijfer te
vorhoogen En nu zijn de kiezers vaak
gedwongen op iemand van een andere
parlij te stemmen.
Wie de gekozenen zouden zijn kun
nen we niel narekenen. Wanl dat wordt
bepaald (loor hel aantal stemmen door
lederen candidaat behaald in zijn kies
kring.
Het werk voor den kiezer blijft het
zelfde als nu; hij krijgt een stombiljef
met candidaten voor zich, en moet er
daar één van zwart maken. Wel is waar
lelt (lie slem dan voor de parlij waartoe
die candidaat behoort, maar ze geldt
toch ook voor dezen persoonlijk.
En we achten dat een heel gelukkige
bepaling. Want bij alle voordeelcn van
het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging, is er dit groote nadeel aan ver
bonden.' dat het, door'de noodzakelijk
heid van overleg bij 't opmaken dcrcan-
(lidalenlijslen van iedere partij, den in
vloed van de partijbesturen nog grooter
maakt dan hij al is.
Door die persoons-aanwijzing blijft al
thans nog een deel van het verband tus-
schcn kiezer en afgevaardigde bestaan,
terwijl bovendien doordal iedere kiezer
slechts te siemmen krygt over de in zijn
kieskring gestelde candidaten, ook het
plaatselijk verband tusschcn kiezer en
afgevaardigde behouden blijft.
Ten slotte nog een ander sommetje.
Hel heeft ons aan den moed ontbroken
de veel uitgebreider becijfering le ma
ken voor dc honderd zetels der Tweede
Kamer, vooral ook omdat de uitslag op
grond van de vcrkieziifgscijfcrs van 1913
(laarvoor nog veel onzuiverder zou zijn
dan voor 'Ge Prov Stalen, daar bij die
Kamerverkiezingen zeer sterk verschil
lende partijen zich concentreerden op
één candidaat.
Maar voor do Eerste Kamer is de uit
slag niet moeilijk le vinden.
De Provinciale Stalen van alle provin
cies lellen gezamenlijk:
172 katholieken, 103 anli-rev., 37 chr -
lust203 liberalen, 31-vrijz.-dem. en 13
soc-dem., totaal 312 rechts en 277
links.
(We volgen hierbij de opgaven- in liet
handige jaarboekje parlement en Kie
zer", dat geen onderscheid maakt tus
schcn Unie- en Vry-liHbralen).
De tegenwoordige |amcnstclling dei-
Eerste Kamer door dié Prov Stalen is
18 kalli., 9 anli-rev., 1 clir.-hist.15 lib.,
2 vrijz-dem en 2 sop.-dem., totaal
rechts 31, links 19.
Volgens het stelsel van evenr. verlc-
genw. zou naar onze Berekening de sa
menstelling wordeni
15 katholieken, 9 Snli-rev 3 chr-
historische», 17 lib., 3 vrijz-dein 3 soc -
dem, totaal 27 rechts, 23 links, wal
ook reeds op t oog veel beier de bo
venvermelde sterkte-verhouding van hel
totaal der Statenleden rechts en links
weerspiegelt
Uit Middelburg.
De Haagsche correspondent van liet
„Hand." roept „Nehalcnnia" te wapen
naar aanleiding van de slotopmerking
in liet adres der bewoners van de St. Jan
straat aan den M i d (1 e 1 b u r g s c li e n ge
meenteraad, over den verwaarloosden
staat van liet „Huis van Lccnïngenl. hel
verzoek om öf den gevel te rcslaureeren,
of te overslrijken met portland-cement.
Dat laatste vindt de genoemde, schrijver
om van te rillen. Wij ook. Maar hij lieeft
blijkbaar voor ernst aangezien wat als
ironie bedoeld is. Ten minste zoo hebben
wij hel opgevat, en dat vinden wc beves
tigd (loor de opmerking in lie (zelfde adres
dat Middelburg meer gediend is door
mooie antieke gevels dan door gemoder
niseerde beporllandcemcnle gevels.
ln de plaats van mej. v Eijk is be
noemd ais adj-directrice van „Kinder-
zorg" alhier mej. .T, H. Ilazehoed van
Amersfoort.
Heden werd onze stad bezocht door
de leerlingen der openbare school le
Zaamslag mei hunne onderwijzers. Op
het programma stonden bezoeken aan
Stadhuis, Museum en bioscope; terwijl
heden middag Vlissingen wordt bezocht
Uit .Vlisiingen.
Van een jonge dame uit Ierse k c
is Woensdagavond in den clectrisehen
tram van 't spoorwegstation Vlissin
gen naar de slad een liandlasch ont
vreemd, inhoudende o. a. een aanzien
lijk bedrag aan geld en een 500 K. M -
boekje 2e kl
Hiervan is ïij dc politie aangifte ge
daan.
Uit Noord-Beveland.
De harmonie Apollo" te Wiissen-
kerke vierde mei een festival op 24
dezer haar 25 jarig bestaan. Dal is nog
eens een echt Noord-Bevelandscli feest
gëweest De belangstelling, die de ge
meente voor haar muziekgezelschap ge
vóélt, de medewerking van 8 zuslergezcl-
schappen uil alle deelen van Zeeland,
Scrooskerke (W.) werd door een aange
naam toeval verhinderd tegenwoordig le
zijn en niot minder het prachtige we
der, werkten samen tol een schitterend
slagen. Reeds te 9 uur des morgens weer
klonken „Apollo's" ecrsle vreugdetonen
en eerst te half 12 des avond (kwam
mei een vlammende» cn kolossalen fak
keloptocht hel muzikale slol En daartus-
sclien lag een zee van muziek, een
oceaan van feestvreugde.
Do ontvangst dor gezelschappen had
plaats in dc openbare school, waar ze
verwelkomd werden door den voorzitter,
den heer Th. Wolse. Hij knoopte aan dat
welkomstwoord een kort overzicht van
„Apollo's" geschiedenis vasl in dc 25
jaren van zijn beslaan en kon een steeds
ioeuemenden bloei constateeren.
Het gemengd koor „Zang en Vriend
schap" alhier, evenals „Apollo" onder
directie van den heer C. Flipsc voerde
daarna een cantate uit, die een uitmun
tenden indruk maakte op de hoorder
ongeveer 250 personen ,n.l. do leden
der zuslcrvcreenigingen en de gonoodig-
den. Zij licel Lenlenachlsfantasie, muziek
van J. Paardekoper, woorden van Pol
do Monl, en moei lieel wal inspanning
en toewijding van de executanten go
eiscjit hebben. De piano parlij werd ge-
J speeld door den heer E Flipsc, zoon
j van den directeur.
Een hartelijke toejuiching vertolkte
hel gevoel der hoorders.
Na de aanbieding van den eerewijn
werd de stoel gevormd en weldra schit
terde dc zou op l koper, nikkel, goud
en zilver van instrumenten en vaandels
j en weergalmde het gcheele dorp var
lustige marschen.
j De deelnemers waren eenvoudig on
telbaar.
I Hel eindpunt van don ommegang was
de groote en wel beschutte weide. Daar
1 werden de festival nummers uitgevoerd.
Brj alle gezelschappen viel te bemer
ken, dat aan die nummers met zorg
was gewerkt. Wat zou dc toewijding cn
studie nog vermeerderen, als aan zoo'n
festival een concours verhonden was.
De feestmarsch, voor deze gelegen
heid gecomponeerd door E. Flipse voor
noemd, klonk uitstekend cn werd met
animo en groote éénheid van gang
wat bij festivals nog wel eens te wen-
sclien overlaat - uitgevoerd, eerst op de
wei, later op de tent in de Voorstraat.
De jeugdige componist verdient een
hartelijke» gelukgeweusch.
De verdere gang van 't feest weer te
goven, Is wel onnoodig Vermeld dient
le worden, dat ruim 1200 personen de
wei bezochten, dal elk voldaan daarva
terugkeerde, de concerten op de Voor
straat volkomen slaagden, de illuminali.
van feestpoorl en muziektent cn de 3
ft giorno verlichte stralen een keurig
effect maakte, de bioscoop groole vol
doening gaf en dc fakkeloptocht een
waardig slol vormde.
De verlote geldprijzen vielen ten deel
aan de gezelschappen van Nicuwerkerk
's Heer Arejjdskerlcc, Wolfaartsdijk cn SI.
Philipsland
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen O. D.
Te Koewacht kwam Donderdag
middag pér telegraaf bericht, dat de heer
Alb. Dierick benoemd was lol burgemees
ter dier gemeente. In minder dan geen
lijd wapperde, zeker in de Rem van het
dorp, van alle huizen de nationale drie
kleur. Tegen den avond bracht de fanfare-
vereoniging aldaar, waarvan de lieer Die
rick voorzitter is, hem een serenade. De
vreugde bleef lot laai in den avond voort
duren.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Tc IJzendijkc kwam Donderdag
in liotcl „De Vier Emmers" een 18 tal
personen bijeen om dc mogelijkheid le
bespreken van een vliegdCmonstralie. Het
ligl in de bedoeling den vliegenier Olie
slagers daarvoor uil le noodigen, die
reeds vroeger gepolst werd. Om do
noodige golden bij elkaar le krijgen zal
men beproeven een waarborgfonds, be
staande uit 210 aandcelen f 5 te slich
ten. Staande de vergadering werden reeds
42 aandeden geplaatst.
Het'bestuur bestaat uit de hoeren Ch.
Haverbeke-Van IlijfLc, voorz P van Rc-
mortel .penningmeester, Cli. J. Sturm Jr.
secretaris en de leden G B. Carpreau cn
Em. Groosman
LANDBOUW.
De SI Cl. van lieden beval de akte
(bijv 3706) betreffende de coöperatieve
Boerenleenbank le SI Philipsland
RECHTZAKEN.
A r r o n d.-R e c h 1 b a n k te
Middelburg.
Dc beide eerste openbare zaken waren
hedenmorgen zeer spoedig afgehandeld,
daar "in de eerste de minderjarige be
klaagde, en in de Iwcede dc eenige ge
tuige ontbrak, zoodat de behandeling
lot 7 Juli werd uitgesteld.
Wel verschenen waren L M. A. K. cn
D. J, beiden loodgietersknechts al
hier, die beklaagd waren van door
schuld hel ongeluk dat op 18 Mei jl.
aan dc kazerne alhier voorviel le heb
ben veroorzaakt
De. loodgietersknecht P C Moenszeide
dat hij op dien dag bezig was mei het
ophijschen van manden met leien toen
(plotseling dc bok bral: cn bij eerst'
weer in de wax-lit der kazerne bij kennis
kwam. Wat er gebeurd is weet hij niet»
een week heeft hij op don raad van den
doktor niet gewerkt.
Bekl bekenden do bole met hel thans
ter terechtzitting aanwezige touw Ie heb
ben bevestigd, zij kunnen echter niet zien
of louw goed is of niet; dil louw werd
altijd gebruikt.
Do agent van politic J. de Visser
kwam juist voorbij toen liet ongeluk
gebeurde en nam een gedeelte van het"
touw in beslag en zorgde dal allesi
bleef liggen lol de inspecteur van den
'Dolder kwam.
Deze als getuige gehoord verklaar
de hoe hij dc paleu van de bok op den
grond vond liggen, bekl. K. gaf hem
hel louw dal aan hel dak zal, in dc
werkplaats van den patroon van bekl.
hangt een aankondiging dal ieder werk
man zich moet overtuigen dal hol ma
terieel in orde is.
Getuige Koonian. de patroon van bekl.,
zeide dit ook en tevens dat hij op 16
Mei op hel dak is geweest entoen aan
bekl. heefl gevraagd of het louw wel
goed was.
Getuige P, F. Tinbergen louwslager,
achtte het touw slecht en niet meer
bruikbaar
Dc heer .1 J Wap, arts, verklaarde hij
bekl. een lielilc hersenschudding le heb
ben geconstateerd, welke door een liarde
stomp op het hoofd kan zijn veroorzaakt,
en zeker ook door het vallen van een
paal op hel hoofd.
De eisch luidde voor ieder der bekl.
drie dagen hechtenis.
Bekl. hielden -vol, dal zij niet kunnen
zien of een louw nog soliede genoeg is.
Volgens de verklaringen van twee Bel
gische gendarmes voegde A C. B uit
Sint Jnnsleen hen le Koewacht, ter
wijl hij op Nederlandse-li en zij op Bel
gisch grondgebied stonden beleedigende
woorden toe, deswege luidde de eisch bij
verstek f 10 of 10 dagen.
Eveneens hij verstek werd f 10 of 10
dagen geëischt legen E. E. II o n t e 11 is-
se die niet voldeed aan een bevel van
Uvee marechaussees.
Toen de landbouwer C. J. van Rozen-
daal le S c h o o n d ij Ic e in een café ont
kende geld schuldig 'te zijn aan A ,'R. werd
deze kwaad en schold hij eerstgenoemde
uit. Eisch bij verstek f 10 of 10 dagen
De buren van J D Frclicr te Brc s-
kens hadden volgens hun zeggen van
diens duiven, die op hun bezaaide gron
den schade aanrichtten; een dezer buren
.1. v L. school een der duifjes dood Het
O M. meende dat dil nfet mag en eïschte
wegens hel dooden van een andermans
dier f 2 of 2 dagen.
J. \V. te Vlissingen, die niet ver
schenen was, nam volgens de verklarin
gen der getuigen lood weg op het werk
tot bouwen van een nieuw kantoor voor
..de Schelde" en verkocht het aan F.
Schets. Eisch f 12 of 12 dagen.
Toen op 12 Mei een jongentje op den
wagen van den sleeper M F te VI is
s i n g e n klom en op diens waarschuwin
gen er niel afging, sloeg F. met een ijze
ren staaf den jongen. De president wees
bekl. op hel gevaarlijke van zijn handel
wijze. Eisch f 20 of 20 dagen.
Ten slolle werd behandeld dc zaak le
gen L. P. die wiel, en F. C. F., die niet
verschenen was cn die in de Soisslraat
alhier L. Paardekooper zouden hebben
mishandeld. Paardekooper en zijn dochter
kwamen dit getuigen, de laatste gaf echter
loc dat haar vader aanleiding hooft ge
geven door P. lastig te vallen. P. ontkende
le hebben geslagen of op andere wijze te
hebben mishandeld. De inspecteur van
politie Schroudcr heeft gezien dal Paar
dekooper verwond was.
Eisch voor ieder der beklaagden f 15
of 15 dagen.
Uilsprank in al deze zaken Dinsdag 7
Juli.
Heden deed de rechtbank uitspraak in
de door ons reeds breedvoerig vermelde
zaken, waarbij zijn veroordeeld we
gens-
diefslal. M. K„ 15 j„ Loopjongen,
Vlissingen, conform den eisch, tot f 7 b.
s. 11 d. tuchtschool en M R 26 j
grondarbeider, zonder vaste woonplaats,
gedetineerd alhier conform den eisch,
tot 6 m. gcv. straf, met aftrek van liet
voor-arrest
verduistering- M J K, 2S j.,
zonder beroep, Vlissingen, alhier gedc-
