MIDDELBERGSCHE COURANT.
r. 134
Woensdag
10 Juni.
137' Jaargang.
1914
Dui courant Terichijnt dagelijk*, met uitzondering tul Zon- en Feeitdngen.
Priji per* kwartaal, zoowel voor Middelburg all voor alle plaatien in Nederland iranco pp. 11 25.
Afzonderlijke nummer* kotten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proipectunen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten dei middag* vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën 20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50*; elke regel meer
20 cent. Reclame* 40 cent per regel. Groote letter* naar de plaat*, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Alfemeei Advertentie-Baren*
A. DEI LA HAR An., N.Z. Toorbirgwal 266, Amnterdan.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Een collectief contract is een begrip
dat makkelijker begrepen dan uitgewerkt
wordt. Voor de juristen is het nog een
ding met veel duistere hoeken.
De lieer L o h m a n vond liet heelemaal
nog een duister ding en een bedenkelijk
stuk. Hij herinnerde eraan, dat bij Ide tot
standkoming van de „collectieve overeen
komst" in ons burgerlijk wetboek de
toenmalige minister gezegd heeft, dat wij
nog niet precies de juridische construc
tie van zulk een contract kennen. De wet,
zei hij, kan den rechter alleen een be
grip geven- de juridische constructie
liet men aan hem over En na dien tijd
is er ook nog geen jurisprudentie over dit
onderwerp gekomen.
Om al die redenen had de heer Loh-
man bezwaar om dit duistere ding met
zijn strafbepaling in een civiel rechter
lijke kwestie nu in eens in de Stuwa
doorswet te introduceeren, zooals de mi
nister wilde doen door zijn reeds eer
gisteren door ons meegedeeld voorstel
om straf te bepalen voor de patroons die
een collectief contract aangingen, en toch
aan niel-georganiseerde arbeiders andere
arbeidsvoorwaarden opleggen. Nog eenige
sprekers van rechts, de heeren Rut-
gers en Van Nispen (Nijmegen) kwa
men hel betoog ondersteunen, dat liet
niet aanging over deze kwestie nu in
eens een beslissing uit le lokken.
Minister Treub weerde dien aan
val krachtig af. Het is heelemaal geen
nieuwe kwestie. Reeds een jaar geleden
stonden er in liet ontwerp strafbepalin
gen over verbreking van een collectief
contract, nl. betreffende Zondagsarbeid.
En. de heer Rutgers maakte een ietwat
mal figuur, toen de minister hem aan
toonde dat hij een amendement onder-
teekend had, dat hetzelfde beoogt wat
liij nu den minister verweet, nl. 'strafbaar
stelling van de afwijking van een collec
tief contract, zij 't ook alleen voor Zon
dagsarbeid.
De minister verdedigde de strafbaar
stelling door het betoog dat de ongestoor
de uitoefening van het havenbedrijf een
algemeen belang is. Dat desertie bij de
koopvaardij en van de zeevisschersvaar-
tuigen gestraft wordt is ook een slrafbe-
pating in een civiel-rechterlijke over
eenkomst.
Men aelille liet verder onbillijk, dal
de werkgever alleen wordt getroffen, niet
de arbeider. De minister zei zijn ooren
iiiet te kunnen gelooven. Als de reederij
een contract niet nakomt met den sche
peling, is de reederij niet strafbaar. Bijna
overal in dergelijke bepalingen is slechts
één der partijen strafbaar gesteld. Spre
ker critiseerl dal niet, maar constateert
het slechts. Het is hierom, omdat er
verschil is in het openbaar belang naar
male van welken kant de overtreding
komt, van den werkgever of van den
werkman. Men behoeft beide overtredin
gen niet gelijk te stellen. Zoo is hel bij
de overeenkomsten van de spoorwegen
met de arbeiders, bij de schepelingen en de
zeevisschers. Men behoeft den arbeider
niet te straffen voor de niet-naleving van
het conlract, want dit heeft niet zulke
gevolgen voor hel algemeen belang, als
wanneer de arbeiders bemerken dat de
werkgevers, die een overeenkomst heb
ben aangegaan, die niet naleven.
Tegenover den heer Spiekman, die
zich niet warm voor de bepaling had ge
maald, omdat hij daarvan een bemoei
lijking van liet sluiten van collectieve
contracten verwachtte, merkte de m i-
nister op, dal dientengevolge de collec
tieve arbeidscontracten zeer zeker niet
zoo gemakkelijk zullen worden gesloten,
maar hoe groot voorstander de minister
is van collectieve arbeidscontracten, hij
ziet niet in, welk heil er is in die colleo-
tieve o ve reen kom s tenwaartoe men maar
zoo lichtvaardig overgaat.
De minister meende dat met een be
paling als de door hem voorgestelde
enorm veel kan gedaan worden voor het
behoud van den vrede in de haven.
Ten aanzien van de arbeiders, die niet
behooren tot de organisatie waarmede
gecontracteerd is, meende de minister,
dat hel zóó staat Indien hel collectieve
Contract zoo is gesloten, dat de werk
gevers buiten de organisaties om arbei
ders kunnen aannemen op welke wijze
zij willen, dan is er geen verbintenis
voor die werklieden. Maai* in dc praclijk
gebeurt het niet. Elk conlract zal inhou
den, dat men het loon ook zal moeten
uitbetalen aan niet-georgtuiiseerden. Dan
blijft alleen de moeilijkheid wie de ci
viele actie heeft Dat zullen dan zijn de
arbeiders die de overeenkomst sloten.
Maar daar behoeft spreker zich hier niet
mee le bemoeien De straf is hier toe
passelijk, dat is de hoofdzaak, anders
had de zadk geen nut.
Na de rede van den minister eindigde
de zitting. Vandaag dus voortzetting over
ditzelfde artikel.
Wat er vóór dit debat met art. 9 (voor
schriften van 'arbeids- en rusttijden) ge
beurde, weet de lezer reeds uit de tele
grammen in ons vorig nummer-
BINNENLAND.
DEMOCRATIE.
Het tweede nummer is nu verschenen
van het tijdschrift „Synthese", in welk
nummer, zooals aangekondigd was, prof.
di". Ph. Kohnslamm zijn denkbeelden
uiteenzet over Democratie, ook al weer
om te bevorderen de ontwikkeling der
nieuw zich aankondigende mentaliteit,
om „in de hand te werken den groei van
een levenssynthese waar talloos velen
met groot, verlangen naar uitzien."
Wat de schrijver in dit werkje geeft,
zou men kunnen kenschetsen als een
pleidooi voor democratie, ter wille van
de waarde der persoonlijkheid van den
mensch. Naast het besef van de ongelijk
heid van de menschen moet staan het
inzicht in hun gelijkwaardigheid. En
door dit inzicht plaatst men zich tegen
over hen die het recht van den sterkste
nog zouden willen verdedigenmaar ook
tegenover hen die de overheersching
wensclien van de intellectueelen.
De democraat meent dat het uiting ge
ven aan het rechtsbewustzijn der ge
meenschap, het richting geven aan haar
weigering behoort tot de essentiëele func
ties van elk lid dier gemeenschap, even
goed als de beslissingen naar eigen ge
weten over het aangaan van een huwe
lijk, over de opvoeding der kinderen.
Men stelt de kwestie verkeerd, als men
vraagt of de beslissing over die richting
niet te moeilijk is voor den kiezer. Als
het alleen inlellectueele verschillen wa
ren die de partijleiders verdeden, zou
den ze allen bij gelijke scherpzinnigheid
tot dezelfde overtuiging moeten komen
Onze houding tegenover de groote pro
blemen wordt echter niet alleen en zelfs
niet in de eerste plaats bepaald door
verstand en redelijk inzicht, maar door
irralioneele elementen; intuïtie en wil.
Hel is de groote verdienste van dr. Kuy-
per geweest, en het is nog steeds de
bron van zijn kracht, dat hij de beteeke-
nis van hel intuïtieve leven heeft door
zien in een tijd toen zijn tegenstanders
nog geheel bevangen waren in rationalis
tisch vooroordeel.
En ter aanwijzing van de plaats die
aan de rede toekomt, zegt de schrijver-
Als het geweten heeft gesproken is het
woord aan dc wetenschap Wij willen
de rede niet ten troon verheffen gelijk
een deel onzer tegenstanders ons ten
laste legt Wij willen haar evenmin ten
offer brengen op het altaar van Marx,
gelijk een ander deel van ons eischt Wij
achten haar den trouwen dienaar, in
wiens hand het roer van het schip van
staat behoort te rusten, opdat het voor
onheil bewaard blijve, ook al bepaalt een
hooger gezag den koers
En komt men dan met de waarschu
wing dat dit moet voeren lot „vermen
ging van godsdienst en politiek", waarte
gen hel liberalisme sinds meer dan een
halve eeuw strijd voert, dan voert de
schrijver aan dal 't samengaan van gods
dienst en politiek behoort le geschieden
in den persoon van den staatsman, cn
daar alleen. Niet in eenig stelsel van
godsdienst of politiek
Als eerste eisch van democratisch be
ginsel geldt, dat van de medezeggingschap
bij de belichaming van het rechtsbewust
zijn alleen wordt uitgesloten hij, die zich
die medezeggingschap onwaardig toont
door zichzelf te plaatsen binten dc ge
meenschap.
Maar toekenning van het kiesrecht is
slechts de eerste slap. Het democratisch
inzicht zal ook de maatschappij, ja het
geheele denken en leven hebben le door
dringen- Niet in de laatste plaats het be
drijfsleven.
Aldus is in grove lijnen de strekking
van dit beloog, dat bovendien nog eenige
gedeelten van meer polemisch karakter
bevat, nl. een bestrijding van de tegen
stelling door prof. v. d. Vlugt gemaakt
tusschen vrijzinnigheid en democratie,
voorts een betoog over de sociaal-demo
cratie, waarin vooral in het licht wordt
gesteld de kentering die in die kringen
plaats heeft, waardoor ook in dat opzicht
de tijden rijp worden voor een synthese
GRONDWETTELIJKE
GELIJKSTELLING VAN MAN
EN VROUW.
In een als hoofdartikel in het „Vader
land" geplaatst schrijven van mevr H.
A. van Riel—Smeenge wordt door deze
öjpgekomen legen de zich op allerlei
wijze uitende bitterheid der voorstandsters
van de actie ten behoeve van het pe
titionnement voor bovengenoemd doel,
tegenover de voorstanders en voorstand
sters van vrouwenkiesrecht die aan het
petitionnement nieL mede wensclien te
werken.
Door een aantal voorbeelden uit het
verleden van politieke vrijzinnigen toont
zij aan dal, waar bij hen sprake was van
vrouwenkiesrecht .dal steeds was in den
vorm van grondwettelijke gelijkstelling,
dat nergens is gebleken, dat de Vrijz.
Concentratie, of de regeering, van plan
zou zijn, een beperkt vrouwenkies
recht in de Grondwet vast te leggen
Integendeel meent zij dat telkens weer
uil het aangehaalde duidelijk blijkt, dat
de Grondwet geen belemmering zal vor
men tegen algemeen vrouwenkiesrechten
dat de regeling van dat recht aan den
gewonen wetgever zal worden overlaten.
Zij die niet wenschen mede te werken
aan hel petitionnement voor grondwet
telijke gelijkstelling, zeggen daarmee niet
wij zijn tegen algemeen v. k. Zij zeggen
alleen- uw weg is niet de onze. wij wen
sclien de regeering in het ten uitvoer
brengen van haar programma niet le be
lemmeren.
De schrijfster acht het petionnement
onnoodig en ontijdig.
En bovendien ongewenscht omdat bij
een eventueel optreden van het huidig
ministerie en hel optreden van een ka
binet van rechts met een voorstel van
gezinshoofden kiesrecht, vele voorstan
ders van V. K. die gelijkstelling niet
zouden wensclien le aanvaarden, daar
dan o. m. alle gehuwde vrouwen zouden
blijven uilgesloten.
Of, indien de- in te dienen voorstellen
tot Grondwetsherziening eens werden
verworpen en men kwam daarna met een
voorstel, om vrouwenkiesrecht in te voe
ren Itot aan de grenzen, die nu voor man
nen gelden, zou dan de gelijkstelling te
aanvaarden zijn?
Hoe klein zou de schare vrouwen we
zen, die voldeden aan de eischen van
maalschappelijken welstand en geschikt
heid omschreven in de Kieswet-Van
Houten
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Het jaarverslag van den armenraad
alhier, over 1913, dal wij heden in
druk ontvingen, beval weinig belangrijks,
wat te verklaren is daaruit dat de feite
lijke werkzaamheden van den raad
eigenlijk pas zijn begonnen met de ope
ning van de kamer van navraag op 2'1
November
Een circulaire werd verzonden aan
alle instellingen van weldadigheid en aan
zeer vele particulieren, waarin van de
opening werd mededeeling gedaan en om
medewerking werd verzocht, terwijl aan
de besturen der- instellingen van welda
digheid werd gewaagd de noodige opga
ven le willen doen
Van gezinnen en personen, die zich
op het bureau aanmelden worden infor
maties ingewonnen en in dossiers ver
zameld. Ei* is tevens een alpbabetisch
kaarlregister Ook van de door de instel
lingen van weldadigheid opgegeven on
dersteunden worden dossiers aangelegd.
Door hel bestuur van de afdeeling
Middelburg van den Christelijken Volks
bond werden aan den Armenraad over-,
gedragen de stamboeken van de Kamer
van Navraag van dien Bond, welke bij
de opening van het bureau ophield te
beslaan.
Dit geschenk werd met groote dank
baarheid aanvaard
Volledige opgave van ondersteunde
personen werd verstrekt door 7 licha
men. Het verslag spreekt de hoop uit dat
het volgend jaar meerdere instellingen
zullen zijn te vermelden.
Van de Kamer van Navraag werd ge
bruik gemaakt door twee particuliere in
stellingen van weldadigheid21 particulie
ren en 17* hulpzoekenden.
Op verzoek werden twee adviezen ver
strekt, uil eigen beweging nog geen.
De Kamer van navraag blijkt steeds
meer in eene behoefte te voorzien en
lean, bij medewerking van alle instellin
gen, van groot nut worden
De eenigen tijd geleden alhier
opgerichte afdeeling van het Hoefijzcrver-
bond, welk verbond zooals bekend is ten
doel heeft het bijeen brengen van gelden
voor den bouw van een ïiieuw itolomchuis
van de Vereeuiging voor Kindervacantie-
en herstellingskolonies te Nunspeet, heeft
besloten, indien de daarvoor vercischte
toestemming van hel gemeentebestuur
wordt verkregen, op Donderdag 18 Juni
dc dasspeld van het verbond op de open
bare straal ten verkoop aan le bieden en
op Donderdag 25 Juni een collecte langs
dc huizen te houden en prentbriefkaarten
en boekjes te verkoopen
Aan de Loskade heerschte heden
morgen een buitengewone drukte door de
ieder half jaar tcrugkecrende inspectie
van en excercitie mol de brandspuiten
ditmaal waren de zoogenaamde zomer-
spuiten aan de beurt, namelijk de A, B,
C en D Volgens een gebruik van de laat
ste jaren was aan deze inspectie weder
een wedstrijd verbonden waarbij met de
hoek der Stationstraat aan de zijde van
den Kousleenschen dijk als uitgangspunt
in den kortst mogeiijken tijd water gege
ven moet worden bij hel houten huisje
op de Loskade van den Sloombootdicnst
op Zierikzee. In volle vaart renden de
mannen door de Stationstraat en met
gi'ooten spoed werd alles in gereedheid
gebracht om den gefingeerden vijand te
bestrijden. Bij het rennen verloor spuit
C een paar slootblokken en spuit D een
wiel. Laatstgenoemde spuit reed op drie
wielen door. De gasten van spuit C ble
ken heden het vlugste le ziju, zij deden
het werk in 2 min. 25 sec. en behaalden
don prijs van f 10, terwijl die van f 5
behaald werd door B in 2 min. 40 sec.
Spuit A maakte een tijd van 2.52 en spuit
D van 2.55.
.Uit yiitaingen.
De onderzeeboot IV wordt Donder
dag door de Marine overgenomen en met
gelijken datum in dienst gesteld.
Vrijdag vertrekt ze naai" Willemsoord.
Uit Walcheren.
Door den raad der gemeente R i t-
them is in zijn vergadering van gister
sLoten zich aan te sluiten bij het comité
tot verkrijgen van leidingwater voor het
eiland Walcheren, en le helpen bijdragen
in de kosten noodig voor het onderzoek,
zijnde 5 cent per inwoner
Een ander correspondent deelt ons nog
het volgende uit deze raadszitting mee
De voorzitter zegt dat een nieuw arres-'
lanteulokaal zal moeten gebouwd wor
den en dal hij de kosten op f 300 schat
De heer De Visser gelooft, dat men met
f 100 wel zal kunnen volstaan
Daar heb je al een flink verrekenskot
voor, zegt spreker, en zoo iets is locli
ruim genoeg
Het voorstel werd aangehouden
Uit Z u i d-B eve land.
Het aantal kiezers voor de Tweede
Kamer der Slatcn-Gencraal in hel kies
district Goe s bedraagt 85G2 tegen 8135
ten vorigen jarc; voor de Provinciale
Staten 10012 legen 9942.
De Afd. Goes van hel Groene Kruis,
hield Dinsdagavond onder voorzitterschap
van den heer W. N G. Coenen, een ver
gadering.
Uil het uitgebrachte verslag bleek, dal
liet aantal leden bedraagt 399 met een
contribulicontvangst van f 378 75.
Met dankbaarheid werd gewag gemaakt
van ccn gift van f 500 van het Algem
Armbestuur om daarvoor 4 ligtenten aan
te schaffen
Het voorstel voor aansluiting bij de
Provinciale Vereeniging het Groene Kruis
lokte breedvoerige discussion uit.
Het bestuur verklaarde zich tegen die
aansluiting en daar behalve de bestuurs
leden slechts 3 leden aanwezig waren,
werd het voorstel verworpen
Gisteravond vergaderde de afd.
Goes van den Bond voor Slaalspen-
sionneei'ing onder voorzitterschap van den
heer I D. Fransen van de Putte. Bespro
ken werd de beschrijvingsbrief van de
Algem Vergadering, op 7 Juli te 's Gra-
venhage te houden; do heer W. J. C.
van Santen zal de afdeeling pp deze
vergadering vertegenwoordigen
Besloten werd aan de afd. Wolfaarts-
dijk een bijdrage van f 10 te verleenen
tot bestrijding der kosten voor een te
houden landdag in Juli a s
In de Maandag gehouden raadsver
gadering van R i 11 a n d-B a t h, wegens
afwezigheid van den burgemeester, ge
presideerd door den oudsten wethouder
de heer G. v. d Werff, waren alle leden
tegenwoordig
Behandeld werd een verzoek door den
directeur der Bathpolders, den arts, den
hervormden predikant en 20 anderen om
voor hel keureu van vleesch meer af
doende te voorzien door aanstelling van
een erkend deskundige en niet zooals
thans geschiedt door den gemeente
veldwachter daar door een dergelijke
keuring gevaar beslaat voor de volksge
zondheid Tegelijkertijd werd behandeld
een legen adres ingezonden door M.
Augusteijn en 9 anderen om den tegen-
woordigen keurmeester le handhaven
Op hel verzoek van den heer Ko
ning werd afwijzend beschikt met
algemeeue stemmen De heer Boot merk
te evenwel op dat hij thans niet wilde
overgaan tot hel ontslag van den 'keur
meester die pas het vorig jaar benoemd
is doch dat hij toch vreesde dat indien
meerdere gevallen zich voordoen als
waarvan in het adres sprake is nood
wendig verandering in de waarneming
dier functie zal moeten worden gebracht
Aan A. Brinkman werd onder dankbe
tuiging op de meest eervolle wijze op
zijn verzoek ontslag verleend als lan
taarnopsteker in de sialionsbuurl
Vervolgens werden goedgekeurd de
voorwaarden waarop de commissie van
toezicht voor de gasfabriek „Oosteinde"
een overeeukomst wenscht aan te gaan
met de gemeente Kruiningen omtrent
gaslevering op het gehucht Oostdijkvoor
zoover dal lot de gemeente Kruiningen
behoort Tot slot werd het gemeente
verslag over 1913 aangeboden
Eenige jongens te Rilland Bath had
den de aardigheid(?) een drietal vaten
teer in de sloot te rollen Bedoelde va
ten waarvan den inhoud bestemd is
voor het teeren der wegen liggen op
bepaalde afstanden van den hoofdweg
Natuurlijk zijn de vaten meestal niet
tegen een dergelijke behandeling be
stand en gaat de inhoud nog al licht
eens verloren Om nu den booswichten
eens een gevoelige les le geven werd
een zestal der meest schuldigen in het
arrestantenlokaal gebracht en na onge
veer een half uur daarin vertoefd te
hebben weer vrijgelaten Ongetwijfeld zal
deze remedie de kwaal geheel genezen.
Uit Noord-Boveland.
Door den Commissaris der Koningin
is benoemd lot zetter voor 's Rijks di
recte belastingen in de gemeente Wisse-
kerke, de lieer P den Boer, ier vervan
ging van den heer J M. Marcusse, die
de gemeente heeft verlaten
Uit Tholen.
Bij de Dinsdag gehouden stemming
voor, een lid van den gemeenteraad te St.
Maartensdijk waren uitgebracht 420
stemmen, waarvan 8 van onwaarde.
Hiervan verkregen de heeren: W. M
Kloet (antirev251 stemmen, Anth L.
Hage (vrijz.) 1 IS stemmen,en Anth Priem
(S. D. A P 13 stemmen, zoodal gekozen
is dc heer W M Kloet
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen O. D.
- Door den Commissaris der Koningin
is aan den heer K. J A G Baron Colot
d'Escury, lid cn voorzitter van de ge
zondheidscommissie, zetel Hulst, op zijn
verzoek met 1 Augustus as. eervol ont
slag verleend
Uil Zee uw sc h-V laan de ren W. D.
Bij de Dinsdag gehouden herstem
ming voor een lid van den raad ie
S c h o o n d ij k e, verkegen J van Lare
131, J M. Risseeuw 108 stemmen, zoo
dat cerslgenoemde gekozen is.
Onze correspondent voegt aan dit be
richt toe
Jammer, dat bij deze verkiezing de „po
litiek" zoo'u beduidend aandeel had De
lieele verkiezingsstrijd is een zeer onver
kwikkelijke geweest
Den 16 Augustus a s., den datum van
liet 40jarig bestaan, van 't fanfare mu
ziekgezelschap „Veronica" te Z uidzan-
de, zal aldaar een festival van muziekge
zelschappen worden gehouden.
Te Biervliet werd Dinsdag door
een echtpaar hun gouden bruiloft (gevierd.
Zoowel man als vrouw profiteeren van de