MIDBELBIJRGSCflE (MRAIT.
N\ 132
1S7* Jaargang.
1914
Maandag
8 Juni.
Binnenland.
Ingezonden IHededeelingen
DE eJOMG'S
RECLAME-CACAO
Dit Stad en Provincie.
Deza courant vertchijnt dagelijk», mat uitzondering w Zo*- Peeitdagei.
Priji pet kwartaal, zoowel voor Middelburg al« voor alia plaatie* i* Nederla*d fra*co pp. 11.21
Afzonderlijke nummeri kotten 5 cent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarde*.
Proipectnuen daarvan zijn aan bet barean te bekomen.
Adrerteatiön voor bet eeritvolgende nummer moeten dei middag» vóór umr
aan bet bureau bezorgd zijn.
Adverteatiü* 4 20 ceat per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- an
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50'; elke regel mear
20 cent. Beclame» 40 cent per regel. Groot* letter» naar de plaat», die zij innemen.]
Tot de plaatiing van advertentiön en reclames, niet afkomitig uit Zealand, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd bet Algemeen Advertentle-Bireal
A. DE IiA HAB An., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam*.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
ONWILLIGE WERKGEVERS EN IIET
COLLECTIEVE CONTRACT.
Met eenige verrassing werd de vorige
week in de Tweede Kamer de meedee-
ling van minister Treub ontvangen, dal
liij voornemens was in zijn ontwerp Stu
wadoorswet ook nog een bepaling op te
nemen, strekkend om te voorkomen, wat
in Rotterdam de oorzaak werd van 't fi
asco van het collectief contract tusschen
werkgevers en vakvereenigingen, nl. dat
sommige werkgevers eenvoudig niel-geor-
ganiseerde arbeiders in dienst nemen te
gen voorwaarden, ver beneden die van
liet collectief contract.
Dat is een kwestie, waarvan de belee-
kenis zich niet beperkt lol het stuwa-
doorsbedrijf. Het is er een van alge
meen belang. Als eenmaal voor dit bedrijf
zoo'n beperking van de handelingen der
werkgevers wordt voorgeschreven, is het
zelfde ook te verwachten voor andere
bedrijven, waar collectieve contracten
worden vastgesteld.
De llians verschenen bepaling, dooi
den minister van L. N. en H. voorgesteld
als toevoeging van art. 14 der Stuwa
doorswet luidt:
..De hoofden of bestuurders eener slu-
Wadoorsonderneming, die gebonden zijn
door een collectieve arbeidsovereen
komst, mogen geen havenarbeiders in
hun dienst nemen of houden onder be
dingen, die strijdig zijn met die collec
tieve arbeidsovereenkomst. Zij zijn ver
plicht te zorgen, dat voor in liunne on
derneming verrichten arbeid aan haven
arbeiders in him dienst niet minder uit
betaald wordt dan het bedrag, dat vol
gens de collectieve arbeidsovereenkomst
voor dien arbeid verschuldigd is."
In de toelichting merkt de Minister op,
dat, wil de collectieve arbeidsovereen
komst in het havenbedrijf eenige practi-
sche beteekenis hebben, zij dan ook moet
gelden voor die arbeiders, die niet aange
sloten zijn bij de vakvereenigingen, met
welke zij werd aangegaan En bijgevolg
moet een bij contract gebonden werk
gever geen individueele contracten met
ongeorganiseerde arbeiders kunnen ma
ken tegen lagere loonen, of langer ar
beidstijden dan in liet collectief contract
zijn bepaald.
Naar de Minister vertrouwt, zal deze
aanvulling althans grootendeels tegemoet
komen aan de bezwaren, welke, zijn ge
richt tegen het schrappen van de in het
oorspronkelijk ontwerp voorkomende be
palingen omtrent het loon voor Zondags-
arbeid.
Het gaat hier dus om een belangrijke
beperking van de vrijheid der werkge
vers, een beperking waarvan de wensche-
lijklieid duidelijk is gebleken door de
knoeierijen van sommige werkgevers in
Rotterdam, die daardoor het geheele be
drijf omlaag haalden, en him concurren
ten eenvoudig dwongen om mee te doen.
Maar het gaat ook om een kwestie,
die een belangrijke krachtsvermcerderiug
beteekent van de vakvereenigingen, al
zullen dan ook in 't begin nog meer dan
tot nu toe de ongeorganiseerden profitec-
ren van de collectieve contracten die de
georganiseerden door onderhandelend op
treden, door hun geldelijke opofferingen
(van contributies e d.) en door hun soli
dariteit verwierven
Te hopen, en oolc wel te verwachten, is
het echter dat op den duur steeds meer
dere arbeiders zuilen beseffen, dat ze
goed doen zich aan te sluiten bij een vak-
vereeuiging, willen ze niet den naam van
klaplooper verdienen.
MINISTER TREUB EN DE
AMBTENAREN I)ER R. VERZ.-BANK.
In antwoord op een schriftelijke vraag
van den heer Duijs naar het niet vergoe
den van avondwerk, verricht door amb
tenaren van de rijksverzekeringsbank,
heeft minister Treub de vorige week ge
antwoord dal dit onder den vorigen mi
nister wel gebeurd was, maar dat hij niet
bereid is dergelijke vergoeding toe te
staan. 1
„Het stelsel, zoo voegde hij er aan
toe om tegen afzonderlijke vergoeding
avondwerk te doen verrichten, leidt cr
toe, dat er overdag minder wordt ge
werkt."
Dit antwoord heeft, naar „Het Volk"
meedeelt, de meerderheid van het be
stuur der R. V. B. dermate gegriefd, dat.
het pogingen aanwendt om minister
Treub te bewegen een commissie van
onderzoek te benoemen.
„Inderdaad, zoo zegt genoemd blad, be
vat het antwoord van den minister sterke
afkeuring van het beleid der beide oud
ste bestuursleden der Rijksbank en van
alle hoofdambtenaren aan die instelling
werkzaam Daar de minister zich ver-
eenigde met de/rapporten van het jong
ste bestuurslid mr Van Duyl, moet de
homogeniteit in het bestuurscollege, die
toch al te wenschen liet, opnieuw ern
stig geleden hebben."
o
TE VEEL VAKKEN.
Door de lieeren W. L. P A Moleni-
graaff, J Ph Suyling, C Winkler, G. A.
F. Molengraaff, W. II. L Janssen van
Raaij, D. van Blom, J H. Valckcnie|r
Kips, H. ter Meulen, J. G. Sleeswijlc en
J F Niermeijer, hoogleeraren te Utrecht,
Arasterdam en Delft is aan de Tweede
Ivamer een adres gericht waarin zij mel
den dat bij hen ernstige bedenkingen,
bestaan tegen de onderwijsregeling, be
lichaamd in de aanhangige wetsontwer
pen op het Middelbaar en voorbereidend
hooger onderwijs
Zij vestigen in het bijzonder de aan
dacht op het feit, dat de meest ernstige
fout van ons voortgezet onderwijs bij de
voorgestelde regeling wordt bestendigd-
het te groot aantal der leervakken. Op
het lyceum zal deze fout nog worden
verergerd, wanneer het leerplan, dooi
de „Inscliakclings-commissie" ontworpen
wordt gevolgd.
Tegenover de voorgestelde zes les
uren, meenen zij dat vier hel grootste
aantal is, waarin men aandacht van de
leerlingen kan vergen. Zij vinden het be
vreemdend dat er door de Staatscommis
sie niet in 't minst rekening is gehouden
met het algemeen verlangen naar een
opvoedingsstelsel waardoor meer even
wicht in de ontwikkeling van geest en
lichaam wordt gebracht.
Alle leerlingen, die scholen van voort
gezet onderwijs bezoeken moeten
Fransch, Engclsch en Duitsch leeren,
maar onnoodig achten adressanten het
dat allen de lessen volgen in de letter
kunde van elk dier talen. Ieder leerling
dient een kort overzicht van de ge
schiedenis te ontvangen en de begin
selen der wiskunde en der plant- en dier
kunde te leeren, alles voor zoover dat
in den „onderbouw" van het lyceum
kan worden bijgebracht. Maar hel is een
volkomen verkeerd stelsel alle leerlin
gen te dwingen in den „bovenbouw"
onderwijs te ontvangen in vier talen
en hare letterlcunden (de moedertaal in
begrepen), geschiedenis, staatsinrichting,
aardrijkskunde, wiskunde, cosmograpliic,
natuurkunde, scheikunde, plantkunde,
dierkunde en handteekenen, waarbij dan
voor sommigen nog komen zal mechani
ca en rechllijnigteekenen, voor anderen
de Latijnsche laai- en letterkunde, voor
nog anderen bovendien de Grieksche
Laai- en letterkunde, terwijl deze laatsten
op hun verlangen ook liet Ilebreeuwsch
zullen mogen leeren.
Zij achten de eenig mogelijke oplos
sing gelegen in een regeling, zooals die
in verschillende landen bestaat, waarbij
aan meergevorderde leerlingen vrijheid
wordt gegeven een zeker aantal vakken
uit te kiezen Enkele vakken zijn voor
allen verplicht; uil de overigen kan zoo
worden gekozen, dat een harmonische
ontwikkeling van lichaam, verstand en
gemoed naar ieders aanleg te bereiken
valt.
„Het wordt waarlijk hoog lijd, aldus
besluit het adres, dat ons voortgezet
onderwijs opboude een groot aantal jon
gelieden vroegtijdig overwerkt gejaagd
en nerveus* af te leveren. De school,
mag niet berekend zijn voor de enkele
verstandelijk bevoorrechten die alles even
gemakkelijk in zich opnemen en ver
werken. Ook zij, die voor het schoolsche
leeren minder aanleg bezitten, hebben
recht op ontwikkeling zonder daarbij
physiek en geestelijk benadeeld te wor
den
Weinig lesuren, krachtige tucht, on
verdeelde aandacht, leeren werken niet
tiiuis door huiswerk maar op school
meer tijd voor handenarbeid, muziek of
andere kunsten .gymnastiek en sport, dat
alles dient toch eindelijk le worden ver
kregen t"
Betuigingen van instemming met dit
adres worden verwacht door toezending
van naamkaartjes aan den laatst onder-
teekende, onder adres: post restante,
Utrecht.
UIT DE PERS.
Het einde der Manchester
leer op geestelijk gebied
In de „Vrijz. Democraat" wordt door
een nog niet genoemden schrijver, die
echter blijkbaar prof. Kohnslamm is, on
der bovenstaanden titel het eerste deel
gegeven van een nadere beschouwing
der oprichting van den Godsdienslig-
Demoeratischen Kring.
Wanneer ik tracht, zoo zegt de schrijv
in een enkele zinsnede de beteekenis
van die oprichting weer te geven, dan
meen ik, dal niet beter te kunnen doen
dan door te zeggen, dat zij getuigenis
aflegt van het feil, dal in de rijen van
vrijzinnige politici het inzicht zich begint
baan le breken van de onhoudbaarheid
der Mancheslerleer, ook op geestelijk
gebied.
Wat die leer op stoffelijk gebied be
teekent, wij weten het allen; het is de
leer, dat de Slaat zich strikt heeft ont
houden van elke inmenging in de econo
mische verhoudingen zijner burgers. De
hoogste wijsheid is de volstrekte ont
houding van den Staat Wij weten het
ook allen, wat er van die leer geworden
is; onze Bond is opgericht voor een be
langrijk deel, om die leer en haar con
sequenties te weerstaan. En er zijn thans
onder alle politieke partijen nog nau
welijks verdedigers van te vinden
Maar de Manchesterleer op geestelijk
gebied verheugt zich nog over vele aan
hangers; dal de Staat oolc op geestelijk
terrein een taak heeft, wordt door ve
len, in theorie alhans nog ontkend Moest
niet zelfs een der heftigste bestrijders
der circulaire-Bierens de Haan c s. toe
geven, dat hel. „Llians nog alleu schijn
heeft alsof godsdienstige belangen de
eenige, letterlijk de eenige zijn, waarover
een vrijzinnig politicus niet spreken
mag." Ik voeg er aan toe niet alleen
godsdienstige, maai- ook zedelijke be
langen. Wie herinnert zich niet hoe groot
de oppositie ter linkerzijde was, niet
tegen deze of gene bepaling maar tegen
deze of gene bepaling, maar tegen de ge
heele grondgedachte der zedelijkheids-
wetten van Minister Regout.
Welnu, tegen de juistheid dezer leer
van de a'lgeheele onthouding van den
Slaat op geestelijk terrein wenschen wij
op te komen, Wij meenen dat de Staat,
en dus de staatkunde en de staatsman
öök op geestelijk terrein een taak heeft
cie beste
voor1 h.et gelei
Uit Middelburg.
Aan de Gezondheidscommissie te
Middelburg is de vorige maand het
volgende schrijven verzonden
Het Departement Zeeland van de Ne-
derlandsche Maatschappij ter bevordering
der Pharmacie, heeft in zijn laatste verga
dering besloten onderstaand schrijven lot
de gezondheidscommissie alhier te rich
ten.
Het Departement heeft tot zijne verba
zing kennis genomen van een, in een
uittreksel in de Middelburgsclie Courant
van Zaterdag 17 Januari j.l. uit uw jaar
verslag 1913 overgenomen opmerking, be
treffende liet onwaardige reclame maken
door een apotheker voor zijn zaak.
Die verbazing, grondt zich niet alleen
op het feit dat eene beoordeeling van de
al of niet waardige uitoefening van liet
apothekersambt berust bij de Nederland-
sche Maatschappij ter bevordering der
Pharmacie, en bij haar volkomen veilig
is, maar vooral hierop, dat uwe Commis
sie thans in deze aangelegenheid actief
is opgetreden, terwijl zij gedurende de ve-
le jaren van haar bestaan, nimmer op
kwam tegen den verkoop van talrijke
kwakzalversmiddelen, die dag in dag uit
worden geadverteerd, middelen die niet
zelden stoffen bevatten die schadelijk
kunnen fcijn voor de gezondheid.
Het Departement meent dat dit onder
werp veel meer uwe aandacht verdient
en beveelt hetzelve bij u aan.
Onderteekend: De voorzitter van het
Departement Zeeland: L. K. an der
Harst JJz de secretaris S. Baert
De lieer F A Kraal herdenkt heden
den dag waarop hij voor 25 jaar bij de
firma E H. Boasson en Co. alhier in
dienst trad. Uit waardeering voor de
wijze waarop hij zich steeds van zijn taak
kweel, bood hedenmorgen de oudste fir
mant, de heer Ch. Boasson hem een ge
schenk in envëloppe aan, terwijl 't perso
neel hem bedacht met een cadeau.
- De politie heeft proces-verbaal op
gemaakt legen D. L een 63-jarige werk
man alhier, wegens het plegen van niet
nader le noemen handelingen tegenover
kinderen op den tweeden Pinksterdag.
- Het malsche regenbuitje van giste
renmorgen, dal voor veld en tuin zoo
hoogst welkom was, heeft de commissie
voor de Zondagavondcoucerlen doen be
sluiten het eerste concert dat gisteren
avond plaats zou hebben tot a s Zondag
uit te stellen.
Het Middelburgsch Muziekkorps zal op
Vrijdag 12 Juni des avonds ten 8 uur
op het Molenwater een muziekuitvoering
geven.
Uit Walcheren.
- Het Deensche stoomschip „Minsk"
komende van Antwerpen, heeft gister
morgen te Weslkapelle een stowa
way aan land doen zetten. Later is de
man een Spanjaard over de grenzen
gezet.
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d.
In de Vrijdag gehouden gemeente
raadszitting van II o e d ek enskcrlce,
waren alle leden tegenwoordig. Het ko
hier H. O. 1914, werd in besloten zitting
opgemaakt.
De voorzitter deelde mede, dat burge
meester, secretaris en ontvanger zich tot
Ged Stalen hadden gewend om verhoo-
hooging hunner jaarwedde en dat voorts
ok de gemeente-veldwachter, zich tol
dat college liad gewend, om hunne bemid
deling in te roepen, voor verhooging zij
ner jaarwedde
Voorts dat aan den raad om verhooging
van wedde was gerekwestreerd door den
gemeente-veldwachter en gomeente-kan-
tonnier.all nis op grond van te hooge
premie, die zij hebben te betalen, voor
pensïonneering van hen, hunne weduwen
en weezen, als gevolg van het door den
raad dezer gemeeDte le dezer zake geno
men besluit, waarbij alles op de ambtena
ren wordt verhaald, hetgeen de wet toe
laat te verhalen
Na langdurige discussie werd ten slotte
op voorstel van Wethouder Groenewege
besloten
le op de rekwesten van burgemeester,
secretaris en ontvanger aan Ged Stalen
om verhooging hunner jaarwedden ge
richt, te adviseer en, afwijzend te beschik
ken, op grond van den slechten toesdand
der gemeente-financiën.
2e aan Ged Stalen mede te declcn,
dat op 't verzoek Van den gemeente-veld
wachter afwijzend wordt beschikt, onder
voorbehoud echter later op deze zaak
nog eens terug te komen, en eenzelfde
antwoord aan adressant op zijn aan den
raad gericht adres te geven.
Beide voorstellen worden met 5 stem
men voor en 1 onthouding (wethouder
Verbeek), genomen
3e op het verzoek van den gemeente-
kantonnier om verhooging zijner jaar
wedde afwijzend te beschikken.
Aldus met algemeene stemmen aange
nomen
Voor de stemming had de heer A Wal
raven de vergadering verlaten
Uit Z e e u w s ch-V 1 a a nd e r en W. D.
Ter gelegenheid van de kermis is le
Aardenburg een tentje aangekomen,
waarin men enkele wilde diereu vertoont
oa. een leeuw, die waarschijnlijk zijn
verblijfplaats te beperkt vond en daarom
Zaterdagmiddag tusschen vier en vijf uur
zich een wandeling vergunde op het
marktplein, zeker niet lot groot genoegen
van de daar aanwezigen. Met zeer veel
moeite gelukte het, het dier weder in zijn
kooi terug le brengen, zonder dat daarbij
ongelukken te betreuren zijn. Het komt
ons voor, dat door degenen die met het
toezicht op de kermisvermakelijkheden
en alles wat daar verschijnt, belast
zijn, wel een scherp toezicht mogen
houden op de kooien en hokken.
ONDERWIJS.
De gemeenteraad van St. Pliilips-
Iand verleende eervol ontslag aan den
heer J J. Schoo als onderwijzer aan de
openbare lagere school in de kom der
gemeente aldaar
Benoemd lot onderwijzeres met ver
plichte hoofdacte te Breskens mej.
A. C Steijn, thans onderwijzeres te
Dedemsvaart
LANDBOUW.
- Voor de a s premiekeuringen van
merries van 3 lot 13 jaar welke in Juni
en Juli gehouden zullen worden in de
gemeenten Ooslburg, IJzendijke, Middel
burg, Goes, Cortgene, Zierikzee, St. Phi-
lipsland, St Maartensdijk, Kruiningen,
Hulst, Axel en Terneuzen, zifn aangege
ven 171 driejarige, 375 vier- lot achtjari
ge en 70 negen- lot dertienjarige merries.
RECHTZAKEN.
Kantongerecht te Middelburg.
Van de Zaterdag voor dit kantongerecht
behandelde zaken vermelden we nog:
Door den slager J G a 1 h i e r was aan
de keurmeesters kennis gegeven om ne
gen uur 's morgens dat hij een geit te
slachten had. Daar de verordening voor
schrijft dat niet mag worden geslacht
voor de keurmeester verlof heeft gegeven
of anders vier uur na de aangifte, zeide
de keurmeester P. Uijtienhoven tegen het
zoontje van bekl. dal hij niet mocht doo-
den voor de geit levend gekeurd was.
Om kwart over tien begaf de (keurmeester
zich naar de slachtplaats en toen was de
geit reeds gedood en ook gedeeltelijk
open gemaakt. Deswege was verbaal op
gemaakt. Bekl. zeide dal het diertje vree-
selijk leed tengevolge van het jongen en
hij het daarom uit zijn lijden had verlost.
De keurmeester zeide hiervan niets te
hebben kunnen constateeren. De ambte
naar wees er bekl op dat hij dan toch
met dooden had kunnen volstaan en niet
met het wegnemen van het vel had be
hoeven te beginnen, trouwens van een
noodslachting moet ook direct kennis wor
den gegeven Eisch f 10 of 4 dagen.
De officier van de vissclierij-polilie uit
Zierikzee had proces-verbaal opge
maakt legen den Arnemuidschen visscher
v. d K. en zijn drie knechts die in het
gebied der kuslvisscherij aan het gar-
nafenvisschen waren zonder dat zij een
consent hadden. Getuige zeide dat de vis-
schers uit Arnemuïden over het algemeen
bedanken om een consent aan le vragen,
ofschoon dit slechts 25 cent per jaar kost
Uit het verder verhoor van dezen getui
ge bleek dat hij niet heeft geconstateerd
dat ook de knechts aan het visschen mee
hielpen, daarom luidde de ciscli tegen
deze vrijspraak, doch voor den visscher
die volledig bekend had aan getuige, f 5
of 2 dagen.
Uitspraak 13 Juni.
POST EN TELEGRAPinE.
- Benoemd met ingang van 16 Juni
tot postbode te Kerkwerve de heer
J. J de Vlieger aldaar, llians hulpbode.
SPORT.
Voetbal.
Zeeland-Vooruit heeft gisteren den
wedstrijd tegen V V V II gewonnen ge
geven. Het staal nu vast, dat de rood
witte Goesenaren degradeeren moeten,
tenzij liet bondsbesluur anders mocht
beschikken
Naar de N. R. C. meldt heeft Lolsy het
ziekenhuis reeds weer verlaten en wordt
er geen blijvend nadeel voor het gekwet
ste been gevreesd.
Roeien.
Op de HolLandinwedstrijden waren oude
acht, oude vier en oude twee voor Laga
jonge twee voor Nautilus, andere num
mers voor Nereus, behalve de veteranen
vier, die Njord won met een ploeg waarin
prof. Damsté als boeg was gezeten.
Voor het eerst waren hier ook dames-
rocivereenigingen vertegenwoordigd. Vi
king won de sierlijkheidswedslrijd in de
vier, de Amstel de snelheidswedstrijd
skif.
Watertoerisme.
Voor ons ligt, voor de derde maal, het
supplement voor het watertoerisme van
