MIDDSLRURGSCHE COURANT.
1914
Dinsdag
26 Mei.
N". 122
157" Jaargang.
Deze courant verichijnt d a g a 1 ij k met uitzondering van Zon» en Feeitd&gen.
Pry» per kwartaal, zoowel voor Middelburg alt voor alle plaatien in Nederland franco pp. 11,25,
Afzonderlijke nummer» koiten 5 cent»
Advertentiën bij' abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proipeetuisen daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerctvolgende nummer moeten de» middag» vóór één uur
aan bet bureau bezorgd zijn.
Advertentiën 20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50; elke regel me»r
20 cent. Beclame» 40 cent per regel. Groote letter* naar de plaat», die zij innemen..
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomitig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd bet Algemeei Advertentie-Bureau
A. DE LA KAB As., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Binnenland.
GODSDIENSTIG DEMOCRATISCHE
KRING
Een 60-tal personen uit verschillende
deelen van ons land waren Maandag
naar Amsterdam gekomen, gehoorgevend
aan de einde Maart gedane oproeping
van een elftal personen van verschil
lende richtingen der vrijzinnigen, om het
hel verband tusschen godsdienst en po
litiek anders, zuiverder, te stellen dan
in ons land gebruikelijk is
De bijeenkomst werd geleid door prof.
dr. Ph. Kohnstamm, die in zijn openings
woord bestreed, dat de circulaire de be
doeling had een nieuwe politieke partij
aan do reeds bestaande toe te voegen
Hij achtte het noodig een vcreenigings-
punt te hebben ter beraadslaging over
de middelen, die men nog niet kent, al
zien wij wel het einddoel.
Bij de besprekingen werd door som
migen bezwaar geopperd tegen het
woord „demoeraat'dat door anderen
werd verdedigd.
Aan liet voorloopig comité bestaande
uit de heeren dr J D Bierens de Haan,
dr. H. Brugnians, mevr. H van Embden—
De Ridder, dr. F. H. Fischer, G Topma.
dr. J. H. Gunning, dr. G. J. Heeringj
F. H. G. van Iler&on, dr. Ph. Kohnstamm,
A. Roest Crollius en A. C. Schade van
Westrum, werden toegevoegd de heeren
(prof nir. Scholten, dr. H. T. ColenJ
brander, dr. Slotenmaker de Bruine, A.
Harmsen en dr. H. Th. de Graaf
Dr. Slotemaker de Bruine wensclile
zich de aanneming van de benoeming
in de commissie voor te behouden Spr
wraakt den godsdienst als oorzaak van
politieke verdeeldheid, doch zou gaarne
weten in welke richting de vereeniging
zich zal bewegen.
De voorzitter antwoordde dat, wat de
vergadering van ganscher hoopt, wan
neer di'. Slotemaker de benoeming aan
neemt, hij mede leiding zal geven aan
de richting waarin de vereeniging zich
Besloten werd op een nader te bepa
len datum een conferentie te houden.
Ook werd besloten tot de oprichting
van een eigen orgaan.
Op voorstel van den voorzitter werd
verder besloten geen statuten te ont
werpen. Alvorens in formules te her
leiden wat er in den kring leeft, achtte
men het wenschelijk de vereeniging
eerst te doen inburgeren.
o
NED. BOND VOOR WERK
VERSCHAFFING
In Den Haag is Maandagmiddag een
Nederlandsche bond voor werkver
schaffing geslicht, waartoe het initiatief
is uitgegaan van de Vereeniging tegen
^Werkeloosheid
De Ned bondl beoogt door samen
werking mei de bestaande en in wor
ding zijnde vereenigingen de uilgaven
voor werkverschaffing te beperken en
doelmatiger de beschikbare gelden aan
le wenden Hij zal een band leggen tus-
ischen gemeentebesturen, burgerlijke arm
besturen, diaconieën en de particuliere
vereenigingen ophet gebied van werk
verschaffing.
Minister Treub zegde den steun van de
regeering toe Meer dan tot dusver is
geschied, moest van regeeringswege op
hel onderwerpelijk gebied gedaan wor
den. Het particulier optreden zou in-
tusschen reeds veel ia deze kunnen doen
en de regeering höopt zich laLer bij de
particuliere organisatie te kunnen aan
sluiten. i
DE NED. OFFICIEREN IN ALBANIË
Bij de regeering is bericht ingekomen,
dat in het district Durazzo alles rustig
is'. De Nederlandsche officieren in dat
district zijn ongedeerd en verkeeren in
goeden welstand,
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij kon, besluit:
is aan A. Nicholson, op verzoek, e o.
vcrl. als vice-consul der Nederlanden te
Whitehaven en is als zoodanig be
noemd, buiten bezwaar van 's lands
schatkist, de heer E. Atter.
Het vice-consulaat heeft lot ressort de
haven Whitehaven.
Aan den heer Atter moet in de Engel-
sche taai geschreven worden.
Dit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
We bevelen aan alle stadgenoolen
maar in het bijzonder aan alle raadsleden
dringend ter lezing aan het ingezonden
stuk in dit nummer betreffende het voor
stel van „Nehalennia" om door een keu
ringsbevoegdheid in de bouwverordening
en door instelling van een schoon-1
heidscommissie te voorkomen dat Mid
delburg door ergerlijk leelijke gevelsl
voorgoed zijn karakter van mooie oude
stad, en daarmee zijn aantrekkelijkheid
voor vreemdelingen zou verliezen.
B. en W stellen voor afwijzend op
het verzoek te beslissen omdat de uit
voering er van pnbillijk en onpractisch
zou zijn. We hopen dat dit praeadvies
niet tengevolge zal hebben, dat de zaak
nu den doofpot ingaat.
Het blijft ioch een feit dal ftp 't
oogenblik niemand en niets zou kuunen
verhinderen dal bijv. het stadhuis zou
worden geflankeerd door twee rijen
glimmende tegelhuizen, waardoor de hee-
le aanblik bedorven, en Middelburg een
stad van bespotting en ergernis zou wor
den. En is het nu zoo onmogelijk een
bepaling le maken, die deze en andere
dergelijke dingen zou verhinderen?
Ingezonden iïlcdedeelingen.
Vergeet niet de aankomst van de
Wereld Circus HERMANN ALTHOFP
te gaan zien op Woensdag morgen 8 uur.
Duizenden toeschouwers woonden in
verschillet:de plaatsen van Holland de
aankomst van den extra trein bij.
Uit Vlissingen.
De lichtbrulboei van Calloo (Oostgal)
is Zondag weggeslagen, door een vis-
schersvaarluig opgepikt en te V1 i s s i n-
gen binnengebracht.
Uit Walcheren.
De Zeenwsche afdeeling van het
Leger des Heils zal op den 2den Pink
sterdag te Serooskerke een zomer
feest organiseeren, waarbij 3 zangkoren
cn muziekkorpsen hun assistentie zullen
Jen verleenen. De leiding is tovertrouwd
aan den heer Bruïjns vertegenwoordiger
an het hoofdkwartier te Amsterdam.
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d.
Maandagnamiddag viel te Ierseke
een arbeider, die op den akker aan 't
werk was, plotseling neder en was binnen
weinige seconden een lijk.
De Maandag gehouden vergadering
van het Groene Kruis te N i s s e was er
unaniem voor om een algemeene Zceuw-
sclic Provinciale vereeniging van het
.Groene Kruis te stichten met den hoofd
zetel le Middelburg, gelijk op de algemee
ne vergadering door het hoofdbestuur
zal voorgesteld worden. De afdeeling was
er tegen in eigen kring een Renteloos
schol te vragen maar er werd beslo
ten lot versterking der geldmrddelen voor
dit jaar alle leden om een extra-bijdrage
te verzoeken.
In een vergadering van ingelanden
van hel waterschap Waarde werd
Maandag de rekening over 1913 goedge
keurd met een goed slot van f 1828 955
De begrooling voor het nieuwe dienst
jaar werd in inkomst en uitgaven vastge
steld op het bedrag van f 11442.415.
Uit Noord-Beveland.
In de Maandagmiddag gehouden vol
tallige vergadering van den gemeenteraad
van Colijnsplaat werd besfoten tot
het aangaan eener geldleenfng ten bedra
ge van f 5000 ter bestrijding van kosten
voor hel bouwen eener onderwijzerswo
ning.
Besloten wórdt te trachten de defect
geworden aanlegsteiger te hersLellen.
Met het oog op den ougunstigen too
stand der gemeentcfinantiën besloot men
nog niet over te gaan tot het bouwen
eener gasfabriek, doch aan de verlich
tingskwestie de volle aandacht te blijven
wijden tot een gunstiger tijd voor de ge
meente zal zijn gekomen.
Besloten werd de kerkgracht le zui-
veren op die plaatsen, waar dit noodig
blijkt te zijn.
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Maandag viel te Hoofdplaat een
molenaarsknecht van zijn wagen en werd
overreden, zoodat geneeskundige hulp
voor hem moest worden ingeroepen.
Tegelijkertijd passeerde een hollend
paard met een zaaimacliine rakelings den
gevallene. Toen het dier tol staan was ge
komen, bleek het, dal de zaaimachïne ver
nield was, daar dit landbouwwerktuig in
minder zachte 'aanraking met den dijk
kwam.
KERKNIEUWS.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepejn te Zierikzee |R. G.
Schouten, Maastricht.
Bed alikt voor Sittard S A. Baljon,
Spaarndam.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Het comité voor een standbeeld
van Johan de Witt te 's Hage heeft de
vervaardiging daarvan opgedragen aan
den beeldhouwer F. E. Jeltsema te Sche-
veningen. Hel model is reeds goedge
keurd
Behoudens hoogere goedkeuring komt
het standbeeld op de Plaats te staan.
ONDERWIJS.
De Souburgsche onderwijzers
kwestie.
Ged. Staten hebben hun goedkeuring
onthouden aan het besluit van den ge
meenteraad van O. en W. Souburg van
28 Maart tot ontslag van den onderwijzer
S. Frelier wegens afneming der school
bevolking.
Zooals men weet werd een dergelijk
besluit van 8 Mei 1912 van den S'ouburg-
schen raad ook reeds niet door Ged. Sta
ten goedgekeurd omdat op dat oogenblik
het ontslag allerminst met de belangen
de school en het onderwijs was,
overeen le brengen,en ook omdat met het
oog op de toenemende bevolking geen ze
kerheid bestond dat óp 15 Januari 1913
het getal leerlingen niet weder 200 of
meer zou bedragen.
Het raadsbesluit van 28 Maart jl. ge
nomen door acht van de tien aanwezige
leden, berustte o.a. op deze overweging
dat de door Ged. Stalen mogelijk geachte
toeneming niet verwezenlijkt is, en de
schoolbevolking steeds vermindert.
De overwegingen van het besluit waar
bij Ged. Staten hun goedkeuring ook aan
dat besluit onthielden vermelden o.a. het
olgende
dat wel is waar het getal leerlingen aan
de openbare school dat op 15 Januari
1913 nog 190 bedvoegj op 15 Januari 1914
bleek te zijn gedaald tot 175, doch dal
voor deze daling een bijzondere oorzaak
bestond, nl. vertrek van de nog aanwezige
Roomsch Katholieke leerlingen naar een
bijzondei'e school te Vlissingen;
dat evenwel op grond van de steeds
vermeerderende bevolldng der gemeente
38 zielen op 31 December 1911, 3141
op 31 December 1912 en 3573 op 31 De
cember 1913) mag worden verwacht dat
het aantal leerlingen der lagere scholen
in de gemeente zal blijven toenemen, en
dat in die toeneming ook de openbare
school zal deelen. nu door de reeds vroe
ger opgerichte twee proteslanlsche bijzon
dere scholen cn de nu gevolgde uillrediug
van de Roomsch Katholieke leerlingen in
de naaste toekomst geen ontvolking van
de openbare school om bijzondere rede
nen meer te verwachten is;
dat dan ook volgens de door h,et hoofd
(der school aan den districtsschoolopziener
verstrekte opgaven het getal 'leerlingen
der openbare school reeds op 1 Mei jl.
weder stijgende was, vermits tegenover
een afvoer van 21 leerlingen een toe
neming staat van 23*) leerlingen, die zich
reeds bij het hoofd der school hadden
aangemeld, terwijl vermoedelijk nog 3
'zouden volgen;
dat voorts, blijkens de op dit punt een
stemmige adviezen van het schooltoezicht,
uil ee'n paedagogisch oogpunt te betreu
ren zou zijn, indien de school, thans nog
5 leerkrachten tellende, door het ont
slag van den onderwijzer met hoofdacte
Frelier, wiens geschiktheid en gedrag
door den arroudisseinents-schoolopziener
worden geprezen, tot eene met slechts
1 leerkrachten zou worden teruggebracht;
dat bovendien tot deze maatregel zeer
zéker niet behoeft te worden overgegaan
met een beroep op den financieelen toe
stand der gemeente, zooals de gemeente
Deze opgave is van vóór Mei, want
óp 1 Mei zijn 34 leerlingen op school ge
komen. Corr.
raad het wil doen voorkomen, vermits
die toestand, i"n vergelijking met dien
van andere gemeenten, beslist gunstig
mog worden genoemd;
overwegende ten slotte, dal het hier
niet zoozeer de vraag is, of de gemeen
teraad met dit besluit is gebleven binnen
de perken der wet, wat het getal onder
wijzers betreft in verhouding lol hel ge
tal leerlingen, maar veeleer, of het colle
ge, waaraan de wet de bevoegdheid tot
al of niet goedkeuring van het besluit
verleent, zich kan vereenigen met een
handeling, waardoor, ook volgens deskun
dige adviezen, de belangen van liet onder
wijs en van de onderwijzers zonder nood
zaak worden geschaad.
RECHTZAKEN.
Bedriegelijke bankbreuk
Het O M. bij den Iloogen Raad heeft
gisteren conclusie genomen in de zaak
van W. v. S, en F. v. S., kooplieden in
rijwielen en naaimachines te Zaamslag.
door het gerechtshof le 's Gravenliage
met vernietiging van een vonnis van
de rechtbank te Middelburg, ieder ver
oordeeld tot li/2 jaar gevangenisstraf we
gens bedriegelijke bankbreuk.
De adv. gen. achtte geen der aange
voerde cassatiemiddelen gegrond en con
cludeerde tot verwerping.
Uitspraak 22 Juni.
Ni cht rauchen.
De Hooge Raad heeft gisteren uil-
spraak gedaan in de zaak van den L Irecht-
schen student A. J v V., door de recht
bank te Utrecht ,met bevestiging van
een vonnis van den kantónTéchier te
Breukelen—Nijenrode, veroordeeld tot f 4
boete of 2 dagen hechtenis, omdat hij
een sigaar had gerookt in een derde
klasse-spoorwegcoupé der S S. onder Ab
coude— Baambrugge met opschrift nicht
rauchen.
Geconcludeerd was tot ontslag van
rechtsvervolging op grond ,dat het op
schrift. nicht rauchen niet voldoet aan
den eisch, dat het verbod duidelijk is ge
steld.
De Hooge Raad overwoog, dat een
verbod vanwege de Nederlandsche over
heid moet zijn gesteld in de Nederland
sche taal, behoudens bijzondere omstan
digheden, en onsloeg den requiraut van
alle rechtsvervolging. N. R C.
VersGhillenae Berichten
Naar „Hel Volk" meldt, zijn bij
referendum alle besluiten van het con
gres van de S. D A. P met
meerderheid goedgekeurd,
de kiesreclilresolulie met 5767—858
stemmen.
Bij den gemeenteraad van Rotterdam
is, naar de N. R C meldt, een adres in
gekomen, geteelcend door 108 van de 524
gemeenteraadskiezers van Hillegersberg,
iw. o. 7 van de 11 raadsleden, waarin ver
zocht wordt slappen te nemen tot de an
nexatie van Hillegersberg door Rotter
dam. Volgens liet adres zullen beide ge
meenten door die annexatie gebaat wor
den.
Bij den gala-feestavond van Zater
dag in het gebouw voor Kunsten en
Wetenschappen te 's Gravenhage, hebben
er, naar de N. R. C meldt, 1372 rijtui
gen en auto's gereden. Het laatste rijtui;
van de file stond in de Plellerijstraat.
Naar het Iland. meldt is Maandag
middag in Den Haag een verkeersagent
door een wraakzuchtig man aangevallen
en mishandeld. De agent had onlangs
den woesteling gearresteerd toen hij in
het toevluchtsoord van het Leger des
Heils eenige ruiten intrapte.
Te Lage Zwaluwe is Zondagmorgen,
naar de N R. C. meldt, vermoedelijk door
verkeerden wisselstand een locomotief
van een goederentrein ontspoord, opzij
gevallen en gedeeltelijk in een sloot te
recht gekomen. Persoonlijke ongelukken
vielen er niet bij voor. De machine is
zwaar beschadigd.
Maandagavond reed te Amsterdam
op de Prinsengracht een 16 jarig meisje,
dal een jongensfiets bereed in de gracht.
Haar buurjongen de 22 jarige II B.
sprong haar na, doch kon weinig ter
redding uitvoeren, daar hij niet kon
zwemmen Hel meisje kon tijdig gered
worden, doch B. moest zijn poging met
den dood bekoopen Naar hel „Hbld."
schrijft werd de redding door het op
dringend publiek ten zeerste bemooeilijkt
Zaterdag is ,naar het Hand meldt,
tusschen Zwaagwesteinde en Buitenpost
de arbeider H. door een trein overreden
en gedood.
Op de aardewerkfabriek van de S,o-
ciété céramique te Maastricht hebben
gisteren ongeveer 50 vrouwen het werk
geslaakt, waardoor 200 mannen niet wer
ken konden Daardoor hadden er nogal
ongeregeldheden plaats, zoodal de hulp
der politie ingeroepen werd. Men denkt
dat de staking niet lang zal duren
Hand.
Boven verschillende plaatsen In liet
Oosten des lands heeft Zaterdag onweer
gewoed en hier en daar is de bliksem in
geslagen en veroorzaakte brand Zoo vin
den wij in de N R. C. melding gemaald
van branden te Aalder, Aal ten Dieren
en Varsseveld.
Te Veendam is Maandagmiddag},
naar de N. R. C meldt, de werkman
J K., met hel hoofd onder de wielen,
van een zwaar beladen kar geraakt.'
Vreeselijk gewond en met verbrijzelde
onderkaak werd hij per brancard huis
waarts gebracht. De toestand is zeer
bedenkelijk.
Maandagochtend is te Leeuwarden
brand ontstaan in oen vuurwerkfabriekje
aan den Harllnger trekweg Dc heer M.
J. S., hoofd der firma aan wie hel huisje
behoorde bekwam daarbij vrij ernstige
brandwonden Het gebouwtje werd door
de brandweer omgetrokken.
IIET BEZOEK VAN HET DEENSCHE
KONINGSPAAR.
Nadat H. M de Koningin en prins
Hendrik gisteren de „Dannebrog' ver
laten hadden, zetten de l'eide Deensche
schepen onder begeleiding van de vier
Hollandsclie torpedobooten koers naar
IJmuiden De koning en de koningin van
Denemarken bleven ondanks hel gure
weer .geruimen tijd op de commando
burg genieten van hel vergezicht over
het vlakke Holland Bij het passeeren
van de Theseus" van de Ocean-lïne riep
de koning joviaal good-bye.
In de Buitenhaven te IJmuiden lag
aan den toerislensleiger Hr. Ms.
Heemskerck, die 's nachts uil Rotterdam
gekomen was, gemeerd en vuurde bij
het passeeren van hel jacht de voorge
schreven 35 saluutschoten af. De bezet
ting van het fort stond in groot tenue
op het fortterrein opgesteld.
ZEEBEVING.
Men meldt uit Katwijk aan de „N Cl."
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag,
ongeveer half vier, is te Katwijk aan
Zee een zeebeving, beter bekend onder
den naam van „baar" waargenomen. Het
was vallend water, toen plotseling het
water onrustbarend begon te stijgen, zoo
zelfs dal in 4 minuien de zee i 40 M
steeg. Schelpenvisschers, die aan het bag
geren waren, moesten ijlings vluchten,
hun kleeren en schoeisel achterlatende
Gelukkig dat hel niet op den dag ge
beurde' daar dan honderden kinderen
aan het strand spelen en er zeker ve
len verdrenken zouden zijn. Nu zijn
er geen menschenlevens mede gemoeid.
Waarschijnlijk is dit verschijnsel in
verband te brengen met het onweer,
dal lezelfder tijd woedde
BUITENLAND.
DE UITSLAG IN BELGIË.
Aan wal we gisteren over den uitslag
der verkiezingen in Belgic schreven, heb
ben we weinig toe (e voegen. t)e linker
zijde beeft een besliste overwinning be
haald. De liberalen wonnen één zetel
evenals de socialisten Daar de kalholic-
ken twee plaatsen achteruit. boeren
zooals men in Vlaanderen zegt) bedraagt
hun aantal in de nieuwe Kamer 99, dal
der liberalen 45, en van de socialisten
10. terwijl p.r twee christen-democraten
zitiing in blijven houden. De meerderheid
van rechts is daarmee van 16 tot 12 ge
slonken.
Het Katholieke „Hand van Antw"
schrijft de naderlaag aan de verzwaring
der militaire fasten (invoering van den
algemeenen dienstplicht) en den zoo even
aangenomen leerplicht toe, evenals aan
den weerzin, dien met name de rechtsche
leider Woeste den flaminganten heeft in
geboezemd wegens zijn. houding, die hun
eischen vijandig was in Aalst, het kies
district van dezen koppigen staatsman
hebben de christen-democraten, die als
oppositie-partij moeten worden be
schouwd. 8000 stemmen gewonnen. Bo-
