MIMIKLBDMSCHE OOÜRAIT
I87e Jaarflang.
Donderdag
30 April.
Kameroverzicht.
BE döNG'S
7* Cis KEBjUS-REEP
911 Stad en Provincie.
H°. 101
1914
Deze eoaraiit verechijnt d a g e l ij k b, met uitzondering van Zoa- ce Feeiidag^n.
t*rij« per kwartaal, zoowel voor Middelburg al» voor olie plaatzen in Nederland iraaco pp. 11,25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 rjeBt.
Advertentiön by abonnement op voordeolige voorwaaiden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór ëón uur
non het bureau bezorgd zijn.
V
Advertentiön b 20 cent ptr regel. Bij abonnement veel lage Geboorte-, dood- en
:-Ue andere iamiliebericbteu en Dankbetuigingen van l7 regelt f 1.50; elke regel mei»
20 cent. Reclames 4G cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zy innemen
Tot de plaatsing van advertentiön en reclame", niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemee* A(lvertentit-Bnr?ac
A. DE LA HAB Az., N.Z. Voorburgwal 5606, Amsterdam.
Bij dil nummer behoort een Bijvoegsel.
Een eerste kroonjaar
Prinses Juliana viert lieden haar vijf
den verjaardag. Een kroonjaar zeggen
de Zeeuwen, die van zoo'n dag nog iets
meer maken dan van een gewonen ver
jaardag.
Er is ook veel voor die periode-viering
te zeggen. Plet is misschien waai* dat de
perioden in de ontwikkeling van een;
mensch nauwkeuriger met zeven jaren,
berekend worden, maai- zeven telt zoo
lastig. En in ieder geval; een meisje dat
vijf jaar is geworden, is een menschje
dal meer aanspraken heeft op groot-zijn,
dan een hummel die nog maar vier en een
half is. Eu zoo is nu ook prinses Juliana
van een kleuter een klein meisje gewor
den.
We wensclien het Prinsesje toe dat
ze in voorspoedige ontwikkeling zal op
bloeien, eerst van klein-meisje tol jong
meisje, en idan verder tot jonge dame. We
hebben haar hier nog niet gezien. We
kennen haar slechts van portretten. Maar
des te beter kennen we haar Moeder. En
de herinnering die Deze bij Haar bezoe
ken aan Zeeland heeft achtergelaten, en
de warme genegenheid die Zij toen heeft
weten op te wekken, doen nu op dezen
kroonjaardag van het Prinsesje vanzelf
de gedachten gaan naar de Koningin, met
den wensch dat Zij, in volle gezinsvreugd
van 'l bijzijn van man en kind, nog me
nigmaal den verjaardag van Prinses Ju
liana zal mogen meevieren om een
misschien wel wat banaal geworden uit
drukking te gebruiken, die echter toch
zoo'n goede wensch in zicli sluit.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag
De' bespreking der artikelen van de
rakofmslenbelasting is heden onderbro
ken door de interpellatie van den heer
Van Deventer over de pest in' In-
dïë, welker behandeling niet alleen den
geheelen zittingsdag in beslag lieeft ge
nomen, maar doet voorzien dat ook een
deel, schoon misschien niet een groot
deel van den dag van morgen daaraan
gewijd zal zijn Niemand die zal ontken
nen dat het onderwerp deze uitvoerige
behandeling loont; dat met de meer en
meer dreigende pest op Java een belang
wordt aangevat, dat zeker in ons land
onder de oogen dient gezien, Van de zijde 1
van den heer Van Deventer was niet te!
verwachten een interpellatie van min of
meer aggressieven aard, de bedoeling
scheen veel meer te zijn om de onrust
die zich langzamerhand meester maakt
over den voortgang der pest zooveel mo
gelijk te kalmeeren en den Minister ge
legenheid te geven om woorden ter
kalmeering te spreken. De heer
Van Deventer had daartoe zijn inter
pellatie breed opgezet, breed uitgewerkt
en het vraagstuk behandeld met at den
ernst dien hel verdient Het diagram dat
hij van het peslvraagsluk sedert 1911
gaf loonde aan dal in 1911 het aantal
gevallen van 50 in Februari plotseling
steeg lot 670 in Mei; het jaar 1912 gaf
daling en stijging te zien; doch 1913
dat met 550 ziektegevallen in Java be
gon, ging in Augustus tot 1510 om terug
te loopen lol 1020 in December, doch
sedert weer te stijgen tot 1150 in Maart
Neemt men de maand April naar de
laatste 14 dagen dan zou dil leiden tot
een 1500 gevallen in April.
Geen wonder meende de heer Van
Deventer dat er onrust heersclite. In 1911
werden als waardevolle middelen erkend
de strijd liegen ralten en de evacuatie,
die in' October van datzelfde jaar weer
werden losgelaten. De heer Van Deven
ter bleef op de ratlenverdelging aandrin
gen; daarnaast meende hij diende ge
streefd naar woningverbetering met spe
ciaal politietoezicht en tenslotte wensch-
te hij evacuatie. Maar vooral drong hij
aan op dadelijke middelen naar een vast
plan, teneinde te voldoen aan de be
slaande dadelijke behoefte aan verweer
Want al is lot nu toe alleen Java be
handeld, niets waarborgt dat de pest
niet naar de eilanden overslaat eu dat
moet voor alles voorkomen.
Aan het slot van zijn interpellatie stel
de de lieer van Deventer den Minister
deze zeven vragen, waarop geheel zijn
betoog werd geresumeerd
1. Welke maatregelen worden en zul
len nog worden genomen ter bestrijding
van de pestziekte op Java en ter voor-
kojming van haar verdere uitbreiding'?
2. Zal daarbij, afgescheiden van alle
andere middelen tot bestrijding en voor
koming der kiekte, de systematische ver
delging van huisratten allereerst in de
door pest geteisterde streken en voorts
overal elder op Java krachtig ter hand
worden genomen?
3. Wordt beproefd om door de pest
aangetaste personen te genezen en wordt
hierbij het lijden zooveel mogelijk ver
zacht?
4. Wordt alles in het werk gesteld
om de bevolking van de noodzakelijk
heid der genomen maatregelen te over
tuigen en om te voorkomen dal zij ge
krenkt wordt in liaar gevoelens, in het
bijzonder in haar godsdienstige gevoelens?
5 is het waar dat reeds gebleken
is van knevelarijen of andere geldelijke
knoeierijen gepleegd in verband met de
pestbeslrijding, zoo ja, is daategen met
gestrengheid opgetreden en wordt tegen
herhal i ng gewaakt
6. Beschikt de regeering over het ver-
eisclile medisch en verplegend personeel?
Zoo neen op welke wijze stelt zij zich
voor daarin te voorzien?
7. Wordt met klem gewaakt en zoo ja,
op welke wijze dat de bestnetting niet
wordt overgebracht naar eilanden builen
Java?
Het antwoord van den Minister
van Koloniën, voor de pauze dei-
zitting aangevangen, was uitvoerig; begon
ook met een historische inleiding die
verder nog ging dan die van den heer
Van Deventer. In het bijzonder echter
beschouwde de Minister den toestand se
dert d,e pest zijn intrede op Java deed
in het najaar van 1910. Er is van het
eerste oogenblik af dat pest geconsta
teerd werd, getracht met groote kracht
in te grijpen doch de minister moest
erkennen dat de geneeskundige dienst
op papier mooier was dan in de praktijk,
waarbij niet uit het oog mag worden
verloren dat praktische ervaring werd
gemist De ratlenverdelging werd begon
nen, maar liet dadelijk succes daarvan
bleek minder groot dan localisatie van
het kwaad en evacuatie, als is deze rat
lenverdelging geenzins opgegeven. De wo
ningverbetering is ter hand genomen,
maar alle deze middelen moesten fa
len, omdat de geneeskundige dienst niet
de noodige energie kon toonen door ge
brek aan medici; zelfs in het einde van
1913 was het nog niet zooals noodig was.
De Minister legde er nadruk op dat over
medewerking van de inlandsche bevol
king niet valt te klagen; hel Europeesche
deel daarentegen cri liseerde veel, maar
werkte weinig mede. De Gouverneur-
Generaal is zelf ter plaatse alles gaan in
o,ogenschouw nemen; besluiten zijn van
die reis het gevolg geweest en boven
dien is door den Minister met kracht ter
hand genomen de uitzending van genees
kundigen, waarvoor de oproeping niet
geheel zonder resultaat gebleven is. De
Minister erkent de noodzakelijkheid
daarvan, vindt hij ze niet in Nederland
dan zal hij ze builen de grenzen zoeken
Bij hel debat bleek de heer D e M u-
a 11 niet overtuigd dal de uitgeloofde
premiën en traktementen voor do doc
toren voldoende waren De heer Fock
achtte de belooningen ook niet te hoog,
maar prees de energie door de leiders
van den geneeskundigen dienst reeds
aan den dag gelegd. De heer S ch ape r
zag hel kwaad niet in het heden maar
in hel verleden en wilde welen wie hel
in 1899 en volgende jaren zijn geweest
die wel zagen dat het gevaar dreigde,
maar verzuimden maatregelen voor te
stellen. En de heer Ter Spill erkende
zonder omwegen dal de Indische admini
stratie in hare omslachtigheid veel op
haar geweien heeft en dal de regeering
er zich blijkbaar niet van bewust is
geweest dal binnen het gewone kader
van de administratie de pestbestrijding
niet viel te rekenen.
Morgen zullen zich nog wel enkele
andere sprekers doen hooren en zal
met het antwoord van den minister de
pcsl-inlerpellatie afgesloten zijn Of ons
Nederlandsch en bij Indië geïnteres-'
seerd publiek er veel wijzer door is
geworden is een vraag die eerst morgen
te beantwoorden zal zijn. V d.M.
KagSBNenMts
Op 6 reepen kan men
1 peep toe krijgen
Uit Middelburg.
Ter gelegenheid van den jaardag
van Prinses Juliana jvoei heden van de
openbare en van velé particuliere gebou
wen de nationale driekleur
In straten waar men met de versiering
voor den 5en Mei reeds eenigszius ge
vorderd is, zooals in Lange en Korte
Delft, kregen we nu een voorproefje van
hoe het 5 Mei worden zal. En we moeten
zeggen het zag er, vooral in de Korte
Delft, al zeer gezellig uit De groote
vlaggen namen liet ijle van de enkele
'«santjes geheel weg. Moge men er uit
leeren, dal men door op den onafhanke
lijkheidsdag algemeen te vlaggen veel tot
een vroolijk aanzien der stralen mee kan
werken.
De gebruikelijke parade bleef dil jaar
achterwege, doch als vergoeding daar
voor maakte het gansche regiment de
Vlissingsche en Middelburgsche bataljons
vereenigd een militaire wandeling met
muziek door beide sleden. De sterke
troep bood bij dit aaneengesloten mar-
cheeren een heel wat krijgshafler indruk
dan de parade van een enkel bataljon
op het Molenwater weet te verwekken
Bij het Comité lot organisatie der
Onafhankelijkheidsfeesten alhier is in
gekomen een adres eener werklieder-
vereeniging hier ter slede, waarin o.a.
erd opgemerkt dat, waar de 5de Mei
1914 als oen algemeene feestdag is be
doeld, deze dag dil niet zou zijn voor de
arbeiders, wanneer deze dien dag geen
vrijaf mei behoud van loon kregen, daar
niets voor een gezin drukkender is, dan
het gemis v,m een deel van een, dikwerf
toch al klein, wekelijksch inkomen.
Bij hel Comité werd er op aangedron
gen, om zijn medewerking in deze zaak
te verleen en
Mot algemeene stemmen besloot het
comité aan dien roepstem gehoor te
geven.
Daarom richtte het een circulaire tot
de fabrikanten en patroons, met het be
leefd verzoek aan hun arbeiders een
'rijen feestdag met behoud van loon te
willen schenken, om zoodoende aan vele
burgers onzer stad de gelegenheid te
geven, opgewekt en zonder zorgen, de
onafhankelijkheidsfeesten mede te vieren.
Hel groote succes, dat de vereeni-
ging „Handelsbelang"' belooft te hebben
mei haar etalagewedstrijd, geeft het Be
stuur aanleiding om hel aantal juryleden
op zes te brengen Wij wijzen er .uitdruk
kelijk op, dal onherroepelijk Vrijdagavond
de opgave voor deelneming gesloten
wordt.
De fakkeloptocht van het Molenwa
ter naar de Markt, die in het program voor
de feestelijkheden op 5 Mei staat aange
kondigd, kan niet doorgaan, daar de com
missaris van politie, ter voorkoming van
ongelukken, gemeend heeft zijn vergun
ning te moeien weigeren.
Ook de Dampoort en omgeving en
de Dampoortsingcl zullen, evenals de
Veersche weg, den 5en Mei versierd wor
den Commissies daarvoor hebben zich
reeds gevormd en met het versieren is
al een aanvang gemaakt.
Op de Lange Burg C 89 bij den heer
J A. Bliek, filiaalhouder van de „Velo-
waschmachine", heeft zich gedurende de
fecstweek de heer G. van Leer, graveur,
gevestigd, werkzaam aan de N V. glas
fabriek Leerdam, voorh Jeeket, Mijns-
sen en Co aldaar, om de feestgangers
alhier in de gelegenheid le stellen,
zich van een aardig souvenir te voorzien
van het onafhankelijkheidsfeest.
Hedenmorgen reeds waren wij in de
gelegenheid den heer Van Leer aan het
werk te zien. En daarbij heeft zich de
overtuiging bij ons gevestigd, dal hij een
waar kunstenaar in zijn vak is. Op oen
eenvoudig glas weet hij de sierlijkste
figuren le graveeren Desgewensehl kan
men er zijn naam op laten zetten, zoowel
in sierlijke kunslletlers als in den vorm
van zijn handleekening. Dit alles ge
schiedt met metalen schijven, van ver
schillende grootten, naar gelang de figu
ren meer of minder fijn zijn. Zoo'n schijf
wentelt om een as, die in draaiende be
weging wordt gebracht met den voet.
De graveur heeft aldus beide handen
beschikbaar, om vrij met het glas te ma
noeuvreeren. Een ieder, die er belang in
stelt ga eerst een kijkje nemen en we
twijfelen niet of de lieer Van Leer zal
zich niet over zijn bezoek aan Middel
burg beklagen. Voor verdere bijzonder
heden verwijzen we naar een advertentie
in ons blad van morgen (Vrijdag).
Mej. C. C. Delzenne, thans lijde
lijke ambtenares aan de Rijksverzeke
ringsbank te Amsterdam, is geslaagd voor
klerk dierzelfdc bank.
Uit Vüssingen
Hedenavond zal ter gelegenheid der
jaardag van Prinses Juliana op het Eiland
en in het Bellamypark te Vüssingen
een concert gegeven worden
Men meldt ons uil Antwerpen:
Zooals bekend, bestaat er in België
een pensioenkas ten behoeve van we
duwen en weezen van loodsen en andere
lagere bedienden van 't zeewezen, zooals
matrozen, stokers der Rijksvaartuigen,
enz. Tol hiertoe werd die kas uitsluitend
beheerd door hoofdambtenaren der Ma
rine, doch thans is bepaald, dat ook de
beambten, die aan voornoemde kas bij
dragen, in den beheerraad zullen verte
genwoordigd worden en wel door een
loods en een lid van het machineperso-
neel. Ook schijnt er in beginsel beslo
ten, de statuten dier instelling le herzien-
Zoo uit een onderzoek, waarmede reeds
een aanvang is gemaald, mocht blijken,
dal de financieele toestand der kas zulks
gedoogt, dan is het niet onwaarschijnlijk,
dat het pensioen der weduwen, vastge
steld naar den ouden loonrooster, in
overeenstemming wordt gebracht met
den nieuwen maatstaf. Vroeger, zooals
men weet, werd het pensioen der nagela
len betrekkingen van een loods berekend
naar een inkomen van 2500 frsthans
op 1000 frank meer
Uit Z u i d-B e ve 1 a n d.
De SI Crt van heden 'bijv. 720) be
vat een wijziging in de statuten van de
Zondagsschoolvereeniging „Samuël te
'sHeer Hendrikskinderen
In kie Woensdag te Wolfertsdijk
gehouden vergadering van Afgevaardig-
digden van liet Waterschap van de uit
watering door de sluis aan den Ooster-
landpolder werd de rekening over hel
dienstjaar 1913'14 betreffende het Al
gemeen beheer voor de af- en uitwate
ring vastgesteld in ontvang op f 2535.68
en in uitg«iaf op f 1084.65 en de begroo
ting van het dienstjaar 1914/15 in ont
vang en uitgaaf op f 3000.775 met een
post onvoorzien ad f 829.525. waardoor
een heffing van f 1.25 per H. A dijk-
geschot, zijnde oen gelijk bedrag als in
het voorafgegane dienstjaar noodzake
lijk is.
De rekening over 1913 '11 betreffende
de kaai en haven beliep iu ontvang
f 3075.586 en in uitgaaf f 1632 73, de
begrooting bedraagt in ontvang en uit
gaaf f 2142 85s met een post onvoorzien
ad f 243.95s; het te innen bedrag der
havengelden werd begroot op f 700
Ter waardeering van den arbeid van
den ontvanger-griffier, die gister voor
de vijf en twintigste maal de begrooting
hielp behandelen, besloten afgevaardig
den zijn salaris van f 100 te brengen
op f 150.
In de Woensdagnamiddag gehouden
raadsvergadering van Kruiningen.
waarin de hoeren De Groof, C. Dek en L
Nieuwenhuijze afwezig waren, werd het
collier van den II O vastgesteld op een
bedrag van f 10.139.591/2, hel cohier van
de hondenbelasting fmet 107 aanslagen tot
een bedrag van f 334
Door de gascommissic te Krabbeudijke
werd concessie aangevraagd tot het le
veren van gas aan de bewoners van den
Oosldijk, behoorende tot de gemeente
Kruin ingen.
Een verzoek van de commissie Spoor
wegmaatschappij op Zuid-Beveland
niet tijdig genoeg ingekomen om in deze
vergadering le worden behandeld
Volgens de gehouden aanbesteding van
stratenaanleg le Kruiningen en Hans-
weert en den bouw van een gemeente
huis werd door den Raad besloten het
eerste werk te gunnen aan den heer J
Knuist le St. Maartensdijk voor f 5300
en f 8730 en den bouw van liet Gemeen
tehuis aan A. Wabeke le Krabbcndijke
voor f 15.900.
Mei hel bestuur der Zondagsschool
vereeniging zal getracht worden een over
eenkomst aan te gaan, ten einde gedu
rende den bouw van hel gemeentehuis
die lokaliteit ten deele te gebruiken voor
vergaderingen en secretaris.
Uit Schouwe n-D u i v e I a n d.
In de Woensdagmiddag gehouden ver
gadering van den gemeenteraad le Z i c-
rikzec werden aangenomen de voor
stellen van B. en W lot voorloopige
vaststelling van pensioensgrondslagen
voor gemeente-ambtenaren en om le ver
pachten aan P A de Koning Az. te Brui-
nisse een perceel voor mosselculluur-
en vissclierij Ier breedte van 200 Meter
f 50 per jaar. De rekening van
den Straatweg Zierikzce—Brouwershaven
werd in banden gesteld eener commissie.
Daarna is het kohier van den Hoof-
delijken Omslag in geheime zitting be
handeld.
Uit Zeeuwseh-Vlaandcrcn W. D.
Bij koninklijk besluit van 20 April
1911, no. 55, is, met gegrondverklnring
van het door hel bestuur van den A a r-
dcnburgschen Havenpolder ingesteld
beroep, vernietigd het besluit van heeren
Gedeputeerde Staten van Zeeland, 12 De
cember 1913, no. 165, waarbij ten on
rechte werd vernietigd het besluit van
de vergadering van stemhebbende inge
landen van voornoemden polder, 16 Juli
1913, tot het heffen van een verschillend
geschot over al de schotbare gronden
van den polder, zulks in verband met
de beoogde dijksdoorgraving en het ge
bruik maken van een daarnaast Iiggcndcn
grintweg van den polder Bewesten ter
Eede henoorden St. Pietersdijk.
De heer Ph. J. van Dishoorn te
Axel heeft, naar men aan de N R Ct.
meldt, vergunning gewaagd tot het leg
gen van spoorstaven tot den aanleg van
een tramlijn van den provincialen straat
weg Schoondijlce—IJzendijkc naar de ge
meente W a t e r 1 a n d k e r k j e.
Bij het sluisje te Sluis waar twee
wegen samenkomen, steigerde gisteren
het paard, bereden door W. bij het nade
ren van de stoomtram. Het deinsde daar-
op achteruil en iedereen dacht, dat voor
paard en man hun laatste uur geslagen
was. Gelukkig ontstonden slechts eenige
bloedende wonden, daar door hel moe«Ijg
ingrijpen van don machinist Musson de
tram plotseling stil stond
In de Woensdag gehouden raads
vergadering te Sluis, waarbij de heer
De Bruijne afwezig was, werd, nadat het
nieuw gekozen lid Aernoudts geïnstal
leerd was, de heer J. W Metz met al
gemeene stemmen tot wethouder be
noemd 1
Besloten werd o. a. den Wilhelmina-
boom te verplaatsen en een monumentale
pomp, begroot op f 600, op het Markt
plein ta zetten
De persoon op wien het 25 April
door ons uit Biervliet vermeld be-
icht betrekking had, deelt ons mee, dat
daarin ten onrechte is beweerd, dal hij
de aangeboden woning van het gemeente
bestuur geweigerd heeft Hij zou de be
schikbaar gestelde woning'betrokken heb
ben, als hij niet tot overeenstemming was
gekomen met een familie-lid
Besmettelijke z ie kien.
Iu de week van 22 tol en met 2S
April kwamen uit Zeeland ter kennis
van don Centralen gezondheidsraad 1 ge
val van roodvonk te Middelburg en te
Wolfaarlsdijk.
RECHTZAKEN.
Arrond -Rechtbank te
Middelburg
Door den Kantonrechter alhier zijn
heden veroordeeld wegens overtreding
der loterij wet de hoofdagent van de Tijd
geest tot 14 dagen principale hechtenis;
3 agenten te Vlissingen lot f 500 boete
of 14 dagen hechtenis Eén agent is vrij
gesproken
Nog heden is door alle veroordeelden
hooger beroep aangeteekend.
POST EN TELEGR APIIIE.
De besteller W J. Veldman te
VI i s s i n g c n is met ingang v«an 1 Mei
als leerling adsistent geplaatst op hef
postkantoor te Groningen.
