BINNENLAND. Dit de StaatsGonrant. FEUILLETON. w Kerknieuws. - Kunst an WelnnscbappenJ Landbouw. Leger en Vloot- Dinsdag 24 Feïr. 1914, no. 46. Bij kon. besluit: is dc gen-maj. v. h. leger iu Ned - Indië K. van der Maaien, op verzoek, met 3 Maart, wegens volbrachten dienst tijd o. o., niet behoud van aanspraak op pensioen en onder dankbetuiging voor de langdurige- diensten door lipm aan den lande bewezen; is benoemd tot rechter in de arr- rechtb. te 's-Hage, nir. E. Jellinghaus, thans te Amsterdam; is benoemd tol sub.-off. v. jusl. bij de nrr.-reclitb. te Amsterdam, mr. O .1. Cluyscnaer, gewezen auditeur-militair in liet vijfde militaire arrondissement te Leeuwarden is de kapitein der mariniers V. F. M. I.Tsscl de Schepper benoemd tol ridder en de kapitein ter zee M. II E. Saclise lot officier in de orde van Oranje- Nassau, met de zwaarden. mensch. Het besef daarvan kwam het eerst op bij het Germnansclie ras, dat eeuwen had gezucht onder het juk-van Rome, eerst door wapengeweld, later door de macht van den godsdienst, Langzaam maar zeker groeit de macht ran het katholicisme, dal makkelijker zijn machtsfeer vergroot onder het par lementaire stelsel dan onder liet abso lutisme, le meer daar die macht tegen woordig zoo goed georganiseerd is. De katholieke kerk heeft een gelieele organisatie om de publieke opinie le be- hecrsclien en invloed uil le oefenen op de liberale pers. Zij kan dit doen om dat ff.ij over machtige hulpmiddelen be schikt, niet name geld. Ten slotte moet het de volkswil zijn, die zich verzet tegen dien groeienden invloed van Rome. Spr. wees nog op de kloosters, die do kerk exploiteert om haar invloed te vestigen. Spr. eindigde met een krachtige op wekking om samen te werken ter ver hindering, dat het eene deel van de maatschappij op hel andere parasiteert. HOE KOMT NEDERLAND ONDER DE PLAK VAN KO.ME? Gisteravond hield de heer Jos. van Veen in het Schuttershof een lezing over bovenstaand onderwerp. De heer De Lange, voorzitter van de soeialisten-verecniging „Middelburg", wees er ,op hoe de kerk de vooruitgang der maatschappij belemmert en dal men daar om den heer Van Veen had uitgenoodigd om een rede te houden over bovenge noemd onderwerp. De heer Van Veen vestigde er de aan dacht op hoe z. i. de katholieke kerk een invloed krijgt op staalkundig gebied, die gevaarlijk kan worden. Tol goed begrip van de zaak dienen wc er eens aan te denken, dat tot voor korten tijd liet ge schiedenisonderwijs zich le veel concen treerde om de staalkundige verhoudin gen, doch le weinig werd gelet op de cultuurhistorie. De beschaving van het eene volk oefent een niet weg le cijferen invloed .uit op die van liet andere en die invloed is veel belangrijker dan die door de onderlinge staalkundige verhou dingen uitgeoefend. Het onderwijs is één dier zaken, die zeer medewerken tol de verheffing van een volk en daardoor kan de eene natie veel macht krijgen over de andere (b v. door liet verschaffen van leerkrachten en leermiddelen), maar naast het onder wijs treedt zeker op den voorgrond de godsdienst. Geen enkele godsdienst is in staat om zoo allen invloed lot zich te trekken als de katholieke. Die invloed die oorspronkelijk berustte bij liet Romein- sche keizerrijk, is ten slotte door liet hoofd der eerste christelijke kerk, den paus le Rome, die aldaar in zeer groot aanzien stond, handig lot zich getrokken. En de katholieke kerk heeft ten atlen tijde op zeer geniale wijze partij weten te trekken van de eigenaardigheden der ver schillende volken, die zij onder haar heerschappij heeft welen te brengen. Al les overgoot zij met een Roomsch vernis. Spr. lichtte dit met «enige staaltjes toe, waarhij hij voornamelijk er den nadruk op legde hoe de kerk speculeert op de zinnelijkheid der menschcn. Een geweldige macht in de katholieke kerk is de voorgeschreven moraal, waar door alle groote geesten van te voren reeds veroordeeld zijn. Eerst met de op komst van het Protestantisme ontwaakte het ware godsdienstige leven, dat in den grond zetelt in het geweien van den MIJN TWEEDE REIS NAAR JAPAN. Naar het Engelsch. 34). Nankow, China, Maart 1912. Male in lal de onbegrensde ellende, is niets zoo ellendig als ik. De tijding van Jacks hopelooze ziekte heeft mijn hart verwoest als de woestijnwind die alle leven vernietigt. Gisteravond lieb ik in Peking het tele gram ontvangen. Jack heeft typhus, de (crisis van de ziekte nadert. Ik lieb hel bericht gelezen en herlezen en ik trachtte lusschen de regels door een flauwe sche mering- van lioop te vinden, maar ik kon geen troost putten uit de weinige woor den dan het feit dat Jack nog in leven is. Ik ben op weg naar het eindpunt van den spoorweg van waar liet bericht werd afgezonden. Ik kwam tot liier met den trein en vond dat alle geregeld verkeer stilstond op bevel van de regeering. De lijn zou noodig kunnen zijn voor het ont snappen der Keizerlijke familie uit Pe- Een zekere Ibrahim Ililmi hei is be gonnen, bij afleveringen een vertaling van den Koran in het Turksch uit to geven. Dit is de eerste maal, dat het hei lige boek van den Islam (spreek uit Islaam met den klem op de tweede let tergreep) rechtstreeks onder het bereik van het Turkschc volk in zijn eigen taal wordt gebratht. Tol (nu loc werd (le over zetting van den Koran in den door het volk gesproken tongval als een godsdiens tige buitensporigheid beschouwd. De bij zonder vrome getrouwen, welke men „ha- fis" noemt en die de spreuken van hel heiig boek uit hel hoofd kennen, begrij pen van den inhoud dikwijls even weinig, aldus leert ons de „Temps", als de geloo- vigc katholieken, die de psalmen en de gebeden in het Latijn opzeggen De vertaling van Ibrahim Hilmi hei is volgens liet zeggen van deskundigen, duidelijk voor ieder. Tot lieden verwekte deze onderneming geen enkel protest. Ned. Ilerv. Kerk. Beroepen te Diemen E. Warmolst le Nun speet; le Usquert Wagenaar te Markelo. Bedankt voor Nieuw-Dordrccht F. Coolsma le Schoonoord; voor Rotterdam A. C. E. den Hertog te Alhlasserdam. Aangenomen naar Benningbroek W. van Dooren te Roosendaal Geref. Kerken. Beroepen te 's-Gravcmoer II. Lan- ning te Baarland. Bedankt voor Aaglckerke G. van Reenen to Ophousden. Onze Parijschc medewevkev heeft meer dan eens /met de stukken in de hand de misdadige roekeloosheid aan de kaak gesleld, waarmee de jurys in Frankrijk de in een oogenblik van hartstochtelijke opwinding begane misdaden plegen te croordeclen. Naar men weet, beroept de schuldige zich daarbij in den regel als verontschuldiging op hel feil, dat liij „rood zag." De „Temps" komt nu met het niet geheel gewenschle bericht dal de welen- schap dit verschijnsel erkent. „Erylhrop- sie" noemt ze het. Het doel zich voor in woede of ten ge volge vah een erge vermoeidheid, bij een plotseling ontwaken in den nacht en den overgang van sterk licht in een schemer toestand. De oorzaak der crythropsie is onbekend. - We maakten gewag van Isadora Duncan's plan, een nieuwe dansschool te stichten in <le nabijheid van Parijs. Dit voornemen is verwezenlijkt- de school is te Meudon geopend. De kunstenares deelt mee, dat zij 50 kinderen, voor de lielfl knapen en meisjes, als leerlingen zoekt. king, indien het paleis door de oproer lingen wordt bedreigd. Er was bevel gegeven dat geen enkele vreemdeling het afgezette gedeelte der gezantschapsgebouwen mocht verlaten. Ik kocht mijn huisjongen om en hij bracht mij door zijstraatjes en afgelegen steeg jes naai* een buitenslation. Ik moot dc rest van den afstand per karretje afleg gen wanneer de weg berijdbaar is en an ders op een kameel of een ezel. Niets schijnt op 't oogenblik mogelijk. Alles wat men aanschouwt ziet er uit of het al eeuwen dood geweest is en de men- schen, die rondloopen, zijn vergeten te begraven. Ik brand van ongeduld om weg te ko men, maar inoch geld noch bedreigingen kunnen de koelies tot meer spoed aan drijven, langzaam tuigen zij de ezels en dc kameelen. Een kring van beenige mannen, vrou wen en kinderen heeft zich om mij heen gevormd; zij staren mij aan met strakke oogen, lol ik het gevoel heb vol kijkgaten te zitten. Dis is geen leven, want jeugd, noch vreugde, noch verdriet hebben zich hier ooit vertoond. De minste emotie zou hier in de geboorte sterven. Mis schien is het zoo beter voor hen. Maar dan, maar dan o Matei hebben ze nooit geweten wat liefde is. Hoe waar is het toch dat één groot kinderen van ongeveer acht jaar, die ze wil ontwikkelen tot op hun 21ste. Tevens wordt opgemerkt, dat de jonge lieden later leden van een gezelschap worden, dat zich het doen herleven van het antieke koor in het drama (zang en dans) ten doel stelt. - Nadat Pietro Mascagni onlangs met zijn opera „Parisina" succes heeft ge oogst, is hij volgens de „Köln. Zlg." al weer aan twee nieuwe werken bezig Voor het eene leverde d'Annunz.io hem in den Kinderkruistocht een tragische stof, terwijl een zekere Forzauo den tekst van het andere, „Faidawraak) schreef. Dit laatste behandelt een mid- dcleeuwsclie weddenschap over den trouw der vrouwen, waarbij dc heer des huizes den man, die hem als zoodanig hij zijn vrouw tracht le verdringen, ver moordt. Tevens zij gemeld, dat de toondichter van „Tiefland", Eugen d'Albert, een li bretto op muziek zet, dat Richard Balka naar Lilienfein's „Slier van Olivera", een drama uit den .tijd van Napoleon, vervaar digde. Natuurkundig Gezelschap. Maandagavond hield dr C. Sellouts van de Bilt in het Natuurkundig Gezelschap alliier een lezing over „Bovenlucht- waarnemingen". Spreker wensclite zich le bepalen lol dc waal-nemingen, die door middel van ballons geschieden en dus de meteorolo gische vliegers onbesproken te laten Men onderscheidt tie bemande en de onbemande ballons en dc laatste, die van rcgistreer-inslrumenten zijn voorzien, in kabelballons en peilballons. Eindelijk heeft men nog de ldeino, met waterstof gevulae, loodsballons, die dienen om de bovenluchlslroomingen waai* le nemen. In dc eerste plaats werden door spre ker dankbaar de van onverschrokken vast houdendheid getuigende pogingen van de pioniers van hel wetenschappelijk boven- luchlondcrzoek gememoreerd. Een fout van hen was het echter, dat men toen te veel le gelijk wou Waarne men temperatuur, vochtigheidstoestand, samenstelling der lucht, straling, polari- satietoesland van liet door de wolkon te ruggekaatste licht enz de Engelschman Glaisber ging dan ook met een ruime mand, voorzien van oene menigte instru menten de lucht in. Maar op deze wijze werd aan de betrouwbaarheid afbreuk gedaan. De Duitschcr Asmann heefl be langrijke verbeteringen aangebracht. Van hem is de aspiratiepsychrometer in ge bruik bij alle ballonvaarten, waal-mee te gelijk tempera tuur en vochtigheidstoe stand worden bepaald.Door beperking van onderzoek won de betrouwbaarheid ,-aarbij tevens de waarde werd vergroot door over de geheele aarde gelijktijdige waarnemingen, bijv. op elke eerste Don derdag van de maand, te verrichten Bij het stijgen van de bemande ballon moet deze van onderen open zijn, ten einde gas tc kunnen laten ontsnappen bij het komen in ijlere luchtlagen. De stijgkraclit wordt voorgesteld door- ge wicht verplaatste lucht (I) gewicht gas (II) - gewicht van de ballon met zijn inhoud. Zoolang deze waarde positief is blijft de ballon stijgen. Daar er echter gas verloren gaat en I en II steeds even redig toe- of afnemen, zal de waarde van ido stijgkraclit gestadig afnemen en eindelijk n u I worden. Dan is de laag bereikt, waarin de ballon kan zweven Daar deze laag echter met een zekere snelheid bereikt wordt, stijgt hij er bo ven en nu wordt de waarde van de slijg- lcracht n e g a t i e f, m a. w. er komt een daalkracht die dan echter dezelfde waar de blijft behouden, aangezien nu niet het verloren gas weer wordt aangevuld, maar het verschil I en II constant blijft Het merkwaardige hierbij is' dus, dat een ballon langzaam ->tijgt, maar na het be reiken van zijn hoogste punt onherroe pelijk met loenemenae snelheid daalt. Dan moet liet uitwerpen van ballast be ginnen, als men de daling wil verhin deren De groote beteekenis van de schcur- verdrict alle kleine verdrietelijkheden op den achtergrond dringt en ook de vreug de van jaren! Hoe onbeduidend zijn prachtige diners, dejeuners en tea's, se dert dit vreeselijke mij dreigt. Welk een leedere bloem is het geluk dat ik zoo ze ker dacht te bezitten' Maar wat doel het er toe? Wat doet het er zelfs toe, dat de lijding mij gezonden werd door de En- gelsche vrouwWat doet al het andere er toe, behalve dat Jack ziek is en ik tot hem moet gaan, ofschoon mijn lichaam is geradbraakt door de vermoeienis der reis. Aan het eind van den slechten weg wacht mij liefde en leven. Over al die ellende heen slrek ik mijn armen naar je uil Mate, schenk mij moed om le dragen wat mij wacht, en je liefde, die je mij nooit liebt onthouden in donkere uren Kalgan. Er zijn zulke vreemde, ongelooflijke dingen gebeurd. Na twintig mijlen ondragelijk heen en weer schudden op den rug van een kal- meel viel mijn afgebeuld lichaam einde lijk neder op de laatste stopplaats, en dat was hier. Er was geen hotel. Maar die brave Euvopeesche jongelui die hier wo nen als agenten van een groote tabaks firma, namen mij op in hun kleine wo- ning Zij hebben mij verzorgd en goed gedaan zooals alleen zij zouden kunnen baan en het sleeptouw van 100 M. bij bet dalen werd door spreker duidelijk gemaakt. Bij de wolkcnpholographiën trof dc aftcekening van de groote rivieren daar in, die voor den zich boven de wolken bevindenden ballonvaarder een middel tol orienteering kan zijn. Bij nachlvaarten kan men gemakkelij ker op een zelfde niveau blijven aange zien de straling dan geen invloed heeft. Onder de verhalen, die spreker van zijne ballontochlen deed, was zeer in teressant do nachtelijke vaart van Zeist naar Lubeclc in 7 uren Niet minder belangrijk echter de waarneming, die hij heeft kunnen verrichten op de be weging van ijsnaaldjes en -plaatjes, waarbij gebleken Is, dat deze zich niet bewegen zooals in Vele leerboeken staat, in de richting van geringsten weerstand maar in die van den grootslen luchlwecr- sland. De onbemande ballons hebben als regislreerinslrumenl de baro- thcrino- hygro- ancinograaf, die den luchtdruk, de temperatuur, den vochliglieidslocf- stand en de windkracht registreert Op hel eigenaardige gedrag van de tempe- ratuurkrommc, die na eene geleidelijke daling lol op zekere hoogte oene stijging aanwijst, werd door spreker gewezen en opgemerkt, dal dit algemeen wordt waar genomen. Van groot belang zijn de waarnemingen die met deze ballons door dr van Bern- melon in Batavia geschieden. Zij stijgen lot 30 K M. hoogte. De stations te Lindenberg, Friedrichs- hafen (aan de Bodensce), bij Hamburg en liet Nedorlandsche te Soeslerberg werden op lantaarnplaatjes aan de aan wezigen vertoond. In Lindenberg worden driemaal per dag vliegers opgelaten en Ion dienste an nachtelijke ballontochlen lichtseinen gegeven Ook is men daar begonnen mei hel oplaten van onbemande vliegtoestel len met regislreerinslrumenten Bij Friedrichshafen geschieden de op stijgingen der ballons van uil een boot, waarmee men de wind dood loopt Merkwaardig is hel nog, dat men de vliegeniers heefl kunnen overtuigen, dat hel in hun eigen belang is pm tcmpcra!- tuurwaarncmingen le doen met hel oog op de wetenschap of ze kans loopen buitelingen te maken. Dit hangt namej- lijk samen met de vraag of de tcmpcrar tuur verdeeling in de lucht zoodanig is, dal lucht, van beneden in hoogere lucht lagen komende, daar eene neiging lol da len of lol stijgen zal hebben De Loodsballons, die geen instrumenten bevatten, worden met een theodoliet ge volgd en him haan door middel van een, door spreker uilgevonden projectieappa- raal puntsgewijze uitgeteekend In Balaria is door middel van deze hal lons op 25 h 27 K.M. hoogte een Oosf- lelijke hichtslrooming van 30 M snel heid geconstateerd, die, daar ze ook bij de Kr&kalau-uitbarsting was waargeno men, de Krakatauwind wordt genoemd. De aanwezigen loonden zich dankbaar voor het genoleiic Het is spreker dan ook wel gelukt met zijn boeiende voor dracht het gehoor van hel belang van dc waarnemingen in hoogere luchtlagen le overtuigen c Vereeniging hel Nederlandsch K a n k e r i n s t l u u l. Omlrenl de pogingen voor oprichting van een instelling voor bestudccring en genezing van kanker, in den geest van hel Heidelberger Snmarilerhaus, wordt thans medegedeeld, dal de vcreenigïng „Het Nederlandsch Kankcrinslituut' de zer dagen op haar statuten de koninklijke goedkeuring heeft verkregen De vcrceni- ging is gevesligd le Amsterdam, waar het gebouw zal worden gesticht Van alle kanten wordt medewerking verkregen, zoodat thans reeds dertien comité's in verschillende oorden des lands ziju ge vormd, die hun steun aan het bestuur hebben toegezegd Als voorzitter der vcr- eeniging fungeert thans prof dr J Rot gans, als secretaris prof W M. de Vries, beiden te Amsterdam Door de afdeeling Vlissingen van den Bond van Ned Onderwijzers is naar aanleiding van het prae-advies van Burg. en Wctli. op haar adres, inhour dende verzoek om over te gaan tot het vaststellen van een maximum aantal leer lingen per klasse, weder een adres aan den raad gericht, daar zij van oordeel is, dat de maatregelen, door B. en W. voorgesteld, niet voldoende zullen zijn, om, wat liet aantal leerlingen per klas se betreft, te komen lol den toestand, die in hel belang van het onderwijs het meest gewenscht mag worden geacht. Nogmaals verzoekt zij don raad over te gaan tol het vaststellen van een maxi mum aanlal leerlingen per klasse. De gronden waarop zij dit verzoek steunt, zijn nader omschreven in een uit voerige memorie van toelichting Adressante vreest, dat door de voorge stelde regeling nieuwe schoolgeldhef fing en daardoor verschuiving van leer lingen van een vermindering van het aantal leerlingen voor de scholen A B. en F slechts weinig sprake zal zijn Vol gens de bestaande heffing moeten kinde ren van ouders die of niet, of lot in de 5e kl. H. O zijn aangeslagen, school gaan op A, B of F. Bij de nieuwe regeling blijft dat. Wel nu hot laagste schoolgeld voor school D f 6, maar als regel zullen de ouders niet meer schoolgeld betalen, dan zij volgens de verordening verplicht zijn. Bovendien is het leerplan van school D ongeveer gelijk aan dat van A. B en F Waar die verschuiving dus niet te ver wachten is, zal opheffing van hulpklas- scn ook niet plaats kunnen hebben. Tegen de bewering van B. en W dal nimmer uitgemaakt is welke de maximale, grenzen zijn van het aantal leerlingen eener schoolklasse, memoreert adressan te een aantal aanhalingen van bekende paedagogen. Bovendien is aan het bezwaar van B en W dat men plotseling voor het feit kan komen, dat er een leerling over is, tegemoet le komen door rekening te hou den met het aanlal zittcnblijvers Ten slotte wordt verwezen naar de uitspraak van de Commissie van Toezicht op het lager onderwijs, die in haar jaar verslag over 1911 aldus haar mecning formuleerde ,Er dient principieel le worden uitge maakt, bij hoeveel leerlingen, ongerekend het schoolgeld, een klasse behoort le worden gesplitst en naar dat eenmaal vastgestelde principe dient steeds te wor den gehandeld Door de vergadering van leden van de verceniging „de Ambachtsschool voor Oostburg cn Omstreken", j.l. Vrijdag te Oostburg gehouden, zijn tot bestuurs leden ter voorziening iu twee vacatures gekozen dc hecrcn J E. Boogaard, bur gemeester van Sluis, en 1/ Erasmus, burgemeester van Cadzand. Een vroegere benoeming was door den heer K Reep maker te Aardenburg niet aangenomen, terwijl een vacature ontstaan was door hol overlijden van den heer J G. Stern le Sluis doen die hun moeders niet hebben ver geten. Op dien vreeselijkeu avond van mijn komst, vertelden ze mij, terwijl zij mij noodzaakten iets le gebruiken, dat Jack zicli bij hen had opgehouden op weg naar dc woestijn waar hij zijn werk voor dc Regeering moest voltooien. Hij zou pen gedeelte van den weg afleggen met de Engelschc vrouw, die met haar kameelen en haar gidsen naai* den Siberischen spoorweg werd gebracht Later hadden zij gehoord dat de geheele karavaan was teruggekeerd Na verloop van vier dagen was Jack ziek geworden Het eeni- ge toevluchtsoord was een oud kloos ter, ongeveer een mijl van hel dorp Daar had men hem heengebracht Mijn gastheeren openden een venster en wezen naar een licht, ver weg, hoog in de" lucht. Het was als hol flikkeren van een lucifer in een groolon, donkeren kelder Zij vertelden mij wonderbare din gen van de vertrekken in hel klooster, uitgehouwen in den sleenachtigen berg wand en van den dwergpriester die het bewaakte Zonder blikken of blozen logen ze mij voor, dat iemand Jack's ziekte malaria genoemd had. Misschien was het niets dan gevatte koude, of slechte spijsver tering En al dien tijd wisten zij zeer goed. dat Jack heel weinig kans had den Na een lezing door den heer J M Slegl uit Goes, die bijgewoond werd door een 50-lal belangstellenden, leden en mei leden van de V P Nis door de afdee ling Oost burg dier vereeniging beslo ten tol oprichting van een oierveiling; een 25 kippenhouders zeiden reeds hun medewerking toe. Bij de inrichtingen van onderwijs dei- Kon. Marine zijn thans, naar de N R C meldt, de volgende aantallen leerlingen in opleiding Kon. Instituut te Willemsoord 79 adel borsten der 2e klasse, ran wie 27 in de nacht door te komen De vrouwelijke doctor had hem prach tig verpleegd, en liet niemand anders toe De dwergpriester bezorgde haar wat zij noodig liad. Haar laatste bericht voor dien dag was geweest, dat de crisis spoedig voorbij zou zijn Alles hing er vanaf of hij slapen kon Zelfs nu wordt mijn keel diclitgesnoerd als ik er aan denk hoe die goede jonr gons hun best deden mij afleiding tc geven totdat mijn krachten hersteld zou den zijn Zij vulden een ouden deksloel met bont cn badmantels cn legden mij cr op, zij beloofden mij zoodra ik was uit gerust er iets op te bedenken om mij naar het klooster te brengen Maar ik moest mij niet ongerust maken En toen zorgden zij er wel voor dat ik geen lijd had tot denken Ieder vertelde mij op zijn beurt merkwaardige dingen uit het leven in dal woeste land De ccnekwain met een heel nest jonge honden aan. en verzocht mij in ernst een naam voor ieder hondje te bedenken. De twee pony's werden uit den stal gehaald en moesten voor de deur de kunsten doen die zij kenden bij het flauwe licht van een lantaarn. (W.ordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1914 | | pagina 5