MIDDELBF
COBRA IT.
nr. *7
18V Jaaroaq.
1914
Vrijdag
13 Februari.
Plaatselijke keuze.
UI! Stad sa Pmiacie.
Deze coarant verschijnt dagelijks, met aitzoiideriag van Zoo- *b Feestdagen.
?.t per kwartaal, zoowel voor Middelburg als vooralle plaatsen in Nederland franco pp. 1.26.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
AdvertentitSn bij abonnement op voordeoJige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentilfn voor het eerstvolgende nummer moatea dos middags vóór óón uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertenliön A '20 chdI per regei J5y ;ibonnem«ut veel Jager. Geboorte-, dood- en
alle andere itunilieberiobten en Daukba'.uigingen van 17 regels f 1.S0: elke regei meet
20 cent. Reclames 10 cent per regel Groote letters naar de plaats, die zij innomeo.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bureas
A. DE LA 9 AR Ae„ M. Z. Voor bars wal *66, Amsterdam.
'£>jj dit nummer behoort een Bijvoegsel.
"Wat precies willen de voorstanders van
de nu zoo ver om zich heen grijpende be
weging"
De vraag is niet overbodig
De zeer beknopte tekst van het adres
waarvoor handteekeningen worden ge
vraagd. iaat zooveel vragen open, dat
menige onderteek®naai' voor een moei
lijk geval zou staan, als hem uitleg word
gevraagd. En vele vragers zullen het
al ondervonden hebben dat de uitleg zeer
verschillend is.
De commissie voor dit petitionnement
heeft dat zelf zoo duidelijk ervaren, dat
ze het noodig geoordeeld heeft een „pro
gram" bestaande uit een gedetailleerde
toelichting, tc publiceeren. Wij zullen dat
stuk daarom als punt van uitgang nemen.
Wat daarin wordt aangegeven komt op
het volgende neer
Het land wordt verdeeld in slem
districten. die kunnen heslaan uit een ge
meente, een deel van een gemeente of
een samenvoeging van gemeenten. Wan
neer door tien percent der in zoo'n district
wonende mannelijke en vrouwelijke in
woner s van 23 jaar en ouder een stem
ming wordt gevraagd, wordt die door de
regeering uitgeschreven.
Die stemmingen, waaraan alle daar inge
schreven mannelijke en vrouwelijke inwo
ners boven 23 jaar mogen deelnemen, kun
nen loopen over den kleinhandel van a. al
coholhoudende dranken, b. gedistilleerde
dranken, c. gegiste dranken En zij betref
fen ook den verkoop in logementen en so
ciëteiten. Zij betreffen niet de bereiding,
het vervoer cn de bewerking van alcohol
houdende dranken.
Bij die stemming wordt een oordeel
uitgesproken, hetzij over vermindering,
hetzij over verbod van de verkoopplaat
sen.
ïs drie vierde der uitgebrachte stem
men vóór een vermindering of vóór een
verbod, dan wordt door de regeering
overeenkomstig den uitslag der stemming doende om er van overtuigd te worden
een beslissing genomen, tenzij bij die dat drank en nog eens drank een groot
regeering overwegende bezwaren daar- j deel van de beklaagden in de gevangenis
tegen mochten bestaan brengt. Het percentage doen we aan de
Zoo'n beslissing heeft een geldigheid I cijferaars cadeau. Zelfs een laag cijfer
van minstens 5 jaar. maar het is niet laag! zou voldoende
Voor de tengevolge eener dergelijke worden aangevuld door de gegevens te
stemming opgeheven „vergunningen" zal1 vilden in ieder uitvoerig rapport van
schadevergoeding worden gegeven voorarmbezoekers, in ieder gedetailleerd
die welke reeds voor 1 Mei 1904 heston-1 jaarverslag van ziekenhuizen en vooral
den; voor de „verloven" voor zoover zij vari krankzinnigen-gestichten. Het kwaad
dat de sluiting van de verkoopplaatsen
van alcoholhoudende dranken de matige
gebruikers beperkt in handelingen die
alleen hun eigen persoon betreffen.
Juist omdat een verbod van drank ver
koop niet onze handeling tegenover een
ander betreft, maai' onze eigen opvatting
van hetgeen wij zedelijk achten voor
ons zelf, juist daarom wijzen we als een
ongerechtvaardigde aanmatiging af de
motieven van die drankbestrijders, welke
het stelsel van plaatselijke keuze voor
staan als een inidael om door dwang van
een meerderheid voor een minderheid te
bepalen wat zedelijk is.
Wanneer dan ook de kwestie van
..plaatselijke keuze' alleen beheerscht
werd door een vraag van hel al of niet
zedelijke van het drankgebruik in 't al
gemeen, zou voor ons met dat vrijheids-
bezwaar de zaak geheel veroordeeld zijn.
Mei alle erkenning van de goede be
doelingen der geheelonthouders treft ons
de opdringerige wijze van verbreiding van
hun denkbeelden maar al te vaak als
een ongeoorloofde inmenging in de le
vensopvatting van anderen.
Maai' de zaak is daar niet mee uit,
en in de véélsoortige groep waaruit de
petitie voortkomt, zijn er velen die uit
gaan van een ander motief, nl van de
overweging dat het stelsel van plaatse
lijke keuze" dient te worden ingevoerd
louter omdat het 't beste middel is om
het alcoholkwaad uit de wereld te hel
pen En in dit opzicht zijn er ook naar
onze meaning zoo veel goede elementen
in, dat er wel ernstig mag worden over
wogen of de niet te loochenen be
zwaren zoo onverzetbaar en onverhelp-
baar zijn, dat ze de invoering onmogelijk
maken.
We zullen niet lang uitweiden over het
beslaan van de alcohol-ellende. We zul
len ook niet met cijfers aankomen. Het
gedebatteer over statistieken in andere
landen, waar men de toestanden maar
half kan beoordeelen .lokt ons weinig
aan
Het is ook niet noodig naar andere
landen te gaan. De bijwoning van een en
kele zitting van een rechtbank is vol-
voorstanders, want inderdaad is daal
de vruchtbare plek waai- uit altijd weer
nieuwe loten van ligt alcohol-kwaad zul
len opgroeien, hoeveel men er ook af
snijdt. Daar leeren de jonge mannen
het drinken, met het gevaar voor do
niet-standvastigen onder hen gewoonte-
drinkers te worden, cn daar hebben de
kwakken van wil de gelegenheid de ge
woonte te onderhouden Voor de ver
derfelijke kleine kroegjes waai- de werk
lui hun borreltje gvev de toonbank ne
men, zal wel niemand het pleit opnemen.
Maar waar is do grens9 Door dien open
baren jeneververkoop tc verminderen
of zelfs op te heffen tast men het kwaad
in zijn oorsprong $an
Bovendien heeft ten opzichte van die
openbare drankgelegeuheden, zooals we
reeds zeiden, de vrijheidsbeperking niet
zoo'n overwegend karakter
De beperking in dien zin best a a t
trouwens reeds!
Onze Drankwet maakt het ons nu reeds
onmogelijk ergens anders dan in inrich
tingen met „vergunning" een glas sterken
drank te krijgen, of in inrichtingen zon
der „verlof een glas bier. Het zou Idus
alleen een verschil van meer of minder
zijn, wanneer in éen gemeente het aantal
„vergunningen" of „verloven" tol de helft
of tot nul werd gebracht Ten opzichte
van de „verloven" dunkt hel ons echter
niet noodig.
Maar wat wèl een principieëel ver
schik met den bestaauden toestand maakt,
dat is de wijze waarop volgens
de adressanten tot die vermindering of
opheffing besloten zou worden.
Onze Drankwet maakt thans reeds
vermindering en zelfs algeheele verval
ling der vergunningen in een gemeente
mogelijk; de regeering kan dat beslissen,
op voorstel van den gemeenteraad en
na Ged. Staten '""gehoord te hebben.
Die regeling zou volgens de adressan
ten zóó worden, dat niet de gemeente
raad aan de regeering het voorstel doet,
maar de meerderheid van de meerder
jarige ingezetenen.
Daarover, en over nog enkele andere
punten in een volgend artikel.
Instonden bij het van kracht worden van
deze wetswijziging.
Zoo is het nu aangevraagde stelseL
een gedeeltelijke navolging, gedeelte
lijke wijziging ran wat in de Vereenig-
<Je Staten van N. A., in Canada, in
Noorwegen, in Australië reeds bestaat.
er, en het is finantieel en moreel
een nadeel, niet alleen voor bet individu,
maar voor de heele samenleving! We ge-
looven niet dat iemand dat kan tegen
spreken.
Zonder nu al dadelijk een antwoord
te geven op de vraag of 't door 't comité
voorgestane stelsel het meest practische
middel is, willen we wel nu reeds dade-
Bij de beoordeeling van de vraag of lijk als onze meening geven dat de om-
een dergelijk niet gering ongerief en de vang van de drankellende en de moeilijk-
zeker niet geringe vrijheidsbeperking van J heid om het kwaad te dooden, zeer ze-
matige gebruikers voldoende gerecht- ker een ingrijpenden maatregel rechtvaar-
vaardigd is, wordt in den regel van de digt, en dat een groot aantal matige
zijde der drankbestrijders wel wat erg gebruikers volkomen bereid zullen zijn
luchtig over die bezwaren heengestapt.zich een opoffering te getroosten indien
Ze vergeten gewoonlijk dat voor hen.
die geen alcohol gebruiken, een verbod
van verkoopplaatsen hoegenaamd geen
ongerief zou opleveren. Maar dat voor
iemand, die gewoon is in koffiehuizen of
sociëteit, of buitenherbergen een matig
daardoor werkelijk verkregen kan worden
dat de drankellende grootendeels ver
dwijnt.
Tenminste, wanneer men zich bepaalt,
zooals hel adres ook doet, tot de open
bare verkoopplaatsen, en het stelsel niet
gebruik van alcoholhoudende dranken te uitbreidt tot de bereiding, invoer enz.,
maken, omdat hij die smakelijker vindt wat in de praktijk zou neerkomen op be-
dan alcoliol-vrije, een verbod zeer ze-lemmering van het persoonlijk gebruik
ker een persoonlijk ongerief van niet- ook in huis.
geringe bcteekenis is. Het is zeker niet overbodig dit ver-
En als we liooren dat een bekwaam schil in 't licht te stellen. Wie uitgaat
man in de drankbcstrijderswereld alsvan hel begrip van 't niet-zedelijke van
mr. V. II Rutgers het vrijheids-bezwaar het drankgebruik, heeft ook de neiging
bostempelt „als een schoonschijnend ar
gument om een kwade zaak tc verdedi
gen", dan vragen we wat meer eerbied
voor een eerlijke overtuiging, voor de
door te gaan tot algeheel verbod over
het heele land van alle gebruik, thuis
evengoed als in koffiehuizen e. d.
Maar na hetgeen we hierboven schre-
verdediging van iets, dat ol zoo voor- ven over het recht op vaststelling door
zichtig moet behandeld worden, nl. deieder zelf van hetgeen hij als zedelijk be-
persoonlijke vrijheid. Wat vandaag voorschouwt, zou dat naar onze meening een
de drankkwestie geldt, kan morgen wor- i onduldbare houding zijn. Tegenover die
den overgebracht op een heel ander gc- voorstanders welke nu reeds openlijk
bied. I zeggen dat zij het stelsel van plaatselijke
Er wordt door de drankbestrijders bo- keuze slechts als een inleiding beschou-
.toogd, dat we onze vrijheid van handelen wen tot een algeheel verbod, zij dit uit-
reeds in tal van opzichten wettelijk zien drukkelljk in herinnering gebracht
beperkt, bijv. door ae sociale wetten.
Maar tegenover dat argument dient dan J Bepaalt men zich tot vermindering of
toch te worden opgemerkt dat die voor-verbod van dc openbare gelegenheden
schriften van veiligheidsmaatregelen, ver- tot verkoop van sterken drank dus
aekering, arbeidsduur, enz. alle betreffen niet van de „verloven" voor bier e. d.
onze handelingen tegenover anderen, en dan staan we aan de zijde van de
Uit Middelburg
In de Donderdagmiddag te 4 uur ge
houden algemeene vergadering van de
vereeniging ter bevordering van animale
koepokinenting te Middelburg in de
nrichling in de Eigenhaardstraat alhier
bracht de waarnemend secretaris, de
heer mr. H. Doornbos, het jaarverslag
uit.
Aan dit verslag ontleenen wij het vol
gende
In het verslag wordt een woord van
hulde gebracht aan den overleden voor
zitter den heel- H P. <len Bouwmeester
Het aantal donateurs bedraagt 5
Het rijk verleende f 1100 subsidie.
Het getai vacinaliën bedroeg 283
Er werden 15 kalveren onderzocht.
De rekening over 1913 sluit in ont
vang en uitgaaf op f 2412.29 met een
batig saldo van f 46 f.195.
Bij den aanvang der vergadering sprak
ook de voorzitter, de heer mr. G. J.
Sprengcr een waardeerend woord ter na
gedachtenis van den heer Den Bouwmee
ster.
Hét verslag van den secretaris werd
voor kennisgeving aangenomen.
De begrootiug werd vastgesteld. Er zal
f 1000 rijkssubsidie worden aangevraagd
De heer mr. G J Sprenger werd als
voorzitter herkozen, in de vacature-Den
Bouwmeester, werd gekozen de heer
mr H Doorenbos.
o
Uit V1 f s a i a R e n.
Naai' de VI. Crt. verneemt heeft zich tc
Vlissingen een comité gevormd, dat
zich ten doel stelt toezicht uit te oefe
nen op de bioscoop-filmen en het daar
heen te leiden, dat alleen goedgekeurde
filmen worden vertoond. De heer dr. P.
Merckens zal als voorzitter van het co
mité optreden
Met den Noord-Duitschen mailtrein is
te Vlissingen gisteravond aangeko
men H. K H. de Prinses Albert van
Slecswijk Holstein met gevolg.
Per aansluitende nachtboot werd de
reis naar Engeland voortgezet.
Het dubbelschroefstoomschip „Insulin-
dc" vertrekt heden middag naar de recde
waar de kompassen gesteld zullen wor
den, daarna vertrekt het naar Rotter
dam om daar in hel dok le worden op
genomen
o
Uit Walcheren.
In de dezer dagen gehouden vergade
ring van de aandeelhouders in de Weeg
brug te Nieuw- en St. Joosland
werd o m medegedeeld dat in 1913
2.664.858 K G. suikerbieten en 711 120
K. G. pulp gewogen is In 1912 wa
ren die cijfers respectievelijk 3.130.228
en 761 869 K G
Woensdagavond hield hel fanfaren-
korps „Oefening na den Arbeid' tc
Nieuw en SI Joosland in een der
schoollokalen de gewone jaarvergadering
Uit de mededeelingen bleek o m. dat
de ontvangsten over 1913 hebben bedra
gen 1 139.50 en de uitgaven f 190 61
zoodat er een nadeelig saldo is van
f 51.1l5.
- Als bestuursleden werden herkozen M.
Joosse en J. Spruit, terwijl in ;de vacature
van S. de Vos, gekozen werd Jan
Adriaanse
Besloten werd ook deel te nemen aan
een der festivals, die op 2en Pinksterdag
te Vlissingen' en le Kruiningen gehouden
worden. Een bepaalde keuzo zal later
plaats hebben
Na een rede in hel kerkgebouw le
Zoutelande door ds. Donner van
Breda, over Jesaja 38 16 laatste gedeelte
in verband met de Chr Krankzinnigen
verpleging in Zeeland, werd een afdee
ling opgericht met 28 leden, waaruit
later een bestuur zal worden gekozen
o
Uit Zuid-Be vela nd.
Dinsdagnacht zijn te Goc,s de kap
en de kussens van een auto, die bij de
„Prins van Oranje gereed stond om be
zoekers van den feestavond van den vrij
zinnigen bond huiswaarts te brengendoor
een mes bewerkt geworden in een oogen-
blik, toen dit voertuig aldaar onl>e\vaakt
was gelalen
De politie is met een en ander in ken
nis gesteld en zal trachten dader of da
ders van deze baldadigheid op te sporen.
In de gisteravond gehouden vergade
ring der afdeeling Kill and-B a th van
de vereeniging „Het Groene Kruis" bleek
uit het jaarverslag dat de afdeeling met
11 leden was vermeerderd. Verschillende
voorwerpen waren aangekocht Uit het
verslag van den penningm. bleek, dat ont
vangen was f 239.58 en uitgegeven werd
f 210 885, zoodat er een batig saldo is
van f 28 695
Tot bestuurslid werd gekozen de heer
J J Goeree in de plaats van den heer
M. Nieuwenhuijze, die naar Krabbendijke
is vertrokken.
Uit Noord-Beveland.
Door het Nulsdepartement Noord-
Be v c 1 a n d was op 11 dezer te W i s-
senkerke een volksvoordracht georga
niseerd, waarin de heer Van den Hamme,
ingenieur der firma Gebr. Polak te Vlis
singen een rede hield over „De electri-
citeit als bron van licht en kracht." De
beide zalen van het café de Kroon waren
dicht met toehoorders bezet, wel een
bewijs, dat het onderwerp der voordracht
in deze gemeente, waar de bouw eener
gasfabriek wordt overwogen, de algemee
ne belangstelling liad gewekt- Er waren
ook hoorders uit Camperland, Geersdijk
en Cortgene opgekomen
j Na door den Nutsvoorzilter te zijn1
ingeleid, gaf de spreker een be-1
knopt overzicht van de ontwikkeling der
toepassing van de eleclriciteit in 't dage-1
lijksch leven. Voor de pauze behandelde
hij het electrisch licht, na de pauze'
den electro-mo tor. Een batterij, die
een vijftal metaaldraadlampen schitteren
deed, stelde spreker tevens in staat het1
gesproken woord door de proeven te j
bevestigen In de pauze werden door
een sciopticon van nieuwe constructie
lichtbeelden geprojecteerd, die gedeelte
lijk op sprekers rede betrekking hadden,
gedeeltelijk bewezen dat portretten en
prentbriefkaarten in deze lantaarn dc ge
wone platen op glas konden vervangen.
Na afloop der voordracht werden door
enkele aanwezigen een paar vi-agcn ge
steld, die door spreker worden beant
woord
De voorzitter sloot de bijeenkomst met
een woord van dank aan den spreker
voor zijn leerrijke rede en een woord i
van hulde aan de firma, voor een der
farmanten vertegenwoordigd voor haar
belanglooze medewerking tot het moge- j
lijk maken van dezen succesvollen-avond I
Een Levendige nabetrachting hield nog
ruim een uur een groot aantal belangstel
lenden bijeen
Uit Th o 1 en.
Te St Ann a land overleed Woens
dag op 69-jarigen leeftijd de heer J W
Slager, oud-hoofd der O L. school in
die gemeente
Van 15 Nov 1870 tot 31 Dcc 1909 was
hij als zoodanig werkzaam, op welken
laatsten dag hij, op zijn verzoek, eervol
uit deze betrekking werd ontslagen en
later gepensionneerd
Tevens was hij sedert Februari 1880 tot
in 1910 verbonden als onderwijzer aau dc
Rijksnormaallessen te Tholen
Voorts was de overledene notabele der
Ned Herv. kerk; voorzitter der in 1913
opgerichte Boerenleenbank cn voorzitter
van het Leesgezelschap
In al deze betrekkingen heeft hij zich
wel verdienstelijk gemaakt Zijn nage
dachtenis zal zeer zeker bij velen in aan
gename en dankbare herinnering achter
blijven
o—
Uit Zeeuwsch Vlaanderen O. D.
In verband met den te Sas van Gent
heerschenden woningnood, die hoe lange r
hoc meer zijn noodlottigen invloed zal
doen gaan gelden zoowel op de volksge
zondheid als op het morecle gehalte der
bevolking, is door eenige personen het
initiatief genomen om te komen lot op
richting eener bouwvereeniging zich ten
doel stellende door onderlinge samen
werking doelmatige woningen te bouweu
zoowel voor werklieden als voor beamb
ten en burgers
De voorbereidende werkzaamheden zijn
reeds zoover gevorderd, dat binnenkort
een openbare vergadering zal worden
uitgeschreven, waarop de voordeelen van
den coöperatieven woning-bouw duidelijk
zullen worden uiteengezet en getracht
zal worden verschillende personen, die
de dringende behoefte aan goede volks
huisvesting inzien tot elkander te bren
gen
Zoo allö 't <Xp 't oogenblik is kan het be
zwaarlijk langer daar gedurende het laat
ste jaar het aantal der bevolking aanzien
lijk is toegenomen zonder dat daarmede
uitbreiding van het aantal woningen ge
lijken tred heeft gehouden.
Wanneer men buiten rekening laat de
door de nieuwe fabriek gebouwde be
ambten woningen, dan moet men con-
slateeren, dat het particuliere initiatief
Slechts één enkele woning hier heeft doen
verrijzen. Er bestaat dus alle reden om in
dezen toestand in te grijpen en te trach
ten het aantal woningen te vergrooten in
evenredigheid met den jaarlijkschen aan
was der stedelijke bevolking
Nu de werkzaamheden voor het raon-
leeren der diverse steen- en Sjzerconstruc-
ties bij de phosphaatfabriek te Sas van
Gent in de hoogte plaats vinden, begint
het ongelukken te regenen' bij de vol
tooiing dezer fabriek
Gistermorgen greep alweer een onge
luk plaats, dat misschien al weder aan
een jongen man van plm 20 jaren het
leven zal kosten
Terwijl een ander werkman zware ijze
ren balken omhoog wond met behulp
van e en windas, is het zware ijzer, naar
den arbeider in de zijde getroffen met
gescholen en heeft een daaronder slaan-
men meent, uit den strop van het touw
het noodlottige gevolg, dat hij als een
stuk lood tegen den grond gesmakt werd
en inwendige zware kneuzingen bekomen
heeft, die voor zijn leven doen vreezen.
Een drietal doctoren waren reeds eeni
ge oogenblikkcn daarna ter plaatse ont
boden. Zij achtten het noodzakelijk op
de plaats hem de laatste troostmiddelen
zijn geloof te doen toedienen
Donderdagmiddag werd gevankelijk in
do kazerne der marechaussee te S a s
van Gent binnengebracht een Belg.L
die nog een oude schuld met de politie
hier tc lande en ook in België te veref
fenen heeft.
Voor eenige dagen had de man. die
venter van zijn beroep is, dc hardvochtig
heid zijne wettige echtgenoolc met haar
kroost bij nacht builen de deur te zot
ten, daar hij het echtelijke verblijf door
eene nieuwe, aangeworven Dulcinea
wenschte le zien ingenomen
Teneinde raad moest de verstooten
vrouw zich om nachtverblijf tot de politie
wenden, waar zij dan ook drie dagen lang
is opgenomen geweest
De mededeelingen door de verstooten
vrouw aan dc politie gedaan, hebben het
