MIRDELRTRKSCHECOURA IT.
w
30.
137* jaargang.
1914
Donderdag
5 Februari.
Kameroverzicht.
Dit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
hamIS/LS o'orféi» mïï'd 2""5', De I Ned. Herv. Kerk.
Onderwijs.
Knnst en Wetenschappen.
Landbouw.
De«* courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en PeeitdageR.
Pr4» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland tranco pp. 11.25.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiön voor het eerstvolgende nummer mooten des middags vóór óón uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertenhön A 20 cent per regei Bij abonnement veo! lager. <3* boor te-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1 l.SO; elke regel mee
20 cent. Boelames 40 cent per regel Groote letters naar de plaats, iie zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentie an reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend
r eel. Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen AifTcrfeuMe-Bn« a*
A. DE LA XAJB Az., X.Z. Voorburgwal 2«6. Amsterdam.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
DE OPKOMST DER LANDWEER.
Naar men dezer dagen heeft kunnen
lezen heeft de Minister van oorlog in af
wijking van de tot nu toe gevolgde ge
woonte bepaald dat de opkomst voor her
halingsoefening der landweer niet zal ge
schieden in Mei, maar in October.
We meenen, dat dit wel de meest on
gelegen tijd is, dien men had kunnen
bedenken Juist in de dagen van den
bietenoogst, juist in den tijd waarin in
Zeeland alles op uiterste spanning wordt
gezet om tijdig klaar te komen, en
men overal gebrek aan handen heeft
omdat er zooveel te doen is, juist in
dien tijd zouden de landweerplichtigen
zes dagen uit hun werk gehaald worden'
Men moet den geweldigen arbeid in die
dagen over" bijna geheel Zeeland bijge
woond hebben, om te beseffen, welk
een slag dat voor de betrokkenen is, cd
welk een groot ongerief voor den gehec-
len Landbouw.
We spreken hier alleen voor den bie
tenoogst in Zeeland Maar we meenen
dat ook elders door den aardappeloogst
en trouwens nog door tal van andere
dringende werkzaamheden op het land in
October, het oproepen der landweer in
dien tijd buitengewoon ongelegen komt.
We -weten hiel wal het Inotief voor dien
maatregel is We weten niet of het voort
komt uit plaatsgebrek in de kazernes.
Maar mocht dat de reden zijn, dan mag
de vraag gedaan worden of niet door
karapeering of door deelneming der land
weer aan de manoeuvres de opkomst op
een ander tijdstip mogelijk kan gemaakt
worden Iedere tijd is beter dan October
EEN BLIJVEND AANDENKEN.
In het bijvoegsel tot dit nummer kan
men lezen dat gisteravond in het Zceuwsch
Genootschap der Wetenschappen een brief
werd voorgelezen waarin door het be
stuur der in 1913 alhier gehouden ten
toonstelling van Zeeuwsche kleederdrach
ten enz. werd aangeboden de collectie
van dertien poppen, gekleed in de jheden-
daagsche Zeeuwsche dracht, welke verza
meling zoo zeer de aandacht heeft ge
trokken op die tentoonstelling.
Na hetgeen we vroeger schreven ter
aanbeveling van dat toen reeds bij het
bestuur aanhangige plan, zal men begrij
pen dat we ons over deze zeer kost
bare schenking van harbe verheugen.
De langzame verdwijning van de bijzon
dere kleederdracht, maar niet minder de
voortdurende wijziging daarin, geven aan
deze vastlegging van het Zeeuwsche kos
tuum van heden een niet geringe betee-
kenis. En het geeft aan de reeds zoo
interessante verzameling van het Genoot
schap een aantrekkelijkheid meer.
Voor hen die zich zooveel moeite heb
ben gegeven voor deze zaak, zal het een
groote voldoening zijn, dat dit resultaat
verkregen is
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag
Aisof er geen recès is geweest, is de
Tweede Kamer met vernieuwden moed
aan de afdeelfng onderwijs doorgegaan
en dit imoet er dadelijk bij erkend worden
in den loop van dezen dag althans een
niet gering gedeelte van het Lager On
derwijs doorgekomen Toch heeft het aan
belangrijke redevoeringen niet ontbro--
ken; wij hebben er vooral gehoord van
de deskundigen op schoolgebied.
De heer O 11 o heeft duidelijk doen uit
komen dat het met het lager onderwijs
op het oogenblik niet in orde is; de
resultaten er van niet voldoende en dat
de uitkomsten niet evenredig zijn aan
wat de natie eischt. Ilij heeft de fout
gezocht bij het onderwijs zelf, bij diege
nen die het onderwijs geven en gemeend
dat de ontwikkeling van de onderwijzers
■iet in alle opzichten voldoende kan
heelen Hij verwijt hun geen gebrek aan
kennis, maar gebrek aan beschaving; hij
meent dat het onderwijs tegenwoordig
teveel door bepaalde standen gebruikt
wordt als een poging om zich een betere
positie in de maatschappij te venverven
en dat voor alles moest gevraagd worden
of tnen voor onderwijzer is aangelegd
Er was veel sympathieks in dit betoog
al was het niet overal even sympathiek
uitgesproken en als ontsierde het zeer
zeker de opmerking dat men links meer
voor het onderwijs gevoelt dan rechts
Er is zeker veel in de rechlsche "beval
lingen van onderwijs dat ons niet aan
staat, maar wij mogen niet vergeten hoe
jaren achtereen enorme bedragen zijn
verkregen voor een zoo zuiver ethisch
'begrip als het onderwijs voor rechts
moest heeten, terwijl toch het openbaar
onderwijs voor alle kinderen open stond
Aan den anderen kant ging het pi. i
niet aan dal de Minister tegenover het
betoog vaj{ den heer Otto alleen ant
woordde dat dat alles bekend was
cn verder dus blijkbaar geen middelen
noodig of aanwezig achtte om in dien
toestand verandering te' brengen. Daar
voor is het gesignaleerde bezwaar toch
te ernstig
Ook dc heer Gerhard. heeft opmer
kingen van bcleekenis gemaakt en er
vooral op gewezen hoe Ireurig hel ge
steld is 7net de categorie van kinderen
van 12—17 jaar van welke categorie er
naar los bijeengekregen cijfers niet min
der dan 426 000 of 60 geen onderwijs
ontvangen. De heer Gerhard heeft de
aandacht gevestigd op de zeer beperkte
neiging die voor een bepaald vak bij
deze kinderen beslaat en heeft tevens
gevraagd of de regeering niet wat meer
aandacht en wat meer steun kon geven
aan pogingen als die van Ons Huis en
dergelijke, welke zich juist met deze cate
gorie van deze kinderen bezig houden'
Hel antwoord van den Minister
was uitvoerig, doch niet vol bevrediging.
De Minister verklaarde eenvoudig dat er
geen geld is en dat bovendien financieele
en sociale hervormingen zoozeer de aan
dacht van Ministerie en Kamerleden zul
len vergen dat er toch voor andere her
vormingen geen tijd is Men moge bij
zichzelf die overtuiging koesteren_en het
is zeker niet onbillijk om in deze periode
deze gedachte te hebben, maar haar uit
spreken op de wijze als de Minister dat
heden gedaan heeft, kan daarom nog niet
noodzakelijk worden geheeten. Het on
derwijs behoort tot de eerst aan te
vatten belangen van ons volk. Altijd en
overal, voor eiken minister. Er is onge
twijfeld een onderwijscommissie en van
alle zijden hoopt men dat haar arbeid zal
strekken ten zegen van geheel het volk.
Van meer dan een kant hoopt men zelfs
dat zij een meer dan oppervlakkige uit
werking zal hebben 1 Maar of zij nu haar
zware laak nog moet verzwaard zien
met de poging om ook het onderwijs zelf
te verheffen, om aan de resultaten daar
van meer uitwerking te scheuken, het
is een vraag die de minister wat al te
spoedig bevestigend heeft beantwoord en
in welks oplossing zeker niet allen aan
zijne zijde zullen staan
Aan den anderen kant heeft de Minis
ter volkomen gelijk gehad, toen hij den
heer De Jong opmerkzaam maakte op het
groote nut dat de leerplicht voor hel volk
heeft gehad; toen hij wees op de moei
lijkheden van financieelen aard, waarin
de regeering zich geplaatst ziet tegenover
de ouderdomsvoorziening; toen hij wees
tenslotte op de vele woorden die altijd
gesproken worden en de weinige daden
die daarnaar geschieden. Maar vreemd
deed het toch eenigszins aan dat van het
werkelijk niet onbelangrijk betoog van
den heer Ter Laan slechts dit een bij
bij den Minister scheen te zijn blijven
hangen dat de heer Ter Laan van het
vonnis van den Haagschen kantonrechter
over de z g. zeejongens minachtend had
gesproken van juristerij. Wij zullen de
uitdrukking niet in verdediging nemen,
zeker niet waar bedoelde kantonrech
ter slechts de wet toepaste, maar dat
daarmede de Minister het recht zou heb
ben alle opmerkingen van den heer Ter
Laan me* een breed gebaar ter zijde
te stellen Hat gaat toch wel wat ver
De heer Ter Laan heeft niet aangegeven
op welke wijze iets geschieden moest,
volkomen juist. Als de Minister zijn mee*-
ning deelt, is de Minister toch de man
om het voorstel te doen!
De heer Troelstra heeft bij de
de replieken doen bemerken dat er bij
zijn groep ontstemming heerschte over
het vrijwel op alle punten afwijzend ant
woord van den Minister. Van zijn kant
ging hij wat te ver toen hij ons de
bewering wilde doen slikken dat de kie
zers zich in Juni ook ten gunste van
de verhooging der onderwijzers-salaris
sen zouden hebben uitgesproken. De kie
zers dachten heusch wel aan andere din
gen! Vooral echter vond de heer Troel
stra dat het feit of er geld dan wel geen
geld was erg relatief werd opgevat, waar
op de Minister erkende dat inderdaad
voor de verdediging wel geld beschik
baar is, waarop allicht een socialistisch
Minister het zou vinden, maar dat hij de
belangen der defensie even heilig oor
deelt als de belangen van het onderwijs
Waarmede dan echlei; moeilijk te rijmen
valt dal voor de verdediging toch in
elk geval wel „iets" gedaan wordt en te
genover het onderwijs de rodeneeriug
van den Minister er feitelijk op neerkomt
dat niets zal worden gedaan
Trouwens hoe relatie» het begrip dat
er geen geld is mag worden geheeten
bleek bij ie behandeling der artikelen.
De heer Ketelaar vroeg verhooging
van de salarissen der arrondissements-
schoolopzieners. de hecren Juten,
M a r c h a n t en Ter Laan, herziening
van de salariecring del- onderwijzers aan
de rijkskweekscholenj de heeron Kete
laar en Van der' Molen drongen
aan op verhoogiug van de toelage hoor
huisvestiging en verpleging van kweeke-
lihgen die nu al sedert bijna 40 jaar
op dezelfde Iioogle is> gebleven. De Mi
nister deed geen bepaalde toezeggin
gen, o neen, maai- hoewel er dan locli
geheel geen geld is, zegde hij in alle
drie deze gevallen overweging toe. Wel
stond hij schrap tegen het amendement
De Jong-Dc M u ra i t om de bezoldi
ging voor alle vakken in de rijknormaal
lessen op f 80 te brengen, wat de bo
grooting met ruim twee ton zou verhoo-
geude voorstellers ;wenschten vooral
gelijkstelling van alle* vakken, doch de
Minister, die het amendement onaanne-
lijk had verklaard, bleék ingeval het aam-
genomen werd slechts zijn eigen rege
ling van verdeeling over de vakken te
bereid daar de zaak uiteen te zetten.
Voorts werd machtiging verleend aan
het bestuur om den Minister van Finan
ciën te verzoeken zijn toestemming te
verleeneu in de domeingronden ie mo
gen boren, en om aan hel Rijk en de
Provincie een subsidie te vragen voor
het maken van het plan; en werd op
voorstel van hel bestuur besloten aan
liet Rijksbureau voor Drinkwatervoorzie
ning op le dragen het maken van eer
plan
ln dc Woensdagavond le Zierikzee
gehouden vergadering van de vereeniging
„Algemeene Ontwikkeling" werd als
bestuurslid gekozen de heer mr. P. van
Regiereu Allena, die zijne benoeming aan
nam, en word de rekening en verant
woording van den penningmeester, slui
tende met een voordcelig slot goedge
keurd
Daarna hield de heer J. A. C Nonhe
bei te Hilversum een lezing, of beter een
causerie over „een. reis naai* Egypte, Pa-
de Société om zoo te zeggen alle Fran
schen en Belgen, de meeste Italianen,
eenige Russen, Engelschen en ook thans
geen onbelangrijk aantal Nederlanders bo
hooren, welke laatste bijna zonder on
derscheid moeten gerekend worden tot
de groep componisten der zoogenaamde
vermaaksmuziek en wier namen bij de
meeste Nederlandschc muziekkenners
daarom onbelcpnd zullen zijn
Nederlandsch ui de»
vreemde.
Is het ieder bekend, dat in Buenos
Aires een Nederlandsch orgaanverschijuf
Het heet „De Hollandsehe Stem" en het
komt den eersten cn den zestienden van
elke maand uit. Het is uit den aard dei-
zaak bestemd voor Nederlanders en Ne-
dcrlandsch-sprekenden in Argentinië
Men zendt ons het herdenkingsnummer
naar aanleiding van 1813-1913 Dat is
een aardig boekdeeltje geworden, getui
genis afleggend van wat Neerland's di
Icslina en Syrië", met welke spreker, door en consulaire serlegcnwoordr
rijn uitstekenden trant van vertellen, zijn do ï.e"?le Ptals..voorts Nederland
toehoorders annoennnm bezin hield Ziine sche mgenicur, architecten
toehoorders aangenaam bezig hield Zijne
beschrijving was belangwekkend, in v<
band met de bijbelsche geschiedenis i
leressant en leerzaam door het overige.
Fraaie lichtbeelden (een oogenblik de8 d gen en vcrbmdmgen udeengezet troches
ons vaderland en den Zuid-Amerikaan-
en aannemers in de republiek gevestigd,
daar hebben tot stand gebracht. Met
woord en beeld worden de betrekkin"-
gebrek aan zuurstof voor liet toestel pan-1 vaderland cn den Ztud-Amenkaan-
s i™. .1»„i mT I Schen slaat. Men vindt er uitvoerige be
Uit Zeeawsch Vlaanderen O. D.
In <Ie Woensdagavond te Axel gehou
den 17e jaarvergadering van de vereeni
ging „Steunt Elkander" werden met groo
te meerderheid herkozen als voorzitter
ze ontstaan") droegen daar veel toe bij i
schouwingen over den landbouw en de
veeteelt in Argentinië Ook het geestelijk
element in de verhouding tusschen beide
landen is niet vergeten; te Buenos-Aires
bestaan een Ned. Geref. kerk en een Ne-
deriandsche school. Daarbij mogen dan
tevens worden gevoegd de Nederlandschc
vereeniging van weldadigheid en als be
- -. --- --- - langrijk middel tot het onderhouden van
tegenover die lioudmg heeft de heer Dc Vissen Ito liceren F. Dekker Fz., W. Diele- hols saamhorigheidsbesef ,De Holland
Jong zijn amendement ingetrokken man Pz.. C. P. Gast en J. Wieland. In sche Stem"
De voorzitter beefl, er in den loop1 plaats van don heer H. Smies Hz., dial De vaste abonnementsgelden zijn on
der vergadering nogeens op gewezen dat niet meer* in aanmerking wcnselite te I toereikend, om do exploitatie-kosten van
de stukken die ter griffie worden godepo- komen, werd gekozen de heer C. Smies dit blad te dokken, maar dank zij den
neerd met ter beschikking zijn van de Hz. Als lid van de commissie van toe- s!c„„ van verschillende gegoede
leden. D,t, nu weer een bij age van de zicht werd, in de plaats van den heer A. landgenooten kon liet tot nu toe |iregeld
Marine-begrooting op onverklaarbare wij- den Hamer, overleden, bij herstemming verschijnen
zullen intrekken en alles te laten zooalsde lieer J. M Oggel; ais 2e penniiigmees-
hel was. Hij wilde absolute vrijheid en 1 ter de hee<- M Wolfert en als commissa-
ze in „Het Anker'
worden
is gepubliceerd ge-
d. M
Uit VlisBiBgen.
De in de afgeloopen maand Januari be
reikte cijfers bij de V1 i s s i n g s c h c
gekozen de heer C. Martin met 48 van,
de 83 uitgebrachte geldige 6temmen; de
lieer J. Simons verkreeg 35 stemmen.
De ontvangsten over het afgeloopen
vereenigingsjaar bedroegen f 1679.43,
waaronder f 1391.45 contributie van ge
wone cn f 182.75 contributie van buiten
gewone leden en f 101. i
Naar aanleiding van het feit, dat
ds. A. S. Talma, oud-minister, voorkomt
rente van het op het zestal bij de Ned. Herv. Gemeente
kapitaal der vereeniging. De uitgaven be- te Bennebroek, verneemt de N. R. Ct. dat
..- droegen f 1479.38, waaronder 1453 het niet in zijn bedoeling ligt weder
Spaarbank aan de Nieuwstraat zijn, zoo- 2iekiegelden. Het goed slot bedroeg dienstdoend predikant te worden
7™' P°s*n ?ls "JfbraPltte spaargel- 2795.2<P, zoodat er op dit oogenblik ii I o
wïïden Miaiir .gewone en 76 blutengewone leden. De Beroepen te Nieuw-Dordrccht 1
Fr werden nl 901 inlagen gedaan tot1 v<,r§a*'rme werd bijgewoond door 87 Coolsma te Schoonoord, te Hoogevem,
arweraen ni. aui miagen geoaan tot goWf>l]e en ]4 buitengewone leden w
een bedrag van f 29.337 10 en 286 terug
betalingen tot een bedrag van f 21.218.69
In die maand werden 48 nieuwe inleg
gers ingeschreven, waardoor het aantal
spaarders steeg tot 2719 en hun te goed "f"" van c" 111 a iuar orugge was n uw Beroepen le Aagtekerke van
tot f 443 54L55 ja,s olgt. uitgevaren 484 binnenschepen Reenen te Opheusdcn: le Vianen G
N. v. d Snoek te Vlaardingen
0 Bedankt voor Veenendaal C. J Lecn-
Uit Zeeuwsch Vlaanderen W. D 'mans te Utrecht.
De scheepvaartbeweging op het ka-1 Geref Kerken,
naai van Sluis naar Brugge was in 1913' Beroepen te Aagtekerke G van
11 nieuwe Spaarbusjes werden uiige-' van5<>76 M'i ingevaren Vorrjj te Waarder
geven en 103 ter lediging aangaboden lïS„5'ïï.ensch<!p!'n mcl een mhoud van I
inhoudende f 675.70. Het aantal spaar-di( respectievelijk 652|
en 659 schepen met een inhoud van
busjes in omloop bedraagt thans
Mei 1656 spaarzegels werd bespaard
f 62.53 welk bedrag op de spaarbikjes I 73 785 76 486 M
werd bijgeschreven. I Geslaagd voor het voorloopig machi-
Besmettelijke ziekten i nistendiploma, de heeren Janse,Van
Met de nachtboot Mecklenburg der Blijkens opgave van den oenlralen ge- Schaik en Beije, leerlingen van de De
S. M. Zeeland is hier hedenmorgen aan- z^ndheidsraad kwamen in de week van Ruijlerschool le VI is sin gen
gekomen Z K H. prins Albert van Slees- 28 Ja"- tot en met 3 Febr in Zeeland
wijk Holstein, die per aansluitenden v^°r 1 8eval van roodvonk te Wolfaarts- - In een Woensdagnamiddag gehou-
Noordduitschen mail trein zijn reis naar en vaa diphterilis 2 gevallen te Zie- den vergadering te Zierikzee der
Berlijn voortzette.
Dezelfde boot bracht tevens een 900-tal
I Amerikaansche postzakken aan, waarvoor
vijf postrij tuigen in den Berlijnschen
maillrein geplaatst waren
rikzee en 1 te Hoek.
j verschillende besturen van de christe-
I lijke scholen op Schouwen en Duiveland
1 is besloten tot oprichting van een School
bond, beoogende steun en voorlichting
onderling en aan de ouders
De stoker T Evendiik werkzaam hii In .Auteursbelangen", liet maand-
ue stoker J. tvencnjk werkzaam bij b,ad uitgcgeven door het Rureau van
dc ol.egasfabriek van het Noderl Loods- Muziekaute6rsrecht c„ dal dcr Vcreeni.
wezen c Vl.ssm gen met ingang Vim is [hans in dc
van 1 Maart a s overgeplaatst naar Hoek f!4c,® iinii
van Holland
Uit Schouwen-Duiveland.
lijst van indeeling der schouwburgen en De afd. Re nesse van dc provin-
zalen in klassen (waarnaar hel opvoerings- ciale vereeniging ter bevordering van ver
recht voor toonoelstukken wordt bepaald) belering van het geitenras in Zeeland
ook opgenomen M i d d e 1 b u r g, waar de zal in Juli een tentoonstelling houden
Dinsdag heeft het Waterleidingcomité Schouwburg in de eerste, het Schutters- van geiten, zoowel inlandsche als inge-
voor Schouwen en Duiveland een bijeen- hof in de tweede en de Werkniansver- voerde dieren, waarvan goed bijgehouden
komst gehouden in de koffiekamer der eeniging in de derde klasse is geplaatst melklijsten kunnen getoond worden
concertzaal te Zierikzee, welke bij- In dit zelfde nummer wordt ton op- N. R C
eenkomst ook werd bijgewoond door den zichle van muziek antwoord gegeven op j
heer Van Oldenborgh, directeur van het de vraag van de verhouding tot de' J1. Dinsdag werd te St. Annar
Rijksbureau voor Drinkwaterleiding. Société des auteurs etc. land in het lokaal van den heer J
Deze gaf daarin antwoord op tal van In het algemeen kan men dit zeggen, van Luyk, onder voorzitterschap van den
vragen door de aanwezige leden gesteld Bij het Nederiandsch-Duitsch Bureau (het heer A J Bierens de gewone algemeene
over de technische en financieele zijde Bureau voor Muziek-Auteursrecht) zijn jaarvergadering gehouden van de onder
der kwestie. aangesloten ongeveer alle voornaamste linge Maatschappij van geldelijke uit-
Besloten werd Dinsdag a.s. te half een Nederlanders, eigenlijk alle Duitschers, keering bij het verliezen van varkens,
een vergadering te houden met de raads- een paar Engelschen, Italianen, Scandi- die door 41 leden werd bijgewoond-
leden van de onderscheiden gemeenten naviërs, Russen en nog een paar nationa- Door het sterven van 15 varkens werd
De heer Van Oldenborgh verklaarde zicli liteiten (zie vooral de lijsten), terwijl bij volgens het reglement 80 pet. der ge-
l
