Zaterda
17 Januari.
Kameroverzicht.
Ingezonden Meflefleellngen.
TAMINIAU's
JAM
de BESTE.
Uit Stad en Provincie.
BINNENLAND.
Kunst en Wetenschappen.
Kerknieuws.
Landbouw.
H'v 14
157* Jaargang.
1914
l r
Dbzp courant verschijnt d g e 1 ij k s, met uitzondering tan Zon- on Feestdagen.
p«r kwartaal, zonwe] voor Middelburg als voor alle plaatse» in Nederland tranco pp, 11.85
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertenti ö{n bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Adverienlitin voor het eerstvolgende nummer moetan des middags vöèr één uur
aan het bureau bezorgd zyn.
AdveriontiCa 20 cent per regel. Bij [abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere tamilieberichten en Dankbetuigingen Tan 17 regelt f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Qroote letters naar de plaats, die z\j innemen.
Tot de plaateiag van advertentiOn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeca Advertentle-Boream
A. DE LA 14B 4z., X.Z. Voorb«r»*vat SAS, Amsterdam.
Dut nummer beBtaat uit twee bladen en
eet Kinderblad.
BEBSTK BLAD.
Twe«d« Kamer
Zitting vun Vrijdag
De jaarlijksche Suriname-<liscussic, die
dit jaar wel in alle kalmte en met lijd in
het direct vooruitzicht wordt afgehan
deld, belooft grooter te worden dan eenig
jaar tevoren. Niet tot de bekende klach
ten over wat is en wat geweest is, die
men vorige jaren zoo veelal hoorde, be
perkt inen zich thans; men geeft ook
aan waarheen men wil om tot verbetering
te geraken Want daarin bleken alle spre
kers, van welke richting en van welke
economische meening ook, eenstemmig
er moet wat gedaan worden; Suriname
lijdt en dient afdoende geholpen; meer
nog, de kolonie is 'l waard De kansen
staan er goed voor. Een oud-gouverneur
van Suriname in de Kamer; een ander,
van wien men destijds de redding ver
wachtte, in het ministerie; een krachtig
Minister, die koloniale toestanden kent,
doortastend is en een eigen oordeel
heeft- zou er nu geen kans zijn''
De heer Kleerekoper was de eer
ste en zeker de meest onderhoudende
spreker; zijn wel ietwat overdreven, maar
in elk geval geestig getinte schets over
de inderdaad ietwat zonderlinge ambte
lijke verhoudingen, welke door allerlei
vermaagschapping in Suriname bestaan,
deed dikwerf gelach van de banken
weerklinken, al nam de heer Fock het
later op voor den aangevallen rechter
lijken ambtenaar den heer da Costa
Maar de heer Kleerekooper ging ook op
bouwend te werk; vertelde wat naar zijn
meening economisch en sociaal voor deze
lang veronachtzaamde kolonie kon wor
den gedaan. Zeker, dat zou geld kosten,
maar dat moest men er nu maar voor
over hebben
De heer Van Doorn sloot zich bij
den afgevaardigde van Amsterdam VIII
volkomen aanen de heer Fock ver
sterkte met zijn gezag nog de woorden
dezer beide sprekers. Vooral richtte hij
zich daarbij tegen Minister De Waal Ma-
lefijt, die de bacovencultuur op een on
tijdig oogenblik deed stopzetten, omdat
hij schrok van de daarvoor benoodigde
4% millioen en tegen de Suriname-com-
missie, wier arbeid goed bedoeld was,
■maar van totale onbekendheid met de
kolonie getuigde!
Dit gaf den heer Van Vollen ho
ven aanleiding een vrij lange verdedi
ging ten gunste dezer commissie uit te
brengen en te doen uitkomen hoezeer 't
ncodig was het voorgestane bankplan te
hervatten; en zoo uitvoerig werden deze
uiteenzettingen, dat de president, wien
de hamer reeds tintelde in de hand,
beperking lol het onderwerp der discus
sie kwam verzoeken. En aan het slot
van den middag kwam de heer Bos zijn
als immer bezadigd woord spreken; hij
had niets tegen de scherts van den
heer Kleerekooper, ook al was deze wat
overdreven, maar dergelijke, scherts doet
toch pijn aan geheel de natie, toont
eigenlijk een vergelen van wal plicht was
reeds jaren achtereen. Ook de heer Bos
ontwikkelde een plan van lUitgcbreide her
vormingen; wees erop dat vooral de land
bouw moest worden omhoog gebracht en
en een einde moest worden gemaakt aan
het parasitceren op Ncderland's kracht,
dat de bevolking demoraliseert Met de
heer Fock en den heer Van Vuuren, die
bij het debat niet ontbrak, drong hij aan
op het aanstellen van goede ambtenaren;
de Gouverneur heeft ze noodig.
Hel was nog niet laat in den middag
toen de lijst der sprekers was afgewerkt
en de Minister zijn antwoord kon aan
vangen Maar de heer Pleijle was blijk
baar niet geprepareerd, vroeg uitstel, en
ide voorzitter kon moeilijk anders doen
dan hem dit, zij 't ook met uitgesproken
tegenzin, verleenen. Grapp'g locli; Woens
dag een Mnister, die wilde spreken en
een voorzitter, die reeds had geëindigd;
en nu een voorzitter ,die wil doorgaan
ten een Minister, die reeds geëindigd had I
V d. M.
ELST BIJ ARNHEM.
daagsch blad, dal de beginselen, het
streven dier parlij meer in het volk
zou indragen Het eerste nummer van
dit blad is verschenen onder den naam
Volkseenheid Als locaal blad, voor het
district Doelinchem, zal het De Achter-
hoeker heelen, voor het district Gouda
De Nieuwe Gouwenaar, voor het district
Haarlemmermeer De Twee Provincies,
met in hoofdzaak denzelfdcn inhoud. Ds
J.. C. B. Eykman, dr F. A. Keuchenius
en mr. A R van de Laar hebben de
redactie op zich genomen
Uit Middelburg.
Tol keurmeester van vee en vleescli
te Gouda is benoemd de heer J. Ingelse,
thans assistent-keurmeester alhier en
keurmeester te Koudekerke
Uit VH»siogen.
De kommies le kl. bij den dienst der
dir. bel enz. A Looy Az. wordt 1 April
verplaatst van Vlissingen naar Rot
terdam
-o
Uit Zuid-Beveland.
Donderdagavond hield te K a p e 11 e
de fanfare „Ons Genoegen" een alge-
meene vergadering. Uit de rekening van
den penningmeester bleek, dat er een ba
tig saldo was van f 3 De aftredende
bestuursleden werden herkozen en namen
hun herbenoeming aan. Velen verlangden
nog naar een voorjaars-soirée, maar dc
hoogc kosten, daaraan verbonden, waren
oorzaak dat men er niet op in dorst gaan.
De kommies 2e kl. bij den dienst der
dir. bel. enz. J Abrahamse wordt 1
Maart verplaatst van Krabbend ij ke
naar Schiedam
EEN CIIR.-SOCIAAL VOLKSBLAD.
Op dc algemeene ledenvergadering der
Christclijk-Socialc Parlij is de wensehe-
lijklieid uitge>proken van een veerlien-
Uit Noord-Beveland.
Dezer dagen vergaderde „Het Groene
Kruis" te Wissen kerke in zijn na
jaarsbijeenkomst. In zijn openingswoord
betreurde de voorzitter de geringe op
komst, die slechts gedeeltelijk door de
gure weersgesteldheid te verontschuldi
gen viel. In verband met de groole be
langrijkheid der voorjaarsvergadering, die
eveneens te Camperland gehouden moest
worden, spoorde hij aan tot een drukke
opkomst in April.
Van bestuurszijde werd medegedeeld,
dat de aanschaffing van twee éénper
soons liglenten met ligstoelen met een
overschot van f 18,15 kon bestreden wor
den uit de opbrengst der inschrijvings
lij sten.
De wenschelijkheid van de aanstelling
van een verpleegster werd algemeen er
kend; maai het finanlieele bezwaar werd
nog te groot geacht Verschillende denk
beelden, om daaraan tegemoel te komen,
werden aan de hand gedaan; maar voor-
loopig zou een afwachtende houding wor
den aangenomen.
Machtiging werd verleend tot ver
nieuwing van materiaal, de aanschaffing
van brochures, hel herdrukken van het
reglement, waarvan de voorraad is uit
geput, cn het vullen van den ijskelder
met natuurijs, nu de gelegenheid zich
daartoe aanbiedt.
Op een vraag van een der leden ver
klaarde de voorzitter nog steeds bereid
te zijn tot het houden van een cursus
over Eerste hulp bij ongelukken, mits de
noodige belangstelling daarvoor blijkt uit
een voldoende deelname.
De Vereeniging telt thans 262 leden.
Vrijdagavond hield de werkliedenver-
eeniging „Uit hel Volk, voor hel Volk" le
Colijnsplaal haar algemeene jaar
vergadering. Uil hel jaarverslag bleek, dat
ihel aantal leden nog steeds vooruitgaande
is. Het was dit jaar van 98 tol 109 ge
stegen. De inkomsten hadden in het af-
geloopen jaar bedragen f 627.861/3, de uit
gaven f 588.30 (waaronder f 527.85 aan
ziekengeld), alzoo een batig saldo van
f 39.561/2, wat met f 29.04 spaarbank
rente een bedrag maakt van f 68 60i/2
Bovendien heeft de vereeniging f 1054.01
op de spaarbank.
De aftredende voorzitter eo 2 commis
sarissen, respect, de.heeren Q. van As,
C. Verburg en D Kramer, wei-den bij
acclamatie herkozen, evenals de Commis
sie van Toezicht.
Tol bode werd herbenoemd C For
tuin, terwijl met algemeene stemmen zijn
bezoldiging gebracht werd van f 20 op
f25.
Daarna werd de vergadering gesloten
Uit St. Philips land
De gemeenteraad van Si. Philips-
land vergaderde Vrijdag hoofdzakelijk
tol het doen van een keuze van een wet
houder, aangezien de heer W. C vanNieu-
wenhuijzen als zoodanig zijn ontslag had
genomen.
Na twee vrije stemmingen werd de heer
A. van Fldik, die in herstemming kwam
met den heer A. van Prooijen en nadat
laatstgenoemde had le kennen gegeven,
dat hij een evèntueele benoeming niet
zou kunnen aanvaarden, met 5 stemmen
gekozen. Een stem was uitgebracht op
den heer Van Rooijen en een stem was
blanco.
De Raad besloot verder pogingen in
het werk le stellen lot het verkrijgen
van een voetpad door de zoogenaamde
Bruintjes-kreek ten gerieve van het ver
keer tusschen de kom der gemeente en
Anna Jacobapolder
Uit Zeeuwsch Vlaanderen W. D
Onder groole belangstelling had Woens
dag te Hoofdplaat de teraardebestel
ling plaats van het stoffelijk overschot
van den heer P L. de Meijer, in leven
wethouder.
De lijkbaar werd, behalve door de
verwanten, gevolgd door den burgemees
ter en de leden van den raad en de se
cretaris, de leden van het bestuur der
waterkeering, waarvan de overledene
voorzitter was, het onderwijzend perso
neel, de opzichter van den polder A
Mooldijk, van den prov. waterstaat A. Sa-
lomé, en de ploegbaas van den polder
De lijkstoet werd voorafgegaan door
het muziekgezelschap „Oefening baart
kunst", dat een marche funèbre uitvoerde
Langs den weg dien de lijkstalie volg
de, hadden zich vele nieuwsgierigen op
gesteld.
Door den burgemeester werd namens
de gemeente een krans op de lijkbaar
(Br. Crt
tervereenigingen, de garnizoenscomman
dant en andere autoriteiten gaven blijk van
hun belangstelling, waarvoor dc heer Ma-
zure hen hartelijk dank zij
Hierop nam de uitvoering een aanvang
die ons een goed beeld gaf van het kun
nen der vereeniging. Op het technische
willen wij hier niet ingaan, alleen even
vertellen, dat er door alle afdcelingen
met lust en ernst werd gewerkt. Als
bijzonder sierlijk zij0 vooral gememo
reerd de Rei, uitgevoerd door de jon
gere meisjes, de knolsoefeningen der hoe
ren, en last nol least de Rythmische
oefeningen der dames, op muziek cn
woorden van „Lieb mich und die Welt
ist mein" en het „Angelus". Als extra
kregen wij aan het slot een allegorische
voorstelling van het jaar 1813 (of 1814?)
een belofte misschien voor as Mei.
Tijdens hel bal, toen de ijverige handen
van de heeren Ilaase, Iluibreglsen c s.
zich even rust gunden, vond de heer
Willeras gelegenheid mede le doelen, dat
over 4 weken, op 12 Febr. dc vereeni
ging haar jaarlijksch bal-asqué zal ge
ven. Als dat zoo slaagt als het bal van
gisteravond mag men tevreden wezen
LOOP DER BEVOLKING.
Te O ud-Vossemeer bestond de be
volking op 1 Jan 1913 uit 2219 zielen;
door geboorten vermeerderde de bevol
king met 72. door vestiging met 79, totaal
met 151; door overlijden verminderde de
bevolking met 24, door vertrek met-109
totaal met 133, alzoo vermeerdering 18
personen, zoodat op 1 Jan. j l de be
volking bedroeg 2237 zielen
Dc bevolking van Philippine be
droeg op 31 December 1912 576 ra cn
549 vr, totaal 1125 personen Zij ver
meerderde in 1913 door vestiging met
35 m. en 34 vr of 69 personen en door
geboorte met 16 mannen en 15 vrouwen
of 31 personen, dus een toename van
100 personen. 1
De bevolking verminderde door .vertrek I
van 30 m. en 23 vr en door overlijden
van 5 m. en 4 vrdat is in 't geheel met
62 personen. Op 31 December 1913 be
droeg de bevolking 592 m en 561 vr of
1153 personen. Zij ging dus in 'tgeheel'
met 16 m en 12 vr of 28 personen
vooruil.
Er werden 8 huwelijken gesloten.
Als een zeldzaamheid kan worden ge
meld uit de gemeente N i e u w v 1 i e t,
dat Vrijdag de 79-jarige C Sandersen op
de schaatsen heeft gereden en verschei
den jonge lieden beschaamd maakte
Zelfs het „overleggen" had hij niet ver
leerd, hoewel hij in de laatste dertig
jaar niet meer op de schaatsen had ge-
staan.
GYMNASTIEK.
Uitvoering Medioburgum.
De jaarlijksche uitvoering van Medio
burgum en het daarna volgende bal zijn
bij jong en oud reeds lang beroemd,
en die roem werd gisterenavond weer
eens krachtig bevestigd. Onder de deug
delijke leiding van de heeren Mazure
en H, Rijbering bij de uitvoering en van
den heer Wi'lems in dc zaal liep het pro
gram op de gewone, pausloos vlugge wijze
i van stapel, terwijl er voor hel bal daarna
zoo'n animo beslond, dat er in drie par
tijen gedanst moest worden, een ploeg
turners van het gansche gewest en twee
afdcelingen donateurs en overige be
langstellenden.
Geen wonder, dat de heer Mazure,
toen hij, bij hel opgaan van het scherm,
aan hel hoofd van alle werkende leden,
een woord van welkom sprak, de aan
wezigen voor hun trouwe opkomst be-
dankle; de zaal was toen reeds geheel
vol Mei een glunder gezicht vertelde
Medio's voorzitter, dat hel ledental steeds
stijgt en memoreerde hij, dat Medio
thans dc sterkste vereeniging van
hel gewesl Zeeland is. Zijn gezicht betrok
echter, toen hij verklaarde dal de finan
ciën met dezen bloei geen gelijken tred
houden; moge dit een aansporing zijn
voor heeren donateurs om hun bijdrage
eens le herzien en voor wie dit nog niet
zijn, om als donateur deze vereeniging
in haar sympathiek streven tot meerder
lichaamsontwikkeling bij te staan.
De voorzitter van het gewest Zeeland
I van hel N G. Vafgevaardigde van zusp
•Van D a 1 e's Groot
Woordenboek.
Van den vijfden vermeerderden en ver
beterden druk, uitgave M. Nijhoff, Den
Haag en A W Sijlhoff's uitgeversmij.,
Leiden, ontvingen we de lijfde en zesde
aflevering, die het omvangrijke werk
voeren tot liet woord „koolzaad."
mogelijke verscheidenheid op dit gebied
blijven bestaan, al is er eenheid in die
verscheidenheid.
Eenvormigheid te dien opzichte is de
dood voor het geloof.
De spreker herinnerde aan de gods
dienstige voorstellingen van onbeschaafde
volkeren, welke gelijken op de voorstel
lingen van kinderen. In dezen kinder
achtigen vorm niettemin klopt hetzelfde
gevoel, als wat boven omschreven werd.
Maar ook tusschen menschen uil onze
dagen, wier ontwikkeling niet ver uiteen
loopt, heerschen ernstige geloofsverschil
len Uit aanleg, opvoeding enz. is dit
le verklaren
Dc spreker schetste dan het onder
scheid tusschen Jezus' Gods-opvatting
en de ruwe, harde, Calvinistische, welke
men bij kustbewoners wel aantreft,
welke mei de ruwe elementen voort
durend in aanraking zijn Zijn geloof
spreekt de mensch naai- zijn eigen be
hoeften uit
Ook in het zedelijk leven openbaart
zich het geloof. Geloof en werken hoo-
ren bij elkaar
Geloof is een beginsel en een begin
sel is niel gebonden aan vormen, tijden
of mensclien
God heeft het menschelijk hart on
rustig gemaakt,, totdat het in Hem alleen
bevrediging vindt In ieder hart staat de
ze behoefte geschreven I)e vervulling
daarvan hangt echter van de persoonlijk
heid af In de oprechte aanhangers van
alle gezindten nemen spreker en zijn me
destanders het geloof waar
Men verwart echter dikwijls vorm met
inhoud, geloof en geloofsvoorstelling Wij
houden vaak ons eigen geloof voor het
ware geloof.
Jezus had het ware geloof. Hij be
schouwde hel als een zaak van 't hart
waaraan hel verstand evenwel veel dien
sten kan bewijzen.
Zoolang men niet een geloof heeft,
als Jezus had. mag men niel de menschen
in gcloovigen en ongeloovigen verdeelen
naar uiterlijke omstandigheden.
De geloofskiem, in ieders hart gelegd,
ontwikkelt zich niet zelf, maar moet ge
kweekt worden. Maar ook als die kiem
een plant is geworden, heeft ze verzor
ging noodig
Wie den troost van het geloof wil be
houden, moet den strijd van den twij
fel door. Gedachtenwisseling met geloo-
vigeu van andere seclen leidt tot meer
der verzekerdheid.
Eens zullen allen één worden in den
geloove, eens zal het licht stralen over
de duisternis
Na de rust las de spreker stukken
voor uit een betoog van den Parijschen
predikant Wagner ter bevestiging van
het daarvóór uiteengezette
Geloof.
In het kerkgebouw der Vrijzinnige Her
vormden alhier trad gisteravond ds
L R Oldeman uit Rotterdam op voor
de afdeeling Middelburg van den Neder-
landschen Protestantenbond met een re
de over „Geloof".
Vooral op dit gebied heerschen de
misbruiken van de overijlde beoor
deeling en de persoonlijke voor- en te-
geningenomenheden Men houdt dikwijls
iemand voor geloovig, die dil oordeel vol
strekt niet verdient en omgekeerd De
spreker beriep zich daartoe op Jezus
en Zijn omgeving Jezus zelf was met dit
kwaad niel behept Hij herkende zoo veel
beter dan duizenden anderen hel geloof,
waar en in welke omstandigheden dit ook
voorkwam
Geloof is de richting van het gemoed
naar hét hoogcre, de richting van het
hart naar God. De dogmatiek kan de
openbaring zijn van geloof, maar geloof
zelf is dat niet. Hel geloof is te sterk,
dan dat hel daarin bekneld kan worden
Hel geloof is overtuigd, dat in de stof
felijke zaken een eeuwige, levende geest
werkzaam is.
Het is een levensbeginsel en tracht
den mensch erloe te brengen, dat zijn
teven, zij hel op verren afstand, evenwij
dig loopl mei wal hij den eeuwigen geest
ziel verrichten
Ieder mensch is een wereld op zich
zelf. Hij hecfl op de waarneembare din
gen een eigen kijk. Vandaar zal de grootst
De heer J. P. M. Carnman, rijks-
tuinbouwleeraar, sprak gisteravond te
V r o u w e p o 1 d e r voor de leden van
de afd. van groentetelers en andere be
langstellenden (ongeveer 50 personen)
over de groenteteelt. Hij schelste o. a.
de ontwikkeling van den tuinbouw in
verschillende streken van ons land, be
sprak in 't bijzonder den teelt van eenige
groenten, voornamelijk van wintergewas
sen Het een en ander lichtte hij met
lichtbeelden toe. Verder gaf hij zeer nut
tige wenken voor de telers. Zij bobo oren
steeds eerlijk 'le zijn in hun handel, te
zorgen voor goede verpakking en sortee
ring. Door 'l gemeenschappelijk telen vnn
dezelfde vrucht, kan een groote massa
gelijk verzonden worden. Ook beval hij
den toehoorders ten sterkste aan, steeds
op de hoogte van den tuinbouw le komen
of te blijven door het lezen van een
tuinbouwcourant en het volgen van een
tuinbouwcursus.
Bieten vervoer en wegen.
In de „Kampioen" vonden we over
dit onderwerp hel volgend bericht over
een succes te Sommclsdijk.
De vele grintwegen op Goeree en
Overflakkee verloonen gedurende dc win
termaanden, en zulks dank zij de bielen
campagne hel gewone beeld van ,,mod-
derpoe'cn" De gemeente Sommclsdijk
heeft nu de lofwaardige proef genomen
om 1000 M grintweg in oen stecnslagweg
te veranderen Dit weggedeelte werd door
den secretaris der Wegen-Commissie be
zocht na 'de bielencampagne, dus nadat
meerdere millioencn K G. bieten daar
over vervoerd waren. De weg lag er
strak en mooi bij, zonder eenig teeken
