BIJVOEGSEL
BINNENLAND.
Uit het Vrijzinnig Manifest.
F6UILLET0R
Onder vreemden invloed.
en l»
pCt.
Bxr
001V
im-
iii aan
l&meri-
(onder!
Ter-
Irootec
kmoxs.
Lrstond
win-
s| earn en
■enheicL
lenk
lie ge-
Koop of
[oud.
El Eg.
Te» hui-
lovenb
piöïgs'i
lek.
lelhnisfi
fetoc.te»
t 7 COI
laooiste
fdzicht,
i oom*
ItBohil*
1 koop*
Donderdag 29 Hei 1913,10. 125.
De gelegenheid moet worden geopend
aan de vrouw het kiesrecht te verleenen,
zonder dat daarbij eisehen van raaat-
8chappeljjken welstand mogen worden
gesteld. De beletselen tegen verkies
baarheid der vrouw moeten worden
weggenomen.
DE A.S. KAMERVERKIEZINGEN
De vrijzinnige kiesvereeniging Burgerplicht
te Bergen op Zoom heelt prof. dr. G. W.
Kernkamp te Utrecht candidaut gesteld.
De Cbr.-hist. kiesvereeniging Groen van
Prinsteier te Sneok, beeit volgens de N. R. C.
dr. J. G. Schender, aftr. weer candidaat
gesteld.
In het district Oosterhout zal, naar de
N. R. C. bericht naast het aftredend lid
jhr. ven den Bergh van Heemstede, candi
daat worden gesteld de heer Van Rijzenwijk
te Tilburg.
Het altredend lid is de candidaat der R.
F. kiesvereeniging, de heer Van Rijzenwijk
de candidaat der R. R. vereenigde werk
lieden.
Tengevolge van het niet toelaten als lid
van de kiesvereeniging zijn de werklieden
tot deze candidaatstelling overgegaan.
De a.-i\ in 's Gravenbage I stellen den
heer R. Smeenk te Arnhem.
Mr. E. E. 7an Raalte te Vllsslngen.
Gisterenavond hield de candidaat der linker-
par (ij en voor hel district Middelburg mr. li. li.
van llaalle, m do zaal Bulling Ie Vlissingc»
eenige ,,polilieke beschouwingen", naar bijzijn
redo had .gedoopt.
Do heer Gert li va-u Wijk, secretaris van
het centraal comité, leidde de vergadering,
die zeer goed bezet was. llij wees er op )dat
dit de eerslo maal is dat de concenlraliecandi-
ilaat voor dit district oplreedl en dat op den
zo! fden avond de heer J H. Blum, onze af
gevaardigde maar de Tweede Kamer, 'te Wost-
kapelle spreekt en zette uiteen welk .groot
verschil er lussclieu beide vergaderingen be
slaat Mier een vrije vergadering met debat
ginds een vergadering alleen voor de kiezers
mt WestkapcHe, waar dus nil den aard der
zaak (geen treffende vragen den heer Blum
kunnen worden gestold. In verhand' met dit
optreden van de rechlerparl ijen herinnerde
spr. er aan hoe in 1905 de heer Snijders zijn
tegenstanders ruime gelegenheid gaf lot liet
V|0,eron van 'debat .waarvan van die zijde (oen
een ruim gebruik werd gemaakt.
De heer Van R a a 11 o begon met er op
(e wijzen hoe slechts enkele dagen ons nog
van den aanvang van den poütieken strijd
scheiden, van de Candida,alslelling, waar spr.
gesteld zal worden namens de linkerzijde, al
thans* de burgerlijke linkerzijde dit geef! reeds;
dadelijk oen band tusschen spreker en verga -
'lering. Mocht de heer Van Raalte eenmaal
gekozen worden, dan zullen deze banden nog
nauwer worden aangeknoopt, dan kan het dis
trict on Vtissiogen op spreker re keuen. Hij
weel, lioo in Vlissingen de wensch leeft naar
jUUtfotdiiig, naar vrije uitbreiding van de ha
ven cm zal zeker bij evenlueelo afvaardiging
do belangen van Vlissingen en van Walcheren
behartigen zooveel hij kan. (Levendige toejui
chingen 1)
Spr. ivijsl dan op» dc voortdurende schom
melingen tusschen links en rechts, die in alle
parlementair geregeerde lauden, regelmatig
voorkomen. Thans is het reeds lang genoeg
weer rechts geweest in ons land en woedt
liettijd, dat liet weer eens links wordt. (Toe
juichingen).
Mr Van Raalte herinnert vervolgens aan de
Aprilbeweging van 1859, toen <le paus hier
de kerkelijke hiërarchie instelde.
Dit feil prikkelde het Protestamtsche deel 'van
ons volk, temeer waar het bekend gemaakt
werd in een allocutie aan de kardinalen,
•hl .gesproken werd van het koninkrijk Hol
land „ca Brabant" en met minachting de naam
ui Caivijn werd genoemd.
Een petitionnement aam den koning en de
ontstane beweging had tengevolge dat bel mi*.
misteric-Thorbecke af moest treden.
•llad'men toen voorspeld hoe 'eenmaal Rome
met Dordt zou samengaan en ons land zou re
geerem, dan was mem niet geloofddat scheen
prünogehjk. Toch is de coalitie lot stand ge
komen en in deze coalitie vormt de1 katho
lieke staatspartij de .grootste en invloedrijkste
factor, zoodat ons land, dat in meerderheid
Protostantsch is, door Katholieken wordt ge
regeerd.
Dit blijkt adadelijk bij_he( ycrgeyenyan de
belrckkingrageen vrijzinnige'zou oen kaïlio-
licK uil betrekkingen, waarvoor hij in aanmer
king komt, willen. weren, doch thans schijnt
het wel of het kallioliok-ziju een aanbeveling
tot benoembaarheid
Doch oil is do kleine kant van de kweslio;
de invloed toont zich echter ook van ernsti
ger zijde, zoowel in negatieven als positieven
In negatieven zin, o.n. door het achterop-
stellen van den vaccinedwang, van dc Zon
dagsrust, het handhaven van de Staatsloterij
en den* en in positieven zin o.a. door de
lariefwelvjoorstellen Hel 'protectionisme is geen
positief katholiek idee, doch van oudsher wor
den de protectionisten in. ons land gevonden
in de kalh. staatspartij en vinden zij bij l'lcze
steim voor liun meeningon, men deitko o. a
aan do bekende motie-Dobhelman.
Rond deze katholieke kern groepeeron zicli
de andere coalitiepartijen. De anli-rovolutioïi-
en, dv. Kuyper, elpen dal. öiviftat dit de weg
is voor doze partij om invlood Ie kunnen uit-
iqefencn, daar zij. zonder coalitie, beduidend
minder leden in het parlement zouden brengen.
Dit heeft dr. lCuyper' 1 jaar geleden in zijn
depufatenrede „Wij Calvinisten" erkend cin hij
heeft er nu in de „Meiboom in d© kap", op
nieuw aan herinnerd.
De dorde in den bond is do Christ.-Hist.
partij, die er zich hel minst bcliagclijk voelt
en er een weinig; verlieffendsn indruk maakt
Deze partij is bezig zienderoogen haar c red iet
den. lande to verspelen en haar handelen,
'stemmen voor hetgeen zij veroordeeld heeft,
geeft daar alle aanleiding voor.
Er is iu de coalitie zooveel onwaars, wat ons
tegenstaat. Daar is in do eerste plaats de anti
these, do verdeeling van ons land in gcloovigen
en. ongeloovigeu op grond van de indeoling der
politieke partijen. Dit is voor vele vrijzinnig
denkenden in, den lande oen heleedjgiug van
hun heiligste gevoelens, het verdoelt ons volk
en geeft aanleiding lol huichelarij en ftpn-
ze,eisme.
Doch dr. Kuyper had deze antithese noodig,
van den hang van ons volk naar godsdienstige
vraagipunlem heeft hij een dankbaar gebruik ge
naakt.
Hol slodon op den gem'ecnvschappelijken wortel
des geloof s geeft nog geen overeenstemming in
zake practische vraagpunten, concrete eisehen
an wetgeving.
lil do derde plaats iels nieuws, wat dc.
Kuyper in zijin jonaste deputalcnrede-heeft
tor wereld .gebracht, m.l. de moedeolmg van
di'. Kuyper dal de antithese niet iets natio
naals zou zijn, doch dat zij als hel ware van
boven af zou zijh. ingegeven in schier alle
landen der wereld, zoowel Protestansche als
Katholieke landen. Dit is echter volstrekt niet
'waar. spr. iwijst op Engeland, öp m luiste!
Lloyd George een christcnstaatsman vtui heel
Wat mant rekkelijker allooi dan de christen--
staatslieden hier te lande. Deze belijdende
christen, die voor zijn kerk pal slaat, heeft zit-
Romjin naar het Duilsch van
C. CROME SCHWIENING.
i op
43.
Mot deze vriendelijke woorden ontsloeg de
chef den commissaris. Maar deze ging niet
I naar bed. Ofschoon het reeds een poos ov
I negenen was reed hij naar liet tramstation
I liet Iluygensplein en vertrok met de tram n
I Delft).
I. Er was nog licht in do huiskamer, Maarlje
I deed dadelijk open.
I „Karell" riep Ge sine verrast, ,,wij hebben
I j» den lieelen dag; verwacht en nu kom je nog
I zoo laat in dejn r\vond I"
>iEn dan. no,g wel een. oogenblik 1" ant-
I woorddo van Rinscholon op een stoel neder-
J vallende. „Ik heb een zwaven dag- achter
I den rug, cm de dagen dio volgen zullen niet
I minder moeilijk zijn. Ik zon u bobben moeten
I,«'akker maken (ante Betty, als u al naar
1 was -geweest 1"
I .,Mijl" zeide de oude dante verschrikt.,
1 zegt dat zoo ernstig I Wat is er dan
I. beitrd?"
I ,,Toe laat mij eens even uw ring zien
I de felangja^,"
1 Gesine was ook een weinig angslig geworden
I door den vreeselijken lernstigen, toon vnn haar
I «roeder.
r lied
,En
go-
i niet
Tanto Betty nam den ring van haar vinger
en gaf hem aan haar neef. Ifij zag dadelijk,
dat. de twee ringen precies -zender waren
Tante Betty, li erïilnert u u nog waar ,u, dien
ring gekocht heeft?"
„Gekocht, Karei? Ik heb hem niet gekocht.
Hel is oen cadeau van jo vader, mijn broe
der hij heeft de leekening kei ontworpen
en heeft hem toen door den juwelier laten
maken".
,Dtis dan kan do juwelier oen tweeden
der,gelijken ring hebben gemaakt voor con an-
der?"
„Een tweeden?" Tante Betty stond haastig
op, zij weid beurtelings rood en bleek. „Airtje
heeft een dei-gelijken ring gekregen voordal
zij stilletjes weggegaan is, Anlje, mijn zuster I"
Van. Rinscliolen was ook opgestaan, „dan is
deze ring", zeide hij stamelend' terwijl bij den
gevonden ring uit. zijn. zak haalde, „dan heeft
die Ucm misschien gedragen.
„Antjel" riop tante Belly. Gesino schrikte
De oudo dame greep den ring fin legde hem
naast den hare. „Hot is dezelfde, Karei. Het
is do zelf de. Er is geen twijfel ja;
hel is do ring van mijn arme zoo lang be
treurde zusterI O zeg, leeft zij nog? ïs zij
dood? Hoo komt die ring je in handen?"
„Ten gevolge van een misdaad," wilde de
commissaris zeggen; maar hij bedacht zich
bijtjjds, want deze woorden zouden condroc-
vigen. indruk op do beide vrouwen maken.
Daarom zeido hij* „Door een (oevalligo om
standigheid tantol Maar ik bid u, koester
geen hoop. -Tuist hot feit, dat dezo ring in
de handen van een under kon vallen is mij een
boWys, dat zij allang niet meer - in leven
ting in een liberaal kabinet en wordt gesteund
door do hycle linkerzijde.
Wanneer hel waar zou zijn, dal de antithese
n pnafyvemdinvio mppjtï/.akelijkheid is, dan
zon <1<> coalitie juist zijn voor alle verkiezip
Ml het is dr. Kuyper zelf, die in de d<-
pu la ten rede verklaart liet heimwee naar weer
geheel vrije verkiezingen (o begrijpen en over
tuigd te zijn, dat dit eeiimanl weer komen zal.
Dit. jaar trekt de coalitie nog vereend op,
doch gelmakkelijk en van harte is dat niet ge
in,'dat blijkt joolc uil dr. Kuypors Woorden
do „Meiboom", liet is alleen (1e poging om
nog ©'ens pen laal-sleii stormaanval op de
openbare school te Wagen, die do reclilerpar-
lijcp Weer bijeen heeft gebracht-
Den schools 1 rijd willen do vrijzinnigen nan,-
vaardGb tmnar, zoo vragen zij aan do leden
dor coalilio, Ivo© staal ge tegenover de groote
polittek© vraagstukken van dezen lijd. Over al
deze (vraagstukken wordt ia hel coalitic-
accotjrd echter niet gerept en dat is maar be
tel- ook", Want hoe moer men zwijgt, boe min
der de onderlinge' verdeeldheid over deze be
langrijke punten blijkt- Doch a! beproeft men
'liét réchts nok, hot zal niet gelukken op deze-
manier de aandacht van hetgeen ons volk
thans Jiezig houdt, af !c leiden.
Spr, vraagt hoc hel mogelijk is dat in 1909
ig zo,o velen met do coalitie zijn meegegaan
vooral hoe zoovele Zeeuwen die toch het
,Good Zeeu w scb, goed rond" (otkern
spreuk voeren deze onwaarachtige politiek kon
den steunen. Ilij schrijft dit toe aan de in dat
jaar-iu liet vrijzinnige kamp lieerschende apa
thie en aan den. wensch van velen om eens
te zien wal hot ministers-Heemskerk tot stand
zou brengen. Dit ministerie had zich in de
eerste jaren v.am Ptaar heslaan „kalm" gedragen
en zoo kwamen velen er toe om het met'
Heemskerk maar eens le probceren
Doch ma do stembus draaide dit ministerie
om en werd wederom dc Kuyperkoers gevolgd.
Na jar an van onvruchtbaarheid toonde hel
kabinet in do laatste maanden een vruchtbaar
heid van verkeerden aardom niet met leege
handen voor de kiezers te komen, moesten ui
deze maanden de sociale ontwerpen worden af
gejakkerd. Zoo optslond de bureaucratische ra-
denwel, de onvolledige en benepen ziekte-
de ouderdomsverzekering, waarop spr.
nader terug 'zal komen.
En dezo hotten zijn lieden, den 28slcn Mei
nog niet tot stand gekomen, dc Eerslo Kamer
moeten ze nog passcercn, doch ook hier wordt
het afjakkersvsteem gievolgd zoodat do ontwer
pen (och Weld'ra 'wel zullen zijn.
Spr. wijst speciaal op de houding vnn de
E et-s te Kamer in-verband niet de nu het eerst
do beurt komende stemmingen voor de
Provinciale Stalen, hot kiescollege voor ouzeo
Senaat.
is in strijd met de r peping van deEersto
Kamer om ontwerpen, die oen groote opposilio
do Tweede Kamer vonden, op dezen lijd af
(e djOrn Haar roeping is om op een gegever
oojtcnblik na (e gaan of de u itspraak van (li
Tweede Kamer wel uitdrukt den wil van liet
'olfc, wondt daaraan gel wijf cl cl dan moeien de
door het lagerhuis aangenomen ontwei'peW w<
den verworpen.
Aan deze roeping is hier niet voldaan, de
ontwerpen hadden moeten blijven liggen.
Wat; we te verwachten, hebben als de stem
bus de meerderheid bestendigen mocht, be
hoeft spr. niet in den breed© uiteen lo zeilen,
men weet hoe de schoolwetten, de lariefwet en
meer gevaren vpor de deur staan.
Deze gevaren deden do concentratie tol
sland komen, welke tol. slarulkoming gemakke
lijker ging dan van de coalitie en al dadelijk
ten gevolge had dat dit jaar rnet grool enthou
siasme en moed de verkiezingen door de vrij
zinnigen tcgemoei worden gezien. (Blijken vdn
instemming).
Spr, 'zet nu uiteen waarvoor de concenti\a-
Hiiei strijdt iu de eerste plaats voor de open
bare school. Spr. herinnert er aan, hoe ook
linol 'sjlöun van een deel der 'linkerzijde de w'et-
Mackay tot 'stand 'kwam, die, naar molu meen
de, Ito.t e "ii 'pacificatie zou leiden, doch dl'
ntegendeel den suhsidiolionger nog deed vei
Meerderen, en wijst op de voorgestelde grond-
hvlelluherzicning, 'waarhij de slaat va'n haar
.rechten voor het openbaar onderwijs afslaud
!zo,u do:-n Tol een dergelijke herziening zul
len dc vrijzinnigen echter nimmer hun mo
delwerk ing verleenen. l,e.veiidigo toejuichin,-
ggn Men wil ons brengen sccteschojen, waar
de leer zal gehuldigd w.orden naar den wensch
jAntjet Dia lieve, arme zuster I" snikte
ïauio iBeity.
Ach toe, Wees nu toch wat bedaard. Ik
was genoodzaakt u dien ring te laten zien
(Wees verzekerd, dat ik alles in 't wcrlc zal
stellen om er achter t<r komen waar die ring
vandaan komt. Vergeef mij, dat ik u gestoord
heb. Maartjo moeL mij ivoer uitlaten Over
twintig minutenpasseert de jlachtlre
den Haag, ik moet daar gebruik vaar maken
aSTu heb jij" alleen te zor.gen voor de* ver
pleging van den patient Gcsieiitj©!" zeido hij
met eon droevig lachje, „en ik was zoo Van
plan zelf daarvan liet ,groolslc gedeelte op mij
to nemen."
„Dank daar maar niet over Karei!" zeido
het jonge meisje. „Wat ik voor hem doe, doe
ik voor jou", en weder steeg liaar een zachte
blos naar het gelaat.
„Nieuwe moeilijkheden 1" dacht van Rinscho-
ten mot een zucht loon hij in den sneltrein
.zat em na korten lijd in den Haag terug
keerde. „Hoe zullen die nu weer opgelost
rvorden I"
TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
T el cur s tolli iiige n.
In do kamer van den Amsterdammer Ver
hoeven, den heter van groote diefstallen, in
wiens achterkamer slechts aan de igeslepemsto
misdadigers van Holland toegang verleend wlerdj
zjat het dievóoklavorblnd, ten prooi
grootslo woeae en ergernis. Potter, dc man
met jliet buldoggeugozicht. en de vijlkoning.
Het was alsof zij door don bliksem getroffen
waren toen zij hoorden, dat Wapslra niet bij
Veriieovon verschenen was De „Lange" raasde
en tierde: hij zou don schoft vermoorden, die
van de meerderheid der oudei's, de openbare
schoten zullen slechts aanvulling zijn, svat
practiscli hierop aeerkonit, dat liet allee» or-
mewschoten zullen zyn.
En dat noemt Men de „vrije" school," is er
ooit van het woord, van het begrip vrijheid
groo.ter misbruik gemaakt?
Voorzoover do rechterzijde geen In roep doel
pp de „vrijheid", doet zij een beroep op hot
p.Udörrechl, waarmee bet net gaa,t als met de
'ijbeid. In hidië tegenover jte (Mohammedaan
se he jouders erkónt de regecring cellier liet
loudfirrcclü niet- Spr. herinnert ook aan den
geestelijke die de kinderen leeraarde Eert
uw vader cn moeder, doch als zij u nna.r do
openbare school zenden zegt hun dan de eer
bied en gehoorzaamheid op. (Gelach en toe
juichingen),
I)e heer van Raalte ivijst er nog eens na
drukkelijk ©p, dat geen vrijzinnige de bij
zondere scholen hel subsidié Wil ontnemen,
vie van rechts dat he weert mankt zich aan
gpo.ve misleiding schuldig.
Vo.or do openbare school gaal in de eerste
plaats de slrjjd dor vrijzinnigen.
Oiok strijden zij voor grondwetsherziening,
Doch deze moM jviet van boven af worden op
gelegd zij inoet ontstaan uit den drang van
liét volk zelf. De grondslagen van liet gebouw
Waarop onze- volkssouvereiniteil rust, moeten
Wordcii versterkt ,een parliéolo .wijziging is
no.odig en wel een die hotrekking heeft op
de kicsrochlparagraaf.
Wij huldigen wel het beginsel van do iegee-
Ting uil en door liet volk, maar voeren hel
nog niet in zijn volle betoekenis (loor. Hel
algemeen mannenkiesrechl in do eerste plaats
Moet m do grondwet worden vastgelegd Hier
voor slrijdt de gnnsclie linkerzijde, socialis
ten en ootncoiitristcn en pok een deel dor
rechterzijde staat 'dit denkbeeld voor. Hier
lieoft Pion dus Ie doe», mol een werkelijk alge-
mee,uen -wensch.
i Welen we wel, zegt spr. dat do social,
ten van algemeen stemrecht grople winsle
'orwncliten, maar daar geloolt spr niet a-
Dc voprheelden in het buitenland wijzen dit
o,ok uit, spr. wijst er l>v oji hoe Frankrijk
nog steeds geen inkGm^lonlielasI ing heeft
lloch dit denkbeeld van -te socialisten, zal
ons geen bezwaar zijn om liet algemeen stem
recht voor te staan
Wij mogen echter hij uitbreiding van liet
kiesrecht Met met de ecne hand terugnemen,
wat we met de andere geven en daarom is
spr. tegen am end era ontr ech t e n r c-
grësreeht van do Eer ste Kamer.
Een bewijs van de reaclionnaire geest hij
da rechterzijde is hun pogen om de uitshii-
(ing der vrouwen le bestendigen en zekerder
to ïnaken.
Het vrouwenkiesrecht is echter lui moge
korter of langer tijd vorderen komende,
zoowel hier als in Engeland.
-Sjir. is voorstander van algemeen kiesrecht
•ook voor vrouwen, doch acht de» tijd daartoe
nog niel. gekomen. Hel vrouwenkiesrecht inoet
te do grondwet worden vastgelegd, doch nader
bij do kieswet worden geregeld. Spr. zou
kiesrecht wonscheu niet als danieskiesreclit
doch zou het kiesrecht willen geven aan alle
rouwen, dio in eigen onderhoud voorzien. Is
zoodoende eenmaal de grond gelegd dan vor
dert vanzelf de ontwikkeling lot algeméén kies-
•echt der vrouwen. (Toejuichingen).
Er is een tijd igcwecst datl de vrijzinnigen
'oorstanders waven van ouderdomsverzorging
met prcmiehelaling door werkgevers en werk
nemers, doch na ile voorbeelden van Dene
marken Engeland zijn de vrijzinnigen voor
standers geworden vnn staatspensioen,
Staatspcnaionneering is geen bedoeling, doch
Mi rechtvaardige vergoeding van do gemeen
schap van vroegeren arbeid.
Staatspensioen, heeft bovendien boven ouder-
domsvevzekerteg a la Talma nog dit voor, dat
het zich uitstrekt tot allen en niet uilsluitend
tot do nrbeiders in loondienst.
Het concenlrntieprograin voegt hier aiog bij
bel steunen van de e igQjl- ver ze ker ing, de
gen-spaarzaamheid, gelijk ten alleu tijde een
der grondbeginselen is geweest van de vrijzin
nige denkwijze.
Spr. wijst er op hoe, als de coalilie 'weder
om mocht zegevieren, zij zit vastgeklonken aan
do verplichte ziekte- en ouderdomsvcra'kering
met de tariefverhooging om de slaatsbijdrago
te dekken, welke beide noodwendigheden haar
steeds meer impopulair zullen maken, ook
eigen kring. Immers zij die onder do ziektewet
zijn kameraden hun aandeel in den buil ont
hield. Zelfs bij Potter was twijfel opgerezen
aan do dievenecrlijkheid van Wapslraook
hij voegde zijn venvensohingen hij die
zijn heide makkers.
Alleen Verhoeven spratc het drietal tegen.
Mij had Wapslra lang genoeg gekend om (e
weten dat lvij geen van de bemte zou bcnailee
len. Wanneer had hij in 'Amsterdam moeten
aankomen
„Vanmorgen vroeg!" gaf Potter (en antwoord.
„Wat?" riep Verhecven ten eenenmale zeer
ernstig. „Hij heeft toen niet in den onge-
lukslrein, dio van Leiden kwam, gezeten?"
„Wat is er dan gebeurd?" riep het drietal
als uit éénen mond.
„Een botsing van twee treinen, waarbij ve
scheiden© passagiers gedood en gok we 1st zijn
Do drio mannen keken elkander aan.
„Hoeft de vrooglrein van den Haag over
Leiden naar Amsterdam een ongeluk gehad?"
vroeg; Potter met hecacho stem. „Bedenk je
eens ,gjood Verlieoven
„Wacht!" zeido deze. „Ik heb bét avondblad
van do „Telegraaf" voor liggen. Ik heb nog
geen lijd gehad er in. te kijken. Ik zal de
courant even halen; daar zullen wel nadere
berichten in slaan."
Do drio mannon waren als verstomd, ieder
volgde zij!» oigen sombere gedachten. Was
Wapslra (onder de slachtoffers ,dan waren de
sicradöii reeds gevondon en zij hadden do
politie op hun hielen.
„Een ellendig geval", bromde do „Langj'
e» IA] spuwde op den. grond, „geen cent lot
belooning en met jo neus vlak voor het tucht
huis. De duivel mag Mij halen als ik mij nog
allon zullen geen vrije geneeskundige hulp er
langen, doch naast hun premie nog hun „bus"-
geld moeten blijven belalen en daarnaast do
premie voor de ouderdomsverzekering, terwijl
zij bovendien aan den lijve gevoelen de gevol
gen der tarief Wol.
Gaat, zegt spr., lot do christelijke werklie
den en brengt hen dit onder hel oog voordat
zij zich zullen laleu leiden door hun geeste
lijke drijvers. (Geestdriftige toejuichingen).
Spr. -moet er van afzien, mot het oog op
den iljjd ©te nog meei* nadoelen van de ta-
dfuVi 'm hel licht te stellen, doch wijst erop
dat de vrijzinnigen door rechtvaardiger be
ladingen de kosten, voor de sociale hervor
mingen zullen zien tc verkrijgen. Directe be-
lasl ingeïi Inux-len liet geld (Opbrengen, in do
•esIe plaats dope het totstandkomen van,
•oen algemeeno 11ik.oinslenbolas)ingMochten
hwviiit de middelen met voldoende gevonden)
worden, dan is Nederland nog rijk genoeg
pm) liet percent rage le verhoogen.
Met een herpep op hel ontvouwde program
wekt bpreker op tot ijver en geestdrift voor
a. s. verkiezingen.
De rede van xlen lieer van RngiJIK' 'wprdt Met
luide toejuichingen beantwoord.
Na oen kleine pauze wordt gelegenheid go-
geven tol. debat, doch voordien geeft de heer
Gerth van Wijk oen vervolg op zijn ope-
iiiiig.dw,oo,rd. Er zijn twee hoeren uit Vlis
singen te \I estkajielte geweest, die getracht
hebben met den lieer Blum te deba Moeren,
doch dill is hun geweigerd mei een beraap
pp de uilno;odigiiig, dio u|lsluilena tol de lite
rs ran. Wofilkapelle was gericht.
Do heer Linde ij e r anaakt van de gele-
mheid Hot debat gebruik en merkt op. dat
en, als S. I). A. R'or na hel aaaliooren van
•n rede ais van dezen av ond gel rotten wontt
door de vriendschap van de vrijzinnigen voor
den 'werkman en zich zou laten vangen mis
schien, als niet dc vrijzinnigen een geschip-
achter zich hadden, waarover (1e werk
lieden minder 1e spreken zijn. Spr. herinnert
n dit verband aan een andere Aprilbeweging
•n 'wel aan die 50 jaar later plaats had in
liet jjoar 1903, &wt «le bepalingen'len ttpzichle
hinderlijk volgeiii, die er nil voorlkioeiden
waanoor liet toenmalige Kamerlid |mr.
E E. van Raalte zyn slem uitbracht.
Dan bespreek! de candidaat van de sa-
i.tal-democraten de voornaamste punten van
iet ©oncentratieprogram Om lo beginnen de
•ördediging yan hel .ojienhanr lOindertvys en
'wjjst. ev op hoe de. vrijzinnigen meowerktwx
Jol liet verkiezen van een christelijk weihou
der Van onderwijs te Amsterdam en op de bij
zondere liberale scholen voor dc gegoede
kassein in de groote sleden. De kinderen dor
Meer gegoeden Worden by liet openhaar on
derwijs voorgetrokken. Men ziel daar-
•an opk de voorbeelden in Vlissingen, kleine
klassen op do schoten voor de kinderen uit tie
gegorde standen, groote klassen voor de kin
deren der arbeiders.
De Isiocialisteil willen wel subsidS© geve»,
:ui de bijzondere scholen, mits er waarbor-
ïMi gegeven worden, dal liet onderwijs male-
cel voldoet aan de eisehen die gesteld wor
den voor liet openbaar onderwijs.
Spr herinnert er dan aan, lwe voor kor! de
li hora te» (nog zeer verdeeld iwnrem ten (opzichte
algemeen kiesrecht en van vrouwenkies
recht
Spr, wijst er voorls op hoe de oud-liberalen
hun eisch van uitbreiding van de macht der
Eerste Kamer handhaven als correctief van het
algemeen kiesrecht.
Do concentratie» is evengoed inwendig ver
deeld als de coalitie. De vrij-Uhevaten in dc
Tweede Kamer gaan meer met Lobman en Van
Idslnga mee, dan met Borgesius en Drucker
Het kiesrecht voor do vrouwen, die in eigen
onderhoud kunnen voorzien, zou toch neerko
men op een. ,,dames"-kiesrecht.
Spr. zegt dan, dat (le Cfpjieentrnlie Wol un!v
niem voor (len vrijhandel is, doch niel uil.
liefde voor de arbeiders, maar in het belang
an don handel, men zie de Kamer van Koop
handel te Rotterdam
Do beloften en programma's van de vrijzin
nigen zijn mooi genoeg, maar de feilen uit de
geschiedenis doen zien dat men er aiiet te
veel van moet verwachten
Ten slotte bespreekt do debater de houding
am do vrijzinnigen len opzichte van liet
staatspensioen en vraagt of men hier soms.
naar het wooivl van don heer Treuh
eens zoo voor (len gek Iaat houden Als wij
vanmorgen <lo diamanten verdeeld hadden, dan
zouden wij aiu tenminste ieder ons deel in
handen hebben en jullie kon voor mijn pari
met jo allen in dien verongelukten trein
gezeten hebben I"
Verhoeven kwant binnen met liet avondblad
van de „Telograal". „Onder de zwaargewonden
is ook een agent Soesmans", zeide hij; „noem-
do Wapslra zich niet
Hij kon niet uitspreken, want een drie-
'oudige kreet van schrik belette hem voort
to gaan.
,Dflt is Wapslra!' zeide Polier hijgende
•'aar is hij gewond?"
Beide boenen afgejsneden en de borsl inge
drukt - doodelijk gewond", las Verhoeven
voort. „Dus daar slaat hij niet weer van op."
„Alles verloren!" bromde Polter. „Lizzie is
verdwenen. Wapslra in handen gevallen van
menschen, die zeker groote oogen zullen op
zetten, wanneer zij zien wat zij gevangen
hebben. Er blijft mij niets anders over, dan
hals ovor kop de vlucht te nemen, de gren
zen over. Ik ga heen", sprak hij. „Ik heb'
geen lust op staatskosten een jaar of twaaH
wol te spinnen. Wie weet hoe nabij die speur
honden ons al op de hielen zitten I"
„Ga jullie er ook maar van doorl" zei
Verhoeven lot den „Lange" en den „Ge
bochelde". „Jo mag jo laten snappen waar
jo wilt. Maar hier bij mij niel, dal verzeker
ik jo."
Polter maakte zich ijlings uit do voelen.
Vloekend volgden de „Lange" en de „Ge
bochelde".
(Wordt vervolgd).
