MIDDELBURGSE COLRAST. H\ 30» Jaargang. Dinsdag 31 December. MitidaiMrg 30 December. Gevaarlijke Voogdij. Kameroverzicht. 1912 Dezt courant rtriohyiit g e 1 jj k t, met uitzondering van Zon- an Peeitiagan Pr®t per kwartaal, zoowel voor Middelburg alt Toor alle plaatien in Nederland franco pp. fa. Afzonderlijke nummert kotten 6 cent Advertentie» bij abonnement op voordeelige Toorwaardea. Proipeotuiten daarvan zyn aan bet bureau te bekomen. Advertenfciën voor bet teritvolgende nummer moeten dei middag, vóór één nut aan bet bureau bezorgd zijn. Advertentiën d 20 o<nt per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familiebericht» ei Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 ooit per regel. Groofct lettert naar de plaatt, die tij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffend* Handel, Nijverheid en Geldwezen, it gerechtigd het Alceateea Adverteitle-BireII A. DE LA HAK Ax., N.Z. Voerbir^rrnl 266, Amsterdam. B| dea© courant behoort een bijvoegsel. Woensdag zal, wegens het Nieuwjaarsfeest, de Middelbnrg- sche Courant niet verschenen. De opgaaf van den spoordienst komt in dit Eonvmer voor op de gebruikelijke plaats. Do beer Vliegen zal m de Kamer inter- peileeieu over 't verboil van „Allerzielen" in Apeldoorn. "t Zal hem toch met helpen 1 voorspelt de katholieke „Residentiebode", die blijkbaar wel weet hoe er door de regeering over gedacht wordt. Het Apelrtoornsche raadslid Esmeijer vraagt in een lange redevoering aan den burgemeester waarom li ij de ingezetenen belet heeft dat stuk te gaan zien. Mijn verbod berust op art, 188 Gem W,, antwoordt de burgervader En verder laai bij zich niet uit. M.a.w. praat maar toe; ik xloe wat ik Neen, niet wat i k wil, maar wat anderen van mij willen. En in Bergen op Zoom was liet nog erger Daar wil een verecniging, de sociëteit Thalia, «tel. dut „De Meid" zat werden opgevoerd. Ze raakt echter wat in hel nauw door het aanvallend verweer van de Tooneelverecni ging Maar wat nood! Ze roept den burge meester te hulp. Die spant er zich welwil lend voor, en de zaak is klaar. Niemand die Item wat kan maken! Ilij wordt gedekt door art. 188, tenzij do nieuwe methode van de TooneeJ.ereeniging, n.l. een actie voor schadevergoeding tegen hem persoonlijk, aan die oppcrmachtisgieid een pijnlijk-voelbare enget snjjdt, die liet gebruik ervan bedenke lijk maakt voor den oppermachtige Maar dat is nog twijfelachtig. O, dat veelomvattend art 188, dat in het eerste lid in één adem „openbare verma kelijkheden en openbare huizen van ontucht" noemt onder de dingen waarover „de politie" aan den burgemeester behoort; en dat in het tweede lid den burgemeester opdraagt te wa ken: ..legen het doen het zonderlinge Hol- lanösch is van de wet togen het doen van met de openbare orde of zedelijkheid Toen dat artikel gemaakt werd, zullen de ontwerpers geen oogenblik zich hebben kun nen voorstellen, dat het gebruikt zou worden voor de onzinnige handeling om een on schuldig stuk, (al vinden we het niet mooi) als „De Meid" te verbiedenWe tarten de sociëteit „Thalia" of den burgemees ka- van Bergen op Zoom ook maar één element m „Do Meid" te noemen, waardoor liet in strijd is met de openbare orde of de zedelijkheid. Maar toch hebben die ontwerpers der wet ook schuld. Waart ze vergaten een macht aan te wijzen, die boven die burgemeester- lijSrc macht stond. In allerlei opzichten is in onze gemeentewet gewaakt tegen te eigendun kelijke beslissingen Telkens wordt aange geven waar men herziening van een beslis sing kan vragen. Alleen in dat waken tegen bet „doen" van met de openbare orde of zedelijkheid strijldige vertooningen, staat de burgemeesterlijke beslissing als einduitspraak vast, ook al is ze nog zoo ongemotiveerd. We hebben in ons land geen officieel© censuur, en we betwijfelen of die eemg nut zou doen Maar toch zouden we veel Lever de beslissing oveg het al of niet geoorloofde van een vertooning zien toegewezen a-ui een officieel beha am van daartoe bevoogde per sonen, dan dat, zooals nu, de voogdij over het kunstgenot van de ingezetenen is opgjodragen aan het onbeperkte ge-zag van ©en burge meester, iviens beroep in geen enkel op zicht een waarborg is voor eenigen litorairem «naak, voor eenigc kennis van het tooneel; die met een plompe poütieaanmatiging kan zoggen: dat mag nieLt ©n die bovendien bloot staat de ervaring bewijst het aan in vloeden, waarvan het gezag slechts erkend wordt door een deel der ingezetenen. We bedoelen natuurlijk den invloed der gees telijken, katholieke en protestantsche, maar toch vooral de katholieke, Wat voor de hand ligt omdat de calvinisten zich in den regel verre houden van 't zondig schouwburg^ vermaak, en dus in dat opzicht minder lei den burgemeester eens wisten redevoering van een katholiek priester te ver bieden, omdat die elders zich over de libe ralen had uitgelaten tls over een troep fcede- looze ongeloovigen, en over de socialisten als over menschen Le de kinderen opvoc den tot apachen e» souteneurs. (Wie die ding van hun geestelijken behoeven dan determen te gezocht vindt, leze daarop katholieken maar eens de Belgl.-che katholieke verkic- Want zal wel «mmi "S», 4. bur- «"PM*"» -mI geweasters van Apeldoorn, Bergeu op Zopm. llct zou PIt,testa hcl zo" Nameee», tóder., Den Bosch. Del», m waar ""n-otdoovond ggkk.ag worden over onver niet al, ervan vodenkt uit eI8on beween» j toagzanmhoid en gdjRfimirvolgmg lot hun verbod gekomen te zrpi. t Is troll- [-p. hiermee zijn wè gekomen tot de kem wens herhaaldelijk duidelijk gebleken, dal ïan d0 teeIe t,reslie, tot oen bekende waar de aansporing kwam van katholieke zijde Al- j,,, telkens herhaald moet wor- leen in Den Bosch bij het verbod van „De den, omdat de kafhobeke kerk nooit kamp Violiers" kwam de aandrang uit do kringen dei- Israëlieten. Maar dal is toch dó. eenige Dje terk vraagt V00r zich zelf op, wat ze uitzondering i j anderen weigert. Ze vraagt vrijheid voor Waai- de katholieken zich roerden kwam J zicj1) om anderen die vrijheid te ontzeg do klacht gewoonlijk niet van de geestelijken I gen. Gedurende langen tjjd na haar volledige zelf. Die hielden zich meestal achter af. Maar erkenning in ons land, een halve eeuw gele- het is voor hen een kleinigheid enkele hun- den, heeft ze zich u-lorst omzichtig getoond ner parochianen tot een protest aan te spo-jin dat streven Het werd wel nu en dan ren, en die geestelijken zouden waarschijnlijk j voelbaar, tmaar dan werden weer snel do in zich zelf lachon, als we geloofden dat die f uitgestoken armen ingetrokken, zoodra er pro test kwam, en dan werkte z. parochianen uit eigen aandrift zoo handelden. En eigenlijk doet dat er ook niets toe Het is in ieder geval een. actie met sectarisejh karakter Nu willen we eens uitgaan van de besto veronderstelling ten opzichte van de beweeg redenen tot zoo'n protest tegen de opvoe ring van een o£ ander stuk. 't Is waar dat We in stilte voort. Maar nu, na een periode van clericaal be wind, is ze vrjjmoedijp geworden. Do protes tantsche coalitie-genoijten, die beworon dat 't zoo erg niet is, oipdat de katholieke kerk en de katholieke staatspartij twee afzonderlijke dingen zijn, moeten maar eens letten op die ook al de dwaasheid hebben gehad van jean j symptomen van gezajjsaaamatjgmg over de vertoonings verbod, omdat anders de openbare vrijheid van anderen Misschien zien zo dan orde dreigde te zullen worden, verstoord zelf in, dat ze meehelpen, aan het opbouwen doord© katholieken. Maar we willen nu van een toestand, dien ze later zelf zullen eens aannemen, dat do bedoeling dier geestei- bestrijden. Want we zjjn vast overtuigd dat lijken is te voorkomen dat hun parochianen op den duur de groote politieke strijd ook bedorven worden door hel zien van een be- ons land zal gaan voor paald tooneelstuk. Op zichzelf is dal een lofwaardig s tie ven voor iemand, die als zieleherder over zijn kudde moet waken. Men kan zelf van mee ning zijn dai die priester zich vergist, en dat het stuk niet zooveel kwaad kan, maar men dient toch te erkennen dat een andere meening ook mogeljjk is. Wat is dan de aangewezen weg? Natuurlijk dat die priester aan zjjn. parochianen ver biedt die opvoering bij te wonen De katho lieke kerk is er niet bang voor aan zijn leden iets te verbieden, en ze kan ervan op aan dat deze zullen gehoorzamen. Ofniet Ze gaat n.l. veel voerder. Ze gebruikt oen middel dat niet slechts aan de katholieken belet dat stuk te zien, maar ook aan alle andoren, die niets weten willen van een ge zag der katholieke kerk over hetgeen zjj al of niet mogen bjjwonen. Wat voor motieven men ook aanvoert, nooit zal men het kunnen veranderen, dat dit het resultaat is. En daar mee is dat drijven naar een op voorin g s verbod al veroordeeld als een arrogantie, die in lijn rechten. strjjd is met de vrijheidsbeginselen waarvan Nederland de bakermat boet I 't Is me het bakeren well Dat voelt men van katholieke zijd© ook, en daarom komt men met een ander motief. Het heet dat een stuk als „Allerzielen" ten- stoot geeft aan do katholieken, omdat er leen geestelijk© op het tooneel wordt gebracht, in. een rol die, naar katholieke meening al thans, niet passend is. Het verbod van „De Meid" vaart blijkbaar log mee in 't zog van dat zelfde motief, omdat het óók van Heijer- mans _is. Maar om bij „Allerzielen" te blijven mag dat „aanstoot-motief" voor een burge meester een voldoend argument zijn om dat stuk te verbieden. Lieve hemel! Wat zou er tegen de katholieke partjj, die nu reeds de grootste en hechtste is in ons parlement. En dan zullen de CaLvi- nisten het met verwondering betreuren, ooit de ontwikkeling van die groeiende macht te hebben bevorderd. Maar dan roep© de katholiek© kerk met ach! e» weel over onverdraagzaamheid. Ze heeft het aan zich zelf, aan haar eigen stre ven te wijten, dat de anderen zich te weer stellen. Nog erger dan door de bjjzondere scholen wordt een deel van ons volk afge perkt in ©en afzonderlijk© omrastering door de katholieke geitenfokvoreenigingen, voetbal clubs, e. d. De katholieke kerk doet alles om haar leden te beschermen tegen de aan raking met hun medeburgers, alsof deze be smet zijn met onzedelijkheid. Wanneer het katholieke volksdeel dan alle anderen tegen over zich vindt is dat niet te wijten aan onverdraagzaamheid der niet-katliolieken, maar aan het katholiek© stelsel van afzondering. En nog zou die afscheiding, hoe betreurens waardig ook, niet zoo erg zjjn, als het daarbij bleef. Maar nu de invloed van die aaneen gesloten macht gebruikt wordt, om de rech ten van anderen |Op eigen vrijheid aan te randen, zooals geprobeerd is met de zedelijk- heids wetten, en zoo als gedaan is met het verhinderen van tooneelvoorstellingen, nu is het hoog tijd dat die anderen lellen op het gevaar, ©n zich tegen dien aankruipenden in vloed te weer stellen. Men zegge niet dat dit ©en te vffl- gaande conclusie is naar aanleiding van een tooneel- verbod. Ook een grashalm wijst do richting van den wind aan. Naschrift Een mooi, maar gemakkelijk mot een ander aan te vullen staaltje van R K. aanmatiging vonden we Zaterdag in een inge zonden stuk in de kath. „N. Z. Crt." De in zender daarvan is den tweeden Kerstdag te van onze openbare vergaderingen worden, als Uzendijk© geweest op de vergadering, door de. iedere bijeenkomst verboden kon worden zoo- Kath. Kiesvorceniging belegd, en maakt zich dra er iets gezegd werd dat aanstoot kannu versclmkkeljjk boos omdat or een geven aan iemand, die er niet eens bij is. I ^ieuwe Rotterdamsche Courant in hel couran- We .Inderal don verkieangstijd, en in dc*"*S» M°*' 1,1 *«W<wi> bewoor- verkiezingsbijeenkomsten mnilan vonk dingenl"*"8™ ff**' J».*» ""ff ","!l b I van onbeschaamdheid", om die courant te gezegd, die heel wat erger voor katholieke durven laten liggen in ©en herberg waar ooren zijn, dan de bespiegelingen, in „Aller- j katholieken een vergadering beleggen, en hij ziolen". 't Zou wat moois zijn, als er in dio wil „de Zeeuwsoho kusten beuken, beuken, bijeenkomsten een pobtie-agent werd gezet, om beuken", om de katholieken toe te roepen, zo te verbieden zoodra er een woord werd nooit to vcrSadoren in herborgen waar de gezegd dat aanstoot kon geven aan ©en gere I 9* Trw'a leZinS l'gt" ,- t - tIs fraai 1 Dat de eigenaar van die mnch formeerde o( oen kaflroLck. En tvnt zonden d„ R a noodi hoeft d© katholieken een keel opzetten, als in een ten gerieve van zijn geregelde, van elders of ander© plaats eenige liberalen of socialisten komend© logeergasten, belet niet aan die slechts nu en dan komende katholieke ver- eenigingsleden, om bij zoo'n sporadische ver gadering dadelijk luidkeels te protesteeren te gen de aanwezigheid van die „pest voor ge loof on zeden" Weg met dat „leelijke ding" of we gaan ergens anders heen Dus die enkele katholieke vergaderingen zouden het er dne op een jaar zijn? zou den de tjnaafcstaf moeten worden voor hot inrichten van een dergelijk lokaal, dat ook door tal van anderen wordt bezocht Maar omgekeerd zou er ooit over gedacht zijn in een katholiek hotel de „Maasbod©" weg te nemen, wanneer daar eens niet-katliolieken -orgaxleren We geloovea met dat alle katholieken met die domme arrogantie zullen meegaan Maar het feit dat zoo iets openlijk Li een blad ge- eischt wordt, teekent. In het bijvoegsel tot dit nummer vindt men voorts onder „Een ergerlijk geval", oen tref fend voorbeeld van de onverdraagzaamheid waartoe de katholieke kerk zelf ui staat is, zooilra iemand over wien zjj macht heeft, haar niet in alle opzichten gehoorzaamt. Eerste Kamer. Zitting van Zaterdag. Hot meest belangrijke, dat de behandeling in de Eerste Kamer van de Indische begroo ting vermoedelijk zal opleveren, zal nog ko men. De heer Van Deventer, die pas zijn Indische reis is teruggekeerd, gaf een verslag van zijn beviaidiugen, maar moest wegens het sluitingsuur reeds spoedig zijn red© afbreken Dc rest komt dus luedcn Toch hoorde men r eeds datzijn oorddeJ over den toestand niot onverdeeld gunstig is. Het ontwaken van den inlander noemde hij do „gewichtigste" on „meest bemoedigende" verandering die hij had waargenomen daar zij de mogelijkheid opende van een grooter aan deel van don inlander in de productie des lands. Doch het „algemeen© aspect" van land en volk, had hij sinds 1897, teen hij Indié had verlaten, niet onveranderd gevonden. De eco nomische opbloei van Indië had de inland- schc bevolking weinig gehaat. En op '1 stuk- van hygiene, onderhoud van wegen en heeren- diensten in de buitenbezittingen scheen hij eer achteruitgang dan vooruitgang te heb ben gevojnden. Aandacht verdiende ook zijn meedeelmg be treffend het rassenvraagstuk, dat de Java.- zeer beducht zjjn voor een Chrneesch overwicht en dan ©jok met leedc opgen een globale gelijkstelling van Chineezen niet Eu ropeanen zouden zien. Ook deze afgevaardigde echter bleek van oordeel dat men geen ver schillen in rechtspraak en bestuur meer be hoorde to behouden op gropd van rasver schil. Ilij wilde de scheiding veeleer zoeken in verschillen vna intellectueel© ontwikke ling- Een beginsel dat in deze hoogst ge wichtige kwestie tot een geheel anderen toe stand kan leiden, maar waarvap de toepssing niet makkelijk zal zijn. Een andere rede van belang was een be schouwing van den heer Van den Berg over hot rassenvraagstuk, waarbij hij een krachtig pleidooi leverde voor het afschaffen van de verscheidenheid in rechtsbedeelimg van de verschillende rassen. De spreker maakt zich niet hang voor de gevolgen; het pan- ïslamisme verklaarde hij zelfs eenvoudig voor dood. Er zijn er echter nog genoeg die met dat optimisme niot meegaan De minister kreeg van den heer Hovy eenige minder aangename woorden, te hooren voor zijn geringen christelijken ijver De heer Hovy was „bitter teleurgesteld", en verweet den minister dat hij hoe langer hoe meer de anti-revolutionnaire lijn verliet En eindelijk zij nog gemeld dat de heer Van der Bdesen den minister verweet niet genoeg voor de opiumbestrijding te doen. wel niet worden gewjjzigfl, maar er zal een kleine toevoeging aan worden vastgesteld Vermoedelijk zal ,dozo ietwat late St NikJo,- laassurprise we] daarin bestaan, dat door een amputatie van artikel 171 d© gelegenheid, zal worden geopend, dat de Regeering ook aan de Gereformeerde Kerken subsidie kan geven. We vermoeden dit omdat de confess!- oncele richting in de Hervormde Kerk, die haar samenwerking in de Coalitie afhankelijk maakt van de handhaving van artikel 171, tegelijk openlijk heelt uilgesproken, dat het billijk en rechtvaardig was, dat ook de Ge reformeerde Kerken subsidie ontvangen Vervolgens zegt het blad dc regeeringsvjoor- sU-llen af le wachten vóór dat het een oordeel uitspreekt Maar het brengt toch in herinnering nooit liappig op de subsidie to zijn geweest. „Indien we toch op wijziging van artikel 171 aandrongen, dan was dit alleen, gelijk do antirevolutionaire partij dit in haar pro gramma heeft uitgesproken, om de „zilveren koorde" los to maken, niet om hwr nog vas ter to maken, zooa]s de Grohdwetskerzie - ningscohimissic feitelijk wilde doen DE GEREFORMEERDEN EN OE KERK- SUBSIDIES. Hoewel reeds hedenavond de regeerings- vo©rstellcm voor grondwetsherziening verwacht worden, iwillen we toch nu nog1 bidding maken van een beschouwing van do „Heraut" het weekblad der Geref. Kerken, naar aanleiding van het begrootings debat. „Üit hetgeen de Regcering omtrent haar planteen tot Grondwetsherziening heeft mede gedeeld staat, Zoo schrijft het blad, thans vast, dat het voorstel der Grondwotsherzic- ningscojmmissie pm artikel 171 te wijzigen, dojor de regeering niet zal worden aangeno men. Gelijk de minister het uitdrukte^ zaj aan historisch verkregen rechten en bestaande toestanden niet worden getornd. Alleen schijnt er bij de Grondwetsherziening, wanneer de Minister ze tot stand brengt, nog ©en kleine surprise Ie wachten zjjn Artikel 171 zal IN DE AMBULANCE TE CONSTANTINOPEL. Aan een brief van dr. Lingbeek, 23 De ceinber uit Constantinopel aan "het Hoofd comité van het Ned. Rood© Kruis verzonden, is het volgende ontleend: „Ons werk is nu geregeld en gaat zijn gang. Misschien interesseert liet u een kijkje te ne men in ons hospitaal Al onze bedden, op een paar na, die wjj altijd moeten open houden voor dringende ge vallen, zijn bezet. Al komen er geen gewon den in uit de Unie, geregeld axriveeren van daar zieken, waaronder een groot aantal met afgezworen teenen, voeten, ja zelfs onder- beenen. Na de demarcatie volgt later de am putatie, waarbij het onze laak is te behouden, wat er te behouden is. De ongelukkigen, die al elders zijn geamputeerd en met geïnfec teerde wonden bier komen (o. a een Pirogoif, die met gewoon touw was gehecht onwaarde pus uitgutste) komen van de hel in den he mel. Zjj zijn inderdaad liet ergste er aan. toe, evenals vroeger in Transvaal de gewonden, wier wonden men op alle mogelijke wijzen had geïnfecteerd, vóór wij ze kregen. Giste Ten kwamen er eenige van die stumpers, flie 24 uren aaneen nabg Hademkeuy in het Ijjs- koude water hadden moeten staan. Het been van den een was afgestorven en ongevoelig tot aan de knie- Kou, slechte verzorging |en voeding en het stjjf rijgen der beenwindsel» (putties), die «alle soldaten hier dragen, zija de oorzaken. Wij wachten, dan de afgrenzing af en nemen bjj elke verbandverwisseling weg wat weg kan; wel te verstaan de patiënt voelt daarvan mets. Zoodra de wond dan ge zond granuleert, volgt de amputatie. Wjj ho pen dat men ons in Holland wil helpen om de menschem later kunstvoeten enz. te bezorgen Toch kunt ge u niet voorstellen, hoe zonnig die lichte groote zaal eruit ziet des namiddags, als allen zjjn geholpen. Wjj radbraken een paar Tuxksche woorden, doen sterk in gebaren, en de rest doen onze nooit volprezen cadetten, voorop Fehrid, de sergeant van zjjne klasse, die vrij goed Fransch spreekt al is hjj nog maar 15, en die door de zusters vrjj wat wordt bedorven. De zieken zjjn dankbaar en zien er stralend uit als mijne vrouw nadert met de cigarotten of chocolade, waarop ze dol zijn. Het zijn dank bare objecten, die Turksche soldaten. De mees ten zjjn redifs (reservisten), mannén met. huis gezinnen, ver van hier, maar inderdaad zijn het net groot© kinderen, erkentelijk voor kleine diensten en vriendelijkheden, wier groote kin derhand spoedig is gevuld, zoodat de verpleeg sters en. verplegers verrukt van hem zouden zijn, als ze maar met zoo onvoorzichtig waren Do man, die gisteren bijv. een buikoperatie onderging, gaat vandaag een praatje maken aan 't andere einde van de zaal, als n.l. do zustor oven de hielen heeft gelicht. En 't mooiste is, dat het meestal goed gaat. Zxj gje- nezen zoo gemakkelijk omdat ze zeer sober leven, geen alcohol drinken. Op de dysenterie-zaal liggen eenige ernstige gevallen. De menschen komen zóó verwa.ir iloosd en doorgelegen binnen, dat er soms geen redden aan is, trots de groot© toewijding der verpleegsters en verplegers waarop daarbij alles aankomt. Hot aantal breukpaliënten is in dit land groot, ook onder de soldaten. Onlangs werden wij uitgenoodigd door de j Société Impériale do Médccine op een feest avond gewijd aan de vreemde missies, waar vooral oorlogscltirurgio werd behandeld Uit wat ik daar hoorde bleek mij, dat deze oorlog, uit een medisch oogpunt, '.ons niet veel zal loeren. Tout comme au Transvaal. Do wondon der Mannlichers genezen, iils ze genezen, en dat doen "ze aouvs even onverwacht als dio der Mausers-glad Maar die der Shrapnells zijn verschrikkelijk Men was van opinio dal die

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1912 | | pagina 1