Onderwijs.
Landbouw.
RocMzakea.
Verschillende Berichten
BUITENLAND.
Het bericht dat ds. M. B. Verkerkte
Tbolen zou zijn beroepen te Oude Tonge is
volgens de >N. R. C." onjuist.
Ned. H e r v. Kerk.
Beroepen: te Borsaele ds. J. J. Thom
son te Hoogland; te Gapinge (toez.) de heer
J. W. Maas, cand. tot de H. D. te Utrecht.
Aangenomen: naar Ter Aa J. Dijks
hoorn, cand. te Delft.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Wons en EngwierJ. M.
de Jong te Raard.
Aangenomen: naar Sleen (Dr.) ds. M
B. Parlevliet te Nes en Wierum (Fr.)
Bedankt: voor Oldemarkt en Paasloo
en St. Jacobi-Parochie M. B. Parlevliet te
Nes en Wierum voor Dirksland ds. N. B.
Beversluis te Paterson (Noord-Amerika.)
Evang. Luth. Kerk.
Beroepen: te Harlingen de heerL. S.
P. van der Chijs, voorganger van den Pro
testantenbond te Brielle.
By genoegzame deelname zal in 't
begin van 1913 te Bergen op Zoom een
cursus ter opleiding van onderwijzers voor
de akte landbouwkunde (lager onderwijs)
egonnen worden. De cursus zal ongeveer
'2' jaar duren.
Aan de Kweekschool voor de zeevaavt
te Amsterdam is, zoo meldt het Hdbl., thans
een cursus voor rodio-telegrafie geopend,
zoowel ten behoeve van de interne kweeke-
lingen als van de officieren der handels
marine, welke cursus ook toegankelijk is
voor hen, die hun opleiding niet op de
kweekschool hebben genoten. Het onderwijs
in dit vak is opgedragen aan den heer A.
K. Damstra, ambtenaar van bet Rijkstele-
graai kantoor te Amsterdam.
Curatoren van de Vrije Universiteit
te Amsterdam hebben, naar het N. v. d. D.
meldt, besloten een academiegebouw te
stichten, omdat door verbouwing van het
tegenwoordige gebouw geen voldoende ruimte
verkregen kan worden.
Te 's-Gravenhage zjjn geslaagd voor de
examens groote stoomvaart voor eerste stuur
man de heer D. Jonker tweede stuurman de
heer J. Gom esderde stuurman de heeren A.
van Dijke, en F. W. Hagedoom.
De staatscommissie voor den landbouw
zal, n*aj de N. R. C. bericht, a.s. Zaterdag
èaar laatste vergadering houden
Hengstenvereeniging
Aagtekerke en o.
Bijv. 1725 tot de St.-Ct. van heden be
vat de statuten van de vereeniging»fleng-
stenvereeniging voor Aagtekerke en Om
streken" te Aagtekerke.
De vereeniging is aangegaan voor een
tijdvak van 29 jaren en 11 maanden, aan
vangende op 1 Januari 1912.
Zij heeft ten doel, de bevordering der
paardenfokkerij op het eiland Walcheren,
en het fokken van veulens, die in ieder
opzicht geschikt zijn voor den landbouw
en voor den handel en tracht dit doel te
bereiken, door het aankoopen, en voor de
leden ter dekking hunner merrien beschik
baar stellen van uitmuntende fokhengsten.
De leden der vereeniging hebben het
rsoht voor ieder aandeel, dat zij genomen
hebben eene merrie te laten dekken.
Het aantal aandeelen der vereeniging
mag niet grooter zijn dan tweehonderd.
Hollaudsche kaas in Engeland.
Reuter seint uit Londen aan de N. R. C.:
In het Lagerhuis heeft Barnston er op
gewezen, dat er een groote handel bestaat
.n Hollandsche kaas, die als Cheshire-kaas
verkocht wordt. Hij vroeg in hoeverre dit
mogelij k was, niet voor zoover de Neder-
landsche kaasmakers en exporteurs betreft,
die deze soort kaas nabootsen, maar als
uitvloeisel vun da onvoldoendheid der En-
gelsche wet.
Runciman antwoordde, dat de minister
van landbouw belanghebbenden by deze
kwestie ontvangen heelt, die deze week het
onderwerp van bespreking zal uitmaken
tusschen den minister en vertegenwoordigers
van de Kamers van Koophandel uit Cheshire.
De ontsporing t© Axel.
Dinsdag is voor bot gerechtshof te 's-Gra
venhage behandeld de zaak van H A
d. W., stationschef te Axel, door de rechtbank
te Middelburg vrijgesproken ter zake van bet
in Sept j.l. te Axel bij het vertrek van een
trein aan een wisselwachter geven van een
verkeerd sein, waardoor bedoelde trein op
oen z.g, dood spoor geraakte en ontspoorde,
tengevolge waarvan een stoker het leven ver
loor.
Vijf getuigen, onder wie deskundigen, wer
den gehoord.
De advocaat-generaal mr Wentholt eischte
beklaagde's veroordeeling tot drie maanden
gevangenisstraf
De verdediger, mr P Dieleman, advocaat
te Middelburg, concludeerde tot bevestiging
van het vrijsprekend© vonnis van de recht
bank
De Prins heeft Woensdag deelgenomen
aan een jachtpartij op de velden in den om
trek van den Hook van Holland.
De St. Ct. van heden bevat het Kon.
besluit van 2 Dcc. j.l. (Staatsblad no. 361)
tot vaststelling van een al gemeen en maatregel
van bestuur als bedoeld bij liet tweede lid van
axt. 6 der Arbeidswet 1911.
Bij dat besluit, dat door do Middelburgsche
Kamer van K. en F. in liaar vergadering van
12 Nov. j.l behandeld is, worden vastgesteld de
gevallen waarin ©en vrouwelijk persoon, die
gehuwd is, of die, ongehuwd zijnde, een
huishouding te verzorgen heeft en van dit
laatste aan het hoofd of den bestuurder der
onderneming lieeft kennis gegeven des Zater
dags na 1 uur des -namidd.up> in fabrieken en
werkplaatsen arbeid verrichten mag
De werkhedonvereenigingen te Delfzijl en
to Appingedam (Harmonie) hei>bcn besloten
niet mede to werken tot de oprichting van
een vexkiezingscomitó voor do candidatuur-
Schaper.
De afdeeling Vendam van den bond van
vrijzinnige liberalen heeft, naar de N. R. C-
meldt, besloten niet toe te treden tot de
centrale vrijzinnige kiesvereeuiging De Grond
wet in het district Veendam.
W©1 kan de vergadering zich vereenigen
met de beido voorloopige candidaton van de
Centrale de heeren jhr. mr. dr. E. van Be-
resteijn en II. Snijders
Naai' aanleiding van de roodvonk-epide
mie te Amsterdam wijst „de Telegraaf" op
hot, ook reeds in do afdeelingen der Tweede
Kamer ter sprake gebrachte, min of meer
onhoudbare van den toestand dat dc inspec
teur van liet staatstoezicht geheel naar wille
keur een. besmetverklaring kan afkondigen en
opheffen, zonder dat eenig beroep, voor wien
ook, open staat
Aan de fabrieken van de Naaml. Ven
nootschap Houthandel v/h Varsseveld en Co.
to Leerdam is naai de N R. C. meldt, gis
teren de volgende bekendmaking aangeplakt
„Heden zyn door den voorzitter van het
Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland
te Rotterdam verklaringen gedaan, welke ons
aanleiding geven om voor de toekomst een
gunstiger wending in de hofuding der ver
eeniging Recht en .Plicht ten opzichte van
onze onderneming 'te verwachten. Er op re
kenend, dat deze verwachting zal worden ver
wezenlijkt, hebben wij besloten de laatst ge
dane bekendmaking en het daarin aangekon
digde ontslag a^n leden dier vereeniging in
te trekken
B en W van Gouda stellen den raad
dier gemeente voor afwijzend tc beschik
ken op d© adressen, waarbij verzocht wordt
een verplicht sluitingsuur voor winkels en
magazijnen vast tc stellen
Eene wettelijke winkelsluiting achten B en
W voor een gemeente als Gouda ook in
verband met het groote scheepvaartverkeer
met omliggende plaatsen, niet gerechtvaardigd.
B. en W van Rotterdam hebben praead-
vies uitgebracht over het in den raad ge
opperde denkbeeld tot instelling van een ge
meentelijk incassobureau voor de inning der
kwi tan tien der verschillende gemeentebedrijven
Zij komen tot de conclusie, dat een gemeen
telijk incassobureau geen besparing zou bren
gen en stellen voor de zaak te laten, zooals
zij is.
Aangaande de eveneens besproken toepas
sing van het giroverkeer merken B. en W.
(op, dat dit alleen vereenvoudiging zou kun
nen brengen als deze wijze van betaling reeds
in zeer ruimen kring ingang had gevonden.
De gemeenteraad van Pernis heeft beslo
ten aan de maatschappij Rotterdam—West ver
gunning te igeven tot den aanleg vim een ha
ven onder die gemeente onder uitgebreide
voorwaarden betreffende gezondheids-, veilig
heids- en politiedienst en met bepaling dat
de maatschappij eon borg stelt van f 100 000,
welk bedrag met de rente op zal loopen tot
f 150.000 alvorens de maatschappij oenige uit-
keering zal ontvangen en dat verbeurd zal
zijn bij faillissement, surséance van betaling
enz enz.
De raad heeft ten slotte bepaald dat dit
contract voor 1 Februari 1913 geteekend
moet zijn.
Naar de „N. R. C." meldt, moet de maat
schappij bereid zijn de gestelde voorwaarden
te aanvaarden
Sedert 1909 wordt te Schiedam een proef
genomen, met arbeiderstuinen, die bewezen
heeft dat door het beschikbaar stellen van leen
stukje grond voor het telen van groenten
door werklieden, in een behoefte is voorzien.
B. en W willen nu ook stakjes grond be
schikbaar stellen voor meer gegoeden, niet
zoozeer om hen een moestuin te verschaf
fen, doch voor ontspanningsplaats Zij ge
ven deze stukjes grond den naam vajn „bur
gertuintjes"
De afd. 's-Gravenliage van den bond van
Ncd. onderwijzers had de kon. goedkeuring
op haar statuten en reglementen gevraagd en
deze ingezonden in de vereenvoudigde schrijf
taal Zij kreeg ten antwoord, dat deze goed
keuring eerst zul worden verleend na over
zetting in de gebruikelijke spelling
De gemeenteraad van Voorschoten heeft
op woorstol van een anti-revolutionair, een
christelijk-historisch en een roomsch-katholiek
lid besloten tot invoering van een even
redige schoolgDldheffing op de openbare
scholen.
Het voorstel was hierop gegrond, dat liet
schoolgeld aan de openbare school Lager was
dan aan de bijzondere, wat de heeren onbil
lijk vonden.
De drie aanwezige vrijzinnige raadsleden
stemden tegen het voorstel, dat ook door den
burgemeester bestreden was.
Deze erkende wel dat het schoolgeld op
de openbare school te laag was, doch vond
de tarieven van het voorstel te bezwarend.
Hij diende echter geen ander voorstel in, omdat
hij daarvan niet liet minste succes verwachtte.
- In de Haarlemmermeer worden ook boe
ten verbouwd en ook daar rijden do zwaar
beladen wagens de. wegen stuk.
Het „liandschrijft
Op sommige plaatsen is do toestand aller
treurigst. Per fiets of motorkar, tenzij men
or artist op is, kan men er niet meer laags
Hier en daar zjjn gaten van meer dan een
halven meter diep. Daar zij geheel met dunne
modder zijn gevuld, leveren zij niet weinig ge
vaar |Oj>, zoowel voor den automobilist als voor
voetgangers.
Wje per motorfiets een tochtje zou maken
zou den nek breken of omkomen in de modder.
Naai' de N. R. C. imeldt, hebben de eige
naren van he.t veer tusschen Grave (N B en
Neder-Asselt het tarief voor inwoners van
deze gemeenten en van Ovexasselt, Balgooy
en Keent, die allen tot nog toe slechts
(den halven veerprijs betaalden, verdubbeld.
Vanverschillende zijden is daartegen protest
opgegaan. Het gevolg daarvan is een bemid
delingsvoorstel van de veereigema,ren geweest,
dat Maandag in den raad van Grave be
handeld en algewezen is. De raad heeft
besloten de veereigenaren te berichten dat
hij, indien zij niet voor 20 dezer weer het
halve veelgeld heffen en slechts bij het varen
naar de zoogenaame brouwerij in Neder-As
selt, het dubbele geld eischen, zal overgaan
tot het vragen van concessie voor een nieuw
veer.
DE SIGARENMAKERSACTIE.
Het hoofdbestuur van den Sigarenmakers-
bond zet, naar de „Telmeedeelt, op het
oogenblik met do verschillende patroonsvereemi-
gingen nog steeds onderhandelingen voort over
do door den bond voorgestelde arbeidsvoor
waarden en -loonen
Het gemeenschappelijk program van den Ned.
Sigarenmakers- en tabaksbewerkersbond, den
R. K. tabaksbewerkersbond, de federatie van
sigarenmakers en tabaksbewerkers in Neder
land en den Christelijken sigarenmakers- en
tabaksbewerkersbond in Nederland geeft de ver-
verschillende voorwaarden als gewenscht door
de werklieden weer
Omtrent den huisarbeid wordt voorgesteld,
deze geheel af te schaffen, zoowel die, welke
voor den patroon geschiedt, als die voor eigen
rekening.
Do werklieden wcnschen, dat de leering
door den patroon zal worden aangenomen,
opgeleid en betaald.
Wat de arbeidsdag betreft, die zou men ten
hoogste uit tien uren willen laten bestaan
Hoewel de werklieden-organisaties in begin
sel rijn voor een muform-loontanef over het
geheele land, meeuen zij toch, dat hot met
het oog op bestaande toestanden bezwaarlijk
zal gaan «lit denkbeeld reeds in practijk te
brengen en stellen daarom een samengesteld
tarief, afwijkende van het bestaande, voor.
Dan hoopt men op afschaffing van grieven,
waaronder o. a verstaan wordt: over sigaren,
onbetaalde» arbeid, het leveren van materiaal
en gereedschappen door den werkman, onvrij
willig verzuim
Onder bereide tabak dient verstaan te wor
den a. gestript, opgolegjen dek, b openge
haald ombladc gestript en bereid binnengoed
En ten slotte wenschcn dc organisaties af
schaffing van uitschot-
DE „GELDERLAND".
Aan een schrijven d.d 4 December van
den officier van gezondheid L. J. Bulier,
dienende aan boord van de „Gelderland"
te Konstantinopel, is door het „Hand het
volgende ontleend
Wat betreft het gevaar voor cholera, zoo
kan ik hun die ondanks de werkelijk niet-
verdichte, gerustollende brieven toch angstig
blijven, de verzekering geven, dat er voor do
bemanning van Rr Ms „Gelderland" op liet
oogenblik geen enkel gevaar dreigt. Alle door
mij voorgestelde maatregelen tot wering van
mogelijk geval van infectie, zijn door den com
mandeerenden officier ter uitvoering bevolen.
Door het bijwonen van de kringvergaderin
gen van dfe alhier gevestigde doktoren, ben
ik in de gelegenheid mij op de hoogte, te hou
den van mogelijk optredende of aanwezig zijn
de haarden van besmetting, doch tot heden
is in geheel Per» en G«üata geen zoodanige
haard aanwezig.
Do tafereelen die uit de couranten leest
van ellende en ziekten te Konstantinopel, spe
len zich niet in deze stad af, doch te San
Stefano, een andere stad, gelegen op drio uur
gaans van de hoofdstad en waarheen het pas
sagieren onmogelijk is
De bemanning ''an Hr Ms. „Gelderland"
gevoelt zich olhiei zoo veilig (doch niet zoo
prettig) alsof wij 1© Amsterdam lagen.
De angst voor moorden, etc is m. geheid
voorbij en zelfs buitengesloten, De Turken, die
van -nature zeer goedaardig zijn, denken niet
aan zoo iets. Dagelijks ga ik met hen om.
Vele hospitalen en kazernes rijn door mij be
zocht en overal ondervindt men bijzondere
welwillendheid. De gewonden, die ik zelf ver
pleeg, zijn de dankbaarste en goedigste men-
schen die men zicli denken kan.
Gelooft mijechtgcnooten en andere familie
leden van de opvarenden van Hr, Ms „Gel
derland", twijfel niet aan de waarheidsliefde
van de schrijvers van de geruststellende brie
ven die gij ontvangt er is housch géén
gevaar
Maakt s v. p. het humeur uwer mannen,
dat tocli al wegens don verlengden duur van
het verblijf alhier, een proef moet doorstaan
maakt dat humeur niet slechter door het
sclirijven van angst of twijfel uitende brieven.
Wees flink, zeemansvrouw, toon ook in
dezen tijd dat gij iets voelt voor het beroep
van uw man Wees gerust moeder, uw zoon
de matroos komt behouden terug.
Dat geve God.
Te Rotterdam is een eigenaardige diefstal
ve.ueegu Uil een motorboot is de Denzine-
motor van 31/2 paardekrachten gestolen, die
een waarde van f 150 vertegenwoordigt De
daders hebben vervolgens de boot doen zinken
In den morgen van 11 December 1912
is uit het IJ voor Amsterdam het lijk opge
haald van een ongeveer 45-jarig© vrouw De
lengte van het lijk was 1.60 M, het haar don
kerblond, «Ie kleederen waren gemerkt J. T.
De commissaris van politie verzoekt inlich
tingen.
Te Utrecht is gisteren een ,20-jarig
kantoorbediende gearresteerd, die bij een der
groote kassierskan toren een valsche wissel
van f 4500 aanbood.
Daar de firma reeds een dag te voren ge
waarschuwd Was liep het jonge mensch,
iemand van goeden huize, in den val.
Te Oosterbeek is, zoo meldt de N. Arnh.
Ct., Dinsdagavond een 11/2-jarig jongentje van
P. in een stuk knolraap gestikt.
De tengevolge van bet ontsporen vaneen
goederentrein bij Arnhem versperde lijnen
naar Duitschland en het Noorden waren giste
renavond, naar de „Tel." meldt, reeds zoover
opgeruimd, dat de treinen weder konden pas-
seeren, en de dienst langzamerhand weer nor
maal werd. Ook de zeer talrijke seinen waren
weer hersteld. Heden zou de dienst vermoede-
lyk weer normaal zijn, zoodat de aansluiting
met het internationaal verkeer weer hersteld
zijn zal.
Te Tolbert, Groningen, brandde een hof
stee af, waarbij de knecht den. dood vond
in do vlammen. Deze knecht schijnt de boel
te hebben aangestoken
Toen hij een half uur voor het uitbreken van
den brand beschonken thuis kwam vertelt
de Pr. Gr Ct., en z(jn patroon heen daarover
onder handen nam, dreigde de dronkaard, dat
hij de boerenplaats in brand zou steken Men
nam daarvan weinig notitie, omdat hij dit drei
gement reeds vaker geuit had Toen hij zich
dan ook spoedig daarop naar achteren begaf,
dachten boer en vrouw aan geen kwaad; men.
meende, dat hij op de kooi zijn roes ging uit
slapen. Een vreeselijk geknetter toonde echter
weldra, dat de knecht woord had gehouden.
Hjj zelf was echter niet te vinden. Tot
even na middernacht «Ie brandspuitgasten Zijn
lijk vonden nabij het brandende hooi. Zijn
lichaam was een onherkenbare klomp gewor
den armen en lieenen waren verteerd, het
hoofd bijna, slechts aan den rug was te zien
dat men hier met een inenschelijk overblijf
sel te doen had.
Engelsche Brieven
(Van onzen Londenschen medewerker).
(Nadruk verboden)
Londen, 11 December 1912.
De Engelsche samenleving is op 't oogen
blik min of meer in beroering gebracht door
twee tooneelstukken en de daaruit voort
vloeiende correspondentie in de couranten.
Het eene is „Hindle Wakes", liet andere „The
Eldest Son" beide behandelen de moeilijke
en tcere vraag welke positie een ongehuwde
moeder dient in te nemen?
't Spreekt van zelve, dat die vraag niet
zoo plompverloren uit de lucht is komen
vallen ze is er bijna altijd geweest. Dat
onze tooneelschrijvers haar nu rijp voor dra
matische behandeling achten, is enkel een
gevolg van de vrijwording der vrouw in elke
richting en, naar aanstonds zal blijken, voert
een dier richtingen naar de emancipatie der
ongehuwde moeder. 1
In Engeland is hot onderzoek naar bet va
derschap nooit verboden geweestintegendeel,
dat onderzoek wordt altijd ingesteld, de rech
ter onderzoekt ook hoeveel het inkomen van
den vadér bedraagt en stelt de som vast, die
bij wekelijks, maandelijks of jaarlijks voor
het onderhoud en de opvoeding van zijn kind
moet betalen. Is dus de man gehuwd, dan
drijft zijn misstap de ongehuwde moeder van
zulk een kind niet onvermijdelijk, uit armoede,
naar den poel der afzichtelijkste ellende.
Dientengevolge is het van meer gewicht
de vraag te stellen of een- ongehuwde vader
verplicht is de moeder van zijn kind te
huwen en of die moeder tegenover haarzelf
enb aar kind verantwoord is, als zij wei
gort dat huwelijk aan te gaan7
Aldus nauwer omschreven is het vraag
stuk door beido auteurs behandeld.
In „Hindle Wakes" zien we twee stel
ouders. Het een© echtpaar is uit tien werk
mansstand opgekomen tot rijkdom en aan
zien. Het heeft een cenigen zoon. Het tweede
paar is werkman en werkmansvrouw ge
bleven. Dit heeft een eenige dochter. De
vaders waren in hun jeugd vrienden en
zijn dit gebleven, lio|ewel de een nu de
patroon van den ander is en - de «lochter
van dien ander een fabrieksmeid.
De rijk© vader, een stoere, stugge, ijzer-
jvaste man, streng orthodox, strikt recht
vaardig, is onverbiddelijk in zijn eisch,
dat zijn zoon liet meisje zal huwen dat liij
Ongelukkig maakte. De man offert daar
voor een zijner liefste wenschen ophet
huwelijk van dien zoon met de begaafde
mooie dochter van den „squire" uit de
buurt, een huwelijk, dat zoo goed als be
klonken is. „Je plicht doen, of geen cent
van mijn geld" is zijn ultimatum aan zijn
moreel zwak kind. De moeder tracht flauw
tjes zich te verzettendoch eon meer dan
twintigjarig huwelijksleven met haar domi
neeronden, onverzettelijk emstigen man,
heeft haar weinig zelfstandigheid gelaten.
Va/i de ouders van het meisje is do
va/Ier min of meer vaag in zijn oordeel
een werkmansnatuur, die niet, zooals de
vriend zijner jeugd, de energie bezit ber
gen te verzetten De moeder is platze
ziet voor haar dochter een mooie toekomst
een rijk huwelijkzij steunt dus uit geheel
andere motieven, den starren eisch van den
rijken fabrikant.
De zoon geeft, zwakkeling die hij is,
toe. Armoede trekt hem niet aan.
Doch het verzet komt van het meisje.
Ze beseft, dat de liefde van den jongen
voor haar dood is, doch zij krijgt beslist
afkeer en afschuw van hem als ze hem
ziet toegeven aan 's vaders eisch, hoewel
hij weet niet meer van haar te houden.
Die onmannelijke lafheid, die vrees voor
een moeilijken levensstrijd vindt ze zoo ver
achtelijk, dat zij volstrekt weigert verder iets
met hem te doen te hebben „Jij bent geen
man I" voegt ze liem vol hoon en smaad toe.
In „The Eldest Son" zijn de verhoudin
gen ganscli anders. De oudste zoon, die do
kamenier zijner moeder verleidt, verzet zich
tegen don eisch van zijn trotschen vader,
uit oud-adellijken huize, de zachte waar
schuwingen zijner moedor on blijft bij zijn
besluit de moeder van zijn kind te trou
wen. Ilij weet, dat zijn vader hem zal ont
erven goed, dan gaan ze naar Canada.
De oude landheer is in een dubbelzinni-
positie Een zjjner houtvesters heeft een
meisje uit eigen stand verleid en weigert
die te trouwen, omdat hij niets meer om
haar geeft 't Meisje haat hem evenzeer,
doch staat op haar ..„recht". De landheer
wil geen schandaal in zijn dorp en op
zijn goed en stelt den jongen voor de keus
trouwen, of m'n dienst uit Dat is dus pre
cies het tegenovergestelde van hetgeen hij
zijn zoon voorslaat, wiens huwelijk met een
kamenier de familie in opspraak zou bren-
gen.
Dit meisje zelf wordt heen en weer ge
slingerd. Ze houdt nog van den jangen,
doch z>o ziet ook de ellende, die ze brengt
over haar meesteres, over dezer dochters,
over den ouden heer, in wiens dienst haar
eigen vader vijf-en-twin tig jaar als opper
houtvester heeft gewerkt. Ze is met de kin
deren van "t kasteel als 't ware opgegroeid
en er bestaat over en weer groote genegen
heid.
De jonge man blijft op zijn stuk staan
Zijn vader is woedend, zijn moeder diep
bedroefd, zijn broers en zusters weten niet
wat te doen en beklagen iallebei, zoowel
Bill als Freda.
En nu laat de auteur, Galesworthy, ook
hier het meisje beslissen. Ze kykt de an
deren nog even aan, ziet, wat haar vader
ook ziet, dat de jongen niet meer van baar
houdt, Snaar haar -wil huwen, trots alles
en allen. Doch het denkbeeld va» zulk een
huwelijk schrikt ook haar af en haar laat
ste ivoord is: „Neen"
In beide stukken is dus het standpunt
ingenomen, dat een vrouw, ook in derge
lijke omstandigheden, het recht en den plicht
heeft een huwelijk af te slaan, wanneer
heföe ontbreekt. In „The Eldest Son"
komt dat standpunt nog duidelijker uit door
de episode tusschen den jongen houtvester
en het dorpsmeisje, die maqr trouwen, hij
om z'n broodwinning niet kwijt te raken, zij
om haar fatsoen. En de schrijver verlangt
blijkbaar niet van ons, dat we sympathie voor
hunne motieven gevoelen.
Wat au de hoofdpersonen betreft, heeft
men in „Hindle Wakes1een laffen man
tegenover een krachtige meisjesfiguur Ze
ds een ruwe, wilde meid, doch er zit pit
in en, liever dan zich verder te vergooien
aan een man, die haar enkel zou trouwen
om niet onterfd te worden, wil ze den
strijd tegen 't leven alleen strijden
In „The Eldest Son" is de jongen de
sterkste; hjj is bereid met zijn familie en
de tradities va» zijn geslacht te breken.,
zijn positie e» zijn toekomst op te geven,
liever dan na te laten wat hij vindt dat
zijn eer gebiedt. j,,Ik mag in velerlei op
zicht 'n mispnnt zijn", zegt hij tegen zyn
vader, ,,dat bewijst niet, dat ik. 't in elk
opzicht behoef te wezen Het jonge meisje
is een zacht, lief, aanhankelijk kind. Doch
zoojwel bij dit zaclite wezentje als by de
fabrieksmeid geeft de overweging den door
slag „hij heeft me niet langer lief."
't Ligt voor de hand, dat in deze oplos
sing velerlei onbevredigd laat en zelfzuch
tige naturen van beiderlei kunne een voor
wendsel aan de hand doet, lom zich nog
minder om de gevolgen hunner daden te be
kommeren, da» zulke wezens -reeds doen.
Aan de» anderen kant dient men rekening
te houden met de feiten. In deze beide
stukken zijn de jonge vaders ongehuwd, in
de werkelijkheid zijn de meeste vaders va»
onwettige kinderen gehuwde mannen Bij de
zulken is dus een huwelijk met de moeder
uitgesloten en voor die moeders heeft het
dubbele waarde als de maatschappij tot het
inzicht Jcomt, dat niet immer de ongehuwde
moeder de meest schuldige is en men, zelfs
als |ze dit imocht wezen, verplicht is haar
een kans te laten zich er bovenop te wer
ken en er niet mee behoort te beginnen haar
verder het hellend vlak aS te duwen.
De belangen va» het kind dienen ook te
wegen Doch wie hoeft den |moed zulk een
kind bloot te stellen aan het gevaar om
op te groeien in een gezin, waar warme
innigheid ontbreekt, waar twist, en twee
dracht ïnoeten verwacht worden en waar
dc taan, zooal niet man en vrouw beiden,
ten slotte in drank of andere uitspatting
troost, heil en vergetelheid zoekt Uit me
delijden met de kindexen behoeft men dus
geen huwelijken zonder liefde aan te prij
zen en waar huwelijk onmogelijk is, doet
men mots onzedelijks door te zoTgem, dat
zoo'n kind dan tenminste ten volle, kan
genieten van de koesterende liefde zijner
mopder
Stoomdrukkerij. Firma D G. Kröber Jr*
Middelburg.
