MIRDELRERGSCHE (MRAIT
287.
155° jaargang.
191*2
Woensdag
4 December.
Middelburg 3 December.
Kameroverzicht.
Dit Stad en PmtoGie.
Kerknieuws.
Kunst en Wetenschappen.
Deze courant «»r»chijnt dagelijk», met uitzondering tax Zoi- Foeitdagei.
Prijl per kwartaal, soowel voor Middelburg alt voor alle plaatien in Nederland franco pp. f2
Afzonderlijke nnmmeri koiten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarde».
Proipectnssea daarvan zijn aan het bnrean te bekomen.
Advertentiën voor het eeritrolgende Mummer moeten de» middag, vóór één «*r
aan het bnrean bezorgd zijn.
V/
Advertentittn 20 cent par regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50alk» regel mes:
20 cent. Keclame» 40 cent per regel. Oroote letten naar do plaats, dio lij innemen
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, ii gerechtigd het AlceK«em Advertea£!e-&Rr* MC
A. DE LA BAB Am., M.Z. Voorban, «val 269, Amterdae.
Bjj deze courant behoort
bgvoegsel.
EEN TREURIGE BEVESTIGING
Een bericht in de Maandag hier ontvangen
Indische bladen noopt ons terug te komen op
een ïneedeeling in de onlangs door ons
sproken brochure „Op de gevaarlijke Helling"
van jhr. dr. C. G. S. Sandberg.
De 4den Juni kwamen in de mijta. Lebong
Soelit in Benkoelen vier werklieden om het
leven jdoor verstikking, ten gevol,gp van in
storting der opvulling, den 14den Juni vielen
dtrie werklieden van een hoogte van
meter te pletter, door dat een rot raam in
de schacht brak.
De mgn-ingenieur Neeb kreeg van de re-
geering opdracht een onderzoek in te stellen
naar de loorzaken en (gevolgen van het ongeluk.
Hij 'bevond dat inderdaad de oorzaak van
het ongeluk moest gezocht worden in grove
onachtzaamheid. Er waren stutbalken v
gerot, en de aanleg was niet met de moodige
de er in zjjb. rap
port echter bovendien den nadruk op, dat het
ongeluk naar alle waarschijn! ijkheid voorko
men zou zjjh indien er een behoorlijke mijn-
politie Vgas geweest. Dit advies "werd hem' door
sjjn chef zeer kwaljjk genomen.
In September wist het „Bat. Nbld." reeds
te vertellen, dat de ingenieur Neeb de zonde,
bok was geworden wegens die uiting. Het blad
zei niets verwonderd te zullen Zijn, als de
hear Neeb te avond of te morgen een over
plaatsing naar een of ander onherbergzaam,
oordl thuis gestuurd zou krijgen.
En nu deelt dei „Java Bode" het volgende
mee:
„Den mijb.-ingenieur le klasse E. A.
Neeb, die van het hoofdbureau van het
injjnweaen is overgeplaats naar Banka, is
is naar wij vernemen te kennen ge ge
geven, dat hjj ongeschikt is om voor de
bevordering tot hoofdingenieur in aanmer
king te worden gebracht. Na zijn terug
keer van Europeesch verlof, begin van
het vorig jaar en de» laatste drie jaren
vóór dit verlof was de heer Neeb aan
het hoofdbureau werkzaam gesteld. AI dien
tgd is van een ongunstig oordeel over dien
ambtenaar niets gebleken.
De heer Neeb legde na een onderzoek
van de geruchtmakende ongelukken in de
mijn Lebong Soelit voor den officier van
justitie te Padang verklaringen af, die hem
naar destijds bekend werd, door den chef
van het mijnwezen kwalijk zijn genomen.
Wjj vragen of er soms eenig verband
bestaat tusschen de afgelegde verklarin-
gen en de ongeschiktbevinding voor be
vordering?"
Commentaar overbodig. Maar het is weer een
staaltje van bureaucratische eigendunkelijk
heid en tyrannie, dat, na al de reeds vroeger
vermelde, een treurig denkbeeld geeft van
den geest die op- het Indische bureau van
mijnwezen regeert.
De debatten over de Indische begrooting zijn
nog niet afgéloopen. Maar ook al waren ze
beëindigd, da,-n zou er nog alle reden zijn om
door een vraag of door een interpellatie te
trachten meer licht in deze zaak te brengen
Tweede Kamer.
Zitting van Maandag,
ki lange niet is er, zelfs bij dit kolo
niale debat, zulk een dag, die zonder eenige
belangstelling zoowel vanbinnen als van buiten
verliep, een ons voorbijgegaan. Bij de andere
hoofdstukken der uitgaven zorgden of de heer
Scheurer of de hoer Ter Laan voor eenige
afwisseling, al was 't dan ook op hun ma
nier, maar heden ontbrak zelfs dat. Van
zakelijk oogpunt beschouwd, ging alles uit
nemend maar we zijn al reeds lange zoo ver
gekomen, dat we de debatten der Kamer aller
minst alleen van zaselijk standpunt meer be
schouwen.
Daar zou heel wat over te zeggen 2jjn
«tl roonal over de vraag, welke zich on
middellijk opwerptAan wiem de schuld
De heer Scheurer, die nu schijnbaar geen
dag meer kan doen passeeren zonder het
woord to voeren is niet de charme van
eigen stem de allergevaarlijkste heeft
zich bij uitstek deskundig kunnen gevoelen
op medisch terrein deskundiger dan de spre
ker voor hem, de heejr Hubrecht, die intus-
schen behartiging swaardige wenken ten beste
gaf over de reorganisatie van den geneeskun
digen dienst. In de door beiden gegeven op
mexkingen omtrent den ialandsclien verple
gingsdienst sprak de Minister van een mis
verstand toaar een heel gewoon, geen af-
schuwlijk. Een heel eenvoudig, want het kon
hier in de Kamer worden afgedaan en het
betrof geen politiek, alleen maar menschen I
Bij de Landbouwafdeoling is de heer Mer
chant met een soort van onthullingen ge
komen, die niet allo meer nieuw waren, maai
toch wel tot luisteren dwongen. Twee punten
waren daarbij aan de orde. De Minister heeft
de Bomeo-Sumatra-Handel-Mij. beticht op
groote schaal djeloetong boomên uit te roeien,
en de Deventersche afgevaardigde Vroeg Z.E.
dit Waar te maken. Maar erger, na de be
handeling zijner interpellatie over onregel-*
(matigheden bij liet uitgeven van djeloetong-
cottoessies, had hij niet aan nieuwe oom-
gedacht huiten de bovengenoemde
maatschappij, die een feitelijken voorrang moest
hebben, en nu waren er twee gegeven aan
een z.g. Neder lancLsche onderneming, die onder
Amerikaansche „kapitaalkrachtige" protectie
staat en aan een Duitsche, die er al spoedig
mede ventte 1 Dat wist de Minister niet, de
heer Merchant erkende 't tevoren, maar *t
moest niettemin toch niet voorkomenEn
morgen zal hij er ons meer van vartellen.
r. d. M.
De a,viondzitting.
beschouwingen over buiten
land sche zaken waren 's avonds aan de orde
Maar de wijze waarop dat geschiedde, blijkt
wel uit de grap van den heer De Kan ter die
met voldojening constateerde dat terwijl er
allerwiege in Europa onrust en agitatie
heerscht, bier de begrooting van Buitenland-
sche Zaken heel rustig wordt behandeld door
een Kamer, die er niet de minste aandacht
ui schenkt.
Toch bracht ook die crisis teen oogenblik van
iteekenis, nl. toen de Minister in zijn ant
woord de geruststellende Verwachting over
het eind van de Europeesche onrust uitsprak,
van Welke verklaring men onder „Buitenland"
uitvoeriger gewag gemaakt vindt.
De daaraan door liem gevoegde huldebetui
ging aan het Roode Kruis werd met alge-
een applaus begroet.
Van de antwoorden, door hem gegeven
op de door verschillende sprekers gemaakte
stippen we aam dat hij een groot
is van den comsulairem. dienst,
maar op 't oogenblik de mannetjes er niet
heeftdat hij zich zelf het brevet gaf
van iemand van de oude school, die het
Fransch |als diplomatieke taal wil behouden,
nooit zal overgaan tot het gebruik van
Nederlandsch in diplomatieke onderhandelin
gen, tenzjj ten opzichte van België, als dit
land zelf er mee begint.
Hij erkende voorts dat er ten aanzien der
bekendmaking van de uitroeping der Chi-
neesche republiek aan het departement van
buitenlandsche zaken zekere tekortkoming ge
weest is. Op 13 Februari deelde de Chinee-
scbe gezant den Minister mede, dat de repu
bliek was uitgeroepen. De Minister beschouw
de dat als een eenzijdige verklaring, waarop
Nederland geen antwoord had te geven. De
Chineesche gezant had zich niet tot Chi-
neesche organen op Java mogen wenden, ge
lijk hij onmiddellijk gedaan hoeft. De om
standigheden hebben evenwel bewezen, dat
de Minister gefaald heeft. Hij had meer voor
uitziend kunnen zijn. De Minister hechtte
aanvankelijk te veel aan het eenzijdig karakter
der mededeeling.
Op een ongepast hatelijke en trouwens on
redelijke opmerking van. den heer Hugenholtz
niet de schande aan te doen van bij
de opening van het Vredespaleis uit te noo-
digen den Tsaar van Rusland", antwoordde de
Minister dat de opening van het vredespaleis
nog niet tot op een dag of week vastgesteld is.
Met het 2andenvanuitnoodigingenhee£tdeNe-
derlandsche regeering zich niet bezig gehou
den. Maar zeker zal met de opmerking van
den heer Hugenholtz geen rekening worden
gehouden als het eenmaal zoover is.
Opmerking verdient pok nog hetgeen de
Minister naar aanleiding van de kritiek op
zijn weigering van subsidie aan hot in 1913
in Den Haag to houden Vredescongres
over het allesbehalve vreedzame karakter van
ihet dit jaar in Gemève gehouden Vredescon-
Uit Middelburg.
De kwestie van den hoogen waterstand in
ons eiland, is gister ook nog behandeld
de rondvraag op de vergadering van de af-
deeling Middelburg der Z. L M. Men vindt
het verslag daarvan in het bijvoegsel tot Idit
nummer.
We vestigen hier zoo in 't bijzonder de aan
dacht op die besprekingen, omdat liet vraag
stuk van zoo groot belang is voor de bewo
ners van het eiland1. Het is treurig de onder-
geloopen Landen to zien, en de schade is
niet te gering te schatten.
Of het op die vergadering geopperde denk
beeld van een centrihigaalpompdie op het
kanaal afmaalt, practisch mogelijk en doel
matiger zou zijn dan aflating door de sluisdeu
ren. kunnen we niet bcoordeelen. En ook
niet of inderdaad het niet uitdiepen van de
sloten Waaraan trouwens het vorig jaar in
den drogen zomer véél meer dan andere jaren
is gedaan nu dit jaar de eenige oorzaak
is, dat ook zelfs hier rondom Middelburg,
zoo dicht bij den Vlissingschen watergang,
het water hoog blijft. Dat de vest met haar
dikke modderlaag allesbehalve een ideale boe
zem is, behoeft geen nader betoog.
Maar uit al die dingen blijkt dat het een
ingewikkeld vraagstuk is. En daarom leek het
ons een verstandige raad om allereerst bij
het polderbestuur aan te dringen op een
degelijk onderzoek naar de oorzaken van het
kwaad, dat niet alleen zoo spoedig mogelijk
verholpen, maar waarvan een herhaling ook
zooveel mogelijk voorkomen dient to worden.
Maandag had alhier de aangekondigde
vergadering voor belangstellenden in een Chris
telijke Muziek vereeni gin g plaats. De voorzitter
riep de aanwezigen een hartelijk welkom toe,
zette hot nut en het genoegen van een Muziek -
vereeni ging uiteen; besprak verder de moge
lijkheid van een Chr. Muzickvereeniging hier
ter stede en hoopte tevens dat geen -ke-k-
istische factoren deze vereeni ging in den weg
zouden staan.
Na deze rede werden verschillende vragen
gedaan en beantwjoord. Het resultaat was
ook, dat besloten werd een Chr. Muziek vereeni -
gjng op te richten; 14 personen gaven zich
als lid op. Voorts waren er nog enkele toe-
:ggin(gen van met-aanwezigen.
Aan een voorloopige commissie door de ver
gadering aangewezen weid het noodige cre-
diet Verleend voor de te maken onkosten.
Verder werd besloten, dat de Vereeni ging voor
haar rekening de instrumenten aanschaft.
Zjj die als lid wensclien toe te treden kun
nen zich aanmelden Schoorsteenvegerssingel
De kwestie van den Braakman vermelden
we onder „Stad en Provincie".
Uit het jaarverslag van de coöperatieve
brooidbakkerij en verbruikswereeniging „De
Broederband" alhier blijkt o.m. dat het
ledental, zoowel wat betreft de afdeeling bak
kerij als van den winkel in het afgeloopem
boekjaar aanmerkelijk is toegenomen.
De afdeeling bakkerij, die op 1 Nov. 1911
1017 leden telde, werd versterkt door de toe
treding van 139 nieuwe leden en zou zjjn ge
stegen tot 1156, ware bet niet dat door sterf
geval, vertrek naar elders, als om andere re
denen 43 personen de coöperatie verlieten,
zoodat op 1 Nov. j.l. deze afdeeling 1113
leden telde
Wat aangaat de afdeeling winkel, deze had
hét vorige boekjaar een ledenetal van 583.
160 personen gaven zich gedurende 1911/12
als lid op, terwijl or 33 om bovengenoemde
redenen deze afdeeling verlieten. Op 1 Nov.
j.l. bedroeg alzco liet juiste aantal leden
voor den winkel 710.
De omzet voor beide zaken is reusachtig
toegenomen. De cijfers daarvoor bedroegen,
het vorige boekjaar voor de afdeeling bak
kerij f 65.722.30» en voor de .afdeeling win
kel f 46.904.31, terwijl die thans respectie
velijk een bedrag vormen van f 73.821.1 Is
en f 65.820.286.
Aan 'werkloon voor het personeel werd uit
gekeerd voor do bakkerij f 10.685.93 en voor
den Winkel f 4141 73.
Na aftrek van het bij reglement bepaalde
kan aan de leden worden uitgekeerd resp.
f 8286.11 en f 3760.94» of 8i/2 en 51/2
Uit de aan do coöperatie verbonden zieken
en overlijdingsfondsen werd, wat eerstgenoemd
fonds betreft, aan 126 leden voor een bedrag
van f 456.75» aan brood en aan 51 leden Voor
een bedrag van f 186.30» aan winkelwaren
Het overlijdingsfonds keerde aan de nabe
staanden van 8 overleden leden der afd. bak
kerij een gezamenlijk bedrag nit van f151.23,
en voor do afd. winkel voor 1 overleden lid
f 7.73.
Gisteravond heeft in de goed bezette kleine
Zaal van hel Schuttershof alhier de heer
A. B. Kleerekooper uit Amsterdam een rede
gehouden pver „De rooftocht op de zak
ken der arbeidende klasse". Voor het debat gaf
zich niemand op
Hedenavond treedt dezelfde spreker op in
een vergadering der S. D. A P. te Vlissingen
De opbrengst der collecte voor de Ev. Lufh
armen alhier bedroeg f212.06»
De heer C. Sanderse te 't Za.nd (gem
Koudekerk©) is met ingang van 1 Jaataari a,s.
bevorderd tot Rijksklerk 2e klasse bij het
Kadaster te Middelburg.
Als deskundigen van pachtwaarde der gron
den gelegen in den calamiteuzen Nieuw
Neuzenpolder zijn alsnog benoemd door
den dijkraad de hoeren F. de Ruijter Jz Sr.
te Zaamslag en door de arr rechtbank te
Middelburg de heer J Dieleman te Hoek, en
voor den calamifeuzen S u z annap ol der
door den dijkraad do lieer A Biorens te St
Annaland en door de arr -rechtbank to Zio-
rikzee de heer D. Keur te Scherpeiusse.
Uit Tlissiageo.
De loodsleerling P. Savelz van het Belgisch
loodswezen, te Vlissingen is overge
plaatst in zijn zelfde betrekking naar den
loodsdiemst te Nieupooxt.
De Zaterdag stuk getrokken kabel van „De
Schelde" naar de Ijzergieterij, is nog dien
zelfden avond hersteld.
Uit Zuid-Beveland.
Benoemd tot 2e klerk ter secretarie te
Goes, de heer W F. van Riet Iz., thans
werkzaam ten kantore van den gemeente
ontvanger aldaar, en zulks met ingang) van
1 Januari a.s.
Maandag is te Goes door do politie aan
gehouden de matroos van de Kon Marine
te Den Helder, P H., die zich zonder verlof
alhier bevond, hij is op last van den Com
missaris van politie alhier overgebracht naar
Middelburg en ter beschikking van den gar-
nizoenscommandant
Maandagavond hield de afdeeling Hoin-
kenszand van het Groene Kruis een al-
gemeene vergadering- De begrooting voor 1913
werd Vastgesteld op een bedrag van f211.
werd dat de tegenwoordige wo
ning ter berging der vorplegingsartikekn is
afgekeurd tot dit doel en er stappen zijn ge
daan om een. geschikter gelegenheid te vinden.
De aftredende bestuursleden, de heeren L.
looster man en I. Cappon werden beaden her
kozen. Het salaris van den magazijnbode werd
nader bepaald op £40.
Door de diacones werden verschillende me-
dedeelingeti gedaan omtrent haar arbeid. Hier
uit blijkt dat zjj voor do zieken onmisbaar is
m. en het is te hopen, dat verschil-
besturen zullen doen blijken dat zij
deze arbeidskracht wenschcn te behouden. De
ppbomst was zeer gering, vermoedelijk een
'gevolg van het slechte weer en de onbegaan
bare wegen.
Uit Schouwen-Duirelmd.
Bij den dienst der dir. bel. invoerr. enz.
wordt met ingang van 1 Jan. a.s. de rijks
klerk 1ste kl. P. C van den Bos, verplaatst
van Ziorikzee naar Utrecht.
Do op het strand ie Westschouwen
gevonden doode Maanvisch is aangekocht door
het. bestuur van de Diergaarde te Amsterdam.
Uit Tholen.
Men schrijft uit St.-Annalandi aan do
Z. Z. N.:
Er is hiei' maar één roep over den buiten
gewoon slechten toestand, waarin de weg naar
Oud-Vossemeer verkeert, in de nabijheid van
die plaats. Daar moeten gaten ia zijn, zóó
groot, dat iemand er in zou kunnen liggen
zonder gezien te worden. De voerlieden be
danken er dan ook voor om langs dien weg
iemand te vervoeren en wie zich temet laat
Overhalen, is in elk geval zóó voorzichtig
op de gevaarlijkste plaatsen zijn passagiers
te doen uitstappen. Wel prettig om naast het
rijtuig door do modder te moeten marcheerenl
De reis van hier naar Tholen wordt nu
wel over Poortvliet genomen
Zeeuwsch Vlaanderen O. D.
Maandagavond werd in de Tweed© KameT
bij de alg. beschouwingen over de betgjrooting
van buitenlandsche zaken door den heer Vor-
sferman van Oyesi gesproken over de onder
handelingen met België in zak© de voorgeno
men indijking van het zuidelijk gedeelte van
den Braakman en het loozen van Belgisch
water door de Isabellasluis. De Mini
heeft geantwoord, dat de zaak is behandeld
der internationale
commissie, belast met de herziening van de
overeenkomst van 1843, tot regeling van de
afwatering van Vlaanderen. Spr. geeft omtrent
deze zaak eenige historische beschouwingen ten
beste, en betoogt dat een middel moet worden
gevonden om het water, dat thans dooi- de
Isabellasluis in den Braakman stroomt, fangs
of door de ingedijkte polders meer noordelijk
in den Braakman te brengen Daartoe Zijh
onderhandelingen met België noodzakelijk, en
spr vreest, dat als wij niet danig oppassen, de
belangen van de visschersplaats Philippine
zeer ernstig zullen worden lienadeeld, ja, (hit
Philippine wellicht ton doode opgeschreven zal
zijn Spr waarschuwt den Minister nu het
nog tijd is
De minister zei in zijn antwoord ten
opzichte van deze kwestie
De zaak van Braakman 011 Philippine zal
onder de aandacht van den Minister van Wa
terstaat gebracht worden, en voor eventueel©
besprekingen met de Belgische Regeering in
overweging genomen worden
Zondag en Maandag gaf de fanfare- „Willen
is Kunnen" te P h i 1 i p p 1 ne op de bovenzaal
van den heer A. Taelman een uitvoering. Zon
dag vooral was er veel volk, zoodat de groote
zaal geheel gevuld was. Het publiek beeft in
den volsten zin des woords „genoten" Vooral
het drama „Carranza" werd goed vertolkt en
vond1 veel bijval. Ook de overige komische
voordrachten vielen zeer m den smaak, zoo
dat alle toehoorders zeer voldaan Iaat inden
avond huiswaarts keerden
0 "i
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
De kommies 2de klasse der directe belas-
agen C. Krijger te IJ zend ijke, wordt, toet
ingang van 16 de®er gedetacheerd te Sluis
De Maandag gehouden raadsvergadering van
IJ zend ij ke, waar alle leden aanwezig wa
ren, heeft zich voornamelijk mét financieel©
kwesties bezig gehouden. Bij een vroegere ge
legenheid had de klerk ter secretarie, de
heer Bovin, om verhooging gevraagd Zulk»
werd toen aangehouden, nu kreeg hg f 50,
wat op voorstel van den heer Hendriks© ook
gebeurde met de heeren C. J. Sturm en G.
Caxpreau, resp. secretaris en ontvanger
der gemeente. Die jaarwedden zijn nu gewor
den f 300, f 980 en f 450.
Aan de Ambachtsschool te Oostburg werd
weer voor een jaar f 150 subsidie verleend
De termijn van aflossing der tijdelijke geld-
leening a f 4000 werd verlengd tot een de
finitieve leening zal gesloten zijn ten behoeve
van. schoolbouw.
Den 24 Dec. aanstaande wordt de veldwach-
terswoning openbaar verbocht ten over
staan van notaris P. Adama Zijlstra, waarvoor
nu de voorwaarden vastgesteld werden. Later
Zal de oude school dien weg volgen. In ver
band met dit laatste werd aangehouden een
verzoek van P. B. van der Weijdo om' ge
meentegrond in erfpacht te mogen hebban
aan den westelijken boulevard.
De gemeentewerklieden krijgen tot het op
halen van straatvuil, enz. wekelijks een paar
dagen een paard tot hun beschikking.
Een rapport over de oprichting eener elec-
triscbe centrale zal bij de led©» rondgezonde»
worden.
Ten slotte krijgt de tninieT Alf. van den
Bunder gratis een stukje grond in bruikleen
wat bij herscheppen mag in een aardig tuintje.
Zulks is best aan hem toevertrouwd.
Hierna gaan do deuren dicht voor het pu
bliek.
Na dea voormiddags bevestigd te zgn
door ds. van der Linde van Wissekerke naar
aanleiding van Jeremia 3 vers 15 deed Zon
dagnamiddag te Buxgh de heer Van Manen
zjjn intrede als predikant dier gemeente naar
aanleiding van Hebr. 4 vers 14. Aan het eind©
der namiddaggod sdieostoefejnng werd de
nieuwe predikant toegesproken door ds. Jap-
chen van Haamstede en door ds. Van den
Nieuwenhuizen van Renesse.
Gekozen tot diaken der Ned. Herv. kerk
te Axel de heer A. J. Hol, in plaats van
deu heer A. de Feijter, die als zoodanig hoeft
bedankt.
Tentoonstelling van Schilderijen,
Teekeningen en Etsen.
Men schrijft ons uit Goes:
Het is al geramen tjjd, enkele jaren, ge
leden, dat Goes een verzameling van kunst
werken van schilders ter bezichtiging werd
vereenigmg, die zich
Er bestaat nl.
