MIRDELBFRGSCHK FÖFRAIT,
IN
M*. 274.
133' Jaargang.
Dinsdag
19 November.
Middelburg 18 November.
Binnenland.
Dit Stad en Provincie.
Onderwijs.
IS12.
Jeze «ourant wichynt i a g e 1k met nitzoadering va* Zon- e* f Mitiign.
Priji kwartaal, zoowel voor Middelburg all voor alle plaatiea ia Nederlaad fraaoo pp
Afzonderlijke nummers kotten 5 ceat.
A dTer teatiöa bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proipeotunea daarvan zijn aan bet bureau te bekomen.
Ai vertentiën voor het eeritvolgende nummer moeten flea middag, vóór óéa aar
aan het bureau bezorgd zijn.
Advirtiatiöa 20 oent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 17 regelt f 1.50elko regol meer
20 eent. Reclames 40 cent per regel. Groote lettert naar de plaati, die zij innemem.
Tot de plaatiing van advertentidn ea reclame», niet afkomitig uit Zeeland, betreffendt
Handel, Nijverheid en Geldwezen, it gerechtigd het Algemeen AÖTertentfe-BtJF*®®
RE ïii <9AB &e U.K. Voorbir^wa! 466, A»iterdam.
Bj deze courant behoort een bijvoegsel.
8.90
&S7
8x20
9A7
8.54
11.02
De rergaderingen van Zaterdag.
In een groot deel van onze vorige op'
lage konden we ook nog den einduitslag
vermelden van de Zaterdag gehouden
vergaderingen der drie vrijzinnige partgen.
Die einduitslag is geweest wat we ver
wacht haddeneeu algemeeue en zelfs
geestdriftige aanneming van het concen
tratieprogramma. Ook in de vergadering
van den Bond van Vrije Liberalen, hoewel
daar een stem van verzet opging, de
eenige, die van den heer Van Karnebeek.
Deze kon zich niet vereenigen, noch met
de regeling van bet kiesrecht, noch met
die van het vrouwenkiesrecht, noch met
üie van het onderdoms- en staatspen
sioen. Hij zei echter geen oppositie te
willen voeren of debat te willen uitlokken,
Hij kondigde alleen aan niet te kannen
meewerken aan de uitvoering van dat
program, en zich dus bij de aanstaande
verkiezingen niet meer beschikbaar te
stellen.
Dit was een moedige verklaring, waar
voor men slechts eerbied kan hebben.
Maar op den einduitslag heeft 5sy geen
invloed gehad. Alle andere sprekers ver
klaarden zich vóór het program, hoewel
toch juist in dezen Bond veel bezwaren
moeten hebben bestaan Maar bet zal de
meesten hunner wel gegaan zijn, zooals
mr. Plemp van Duiveland hij had be
zwaren tegen de ontworpen kiesrecht
regeling, maar beschouwde als correctieven
daarvan de evenredige vertegenwoordiging
en het vrouwenkiesrecht.
Het tweede bijzondere feit van de be
sprekingen vond men aan den anderen
vleugel, bij de Vrijzinnig-Democraten.
Daar werden nadere inlichtingen gevraagd
over de kiesrechttormnle. (Men zie het
bijvoegsel) De heer Drucker wees er toen
nog eens op dat ten opzichte van het
vrouwenkiesrecht de Vrgzin.-Deraocraten
zeker verder willen gaan, maar dat de
voorstanders van vrouwenkiesrecht tevre
den kunnen zijn met hetgeen gevraagd
wordt.
En voorts zette hij uiteen, dat al zul
len vele Vrije Liberalen persoonlijk bun
voorliefde voor een amendement-recht der
Eerste Kamer behouden, toch niemand
zijn stem voor het algemeen kiesrecht
daarvan afhankelijk zal mogen maken.
Van zeer veel practische beteekenis
was hetgeen daar gesproken werd over
de verzekeringskwestie. Naar aanleiding
van eenige vragen van den heer Kohn-
stamm, deelde de voorzitter namens bet
hoofdbestuur mee
lo. dat het zich geheel schaart aan de
zijde van hen die in de Kamer hebben
verklaard niet in de wet-Talma te zullen
mogen berusten of op haar grondslagen
voort te bouwen.
2o. dat hoewel in de commissie van
samenwerking geen beslnit is genomen,
naar de meening van bet hoofdbestuur
het hoogst gewenscht is staatspension-
neering van behoeftigen ten spoedigste
ter hand te nemen, dus een overgangs
maatregel te treffen in afwachting der
grondwetsherziening.
3o. Dat de voorziening zal moeten
worden getroffen voor alle behoeftigen
tegelijk.
4o. Dat de algemeene voorziening in
ziekte en invaliditeit zal moeten geschie
den door verplichte verzekering.
Vooral die ineedeeliug onder 2o is
zeer belangrijk.
Sommigen zullen zich wel afgevraagd
hebben, hoe het nu gaan zal mot den
Bond van Staatepensionneering, die, zelfs
met een zekere bedreiging, aangekondigd
heeft slechts die candidaten te zullen
steunen, welke voor spoedige invoering
van staatspensioen zijn.
Het bleek dat ook leden van dien Bond
als de heeren Netscher en Goedhart, de
houding van dat lichaam afkeuren en
dat de beer Netscher zelfs wegens die
deelneming aan de politiek zij a ontslag als
bestuurslid heeft genomen.
Ia de Liberale Unie werden bij het
debat weinig inlichtingen gevraagd
't geheel geen bezwaren geopperd. En
dat is ook begrijpelijk. Waut bij een
concentratie van drie ligt 't voor de hand
dat de beide uitersten zich aansluiten bij
den middenman.
Zoo is dus nu de grondslag voor
samenwerking gelegd. Maar nu komt de
eigenlijke strijd. En daar denke men niet
gering over. Er zijn na 34 vrijzinnigen in
de Tweede Kamer 21 Unie Liberalen, 9
Vrijzinnig Democraten, 4 Vrije Liberalen.
Menig district zal dus moeten worden
omgewerkt, wil men eenig practisch
resultaat van die samenwerking verkrijgen.
Maar we herbalen wat we in ons vorig
nommer schrevener is nu hoop
DE PARLEMENTAIRE VOORUITZICHTEN.
Gedachtig aan het indertijd door de „Stan
daard" gegeven, en zoo trouw opgevolgd bevel
October ligt vast voor de Invaliditeitswet",
"iet zaak nauwkeurig te volgen, wat dat
blad nu schrijft over den stand der parlemen
taire werkzaamheden.
We nemen daarom uit een driestar over „De
Obstructie" de volgende beschouwingen over:
,De oppositie behoeft dan ook geen oogen-
blifc tot sterk in het oog loopende obstructie
over ie gaan, om teweeg te brengen, dat
op 31 December zelfs de Begrootingen niet af-
handeld <zijn.
Ook al komt men dan half Januari weer
bijeen, ïlan loopt 't allicht tot in April eer
men aan de Tarief wet toekomt, en dan spreekt
't wel vanzelf, dat geen ontwerp zoo sterk
als juist dat over het Tarief zich als aanbiedt
een ujtspinnen van het debat schier pver
elk handelsartikel, zoodat men, als in Juni 1de
stembus (opengaat, nog op geen voet of vaam
geneed is.
Wat nu hieraan te doen?
Stellig niet, gelijk men nu deed, de Invali
diteitswet naar Februari laten verhuizen. Hier
school geen kracht m Maar van den anderen
kant kan men evenmin aldoor bij dag en bij
nacht voortprocedeeren. Immers dan zou zelfs
de physieke kracht ten leste te kort gaan
schieten, en dat een physiek uitgeput Parle
ment licht overprikkeld wordt, en in die over-
prikkeling zoo licht in excessen overslaat, leert
de historie. Zie maar wat nu weer te Londen
plaats greep.
Het raakt hier het gevoelige punt van den
constitutioneelm xegeeringsvorm.
Om constitutioneel te zijn, moet mein aanhef.
Parlement wel een volstrekt Onafhankelijke
macht geven, en dit onafhankelijk karakter
van het Parlement brengt te weeg, dat voor
excessen van allerlei aard de deur wijd open
staat, Eoodat nog steeds naar het afdoend
middel gezocht wordt om ze te keeren."
Merkwaardig, maar geheel in Standaard
stijl is bet weer dat deze zeker door ieder
een beaamde wenschelijkheid door het blad
wordt aanbevolen, niet terwille van hot alge
meen belang, maar om gereed te zijn met de
tariefwet vóór de opening van de stembus.
Hot blal zou ook zich zelf niet zijn, als het
niet filfcs beoordeelde naar het eigen party
belang.
TWEE AANHALINGEN.
In een redactioneel artikel van „De Tijd"
Vaji Zaterdagavond over do opkomst in de
Kamer, leest men het volgende
„Laat rechts doorzetten I Laten onze
ijverige propagandisten met het. Kort "Ver
slag1 der Kamerzittingen in de hand dat
de bouwstoffen voor dit overzichtje lever
de op vergaderingen bewijzen fle
stelling': Terwijl rechts in groote meer
derheid aanwezig is, blijft links in over-
groote meerderheid thuis bij de behande
ling van het wetsontwerp van zooveel
belang voor oude en invaliode arbeiders.
De heeren zijn naar lied of nog niet
wakker
Laat het Land dan oordeelen I"
Uit hetzelfde nummer van „Do Tijd", maar
in het derde blad, knippen wc echter uit
't Kameroverzicht, ook enkele zinnon, waar
in we «mige woorden spatiëeren
„Toen mam de obstructionist hol ge
wone middel te haal, dat door het
absenteïsme van rechts al na
genoeg (onfeilbaar i s hij deed een
voorstel van orde en bij de stemming
bleek, dat er nog maar 45 loden aanwezig
waren.
„Toch mijn zin", triomfeerde Duys.
Niet alleen op hem rustte hol odium.
Do so c i aal -democraten verlieten bij de
stemming de zaal en ook enkele liberale
heeren Van de rechterzijde wa
ren er nog maar 30"
DE SOCIALISTEN TEGEN DEN OORLOG.
"In verschillende hoofdsteden van de Euro-
peesche landen zijn gister, Zondag, internatio
nale protestmeetings gehouden, als de in
leiding tot het buitengewoon congres legen
den oorlog, dat van 24 tot 26 November te
Bazel gehouden zal worden door het Intern.
Socialistisch Bureau.
Te Amsterdam was oen groote vergadering
belegd in het Paleis voor Volksvlijt waai'
381 organisaties en 29 vakbonden vertegen
woordigd waren door 950 afgevaardigden
72 organisaties zonden sympathie-betuigingen.
Voorzitter was W. II- Vliegen sprekers wa
ren: het Duitsche Rjjksdaglid K. Molkenbuhr,
de Oostenrijker Max Adler, en mr. M Mcn-
Mendels
Ten slotte werd een motie aangenomen
„De groote meeting in liet Paleis voor
Volksvlijt, 01' Zondnt 17 November
„gehoord de sprekers
„spreekt haar afgrijzen uit over dc mem-
schenslachting op groote scliaal, die thans in
Zuid-Ocjst-Europa plaats heeft en duizenden
en duizenden medemenschen een gruwolijken
dOod doet sterven, terwijl nogmaals dui
zenden in rouw en ellende worden gedompeld
„proltie steer t mot kracht tegen elke
poging van de groote mogendheden om met
kapitalistische oogmerken tusschenbcide te
komen en aldus noodwendig den oorlog over
Europa uit te breiden
„en draagt de internationale sociaal-demo
cratie op, om door eendrachtige samenwerking
deze pogingen te verijdelen en neemt zich
voor, om door energieken arbeid aan de or
ganisatie van het proletariaat den wereTdvrede
te bevorderen onder de ieuze„Oorlog aan
den oorlog."
Mr. P. J. Troelstra is Zondag opgetreden
op een meeting te Praag.
IYowiv 1
Uit Middelbar
De laatste avonden leefden we hier in 't
regime van de volle maan, d. w, z. dat slechts
deel van de straatlantarens brandden.
Maar van de maan zelf was niets te bemer
ken door de dichte regen- en mist-atmosfeer.
En bijgevolg was het op de straten zonder
winkels, en op alle kaden zoo donker, dat
men ternauwernood kon zien waar men liep.
Dit beteekent op een natten avond bij den
staat Waarin nu ons plaveisel verkeert, dat
men telkens in een min of meer diepe inzin
king (met modderwater stapt of glipt. Van
verschillende kanten hoorden wc met ergernis
klagén. pver dien toestand, welken men eer
in eer dorp zou verwachten dan in een stad
Toen Zondagavond zes uur de menschen naar
de Groote Kerk gingen, was het op de Wal
en het Koorkerkhof zoo donker dat ze soms
tegen pndere personen aanbotsten. En dit is
"voorbeeld uit velen. Het was overal zoo
gesteld, dat men er werkelijk over zou (gaan
denken weer, als in oude dagen, met een
draaglimlaren te gaan loopen.
Nu is onze vraag: is de verordening of het
voorschrift, waarbij dan bepaald is, dat met
volle maan de straatlantarens gedeeltelijk niet
zullen branden, zóó streng dat er geen enkele
autoriteit bestaat om te beslissen: van avond
is hot te bar; steek ze maar aan? Zoo niet,
dan zou het toch zeer gewenscht zijn, wat
meer speling te laten. Het is nu niet de eerste
maal dat die onverbiddelijke toepassing van 't
voorschrift Mdde tot een gebrekkige verlich
ting, die niemand ooit bedoeld kan hebben.
We ontvingen nog verscliilleude pers-beoor-
deelingen betreffende de voordracht met licht
beelden door den heer J A. C. Nonhebei ge
houden over Egypte, Syrië en Palestina, welke
voordracht hij Donderdagavond ook alhier
zal geven. Die beoordeelingeu luiden alle zeer
gunstig en gewagen van oen grooten bijval'
dien de spreker van zijn gehoor mocht ont
vangen.
In de vergadering van cle veroenigiiig tot
bevordering der belangen van de Zuiderzee-
visscherij werd besloten om er bij de regecring
op aan te dringen, om tijdens de ansjovis-"
visscherij aan de Zeeuwsche mosselvisscliers
te tverbieden, in de Zuiderzee te visschen.
Een motie om op een algemeen kuil verbod
aan te dringen werd met 40 tegen 2 stemmen
aangenomen
Uit Vlissingen.
Naar (de „VI. Crt." verneemt zal in de
eerstvolgende zitting van don gemeenteraad
de torenkwestie aan de orde worden gesteld.
Hedenmorgen brak te Vlissingen brand
uit in de meubelmakers werkplaats van Wolf.
in do Bakkersgang; met twee slangen op de
waterleiding werd de brand gelihischt Er is
veel (.waterschade De oorzaak is onbekend.
Uit Waloheren.
In de raadsvergadering te S t Laurens
van Zaterdag j l. werd met meerderheid van
stemmen besloten met de Vlissingsche gasfa
briek" een contract te sluiten voor 50 jaar
lot levering van gas zoo voor gemeentelijke
verlichting als verlichting bij particulieren te-
gen den prijs van f 16 per straatlantaarn en
per jaar, en van 8 cent per kub. meter voor
verlichting en van 6% cent per kub. meter
voor verwarming en beweegkracht aan par
ticulieren
Een verzoek van een dertigtal ingezetenen
was ingekomen, om medewerking tot het tot
stand komen dier aansluiting.
Tot wethouder werd benoemd de lieer Joh.
Vader vacature wijlen P A. Abrahamse).
Uit Z u i d-B e v e 1 a n d.
Tot onzen spijt bleef bij ongeluk in ons vorig
nummer onvermeld het bericht van „Zeelan-
dia" volgens hetwelk do anti-revolutionnaireti
iliet kiesdistrict Goes voornemens zijn,
indien de heer De Savornin Lobman bij zijn
voornemen blijft volharden om zich bij de Ka-
merverkiezingen van 1913 niet meer beschik
baar te stellen, de candidatuur aan te bieden
aan den heer ds H C. Hogerzeil te Vlis
singen, die zich bereid verklaard heeft een
eventueéle candidatuur aan te nemen.
In de Vrijdag te Iloedekenskerke ge
houden raadszitting waren alle leden tegen
woordig. Overeenkomstig hun verzoek zal aan
Ged. Staten worden bericht dat een verhooging
van jaarwedde van den gemeente-ontvanger tot
liet minimum der 3e kl. bedoeld bij prov.
blad 9 van 1908, denfaad het [meest gewenscht
voorkomt, waardoor dan die jaarwedde van
f250 op f300 zoude worden gebracht. Het sup
pletoir kohier H. O. 1912 werd in lie sloten
zitting .vastgesteld. Besloten werd de haven-
verpachting voor 1913 te doen geschieden bij
openbare inschrijving. Het havengeld voor den
beurtschipper op Rotterdam, G. v. d Berge,
werd bij abonnement op f 15 vastgesteld.
Uit Noord-Beveland.
In de laatst gehouden vergadering van den
igemeenteraad van Colijnsplaat was in
gekomen een schrijven van Gedeputeerde Sta
ten, waarin werd medegedeeld, dat het kan
toor van den gemeente-ontvanger was Over
gegaan van de 3de naar de 4de klasse en
mitsdien het gevoelen werd gevraagd l>etref
fende verhoogmg der jaarwedde van dien ti
tularis. De raad besloot de bestaande jaar
wedde te bestendigen.
Besloten werd het salaris van den gemeente-
bode J. Barbier met f 30 te verhoogem, in
gang 1 Januari a. s.
Ten slotte werd aan het tijdelijk hoofd der
school den heer P Beun cene gratificatie
toegekend Van f 100.
Vrijdag en Zaterdag is men druk bezig ge
weest met het lossen dor beetwortelen uit
het in den oesterput (Glasjesnol) gestrande
aakschip „Wilhelmina Pieternella". Maandag
hoopt men daarmee klaar te komen. Daarna
zullen pogingen aangewend worden om het
schip in vlot water to brengen. Of het vaar
tuig, dat met het middenschip over een geul
zit, schade bekomen heeft, kan nog niet wor
den vastgesteld
Uit Z. laanderen W. D.
ij den dienst der dir. bel. inv. en acc.
is lie kommies 2e kl. P. J. Stouljosdijk te
Sluis (tijdelijk belast met de functie van
hoofdcommies to Hardenberg.
Met 1 Jan. is de kommies 2e kl. P. de
Reijger van Sas van Gent naar Sluis ver
plaatst.
Zaterdagavond trad te Groede in de
zaal van den heer Luteijn, als spreker namens
den Bond van Staatspensionneering |Op de
heer Janssens (Perio) uit Rotterdam, ten.
einde te trachten daar een afdecling van
den Bond te stichten een 60tal personen
was opgekomen en volgde aandachtig de boei
ende rede van den spreker die achtereen
volgens de Duitsche, Deensche, Belgische en
Engelsche stelsels en liet thans aanhangig
wetsontwerp van minister Talma beliandelde
en duidelyk het streven van den Bojid uit
eenzette. Het gevolg was dat 22 der aanwezi
gen zich opgaven als lid, zich constitu
eerden tot een afdeehng van den Bond, en
dadelijk een bestuur benoemden, bestaande
uit de heeren H. G. Hammacher, J. B. Becu
Sr., J. Hardon, E. Boom en Jac. FrelieT
De secretaris der afdeehng Schoondijke was
tegenwoordig, en de vergadering werd geopend
en geleid door Hen heer Hammacher, die aan
het slot der bijeenkomst ook nog een warm
pleidooi hield voor staatspensionneering, voor
al in het belang van den kleinen burger
stand. Wij wenschen de nieuwe afdecling een
spoedige ontwikkeling en krachtigen bloei toe.
De heer P. M. Verheul te Vlissingen
is geslaagd voor hulploods.
SPORT.
Voetbal.
Het competitieprogramma Zuid 2 A zit
vraemd in elkaar, de eene club heeft van 't
begin van het seizoen tot nu toe vrijwel
eiken Zondag moeten spelen, de andere kwam
in 8 weken slechts 3 maal in 't veld.
Al is het aantal gespeelde wedstrijden
dus zeer verschillend er komt toch al tee-
kening in het ranglijstje. Na de 4—2 over
winning, de vorige week op Willem II be
haald, zit 't Zesde tamelijk vast in den za
del, de Tilburgers spelen weer hun rol van
eeuwigen tweede en no. 3 is Zeelandia. Het
spel der Zeelandianen geeft hun zeker het
volste recht op deze plaats en behouden zij
den vorm waarmee ze tot nu toe speelden
dan zallan ze zich daar wel handhaven.
Van de staart valt minder te zeggen;
welke plaats Wilhelmina II, N. A. C., E.
M. M., en M. V. V. 0. aan 't eind van 't
seizoen in zullen nemen is nog een open
vraag.
Gisteren waren ondanks den regen de
velden toch nog bespeelbaar, betrekkelijk
weinig wedstrijden moesten worden uitge
steld.
M. V. V. O. toonde dat het goede spel
verleden week tegen E. M. M. geleverd
meer was dan een momenteele opflikkering,
met 111 werden een tiental van Noads
Alderlaetste Crachten in de pan gehakt.
De Vlissingers togen naar Wilhelmina II
en naar verluidt wisten zij daar met 32
te winnen.
De competitiestand is daardoor geworden
Joelp.
e«5>. sew. gel. icrl. punt gen.
't Zesde 5 5 0 0 10 27—7 2.—
Willem H4 3 0 1 6 20—6 1.50
Zeelandia ..3 2 0 1 4 8—4 1.33
Wilhelminall 5 2 0 3 4 15—16 0.80
E. M. M. 5 2 0 3 4 8—15 0.80
M.V.V.O. 7 2 0 5 4 17—31 0.57
N. A. C. 3 0 0 3 3—19 0.—
Voor de Zeeuwsche competitie moest in
Middelburg gespeeld worden Zeelandia II—
M. V. V. O II, doch de scheidsrechter bleet
achterwege en zou trouwens vermoedelijk
toch het veld hebben afgekeurd.
In Vlissingen moest E. M. M. II baar
stadgenoot W. I. K. ontvangen, maar was
al een heel slechte gastvrouwe door niet
op het terrein aanwezig te zijn, zoodat om
half drie de scheidsrechter aan W. I. K.
n reglementaire 5 0 overwinning toekende.
In Goes stond de derde Zeeuwsche Derby
Zeeland-Vooruit en Goes op het programma,
ook daar werd evenwel het veld afgekenrd.
Beweegbare vleugels.
In de »Gazette de Hollands* lezen we,
dat een Nederlander, de heer B. de Beer,
op een vliegveld bij Marseille een vliegma
chine naar eigen vinding heeft gebouwd.
Deze is voorzien van beweegbare vleugels^
die door den vliegmensch bestuurd kunnen
worden. Daardoor is het dezen mogelijk,
zoowel snel op te stijgen als binnen een
beperkte ruimte te dalen. Reeds hebben de
heer de Beer ea zijn leerling, de heer
Loomans verschillende zeer geslaagde vluch
ten uitgevoerd.