M1DDELBERSSCHKCOERAST.
153' Jaargang.
Maandag
18 November.
Middelburg 16 November.
In Drishoek-formafie.
Kameroverzicht.
011 Stad m Provincie.
273.
1912.
Beze courant vmohymt d o g 2 ij k met nitzoaderiag tu Zoa- »l f«Mti^gu,
Pryi y«r kwartaal, zoowel voor Middelburg ali voor alle plaatzea ia Nederlamd firaaoo pp f a
Afiomderfijke nummers kosten 5 cent.
Advertentie* bij abonnement op Yoordeelige voorwaarde*.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Adrertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middag, vóór óór unr
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentien A 29 oant por regel. By abonnoment vesl lagar. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Drtkbstniginge* van 17 regels f 1.50elk* regol meer
20 eest, Reclames 40 cent per regel. Groote lettere naar de plaats, die innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkpjnstig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Alueaeèli Advertentle-BETClll
A. DE LA SAB Aa,. N.Z. Voorburgwal 866, Ana xt er da eb.
Dit nummer bestaat uit drie bladen en
oen Kinderblad.
EERSTE BLAD.
De gewone opgave van den spoordienst
vindt men in het derde blad
Het is een gewichtige dag vandaag.
Tegelijkertijd, in Den Haag, Amsterdam
en Utrecht honden de drie vrijzinnige
partgen een buitengewone algemeens ver
gadering ter bespreking van, en ter be
slissing ,over het bekende concentratie
program, opgesteld door de zes personen
wier namen than6 nog eens met erken
telijkheid mogen genoemd worden voor
bet vrnohtbare maar niterst moeizame
werk dat zij bebben verricht. Het waren
van de Vrijz. Dem. Party, Herman
Snijders en mr. O. L. Drucker, later
vervangen door dr. D'. Bosvoor de
Liberale Unie mr. fl. Goeman Borgesius
en A. Roodhuijzen; voor den Bond van
Vrije Liberalen mr. M. Tydemaa Jr.
We hebben er alle vertrouwen op dat
liet resultaat dier drie vergaderingen zal
zijn een algemeene aanneming van het
ontworpen program. Noch in de pers der
drie partgen, noch in de berichten van
de vergaderingen der afdeeliDgen was
iets te merken van een ernstigon tegen
stand. Het spottend gekakel in een deel
der per6 van rechts over de onmogelijkheid
van het samengaan der drie groepen
klonk tot nu toe tamelijk dom en gemaakt.
We zullen voor de definitieve bespre
king natuurlijk moeten wachten tot we
bet verslag van alle drie de vergaderin
gen voor ons hebben. Maar bg deze her
innering aan de gebeurtenis op den dag
zelf, willen we toch wgzen op enkele
punten nifc de rede waarmee de voorzitter
van den Vrijz. Dein. Bond de vergadering
dier partg opende, welke rede wij
woordelgk konden afdrukken in bet
Tweede Blad van dit nummer, en waar
van we de lezing ten zeerste aanbevelen.
Het mag zeker wel uit die rede naar
voreu gebracht worden, dat het 't bestuur
van den Vrijzinnig Democratischen Bond
is geweest door wie de uitnoodiging tot
onderling overleg is gericht aan de beide
andere organisaties. Het is door den uit
slag bewezen dat die, manier voel practi-
scher was dan die geprobeerd door bet
goed-bedoelende Huagsche kiezers-clubje.
In deze zaak kon de afbakening van het
gemeenschappelijk terrein, de formuleering
van het programma slechts verkregen
worden door langdurige, telkens her
haalde besprekingen van de leidende
personen in ieder der drie partijen. Maar
erkend dient ook dat de vele stemmen,
die uit de vrijzinnige wereld aandrongen
op samenwerking, een stuwingskracht vau
bcteekenis zijn geworden om het zoover
te brengen.
We hebben indertijd het programma
een werkprogram ma genoemd, en sommige
bladen van rechts hebben, met aanhaling
ran andere vrijzinnige organen, betoogd
dat dit blnf was.
Met voldoening lazen we daarom dat
de heer Snijders het programma aanduidde,
niet als een regeeringsprogram natuur-
lgk niet, want/ dat moet het eventueel
met de partijen optredend kabinet op
maken maar als een overeenkomst
die verder reikt-dan tot aan de stembus.
'Dat ieder der drie partijen iets heeft
moeten toegeven ligt voor* de hand.
Anders is er geen samenwerking mogelyk.
Maar men voelt toch weer te sterker
wat die opoffering heeft beteekend ais
men leest wat de heer Snijders over het
kiesrecht zei.
En wat hij daarbij opmerkte over het
in de toekomst/ blijven .voortstrijden van
ieder der drie groepen voor hetgeen in
hun eigen partijprogramma is geschreven,
ook al legt men zich voor de naaste
toekomst neer bij het bereikbare, wijst op
een lenigheid in het verband, die o. i.
slechts kan bijdragen tot de duurzaam
heid, omdat een te strak aaneensnoeren
al heel licht tot wrijving en stilstaud
zou leiden.
Hedenmiddag ontvingen wjj ook uit
treksels uit de redevoeringen waarmee de
voorzitters van de Liberale Unie en van
den Bond van Vrije Liberalen het con
centratie-program inleidden.
De lezer kan ze iu dit blad vinden,
en zal uit die toespraken merken, wat
we hier met groote voldoening consta-
teeren, dat ook die sprekers het positief
karakter van het program op den voor
grond stelden, en dat ook zij er de aan
dacht op vestigden, dat ieder der drie
groepen haar beginselen niet opgeeft,
maar voor hetgeen in de eerste plaats
gedaan moet worden, vasthoudt aan het
overeengekomen®.
De beeren Tyderaan en Borgesiu^heb-
ben uitvoeriger dan de heer Snijders
gesproken over de sociale kwesties. We
vermoeden dat er van rechts wel dadelijk
op dat verschil gewezen zal worden, maar
eenig gewicht is er o. i. niet aan te
hechten. Immers het program geeft dui
delijk aan wat men wenscht.
In ieder geval ademen alle drie de
redevoeringen een gelijken geest, en het
ban niet anders, of met volle vertrouwen
gaat men gezamenlijk den stembusstrijd
tegemoet.
Het zal een lange strijd zijn, en ook
een zware, maar er is nu hoop
Tweede Kamer.
Zitting van Vrydag.
De heer Duys sprak vandaag uit, wat met
hem wel ongeveer geheel de Kamer, en in
elk geval haar omgeving gevoelde, dat het
was alsof men op reces ging. Op reces,
zoo zag men vragend den Zaandamschen afge
vaardigde aan toen hij dit uitsprak! En hij
gaf er do misschien wat al te symboliek©
verklaring aan, dat het hem was alsof hij uit
het bagno der invaliditeitsverzekering was ge
komen en weer, met de a. s. behandeling
der hegrooting, met opge wekten hoofde en
met volle kracht het vaderland binnenkwam.
Dat de heer Duys zulks doet met volle kracht,
geeft te denken; vooral, met het oog op de
debatten, welke men bij de justiliebegrooting
inu, (kam verwachten
intusschen de heer Duys heeft van dezen
laatsten dag nog eens ten volle ge
bruik gemaakt om de Kamer te doen „genie
ten" van zijne onuitputtelijke welsprekendheid,
indien men ook hierbij mag aannemen dat de
quantiteit de qualiteit kan vergoeden, en heeft
ook nog eens do Kamer weer doen „genieten"
van z ijne toch werkelijk wel wat al te weinig
ingetoomde manieren. Een Parlement is nu
eenmaal geen gezellig onder onsje; in een Par
lement moet een andere geest en een anderé
stemming heerschen dan in den gewonen en
huiselijken kring; en de heer Duys maakt het
werkelijk wol wat al te huiselijk. Hij be
spreekt Szijne medeleden zonder aarzeling,
en. zelfs het met de noodige gestrengheid her
haalde verzoek van den voorzitter om toch ter
zake te blijven, wordt door hem zoo goed
als niet opgevolgd. Vandaag kregen wij, toen
eenmaal het amendement-De Visser met be
trekking tot de risico-overdracht in behandeling
was, van deze jongensachtig getinte wijze van
optreden meer dan één staaltje; goedig werd
van den heer Tcenstra gesproken als van
een eenvoudig boertje, die liet ondertusschen
wel wist; heel genoegelijk werd van den heer
Lobman nog eens weer getuigd dat by voort
durend in draaiende beweging is; heel ka
meraadschappelijk werd: ook de heer De Vis
ser toegesproken; en niet het minst mocht
minister Talrra zcl L dcc Jen in alle deze v
deJijkbodt»! 1
Toch heeft de heer Duys in zooverre zijn
zin gekregen, dat de beslissing; betreffende
de risico-overdracht heden niet gevallen is
is uitgesteld tot na het tijdperk dat de heer
Duys als reces bestempelde, tot in Janu
ari dus. Hei was vooral over dit amende
ment, dat vandaag de discussie liep, voor
zooverre men van discussie kan spreken
wij slechts te hooien kregen een vrij korte
toelichting" tot hot amendement van den voor
steller zeiven, die daarin deed uitkomen liet
belang, dat juist de arbeiders bij de door hem
voorgestelde regeling hebben; een beschou
wing van den heer Teenstra, die tegen het.
amendement fel gekant was; en vervolgens
de lange rode van den lieer Duys, die zonder
ophouden en met argumenten, uit alle hoeken
der verzekeringspolitiek bijeengegaard, legen
dit amendement opkwam Met kracht heeft
de Zaandamsche afgevaardigde betoogd hoe
zeer dit amendement ingaat tegen geheel liet
systeem der wet; hoezeer hij dus hier naast
en zeker niet tegenover den minister staat,
hoe de heer De Visser denkt in dit amende
ment alle voordeelcn der risico-overdracht te
hebben vereenigd zonder daaraan de gewone
gebruikelijke nadeelen te verhinden, maar hoe
spreker hom op dit punt alle illusie wilde
ontzeggen, want oen zoodanig Columbusei zou
den de minister, die toch ook niet zonder
talent is en zjjn staf van ambtenaren, die
specialiteiten jmogon worden geheeten, toch
zeker eveneens hébbon bedacht.
Het werd hier een bijna gesprekmatig debat
tusschen den Zaandamschen en den Leidschen
afgevaardigdedo lieer De Visser trachtte tel
kenmale door interrupties aan te toonen wat
brj gewibi bad zonder ,-r daarom in te slagen
den heer Duys uit zijn redeneering te krijgen.
Merkwaardig was het wel den heer Duys
den minister t© zien helpen, bijna legen wil
en dankdienzelfden minister, waarvan hij
ruiterlijk zeide, dat liet moeilijk viel aan te
.en een amendement te ontwerpen dat
nog slechter zou zijn dan het door den mi-1
nister voorgestelde. En wel eigenaardig, uit
drukkingen van zoodanige grofheid, dat geen
spreker, pok niet vit dezen zelfden hoek,
zou durven of zou wenschcn ze te bezigen,
worden hij den heer Duys als het ware on
opgemerkt gelaten; hij schijnt al deze argu
menten to mogen pous scoren zonder onder
•o streng regime to staan als anderen 1
De dag begon, gelijk na gisteravond toen
men slechts de discussiën ten eind had kun
nen brengen, doch stemmingen moest aan
houden met een reeks van stemmingen over
de linksche amendementen op art. 30 en ge
lijk men wel wist, werden ook hier deze
amendementen alle zonder onderscheid neer
gesabeld. Het begon met de motie van den
heer De Jong betreffende do weduwenrente,
Waarvoor zich van rechts slechts de heer
Snoeck Ilenkemans verklaarde; vervolgens wer
den zonder meer het amendement van den
heer Patijn om do ouderdomsrente op 65 jaar
te doen aanvangen, het amendement van den
heer Duys voor een weezenrente tot 16 in-
plaats van tot 13 jaar, en de amendementen
van de heer en Patijn en Duys voor een
slechts iu onderdeden verschillende regeling
der weduwenrente verworpen in zuivere stem
mingen van rechts tegen links; nadat in den
aanvang d© verst strekkende amendementen
der sociaal-democraten voor het opnemen van
alle arbeiders in de verzekering en voorde
ouderdomsrente van af 60 jaar verworpen wa
ren geworden mei slechts vóór de stemmen
der eigen fractie.
Men spreekt rechts voortdurend van ob
structie die links zou worden uitgeoefend
dat er van obstructie in den werkelijken zin
geen sprake is zeiden wij reeds meermalen,
en waar dat zoo is, zou men beter doen dit
gevaarlijke woord ook niet te gebruiken, Dat
men (misscliien van een bepaalde zijde de
beslissing wat langer ophoudt dan rechts ige-
wensclit is, het valt niet legen te spreken,
en het is ook moeilijk te voorkomen, waar
men van rechts schijnt te verlangen dat alle
artikelen en ten slotte geheel het ontwerp
zonder meer onder den hamer zouden door
gaan. Rechts schijnt nu eenmaal dit ontwerp
volmaakt lo vinden kan of wil geen poging
tot verbetering wagen; maar moest dan ook
eens bedenken dat men van links werke
lijk niet voor zijn genoegen op al deze slechte
en alles zoo omslachtig regelende artikelen
amendementen van practischo verbetering
voorstelt. Rechts heeft temeer reden om zich
dit te herinneren, waar hot wel eens een
linksch kabinet kan zijn, hetwelk ook een
maal do uilvoering van it ontwerp zal heb
ben ter hond te nemen esi waarbij het dan
zeker is, dat minister Talma de eerste zal
zijn om te vergeten, dat critiék o zoo gemak-
kei ij k, maar do kunst o zoo moeilijk is i
Do Kamer had vandaag weer haar gewoon
aanzien van onopgewektheid, van slechts uit
plicht voortstommelen ,in een lijn, waarvan
niemand do juiste heteekonis begrijpt. Links
I zoowel als rechts slechts betrekkelijk kleine
groepjes aanwezigrechts het bankje van
Ommen, het brandpunt van dien kant, nog
J steeds open en prendre, links vooral de
vrijzinnig-democraten talryk tegenwoordig en
m een dicht groepje om prof. Drucker op
de eerste bank vereenigd. Links voorts een
paar onvermoeide belangstellenden als de
goede heer Roessingh, die met onbewogen en
«vermoeid gezicht doet alsof hij eiken re-
j denaar volgtde heer Patijn, bezig gedurende
elke minuut van liet debat; de heer De
Jong, bijna even gedurig in beweging, een
praatje makend overal, even beweeglijk als
degene, die hem onmiddellijk in deze Kamer
voorging, de heer Rutgers. Dit jongste lid der
anti-revolutiocmaire party was ook heden weer
in voortdurende actie, spreekt by met dan
bewerkt hij toch anderen vrij zichtbaar naar
zjjn meening en dat hij dat leuk en aantrekke
lijk doet liewijst wel het gelach, dat voort
durend uit den kring om hem heen opstijgt.
Toen vanmiddag laat de heer Duys zijn rede
ging afbreken en stemming vroeg over zijn
voorstel om dit te mogen doen, zag men tij
dens de stemming de beide jongste leden der
Kamer in druk gesprek; opgewonden bijna
als in deze dagen alleen de heer Lobman
met steeds iets meer van terugkeereade jeugd
en impulsiviteit kan zijn Met een lachje vin
gen zy aan en bijna boos gingen zij uit el
kander I
Doch zooals gezegd, de heer Duys kreeg
zjjn zin Toen hij meer dan twee uur aan
een stuk tegen hot amendement van den heer
De Visser had gesproken, toen de klok vier
aanwees, was het gedaan met zijn „parle
mentair" geiluld ,en tevens met zjjn par
lementaire welsprekendheid. Hij begreep heel
goed dat de Kamer een voorstel tot verda-
I ging niet kon aanvaarden, maar hij- hoopte en
j verwachtte dat de Kamer onvoltallig zou blij
ken en dus vanzelf uiteen zou moeten gaan.
En hij kreeg daarbij gelijk, want er waren in
derdaad zes leden te weinig, tot welk resul
taat de enkele sociaal-democraten medewerk- J
ton door tijdens de stemming de zaal te ver-1
laten en waaraan ook enkele liberalen, van
wie wij anders hadden gedacht., medededen
Wij zullen het geen oogenblik ontkennen dat
er dezen middag reden was om de discussie
te verdagen; reden vooral voor de sociaal
democraten die in het amendement van den
heer De Visser oen der voornaamste punten
vinden neergelegd, ei het dus terecht zouden
betreuren, indien in Januan de behandeling
van dit punt werd voortgezet met onmiddel
lijk een stemming over een onderwerp, waar
van men dan de argumenten, en motieven
reeds lang is vergeten. Maai- men doe dan een
voorstel in die richting zonder xneer; men
stemme vóór dit voorstel; maai- iqpn volg©
niet een tactiek, die toch eigenlijk geen ge
heel opene tactiek is De sociaaldemocraten
kunnen zich nu eenmaal de lux© permite©-
Iren andere usances te volgen dan de andere
politiek© partijen; de liberalen kunnen dat
niet, wenschen "het ook niet, juist omdat zjj
het anderen partijen in gelijk geval ook niet
zouden vergunnen.
En nu gaan wij Dinsdag met nieuwen moed
en met nieuwe kracht aan de Indische he
grooting, waarmede wjj al twee dagen later
zijn dan verleden jaar, toen wij met het
budget alleen voor Kerstmis ten einde konden
komen door Marine vrijwel onopgemerkt to
laten passeeren en avondzittingen te houden
zoo igoed als zonder tal. Wat dit jaar, nu
wij nog wel staan voor de afrekening met
een Regeering over vier volle jaren, zal ge
ven, het valt niet gemakkelijk uit te maken.
Wij zullen zien 1 v. d. M
MR. C. LUCASSE.
Volgens de „N. Z. Crt." is er door den
patiënt, zelfs in don huiselijken kring, met
geen enkel woord gesproken over bet voor
nemen zijn lidmaatschap der Eerste Kamer
neer te leggen. Het bericht daarvan is ge
heel uit do lucht gegrepen.
jtikelen van „Zelandia" onverkort zoude* op-
nemen
j Do heer Siemelink gaf begrypelijkcvVjje©
den raad doe uw boodschap zelfl Maar wij
hebben nog niets van dien aard van „Zeis*
dia" geüioord, en voelen er trouwens ook
weinig voor een blad ter wille 1e zipn, dat
niet eens een iu zijn kolommen .i au geratte*
persoon zich laat verdedigen
Uit Middelburg.
De dagelijks onder de
dor
komende akelig-sombere beschrijvingen va*
den porlog in den Balkan, maken het voor
ons overbodig speciaal aan te toonen dat
daar menschlievende hulp hoog noodig i«,
vooral jn Turkije zelf.
Hot, was 'tot nu toe louter gebrek aan §eid
waardoor het Hoofdcomito van bet Roodo
Kruis in ons land niet in staat was een be
hoorlyke ambulance naar Turkije te zenden
Maai- men wil een poging doen om dat geld
J bijeen te brengen
Maandag zal er hier ter stede een
collecte voor dat doel worden gehouden, dóór
onderofficieren die zich daartoe bereidwillig
beschikbaar stelden
We bevelen deze collecte in ieders «urn
dacht aan, en hopen dat velen er voor zul
leen zorgen dat de geld-inzamelaars niet dooi
de dienstboden slechts zullen worden bedacht
met do gewone gift, op de huishoudelijke be
greeting (voor collectes uitgetrokken
In een advertentie in dit nummer vindt,
men nadere bijzonderheden.
Hedenmorgen omstreeks kwart voor 12 had
een. vTij ernstig ongeluk plaats op d© Goosche
Korenmarkt alhier
Men wilde daar een z waren motor in een
magazijn ryden. Twee paarden waren te diea
einde achter de machine gespannen om deze
achterwaarts naar binnen te trekken. De voer
man liep naast den motor, een ander persoon
stuurde met een disselboom. De as van den
motor stak vrij ver naar buiten uit on de
voerman die daar vlak voor liop, werd te
gen den jmuur vaiPhet magazijn gekneld.
Toen men den motor had teruggereden en den
man had bevrijd viel deze neer en klaagde
over ergo inwendige pijnen.
Dokter Reijlingh, die dadelijk gehaald werd,
constateerde dat de man, J. Louws geheeten,
j zwaar inwendig gekwetst was en gelastte over
brenging naar 't gasthuis
Uit Vlissitgtn.
De .inwoners van Vlissingen en speciaal
de Vlissingsche huismoeders kunnen Dinsdag
a.s. in het Concertgebouw aan de Emmastraat
een leerzame demonstratie bijwonen
j De ingenieur F. F. Stahl komt dan, gelijk
1 men in een advertentie in dit blad uitvoeri
ger Vermeld vindt, een lezing houden over
koken, bakken en braden pp gas, waajby
vleescli, gevogelte en visch zullen worden
gebraden en verschillende soorten gebak nul
len worden gebakken.
Door de Middenstomdsvereeniging „Gemeen
schappelijk Belang" te Vlissingen is aan
den Raad dier gemeente een adres gericht
inhoudende het verzonk om bij plaatselijke
verordening do 9-uur sluiting voor winkels
(kppears- en barbierssalons inbegrepen) vast
te stellen.
OVER EEN POLEMIEK.
In het jongste nummer van „De Volkswil"
is een uitvoerig artikel opgenomen van den
heer F. H. Siemelink over „De inquisitie en
haar slachtoffers", ter nadere beantwoording
van „Zelandia", welks redacteur de opne
ming van een antwoord van den beer S
in dat blad zelf afgeweerd heeft door hel
stellen van. do voorwaarde: le.' dat de heer
Siemelink zou bewijzen dat de redacteur van
„Zelandia" geen „groenteboer" is, en ten
tweede dat do lieer Siemelink ervoor zou in
staan jdat wij, de „Middelb. Crt.", alle ar-
I
Uit Walcheren.
Bij de verkiezing voor commissaris voor
den polder Walcheren waren uitgebracht 80
geldige stemmen, waarvan 67 pp mr. P. J.
V d Feen te Domburg
Verscliillende heeren bekwamen 1 of 2
stemmen.
Bij Kon besluit van 7 dezer is de vereeni-
ging de Domburgscbe Bouwvereeniging, ge
vestigd te Domburg, toegelaten als veree-
niging uitsluitend in bet belang van verbete
ring der volkshuisvesting werkzaam.
ült 1
ord -Beveland.
Vrijdag j.l. werd te Wissekerke tor
aarde besteld bet stoffelijk overschot van den
heer D. J- Helderman, in leven burgemeester
ten geneesheer aldaar.
Behalvo door de familie werd de baar
gevolgd door den brjna voltajligen gemeen
teraad, met den secretaris on diens voorgan
ger, door de gemeente-ambtenaren in de kom
alsmede de buren en enkele vrienden.
Aan het graf werd door den secretaris,
namens den raad met een welgemeend woord
de verdienste van den ontslapene -tegenover
de gemeente herdacht,-
Een der schoonzoons dankte namen* de
jfamilie vopr 't g