Onderwijs,
Bericht aan onze Lezers.
„Pak me mee"
Landbouw.
Verschillende Berichten.
BEKENDMAKINGEN.
Middelhurgsche Courant
Ingezonden Mededeelingen.
BUITENLAND.
Ofschoon de componist verzocht had de
(rritink tot de eerste uitvoering op te schor-
ter" orïist de recensent der »Kölnische Ztg
tAf-fe de uitmuntende vertolking en de in
veie opzichten meeslepende schoonheid der
doorzichtige muziek, evenals do vroolijke
ourtiien en mevrouw Siems, de beroemde
zUgeres, die een der hoofdpartijen voor
br.&r rekening had.
"Voor het examen vrije en orde-oefe
ningen gymnastiek zijn te Rotterdam geslaagd
de heer A. A. Brombacker te Oost- en West-
Sonburg, en de dames J. Boone te Vlieringen,
D. P. Le C'ointre en C. C. Delzenne beiden
te Middelburg de heer K. Laanstna te Oost-
kappelle de dames H. Hondius en U. de
Rijcke to Middelburg; en te Venlo de hoe
ren J. D'Hont te IJ/endijkeH. T. de
Meijer Terneuzen en M. J. Robijn, Hoek,
In het voormalige Tehuis voor Vrouwen
aandeOudegracbt, bij de Smeebvug te Utrecht,
ingericht als bijgebouw voor het Tandheel
kundig Instituut, zullen 4 November de col
leges voor de eerste jaats studenten een
aanvang nemen, waardoor voorloopig voor
zien is in het gebrek aan plaatsiuimte.
Ambachtsschool Ooslburg.
De algenieeue vergadering der verecoigjing
„de Ambachtsschool voor Oostburg en. omslre-
loevi" Vrijdag te Oostburg gehouden, was be
zocht door 8 bestuurd- en 11 gewone leden.
Na, eenige ingekomen stukken, was aller
eerst aan de orde de begrooting der Am
bachtsschool voor 1913, waarin als voornaam
ste posten van ontvang voorkomen subsidie
van het njk f6600, van de provincie f2000,
van gemeenten f1200, van particulieren f500,
van 't Nut f 200 en wogens schoolgelden f 1000
BB., totaal f13.200. In de uitgaven komen
voor aan salarissen directeur en 5 leeraren
1 6500, voor materiaal f 2150, rente en af
lossing f 1500 enz Deze begrooting werd on
gewijzigd goedgekeurd alsmede die voor de
avond-vakteekenschool ten bedrage van f1470
in ontvang en uitgaaf.
Ten aanzien, van het legaat groot 5000
van wijlen den heer mr. P. C. J. Hemiequin
Stelde het bestuur voor om dit als een apart
fonds te blijven beheeren en de rente te be
stemmen b v. voor studiereisjes van de oudste
leerlingen, wat zeer zeker in den geest van
den overleden© /zou zijn, of om bij v
komende gelegenheden dingen aan te schaffen,
die noodig konden zijn voor hef onderwijs.
Aldus werd besloten.
Aan de beurt van aftreding als bestuursleden,
waren de heeren R. J Versluijs, A. Mjjs len
J. C. Stem welke heeren alle met op een
algemeene stemmen werden herkozen, hierbij
deed Zich eene moeilijkheid voor nJ. deze
dat de heer Versluijs verklaarde met 1 Jan.
a. s. beslist van zijne functie als penning
meester' afstand le zullen doen, alleen in 't
hoog noodzakelijk geval, dat alsdan niet in
de vacature voorzien was, wilde hij nog wel
eenigwi tijd aanblijven. Na breedvoerige be
spreking Werd besloten om in eeme volgende al-
geïnleene vergadering de statuten en reglement
zoodanig te wijzigen, dat het aantal bestuurs
leden van 9 op 11 werd uitgebreid, nl. 5 te
Ooslburg en 6 uit de buitengemeenten; wel-
bcht is dan wel iemand te Oostburg t© vin
den die als penningmeester wil fungoerai
Bij de rondvraag besprak de heer Bakker
int Sluis de wensoheJijkheid dat de leer
lingen, b. v. de schilders bjj hef. verlaten
dor school meer practisch zouden zijtn ou
derwezen om hen li. v. te 1-eercn om ook oude
voorwerpen 't zij oude ramen, oude palen tof
dergelijke behoorlijk te kunnen opknappenbij
voorkomende gelegenheid zal het bestuur hier
over met den directeur spreken.
„Ach, kom! I"
„Eén ding is gelukkig"zei Fröbel, ,,do
onderwijzer leert het meest van eigen fouten,
het kind eveneens. Toch is een vooraf
gaande theorie, voor wie do leiding heeft,
noodig b.v. zwijg, waar gij kunt. en laat het
verschil spieken"
Er ontspon zich een gesprek, waarvan
het einde was, dat de onderwijzer in de
hoogste klas een proef zou nemen vol
gens Fröbel, waaruit zou blijken, ho© het
met de ontwikkeling dier jeugd stond, als
gevolg van do proeven mot de luchtpofmp.
ProefEen glazen buis, aan ',t eenc c-ind
gesloten ©n van een lengte, dat de lieele klas
ze kan zieneen glas met water, t
teltje met heet water.
De onderwijzer vult de buis met koud
water tot op een hoogte, die hij goedvindt
en zet de buis met 't open einde in het glas
met water. De klasse ziet, hoe hoog het
water in de buis staat. Nu giet de onder
wijzer een beetje heet water op het gesloten
einde van de buis en de klasse ziet vcr-
anderi ng.
En wat zegt de klasse? „Heit wat
zakt" en niets verder
Nu giet de onderwijzer koud water boven
op de buis.
En wat zegt de klasse? „Het watte
r ij s t wee r." en niets verder
De onderwijzer zou nu graag aan t vei
k laren gaan, want er werd gevraagd „Hoe
komt dat?", maar dat mocht niet en de jeugd
wist geen verklaring te vinden.
Hoe 'Zou dat komen? vroeg het school
hoofd
„Ach, ze zijn zeker niet aan die
schillen gewoon zonder „verklaring", sprak
Fröbel.
Dat moet beter worden maar zijn die
verschillen op elk leervak toe te passen,
b.v. op stijl pf opstelletjes?"
„Zeer zeker, zoo kunt gij opstellen geven
over den hond, en de kat, over d
spreeuw en de musch, regenweer
en /zonneschijn, «nz- enz."
Jaja, en het eerste lezen-leeren?"
„Het allereerste lezen-leeren is gewoon
lijk „een aanschouwingsoefening" voor 't ge
hoor."
Dat vind ik mooi gezegd I"
„Maar het moet zijn, een aanschouwings
oefening voor het gevoel, met honderd ver
schillen. Wat die verschillen betreft, ik zag
b.v. volzinnen als deze„Eet een (boter
ham)". Door geheel het taalonderwijs moet
de leerling door verschillen van 't on
bewuste tot hot bewuste worden gebracht,
en telkens klimt hij een ontwikkelingstrap
hooger. Dat gaat al de schooljaren door. Dóet
men zoo met rekenen en met natuurkunde
en de andere vakken, dan wordt er een hoog
ste klasse gevormd, zoo goed als mogelijk is- En
dan is het eerste voorschrift voor den onderwijz-
zer
„Stel de verschillen vergelijkbaar en ge
wen de leerlingen niet aan verklaren en uitleg
gen."
Dan moet de onderwijzer zelf nadenken,
want een boek vol voorbeelden zon schadelijk
zijn voor de (activiteit."
Het gesprek dunrde voort, waarin yoor-t
kwam', d,at het kind een lichaam heeft, waar-i
van de spieren jeuken, naar böWeging en
actie, en handen, die ook iets willen maken,
natuurlijk ia dienst van 't verstand. Klei-
arbeid voldoet aan den lust om te „vormen"
al is 't maar een potje met een oor, uit den
oertijd. Het kind wil een molentje imaken
van hout met wieken en al, verder zagen en
timmeren, b.v. (in dienst van 't onderwijs)
bakje met den inhoud van een kubieken
decijmeter, ienz., enz., een arbeid, die met
boetsoeren een reeks van producten levert,
waardoor het onderwijs aanschouwelijker en
aantrekkelijker (wordt.
W. HAANSTRA,
Directeur v. d. kweekschool voor
beiva^rschoolonderwijzoressen te
HET KIND EN DE SCHOOL.
De
vaarde der Fröbel-idee voor
de Lagere f>chool.
(Vervolg en slot).
Er volgde een leesklasse „De kinderen wa
re» het boekje al eens door geweest, en nog
©aas!" beklaagde zich de onderwijzer. Het
bevatte ook maai- een 80 pag. ijlen druk.
De kinderen lazen en hier en daar kreeg een
zondaar plotseling een beurt. Bij den zin
..Bicdehjk galmen van den stadstoren twaalf
afware doffe slagen", bleef de leider van de
klasse even stilstaan en praatte o<ver een
paar woprden
De vraag: „wat is galmen?" bleef natuur
lek onbeantwoord. Er was een rijke leerstof
V0OT verschillen, doch 'twas een lees
les. waarom Fröbel den onderwijzer iets in
het oor fluisterde en de opgave werd gesteld,
den zin tael andere woorschikking te lezen
Bögin*maar eens bij „twaalf", en dan bij
.doffe Bij dat laatste woord moesten de
teerlingen wel driemaal lezen, eer ze klaar
waren. En hot slot was, dat de onderwijzerl
5»i „Dank u I"
De jeugd had nieuwen arbeid
leerde.
Een les in de natuurkundedie zou heer
lijk zijn bij te wonen.
„Maken de leerlingen voorwerpen om proe
ven mee te In.emen?" vroeg Fröbel aan het
schoolhoofd, die zich intusschen bij hem had
gevoegd.
Ja, een klapbus, dio ze moestal koopen,
maar de onderwijzer neemt de proeven vol
gcvis de leer der aanschouwing
„Ik bob een les met de luchtpomp bijge
woond zei Fröbel' „maar de onderwijzen
gung aldoor verklaren."
De kinderen kunnen de lucht toch niet
aicn I"
„Ach ja. waarom nietdo ofndjerwijzer
/rookt immers, laat hem Wat rook blazen
de klok."
Rook is geen lucht, en, de pomp zou
vap, bederven"
een 14jarige jongen van een hoogte van 15
meter uit een ra op het dek gevallen. In
hopeloozen toestand is de jongen, die zijn
ruggegraat had gebroken en zwaar gekwetst
was, naar het ziekenhuis vervoerd.
Bij den overweg Oostmaaslaan te Rot
terdam is gisteravond een machinist van de
H. S. M. door een sneltrein overreden en
gedood De inan Iaat 10 kinderen achter.
In de Menno van Coehoorn-kazerne te
Arnhem is deze week ten nadeele van een
van de miliciens een gouden horloge met
ketting, ter wamde van omstreeks f 100
gestolenDonderdag heeft bovendien een
korporaal aangifte gedaan dat hij zijn zil
veren horloge en ketting, die hij 's middags
in zijn kastje had opgeborgen, kwijt was.
Ondanks een uitgebrrid onderzoek, is men
er nog niet in geslaagd den dief te vinden.
N. R. C.
Een firma heeft bij de marechaussee
te Oldenzaal aangifte gedaan, dat uit drie
kisten met ondergoed, komende uit Duitsch-
land, die zij in expeditie had, verschillende
kleedingstukken waren gestolen. Er gaat
bijna geen week voorbij of er worden aan
het station te Oldenzaal, bij opening van
de kisten, diefstallen van goederen, afkom
stig uit Duitschland, geconstateerd.
Pr. Zw. en 0. C.
Bij een twist tussehen een landman
te Ermelo en diens arbeider, welke
ontstond bij een loonafrekening, bracht
eerstgenoemde aan G. V. met een schop een
zeer gevaarlijke hoofdwonde toe, zoodat ge
neeskundige hulp direct noodzakelijk was,
Bovendien was de arme man ook nog in
beide banden gebeten door zijn baas. De
politie doet verder onderzoek.
DE KOUDE MAAND SEPTEMBER.
Naar het maondelijksch bulletin van het
Kon. Meteorologisch Instituut in De Bilt
mededeelt is de maand September, wat de
temperatuur betreft, de ongunstigste geweest,
die h. t. 1. sinds 1849 is voorgekomen. Op
geen enkelen dag was de temperatuur hoo
ger dan de normalede maandtemperatunr,
gemiddeld over het geheele land genomen,
bedroeg slechts 11°.7, dat. is 3°.2 beneden
de normale en voor de verschillende stations
ruim 1° lager"dan de laagste vroeger voor
gekomen Septembertemperatuur (ongeveer
13® in 1877, 1885 en 1894. De hoogste tem
peratuur in deze maand bereikt was niet
hooger dan 19", terwijl het tot nu toe te
do Bilt slechts éénmaal is voorgekomen, dat
de temperatuur de geheele maand Septem
ber beneden 20° bleef (19°,8 als maximum
in 1860). In de eerste twee dekaden was de
dagelijksche gang der temperatuur gering
en was tevens de bewolking vrij zwaar; in
de derde was deze geringer dan normaal.
Aanvankelijk werd het buitengewoon natte
weer van Augustus in September voortge
zet in de eerste 12 dagen van deze maand
viel gemiddeld een derde meer regen dan de
normale maandsom daarna regende het tot
den 29 nagenoeg niet.
Hooge drukkingen werden tot den 8 in
de omgeving van de golf van Biscaye aan-
getrofienhet centrum van een ander
gebied bevond zich van den 10 tot 19 boven
de Britsche eilanden, daarna boven de
Noordzee, terwijl het zich den 25 verder
Oostwaarts verplaatste. Depressies over N.
W.-lijk Europa kwamen hoofdzakelijk inde
eerste dekade voor; zij trokken in onder
ling zeer verschillende richtingen. In de
eerste en tweede dekade waren de NW.-
lijke, in de derde de O.-lijke winden veel
talrijker dan gewoonlijk in de eerste dekade
was ook de gemiddelde windkracht grooter
dan normaal.
Wy vestigen de aandacht
onzer lezers op onze freï 11.
Premie
die wy ingevolge overeenkomst
met den Uitgever, in de gelegen
heid zijn, onzen lezers voor 3
cents per week, (per post of
't hnis bezorgd 3« cent) in-
plaats van 5 cent* aan te bieden.
Z\j, die zich op deze geïll.
Premie vvenschenteabonneeren,
gelieven ban adres ann onze
Administratie op te geven.
De invoer van melkvee en vaarzen uit
Nederland in Belgiö langs het grenskantoor
Esschen is in plaats van op 1 November op
31 dezer toegestaan wegenB allerheiligen.
„De Wereld" bevat de portretten van
de zes vertegenwoordigers der drie vrijzin
nige partijen bij de onderhandelingen over
de concentratie. We brengen hier nog eens
in herinnering dat het warenvoor de
Liberale Dnie de heeren mr. H. Goeman
Borgesius en A. Roodhuyzen, voor de Vrij
zinnig-Democraten mr. H. L. Drucker en
Herman Snijders, en voor de Vrije Liberalen
mr. M. Tydeman. Later werd de heer Drucker
vervangen door dr. D. Bos.
- De gemeenteraad van Eist heelt met
8 tegen 5 stemmen besloten voor den bouw
een vaste brug over de Waal te Nij
megen een renteloos voorschot te verleenen
ad f 10.000 voor een tijdvak van 20 jaren
te betalen wanneer de Over-Beluwsche
Stoomtram over de brng de stad Nijmegen
inrijdt.
Vrijdagmiddag zijn van het Beurs
station te Rotterdam negen Boelgaren, die
regelrecht uit Amerika kwamen, Daar hun
vaderland vertrokken om zich bij hun vech
tende landgenooten aan te sluiten.
De wissel wachter der staatsspoor Ver
meulen is Vrjjdagavomd op 't station Rosen-
daal door don binnenkomenden, trein 39 der
H. S. M overreden en op slag gedood 't Lijk
was erg verminkt.
Te Rotterdam op het opleidingsschip
voor bandelsmatrozen „De Nederlander''
Omtrent de zaak Wilmart lezen we
Een commissaris van Gent-Terneuzen, die
60.000 obligaties geteekend heeft, blijkbaar
zonder zich rekenschap te gevpn van het
getal dat hij wettiglijk mocht uitgeven,
erklaart dat hij het recht had er
14.000 te teekenen. Misschien zegt hij, ben
ik dat getal te boven gegaan en heb ik er
20.000, 30.000 geteekend, ik toekende in
volle vertrouwen al de pakjes, welke men
mij aanbood. Deze bevatten 200 obligaties
en nooit heb ik een centiem getrokken voor
mijn handteekening. Ik had niets dan een
jaarwedde van 500 Irank.
Men weet hoe te Parijs voortdurend
proeven worden genomen met verdedigings
middelen, die de politie aldaar in staat
moeten stellen, veilig misdadigers aan te
tasten, die zich verschanst hebben opgesteld.
Thans is weer een nieuw middel daartoe
uitgevonden en aan het oordeel der commis
sie onderworpen.
Het bestaat uit een stalen kuras, dat
echter op twee wielen iR bevestigd, waar
door de agent in 6taat is, bij een derge-
1 ijken aanval deze plait voor zich uit te
bewegen en zelf beschermd te blijven.
Een dames-comité uit de hooge kringen
van Amerika, waarin ook mevrouw Talt
zitting heeft, heeft een inschrijving geopend
om de heugenis te eeren van die mannen,
die het leven lieten bij de schipbreuk van
de „Titanic" om de redding van de vrouwen
en kinderen mogelijk te maken. Iets dergt
lijks meldden we reeds vroeger-.
Reeds werd ongeveer f 75.000 ontvangen.
Er ontbreekt nog pl.m. f175.000. Voor dit
doel zal nu te New-York een groote schouw
burgvoorstelling plaats hebben.
HOOG WATE»,
te VlisBin gen.
Zondag 27 Oct. sm. 152
Maandag 28 2.24
Dinsdag 29 8.01
Woensdag 30 3.49
Donderdag 81 4.40
Vergaderingen, Concerten enz.
MIDDELBURG.
ikon dag Electro-biosoope theater, Markt,
's Avonds 7liy» p.,
Zondags 6—HJ/j p..
Woensdags en Zaterdags
GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG.
Vergadering van don raad der gemeente
Middelburg, ,op Woensdag, den 30 October
1912, des voormiddags te 10 uur. en des na
middags te 2 uur, ter behandeling van de
onderstaande zaken
Notulen vorige vergadering
Ingekomen stl ukken
Benoeming voorzitter van het bestuur over
de brandweer (Vacature H. P. den Bouw-
meester).
Benoeming stembureau voor de verkiezing
leden Kamer van Koophandel
Benoeming plaatsvervangend lid commissie
art. 19 lb wet bedrijfsbelasting- (Vaca
ture W. J. J. Koole).
Voorstel van B. en W. tot vaste aanstel
luig vain J. A L. .Bouwtnans als ieeraar Avond
school voor Handwerkslieden.
Vaststelling kohieren schoolgeld scholen A,
C-, G fan J (eb: herhaliiigsonderwijs, 1912/13.
Staal van te rooien hoornen
Voorstel Burg. en Wcth. tot wijziging In
structie directeur gasfabriek, duinwaterleiding
G. E. B
Begrooting der gemeente voor 1913 Hierbij
voorstel B. en W tot wijziging regeling jaar
wedde van den controleur
Voorstel va» B. en W. inzake proefneming
met een 7e leerjaar aan school C-
Idem van B- en W- inzake subsidie open
bare leeszaal
Idem inzake- verzoek bijzondere school Zuid
smgel, tot verbetering dei- bestrating aldaar-.
Idem inzake verzoek boterhandelaren. om
cojntrote-regel mg
Middelburg, den 25 October 191:
De -
M. VAN DEN BRANDELER.
0
BRANDWEER
Burgemeester en Wethouders van Middel
burg, gelet op art. 17 der verordening be
treffende de brandweer in deze gemeente, van
den 25 Januari 1893, maken bekend'
dat eene inspectie en exercitie met een
gedeelte der brandspuiten, volgens voordracht
van het bestuur over de brandweer zal plaats
hebben Woensdag den 6 November 1912, en
wel met spint E te 10, met spuit L te 10>/a
met spuit S te 11, met spuit W te llx/s
uur en roepen de beambten en bedienden,
aan die spuiten geplaatst op, zich op do voor
schreven uren aan de onderscheidene brand-
spuilh nisjes te bevinden.
Middelburg, den 25 October 1912
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. VAN DEN BRANDELER, Voorzitter.
W. A. J. SNOUCK HURGRONJE, Secr.
0
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Middelburg brengen ter openbare kennis dat
van 25 October 1912 af op de gemeente-secre
tarie ter visie is gelegd een verzoek met
bijlagen van de Maatschappij tot. detailverkoop
van petroleum „de Automaat" te Rotterdam
om vergunning tot het plaatsen van twee
kluizen tot berging van ten hoogste vier
honderd tachtig liters benzine op het open
terrein van perceel sectie C no. 742 aan den
Nieuwlandschen dijk
dat op Vnjdag den 8 November as. des
voormiddags te 10 uur ten raadhuize gele
genheid zal zijn tegen het verzoek bezwaren
in te brengen en deze mondeling of schrif
telijk toe te lichten, alsmede dat zoolwel de
verzoeker als zij, die bezwaren hebben in
brengen, gedurende drie dagen vóór genoemd
tijdstip op de gemeente-secretarie van de ter
zake ingekomen schrifturen kennis kunnen
nemen
dat ingevolge circulaire van den Commis
saris der Koningin d.d. 2 November 1907
A no. 4688, 3e aid. niet tot beroep gerech
tigd izüjn zij, die niet overeenkomstig art. 1
tier Hinderwet voor het gemeentebestuur of
een of meer zijner leden zijn vorschenen ten
einde hun bezwaren mondeling toe te lichten.
Middelburg, den 25 October 1912.
Burgemeester en Weihouders voornoemd,
M. VAN DEN BRANDELER, Voorzitter.
W. A J. SNOUCK HURGRONJE, Secr.
El kon dag Circus Semay, Molenwater
Maandag 28 October. Nat Gez. Lezing H. P.
Bérlage. Vergenoeging
8 u
Woensdag 30 October. Alg. Verg. Voor de
Kunst, St. Jons, 81/2 u,
Zateïdag 2 November Neues SchauspreS-
haus Das Bucb om or
Frau. Schouwburg, 8 u.
Woensdag 13 November Solser en Ileas»
Vrjjdag 29 Nov. Lozing Ned. Prot. Bond.
Geb. Vrjje Hervormden
dr Haverkamp, 8 u.
Donderdag 21 Nov. Bogardzaal, 8 u. Dr
de Sopper „Macbeth"
V r ij d a g 24 Januari. Geschied- en letter'
kundige ver. Lezing dr
I. H. Gosses. Kleino
Concertzaal,
nsdag en Woensdag 11 en 12 Maart
1913 Gen. rap. en con
cert Vereen, voor Instr
Muziek.
Vrjjdag 14 Maart. Geschied- en Ietterfcun
dige ver. Lezing dr. Fre-
derik van Eedon. Kleine
Concertzaal.
Maandag en Dinsdag 5 en 6 Mei 1913.
Gen. rep. en concert
zangv. „T. O. en U."
Maandag en Dinsdag 2 en 3 Dec. Gen
rep. en concert Veroen
Ins trom Muziek.
V r ij d a g 22 November. Geschied- en letter
kundige ver. Lezing
prof. D C. Heflsetng
Kleine Concertzaal-
Schouwburg, 8 u
Maandag en Dinsdag 18 en 19 Nov.
Gen. rep. en concert
zangv. „T. O. en U."
Zonder eenige pi ijs verhooging belast
de Administratie van de
zich met het plaatsen van Ad ver ten tien
in alle
Voor aangelegenheden, ons blad be-
tri fendewende men zich tot den
directeur-hoofdredacteur of den boek
houder; teiwij men verder de corree
pondentle voor ons blad gelieve te
adresseeren als hieronder Is aangegeven;
en wel voor:
telegrammen Middel burgtclte
courant Middelburg;
nieuwsberichten en Ingezonden stukken
Redactie Mlddolburgsche cou
rant, benevens vertrouwelijke mede
deelingen aan den Hoofdredacteur en
advertentlön, abonnementen of do ver
zending der courant Administratie
Mlddelburgsohocourant
VERTROKKEN EN AANGEKOMEN SCHEPEN.
Stoomvaartmjj. „Nederland"
Koningin der Nederlanden" (uitreis) ver
trok 24 Oct. van Genua, „Oranje" (thuisreis)
vertrok 24 Oct. van Colombo.
Rotterdam8che Lloyd.
„Goentoer" (uitreis) pass. 24 October Fi-
nisterre.
Holland Amerika-lgn.
„Rijndam" arriv 25 Oct. van New-York te
Rotterdam, „Shanriston". van Philadelphia
naar Rotterdam, pass. 25 October Lizard
„Shire", van New-Orleans naar Rotterdam
en Amsterdam, pass. 25 Oct. Wight.
Kon. West.-Ind. Maildienst.
„Prins Frederik Hendrik" vertrok 25 Oct.
van Amsterdam »a»T Suriname
Kon. Holl. LJoyd.
„Zeelandia" (thuisreis) vertrok 24 Oct. van
Vigo.
Diverse Stoomvaartlijnen.
„St. Jan", van Rotterdam naar West-Indiè,
pass. 24 Oct. St. Michaels„Ping Suey"
vertrok 24 Oct. van Singapore naar Landen
en Amsterdam„Perseus" vertrok 23 Oct.
van Sliangai naar Londen en Amsterdam.
BIJ PIJNES IN DE BLINDE
DARM STREEK neme men 's och
tends vroeg op de nuchtere maag
'/j wijnglas natuurlijk Fianz Jo-
sêf-bitterwater, dat maag en darm
zuivert en, zelfs hij dagelijksch
gebruik, zich uitmuntend laat in
nemen. De Kon. Würtcmbergisebe
Obermedizinalrat vou Landenber-
ger schrijft: lk kan certiiiceeren
dat door de even zekere als zneh<e
werking van het „Franz Jo»ef"-
bitter water, dit zelfs nog volkomen
goed ingenomen kan worden in
geval van ontsteking van den darm,
waardoor dikwijls het gebruik van
andere afvoerniiddelen uitgesloten
Is. Zouten zijn niet in den handel.
Alleen verkrijgbaar op flesscben,
b(j apothekers, drogisten en han
delaren in minerui© wateren.
VLEESCHNOOD IN DUITSCHLAND.
Men weet hoe hoog de vleescbnood in
Duitschland gestegen is. Daarom hebben de
stedelijke overheden vleesch uit Ruslanden
Nederland 0. a. laten komen. Woensdag
ochtend werden drie markthallen te Berljjn
deels reeds om 5 uur in den ochtend, door
groote menschenmBSsa's als het ware bele
gerd, die daar het Russische vleesch hoopten
