MIDDELBURGSCRE COURANT.
Donderdag
24 October.
I
K*. 232.
iss* Jaargang.
1912.
Dei» covrant t.iio1lü»i i g 1 k llitzo.donng ra Zo», oa Fnitiigai.
Prfcl por kwartaal, roowol .oor Middelburg .oor alls plaatie» i» Hoderloid fr»»oo pp. f a
A.ficnderlijke summer» koiten 5 cemt.
Advertontiün bij abonnement op Toordeelige voorwaarden.
Proipectuaien daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor hst eentvolgende nnmmer moeten de» middag, vóór óón unr
aan het bureau bezorgd zijn.
Aórertentiëx A 20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50elk» regel meer
20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groot» letter» aanr de plaat», die zij innemen.
Tot de plaat»ing van advertenties en reclame», niet afkom»tdg uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het Algemeen Adrerteitif-BireRI
A. DE LA HAK Am., N.Z. Voorborg wal Ü66, A■enterdame.
Bp deze courant behoort een bijvoegsel.
Middelburg 23 October.
Kameroverzicht.
Zitting van Dinsdag.
Eigenlijk hadden we vandaag twee voor
zitters. Niet dat de heer Van Nispen de teu
gels een oogenblik liet glippen of zich liet
vervangen: hij zat er den.heelen dag kalm
en luisterend, als immer eemgszins als ver
vuld voor zich uitstarend en misschien ook
ook (waarlijk wel eenigszins vervuld I Erger
dingen dan dit zouden ie vergeven zijn'
Maar we zagen vandaag na langen tijd voor
het eerst na dat zoo fgngevoeld afscheid, dat
hem typeerde, den man terug, van wien de
heer Lieftinck zoo snaaksch zeide ge zjjt
president en voor ons blijft ge het, eens pre
sident, altyd president t De heer Van Bylandt
kwam de Kamer weer bezoeken en hij werd
er verwelkomd met meer dan de gewone har
telijkheid, die men aan elk herstellend collega
in dit college gaarne bewijst. Aardig staaltje
weer van den fijngevoeligen deputé voor Apel
doorn, 9lechts voor enkele dagen, tegelijk met
mr Borgesius, vierde hij zijn zilveren jubi
leum, maar hij verscheen dien dag niet, juist
om hel andere, parlementair natuurlijk veel
gewichtiger feit, niet te achadeai. De harte
lijkheid van heden vergoedde hem zeker de
openbare hulde die hem dan zou zijn ge
bracht, en in het hoekje van den heer Van
Bylandt kwam er menigeen een handdruk wis
selen en nog eens naai den geheel herstelden
^sondheadstoesland vpn graaf Van Bylandt
informeeren
En toch was er wel aandacht bijna geheel
den dag voor de sprekers, die deze verdienden.
De heer Rutgers gaf een aangenaam te vol
gen betoog, duidelijk uitgesproken en vooral
politiek aardig gepantserd. Met den heer Teen-
«tra sprak de kalme bezadigde man van de
practijk: voor alles nuchter de zaken beziend
en gevoelend. En met de heer Vliegen sprak j
hu reeds de derde socialist, zonder dat zijn1
betoog zelf de noodzakelijkheid van dat spre
ken bewees. De heer Schaper bewoog zich op
practisch, dc heer Hugenholtz meer op uiter
lijk politiek terrein, is nu voor den heer Vliegen
het theoretisch en voor den heer Troelstra Ihet
innerlijk politiek veld overgelaten? In dat ge
val is er nog kaas op eene apotheose van
den heer Duys
De heeren waren allen ongetwijfeld inte
ressant, maai' wat is er nog voor nieuws (te
vertellen? De heer Rutgers, die met. zijne
cijfer-onthullingen uit Zuidhom aanving, pro
beerde het, maar hij kon toch ook al spoedig
niet anders doen dan praten over het ver-
verschil van axbeiderspensioen en arxnenpen-
sioen, over Engelsch en Deensch stelsel. Met
de staatspensicmneering zelve ging hjj de
sociaal-democraten te Ijjf, om evenals de heer
AaJherse, aan te toonen hoe ongelijk de „Ge
nossen" in verschillende landen erover den
ken Hjj deed meer; hij vond de sociaal
democraten en de -werkgevers in Nederland
in een weinig samenzijnd gezelschap, en hij
vond de uiterste linkerzijde tegenover zich
toen hij ging aantoonen, dat do verplichte
verzekering geen te zwaren last op de industrie
legdedaartoe zelfs Molkenbuhr de arme,
in deze dagen van rechts zooveel geciteerde!
aanhaalde, natuurlijk onder voortdurende
interrupties, dat hij verkeerd citeerde. En
toen is hjj eens „zonneklaar" gaan aantoonen,
dat geen enkel stelsel van staatspension-
neering in «ris land zich zou aanpassen; dat
integendeel hel stelsel van Minister Talm a
het cenig ware was. Hjj verdedigde het in
Öe groote lijnen zijner samenstelling en in de
details, hij verdedigde de rente, die dan toch
iets gaf, en de ambtelijke verschrikkingen,
die hensch niet zoo verschrikkelijk waren en
hij bleek zeer voldaan.
En eenigszins profetisch bel hij het klinken,
dat men eens Minister Tabna dankbaar zal izijn
voor waf h ij nu deed gelijk thans reeds rechts
dankbaar s. Alles is mogelijk in deze wercJd,
maar we vreezen toch wel dat de Minister,
wiens (enorme werkkracht deze waardeering
zou verdienen, liet niet meer zal beleven!
De heer Teenstra was gevoelig aangedaan
^o°r des heeren Rutgers' entiek op de Zuid-
liomscho cijfers. Iljj gaf zijn jongeren collega
duidelijk te verstaan, dat hij nu maar niet
moest gaan ritten over anderer rapporten,
bjj, die zijn Engelsch rapport van zoo wei
nig beleekenis zoo laat had ingediend. Waar
op mr Rutgers alweer eens fijntjes glim
lachte oven minzaam als toen de heer Scha
per onlangs vroeg waar dat rapport toch bleef!
De lieer Teenstra gaf de duidelijke redenen
aan Waarom er verschil moot zijn in de
enquête van den heer Zijlstra en do zijne;
er is naar vrij verschillende maten gemeten!
En hij kwam in het algemeen vooral als man
van het platteland dit ontwerp bestrijden
omdat daarin de invaliditeitsverzekering hoofd
zaak is en de platlelandsarbeiders, die meer
dan de industrie-arbeiders juist bij de ouder
domsvoorziening belang hebben, in het nadeel
geraken Dit stelsel onttrekt eeu dertig mil-
hoon aan de industrie, waarvan niets terug
komt; waarpm toch geen Staatspensionneering,
die niet meer vraagt dan noodig is en met
zoo schriele inrichting als thans zou nood
zakelijk maken.
Kernachtig vooral was het slot van dit
betoog, waarin de heer Teeiistra, zijn bezwa
ren samenvattend, vroeg Is dit alles do schuld
van do uitwerking van het stelsel of van het
stelsel zelf? En hij antwoordde volmondig
Van het stelsel zelf. Hij wil naar de Staats
pensionneering, niet om theoretische redenen,
maar op gronden van de practijk, omdat deze
het eenig middel geeft. Men vraagt steeds
naar den rechtsgrond; men heeft er ook
hier naar gevraagd, en naarmate men dien
verschillend heeft gevonden, ook verschillend
erop voortgebouwd Maar, zoo merkte hij
fijntjes op, het wil wel eens voorkomen alsof
men naar den rechtsgrond zoekt wanneer men
in iets wil voorzien; alsof men dan theo
retisch zoekt te ondersteunen wat hart en
practijk ingeven. Men moet met de theorie
niet to ver gaan; dan komt. men in 'tgedrang!
Waarom geen Staatspensioen, dat een aalmoes
zou zqn Waarom wel een verplichte ver
zekering met even ruime staalsbijdrage?
j Was 't wonder dat de heer Vliegen zich
lichtelijk verkneukelde in dit allesbehalve
eenstemmig standpunt der toch vrij kleine
vrijzinnig-democratische groep? Men had de
meoning van partijgemooten in den vreemde
tegen zijn partij uitgespeeld; terecht vond hij.
dat dat niet in allen deele opging, omdat
met de innerlijke omstandigheden moet wor
den rekening gehouden en niet overal ge
lukkig de pertsioenquaestic een zuiver po
litiek vraagstuk is geworden! Maar de- Ne-
derlandsche sociaal-democraten zijn steeds
zichzelven en elkaar gelijk gebleven; zie daar
tegenover, zoo betoogde hij, de andere par
tijen links; zie daartegenover het stelsellooze
van rechts 1 Hij tastte 't ontwerp aan van
verzekeringsstandpunt; overigens meer een
punt voor mr. Troelstra, die verzekeren kan
en aan verzekeren doetl Bij elke verzekering
betaalt men premie, maar loopt men risico;
hier is van risico geen sprake, want men
wordt niet opeens zeventig jaar. En het groot
ste deel bereikt den leeftijd niet; de slechten
betalen dus voor de goeden. Dat kan do
Minister niet wegredencereai, vond de heer
Vliegen en de Minister gaf het hem kalm toe-
Maai- als u dat niet doet, aldus de heer Vlie
gen weer, dan is het stelsel ook gevonnisd,
gevonnisd uit verzekeringsoogpunt, wat het uit
ander oogpunt al lang is volgens dezen spre
ker; want het zorgt alleen voor de loon
arbeiders, het verzekert onvoldoende en met
onnoodige lasten I
Morgen hooren we er nog meer van. En
dan zullen we tocli ook waarschijnlijk wel
eens een der oud-liberale heeren aan het
woord hooren De heer Treub noodigde ze
zoo vriendelijk uit. En zij kunnen blijkbaar
wel wachten 1 V. d. M.
TWEEDE KAMER.
Invaliditeitswet.
Eindelijk, een week na het begin der al
gemeen© beschouwingen zijn de amendemen
ten in druk verschenen. Hun aantal is groot!
Er is een heole verzameling van de sociaal
democraten, een andere collectie van den heer
Treub, en dan ook nog oen stel van den heer
Patijn c. s. Bijna alle zijn ze van prin|cipi-
eelen aard, en betreffen ze een groot aantal
punten.
Van de rechterzijde is cr slechts één, van
do heeren Aalberse, Passtoors en De Wijker-
slooth, om het bedrag, door den werkgever
voor do premie af te houden van het loon,
in overeenstemming te brengen met de plaat
selijke loontoestanden.
DE VERKIEZING TE OMMEN.
Met belangstelling zochten we in de „Ne
derlander" naar een oordeel over den verras-
sonden uitslag der Ommensche verkiezing.
Maar hel chr historisch blad zWijgl. Het is
ook een netelige kwestie, die zoo onmisken
baar den afkeer toont der leden der Hervormde
kerk in dat district om zich verder te laten
leiden door de anti-revolulionnairen.
Met spanning zal mjetn nu, (ajlgemeen Af
wachten hoe de uitslag zal zijn, van de
herstemming voor den heer Mackay, die zelf
herhaaldelijk verklaarde dat hij do candida-
tuur niet Énanvaardt. In ieder geval spreekt
dc uitslag boekdeel en vopr de lieerschende
stemming.
De N R. C. vindt liet in den uitslag der
verkiezing te Ommen merkwaardig en voor
de vrijzinnigen zeer Kjvredigend, dat daar de
meerderheid van stemmen voor den vrijhandel
is uitgebracht. Immers, baron Mackay is aan
bevolen als tegenstander van do tariefwei
Zie hier hu, schrjjfl Jiet blad. Wat ojis in den
uitslag van de stemming van Maandag ver
heugd heef tl. Wanneer Wij optelion de stemmen
uitgebracht op tegenstanders van de Tarief-
wet Mackay 1888, Fock 1406, Kloerekoplper
306, dan is dat 3600.
Stel nu daartegenover de stemmen van den
eenigen voorstander van het Tarief, den heer
Van der Vegte 3440, dan komt men dus in
dit oude bolwerk der anti-revolutiolnnairq
partij tot een tekort van 160 voor het Tarief
DE VALSCHE REtSPAS.
Onlangs heeft prof. van Embden een ernstig
protest laten hooren over dc wijze waarop
de burgemeester van Zaandam door den heer
Duys achtervolgd wordt voor zijn vergrijp in
zake den rei spas van zijn zoon, en die nu
reeds anderhalf jaar gemarteld wordt voor
een vergrijp, dat zeker ongeoorloofd was,
maar niet zoo'n zware straf verdiende
Thans valt ds. van Melle hem bij in een
ingezondeh stuk in de,N. R. C dat wij hier
onder volgen laten
Gaarne sluit ik mij jun bij prof v. Embden
om met hem te getuigen tegen de stuitende
wreedheid waarmede do heer Duys bezig is
sedert ge rui men tijd [don burgemeester van
Zaandam af te maken, ter oorzake van een
reeds beleden fout, waardoor hij niemand te
kort heeft gedaan dan zichzelf en waarvoor
hij reeds zoo zWaar gestraft is geworden. De
weerzifiWékkende vivisectie die hier wordt
toegepast is in moreel opzicht oneindig meer
te laken dan do verkeerde pas door jlir Elias
gedaan toen hij in een reispas den leeftijd
van zijn zoon te hoof opgaf.
Evenmin als Prof. v Embden ken ik den
burgemeester van Zaandam of iemand der
zijnen. Ik weet niet, of hij Roomsch of Ge
reformeerd, man van rechts of links is.
Maar diep gevoel ik, dat hier, buiten olie ver
verhouding tot de begane overtreding, op de
wreedaardigste Wijze een menscli, een huisge
zin, een heele familiekring gemarteld wordt.
Onder den schijn van voor de gerechtigheid
te ijveren vertreedt de heer Duys haar metter
daad door zich schuldig te maken aan zoo
verregaande liefdeloosheid tegenover den bur
gemeester van Zaandam en de zijnen.
Daartegen te pTotesteeren is plicht.
J. P. VAN MELLE.
De heer Duys hoeft op het schrijven van
den heer Van Embden geantwoord met een
ingezonden stuk in het „Handelsblad", waarin
hij, erkennend dat de heer Elias door deze
zaak „geen boef, geen misdadiger geen Bon-
not, geen Gamier, of apache" is geworden,
echter als zijn meening te kennen geeft, dat
,de pasvervalsching was de druppel, die den
•mmer deed overloopen". Hij verwijst dan naar
de „Voorpost" (het Zaansche s.-d. orgaan)
28 September en 5 October, waarin is
genoemd „een lange reeks feiten, die haast
ieder op zich Zelf voldoende waren om den
heer Elias reeds terstond uit zijn betrekking
te ontslaan, ten minste als men nog eenige
moreele eischen aan een burgemeester stelt."
Zooals men Weet is de heer Duys tot wet
houder gekozen Het zal ©en aangename
verstandhouding zijn in liet collége van B.
en W i
1. Concept-besluit tot verkoop van ge
meente-grond aan B. V. Maes c. s.
2. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot het aanstellen van mej. M. E.
Rocholl als congierge van het raadhuis.
3. Idem tot verhooging der subsidio over
1912 aan de Vereeniging Zeevaartschool.
4. Idem naar aanleiding van een nader
adres der Vereeniging Openbare Leeszaal en
Bibliotheek.
5. Idem tot het verleenen van subsidie
aan «Hulp in Nood» voor het doel om
schreven in art. 35 Leerplichtwet.
6. Idem tot bet verleenen van subsidie
aan instellingen van weldadigheid.
7. Idem tot goedkeuring der begrootingen
voor 1913 van bet Alg. Armbestuur; het
Burger Weesbuis en het Gasthuis.
8. Idem van de Gezondheidscommissie en
de Kamer van Koophandel.
9. Idem naar aanleiding van adressen
houdende verzoek tot regeling hunner jaar
wedden van het personeel bij den gemeente
ontvanger, de opzichters der gemeentewerken
den omroeper en den deurwaarder
10. Idem tot vaststelling der gemeente-
begrooting voor 1913.
11. Behandeling reclames H. O. dienst
1912.
Geslaagd voor het examen 3e stuur
man groote stoomvaart de beer J. H. van
Ham, alhier.
- Benoemd met aJgemeone stemmen tot
hoofd der school te Re tranchemen t J.
van Houte, onderwijzer te Biervliet.
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
De winterlezingen in de Bogardzaal nemen
Donderdag weer een aanvang. Dan komt
dr. J. A. Cramer van 's Gravenbage een
lezing houden over »Selma Logerlöi's Jeru
zalem», verder belooft men ons nog op 21
November een lezing van dr. De Sopper
over >Macbetb», op 30 Januari van dr. De
Hertog over >Tolstoï, op 27 Februari van
prof. Bavinck over »het zedelijk leven» en
op 27 Maart van ds. Laan over Job Fanst».
Uit Vlissingen.
De agenda voor de vergadering van den
raad der gemeente Vlissingen op Vrijdag
25 Oct, a.s. 's middags 2 uur, zoo noodig
voort te zetten des avonds 8 uur, van wel
ken agenda we in ons vorig nummer reeds
de hoofdpunten meedeelden onder «Laatste
Berichten», vermeldt het volgende:
a. Mededeelingen.
h. Over te leggen stnkken.
c. Benoeming van een onderwijzer bij het
openbaar lager onderwijs (vacature-Uffelie),
voordracht X. C, Abrabamse; van leden in
het stembureau voor de verkiezing voor de
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
d. Te behandelen punten
Uit Walchereo.
Dinsdagmiddag werd het stoffelijk over
schot van den heer A. Lantiheer, in leven
wethouder van Oostkapelle in het
familiegraf op de begraafplaats ter aarde
besteld. Onder de vele aanwezigen merkten
wij op Z. E. mr. H. J. Dijkmeester, Com
missaris der Koningin in de provincie Zee
land, de heeren jhr. C. J. J. A. van Teylingen,
oud-lid van de Gedeputeerde Staten, jhr. M.
W. de Jonge van Ellemeet, oud-burgemeester
van Oostkapellevoorts eenige vrienden van
den overledene, bestuursleden van corporaties,
waarin de overledene vroeger zitting had,
het dagelijksch bestuur en de leden van den
gemeenteraad, benevens het dienstpersoneel
van Zeeduin.
Toen de lijkkist in het graf was neerge
laten nam de heer jhr. W. Z. van Teylingen,
de huidige burgemeester, het woord, die eraan
herinnerde dat met den overledene een per
soonlijkheid weg gaat, die noode gemist zal
worden.
Weinig hebben de leden van den raad en
spr. gedacht, toen ze hier op dien sombe
ren 20 Februaridag geschaard stonden om de
groeve van een medelid, dat nog in ditzelfde
jaar die droeve taak om gelijke oorzaak zou
worden volbracht. In den raad is weer een
breB gekomen, die niet gemakkelijk zal
worden aangevuld.
Negen en twintig jaar lang lid van dat
college, waarvan 28 jaar wethouder, en vóór
dien secretaris, was hij geheel samengeleefd
met de belangen zijner gemeente. Hare be
langen waren zijne belangen en daardoor
was hij spr. steeds tot grooten steun.
Man uit één stak zijnde, weinig van zeg
gen veel van doen, waar het algemeene
belangen gold, ontzag hij geen moeite om
zijn doel te bereiken,
Velen plukken daarvan nu en in 't ver
volg de vruchten, waardoor de nagedachtenis
aan hem bij zeer velen nog jarenlang in
eere zal blijveD voortleven.
Als wij bedenken, zoo zeide spr. voorts,
wat hij en zijn familte jaren lang voor
Oostkapelle geweest zijn, dan bekruipt ons
een gevoel van beklemdheid voor de toe
komst, want Oostkapelle zonder de familie
Lantsheer kunnen we ons niet goed voor
stellen. Maar bovenal gedenken we met
deernis de treurende gade en achterblijvende
dochter en zoon. Mogen zij gesterkt worden
in deze moeilijke dagen.
Nadat nog gesproken was door den oudsten
zwager van den overledene en door den
voorzitter van het bestuur van den
Walcherschen tram, dankte de oudste zoon
van den overledene ook uit naain der familie
voor de laatste eer aan den ontslapene be
wezen. Een krans van het dienstdoend per
soneel was op bet graf gelegd.
Uit Noord-Bevelnnd.
De heer J. J. Schikker, geboortig van
Colijnsplaat, opzichter bij het water
schap Delfland, standplaats Monster, is be
noemd tot opzichter hij de uitvoering der
te maken havenwerken te Soerftbaijaaan
nemer van dat werk is de heer Van Hattum.
Uit Z.-Vlaanderen O. D.
De jager C. Stoffels te Zaamslag
schoot Maandag, na het dier geruimen tijd
te hebben vervolgd, een arend. De vlucht
van het dier was 2.20 M. Dit is de tweede
maal dat deze jager zoo'n roofvogel schiet.
Onderwijs.
Leger en Vloot.
Naar de N. R. Ct. verneemt wordt bet
4e geniecommandement opgeheven.
SPORT.
Doel en gaaischieten.
De Doel en Gaaischieting te V 1 i s s i n-
gen is op de gebruikelijke wijze gesloten
met een wedstrijd.
De lioofdvogel is niet afgeschoten, rechter
zijvogel: De Wolf, linkerzijvogel: A. Luijens,
rechter kalE. Blonde, linker kal: Verlot.
Extra prijs J. Renier, meeste hoofdvogels
P. Lofère, meeste zijvogels P. van Schaik,
meeste kallen H. Daalhuizen, meeste kleine
vogeltjes Verlot.
Ingezonden Mededeelingen.
Fmser Pastilles
NiaatfckontroHe.
30 cent per kokertje.
Tegen hoest en Terkondbeid.
Verschillende Berichten
De gewone audiënties van de ministers
van landbouw, nijverheid en handel, van
waterstaat, van oorlog ad interim, van ma
rine en van Koloniën, zullen deze week niet
plaats hebben.
- Naar wij vernemen zullen de sedert
Juni 1911 te Nijmegen driemaal per week
verschijnende bladen »De Koerier" en »De
Geldersche Koerier" met ingang van 1
December e. k. worden omgezet in dagbladen.
- In de Geeuw bij Sneek is Woensdag
ochtend het met cichoreiwortelen geladen
tjalkschip Ora et Labora, groot 37 ton,
schipper R. Groenhof, van Ondemirdum,
gezonken. De schipper, zijn vrouw en de
knecht konden zich tenauwernood redden.
Het bericht over het in brand raken
van een autobus van den dienst Groningen
Onderdendam, gisteren door ons aan de
N. Pr. Gr. Crt. ontleend, is onjnist gebleken.
Toen de auto op een oogenblik veel stoom
uitliet, meende men maar dadelijk dat de
boel in brand stond.
In den Scala-schouwburg te Gent wordt
te beginnen met den laatsten dezer maand
een plaatselijke revue aangekondigd onder
den titel: «Gand k Terneuzen», vervaardigd
door Servais en Van Aerschot.
Omtrent den oplichter Wilmart lezen
we nog, dat het parket 3000 K.G. aange
slagen papieren te onderzoeken heeft. Vijf
jaör geleden kwom te Gent al een waar
schuwing tegen het beheer der lijn Gent
Temeuzen in. Men sloeg daar toen geen
acht op. De exploitatie daarvan zal op nor
male wijze worden voortgezet. De jaarlijk-
sche ontvangsten vinden we op 800.000
frank, de uitgaven op 550.000 berekend.
Er kan dus per jaar een winst van 250.000
irank gemaakt worden.
Thans wordt Nestor, die eerst algemeen
geprezen werd, als een min sujet geteekend.
Zelfs moet hij zijn minnares eens bestolen
hebben en zich hebben uitgelaten, dat men
in de vermomming van een pastoor gemak
kelijk onbemerkt kan zwerven.
We hebben gemeld, hoe de politie te
Parijs proeven heeft genomen met bommen,
die eer zoodanig bedwelihend gag versprei
den, dat de personen, die onschadelijk
gemaakt moeten worden (men denkt hierbij
in de eerste plaats aan de auto-bandieten,
welke zich in hun woningen verschansten),
binnen twee minuten daardoor werkelijk
buiten gevecht worden gesteld. Eigenaardig
is het nu, op te merken, hoe op de eerste
vredes-conferentie in Den Haag, nu dertien
jaar geleden, werd voorgesteld, projectielen,
die slechts een dergelijk verstikkend ga»
verspreiden, in den oorlog niet toe te laten.
