MIDDELBEBGSCHE COURANT.
N\ 221
155' Jaargang.
1912.
it
W oensdag
18 September.
Middelbnrg 17 September.
De Troonrede.
Binnenland.
Dit Stad en Provincie,
1'4
■eerde
ran jee
St,
I >e\ast
ïtiëa
Deze courant vtriohynt 4 a g e 1 y k met uitzondering va* Zom- oh Fo»»t4»g»n.
Pi$» per kwartaal, zoowel voor Middelburg mli voor alle plaatien in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummer» koiten 5 cemt.
Advertentie» bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proipeotuiien daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eeritvolgende nummer moeten dei middag, vóór één nnr
aan het bureau bezorgd zyn.
Advertentie» A 20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen va» 17 regel» f 1.50elke regel meer
20 cent Reclames 40 cent per regel. Groote letter» naar de plaat», die ly innemen.
Tot de plaatiing van advertentiën ea reclame», aiet afkomitig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het Alcemeen Adrertentle-BireU
A. DE Li WAK As., N.Z. Voerb«rt«val Jfcöö, Amsterdam.
I <ieze courant behoort een bijvof
Hedenmiddag hebben we per extra-
nnmmer aan onze abonnees een afdruk
gezonden van de troonrede, waarmee de
Koningin hedenmiddag de zitting der
Staton-Geueraal geopend heeft.
Zoo'n tusschentijdsche troonrede is
zelden een stuk dat de verwachting
spant. Het is heel iets anders dan de eerste
troonrede van een nieuw ministerie. Het
is ook eigeulijk geen nieuw begin, wan
neer een volksvertegenwoordiging met
eenzelfde ministerie voortgaat, met het
afwerken der ontwerpen, die het wegens
de zomervacantie heeft laten rusten. En
vooral in het afgeloopen zittingsjaar is
er zóóveel belangrijks onafgedaan ge
bleven. dat ieder vooruit wiet, wat nu
aan de orde zal komen.
Het zal niemand verbazen dat de be
handeling van de invaliditeits- en ouder-
doznsverzekering wordt aangekondigd.
Het eenige opmerkelijke is dat daarmee
in één adem genoemd wordenbet voor
stel tot dekking van de daaruit voor
's lands schatkist voortvloeiende kosten,
(m. a. w. de tariefwet), alsmede het ont-
werp-ziektewet.
Beteekent de term, dat deze drie aller
eerst uw aandacht vragen", dat die drie
groote ontwerpen in deze volgorde aan
de orde zullen komen, met uitsluiting
van de andere aanhangige ontwerpen, de
begrootingen natuurlijk uitgezonderd?
In ons land is het niet, zooals bijv. in
Engeland, de regeering, die de orde van
werkzaamheden vaststelt. Het is hieT de
Kamer die dat doet; voor het afdeelings-
onderzoek regelt de centrale afdeeling de
volgorde; voor de openbare behandeling
de voorzitter, wiens regeling echter door
de leden nog ter dege kan gewijzigd
worden. We zuilen das in de aangehaalde
zinsnede van de troonrede slechts een
wensch der regeering moeten zien.
Dat de krachtsinspanning en toewij
ding" der Tweede Kamer op een zware
proef zullen gesteld worden wanneer ze
alleen reeds die drie kolossale wetsont
werpen met de onafwijsbare begrootingen
afhandelt, is niet te veel gezegd.
Wat zal er dan komen van de rest
der overgebleven voorstellen De lijst is
zorgwekkend lang.
We laten er hier een bloemlezing uit
volgen
heffing eener inkomstenbelasting
herziening der ongevallenwet;
wijziging der woningwet
gedeeltelijke herziening der leerplicht
wet
wjjziging der gemeentewet (financieele
nood der gemeenten)
kustverdediging
debietrecht op tabak
administratieve rechtspraak
verzekering van personen bij landbouw,
zeevisscherij en zeevaart
afsluiting van de Zuiderzee
aanvulling der kinderwet;
bepalingen in het belang van personen,
werkzaam bjj 't lossen en laden van
vereenvoudiging der strafzaken voor
het kantongerecht,
enz. enz.
Al deze wetsontwerpen zgn voor af
doening gereed. Maar dan zgn er ook
nog die wel bij de Kamer aanbangig
zgn, maar nog niet eens in de afdeelingen
zijn geweest. We zullen er maar enkele
noemen
de bakkerswet-Aalberse
de wet op de echtscheiding
voorwaardelijke opschor ing van straf
regeling van de levensverzekering.
En' nu komen er blijkens de aankon
diging in de troonrede nog meer bij, en
daaronder vau zeer ver-strekkende ge
volgen. Nog dit kalenderjaar dus nog
vóór 1 Januari a.s. zullen de voor
stellen voor de grondwetsherziening de
Kamer bereiken. Maar die alleen zouden
de Kamer, gelet op de ontzaglijke dis
cussies van 1885 eu 1886, langer bezig
houden dan ze in een jaar tijd heeft.
En hoe moet de Kamer tijd vinden
voor de drie wetsontwerpen naar aan
leiding van het rapport der ineenschake-
lingscommissie, betreffende een nieuwe
regeling van het onderwijs, een on
derwerp van zoo omvangrijken aard, en
zoo rijk aan geschillen, dat discussies
van maanden te verwachten zgn?
Wanneer we alle andere aangekon
digde voorstellen hoe belangrijk ook,
beschouwen bIb kleinere, die zoo tusschen
de druppels door kunnen worden afge
handeld, dan houden we nog een stapel
over, zoo enorm, dat er geen sprake van
kan zijn, dat de Kamer dien in dit zit
tingsjaar afwerkt.
Bleef deze Kamer nog eenige jaren
voortbestaan, dan zou dat nog niet zoo
erg zgn. Maar wanneer zij in Jnli van
het volgend jaar naar huis gaat, dan ia
het met haar gedaan. Dan hebben de
verkiezingen reeds een nienwe Kamer
aangewezen, en de groote kans bestaat
dat die nieuwe Kamer andere partij
verhoudingen brengt. De Kamer behoeft
nog niet eens geheel naar links om te
slaan, om toch een verandering in het
ministerie ten gevolge te hebben. En wat
blijft er dan van al die wetsvoorstellen
over
Dat op de overladen agenda der
Kamer nu nog een nieuwe last wordt
!gd, kunnen we niet anders be-
schonwen dan als een daad uitgelokt
door de a. s. verkiezingen. Voor behan
deling zgn die voorstellen vooralsnog niet
bestemdwel als een soort verkiezings
programma.
In we vreezen dat dit geheele zit
tingsjaar onder den ban van die naderende
verkiezingen zal staan.
Een opmerking ten slotte nog over
een onderdeel
De toenemende inkomsten van 's lands
schatkist hebben de regeeriug genoopt
nog eens nadrukkelijk de indiening der
tariefwet te verdedigen als een dringend
noodzakelijk voorstel voor een «duurzame
versterking der middelen.»
Dat argument betreft echter slechts
één der twee beweegredenen waarop de
tariefwet berustde fiscale belangen.
Maar de toelichting en verdediging van
de wet loopt bijna uitsluitend over den
tweeden grondde bevordering van de
kwijnende nijverheid.
En nu is het zeer opmerkelijk dat de
troonrede niets dan goeds weet te ver
tellen van den toestand van handel en
nijverheid, die »zich op bevredigende
wijze bleef ontwikkelen", terwijl bet
scheepvaartverkeer in niet onbelangrijke
mate toenam.
Waarom moeten dan die handel en
nijverheid nog geholpen worden door een
tariefwet, die ze bovendien zelf zeer duide
lijk getoond hebben niet te wensehen
De Rijksmiddelen.
De opbrengst der rijksmiddelen (hoofd
som en opcenten) over de maand Aug.
1912 bedroeg f 13.840.929.73 tegen
f 13.039.279.481 in Aug. 1911.
Het één-twaalfde der raming over het
geheele jaax bedroeg f 15.196.270.76.
Wij laten hieronder volgen de inkomsten
van de eerste acht maanden van 1912,
vergeleken met die van de eerste acht
maanden van 1911.
Middelen 1912. 1911.
Grondbelast f 10 485 982 13 f 10 360.533 964
Personeel 8.234 316 06 7 881.805 554
Bedrgfsbel 7 049 727.81 6 068 403 024
Vermog bel. 4 029 856 82 3.872 175 93
Mjjorechten 4.519 41 208.01
Invoerrecht. 10 266 638 21A 9 042 932 25
Formaat<eg 19 150 8716 865 10
Suiker 16 940 964 734 16 223.779 99
Wgn 836 609 14J 9J4 976 08§
'Gedistilleerd 18 747 002 51 18 287 466 224
Zout 1.124182 37 1.119 018.36
Bier en Azjjn 969 759 2b 938.291.59
Geslacht 3.536 861.90 3 467.466 7^4
Goud, silver 344421 524 319 136 364
Easaailoon 460.02 418 544
Zegelrechten 4 002 3"2 47 3.839 236 57
Registrator 5.168 312 05 4 918 523 234
Hypotheekr 536 809 29 526 677 16
Successier. 9 344 908 65 9.954 369 554
Domeinen »- 787 804 20 839.975 784
Postergen 11 1 9 306 874 10 524 559 78
RgkBtelegr 3 321901.— 2.959 387 -
Staatslorcrg 434 754 044 436 958 344
Jacht, visBch151350- 138 962 25
Loodsgelden 2 268 818.554 2 083 359 211
Totaal.. 1119.72821991 f114 773 486 674
Uit Middelbnrg.
Hedennacht is hier ter stede op
84-jarigen leeftijd overleden de heer Johannes
Luteijn, in leven sedert 1864 agent der
Nederlandsche Bank. Zooals men weet zou
hij met 1 October a. s. aftreden. Het zal
bij ieder, die hem heeft leeren waardeeren
om zijn zaak-kennis en hem heeft leeren
hoogachten om zijn welwillendheid, wel
deernis wekken, dat bij niet de rust heelt
mogen genieten, die hij zoo ten volle ver
diend heeft door zijn welbesteed leven.
Onder zijn leiding is het agentschap der
Ned. Bank aanzienlijk in beteekenis toege
nomen. Maar bovendien heeft hij zich ook
veel bewogen in het openbaar leven. Meer
dan 50 jaar was hij lid van de Kamer van
Koophandel en jaren lang was hij lid van
den gemeenteraad. Het aantal besturen van
vereenigingen en maatschappijen waarvan
hij deel heeft uitgemaakt is te groot om op
te noemen. En overal werden zijn adviezen
hoog gewaardeerd. De laatste jaren trok
hy zich echter wegens zijn gevorderden
leeftijd meer eu meer terng. We willen
alleen noemen dat hij commissaris was van
de Maatschappij »Zeeland", en vooits van
de naamlooze Vennootschap «De Middel-
delburgsche Conrant."
Dat hij veel deed op 't gebied van lief
dadigheid, weten de vereenigingen die zich
hier ter stede met armenzorg bezighouden.
Men zal in die kringen zijn mildheid dank
baar gedenken.
De teraarde-bestelling zal plaats hebben
Vrijdagmiddag te twee uur.
Aan den heer jhr. mr. dr. W. A. J.
Snouck Hurgronje is op zijn verzoek door
Ged. Staten eervol ontslag verleend als
commies ter Provinciale Griffie van Zeeland
met ingang van 1 October a.s.
Gisterenavond had de kiesrechtdemonstratie
van de S. D. A. P. a 1 h i e r plaats. Een kleurige
optocht, voorafgegaan door een transparant
met den kiesrechteisch voor mannen en
vrouwen en een opwekking tot aansluiting
bij vakbond en S. D. A. P., waarop het
muziekgezelschap «Excelsior" en de zang-
vereeniging »De Volksstem" en daarachter
•sn 9-tal corporaties met banieren volgden
en die gesloten werd met een doek, verkon
digend „Door algemeen kiesrecht tot af
schaffing van nachtarbeid", vertrok om 8
uur van »de Vooruit" in de Nieuwstraat
en begaf zich langs Korte Deift, Dam N.Z.,
Nederstraat, Breestraat, Oostkerkplein,
Nieuwe Oosterschestraat, Molenwater, Korte
Heerengracht, Noordpoortstraat, Volderij-
laacfte, Seisplein, Seisstraat, Krommeweele,
naar het Schuttershof.
Hier sprak de voorzitter der afd. Mid
delburg den wensch uit, dat het volgend
jaar de velen, die nu voor, naast en achter
den stoet liepen, daarin zouden meeloopen,
en gaf vervolgens het woord aan den heer
S. J. PothnÏ8 van Amsterdam, die de ont
wikkeling van de kiesrechtbeweging en de
beteekenis van den eisch van algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen voor de
arbeiders uiteenzette. Al en toe betuigde
de ruim 200 personen sterke vergadering
haar instemming met sprekers woorden.
Na afloop brak een luid applaus los.
De vergadering werd door de medewer
king van «Excelsior" en «de Volksstem"
opgeluisterd,
Na een woord van dank aan spreker en
medewerkers sloot de voorzitter de ver
gadering.
Aan den uitgang werd gecollecteerd voor
de stakende glasblazers.
De commies der posterijen en telegrafie
4e kl. J. J. Armand is verplaatst van Am
sterdam naar Middelburg (postkantoor).
Deze overplaatsing is reeds met 1 Sept.
ingegaan.
Het Middelburgseh Muziekkorps hoopt
Vrijdag 20 Sept. 1912 des avonds ten 7J uur
op het Molenwater een muziekuitvoering te
Voor een 5-tal jaren begon de heer J
Vergouwe aan den Seisweg alhier een
brood- en beschuitbakkerij op bescheiden
schaal. Spoedig moesten de zaken uitgebreid
worden ea nadat een dubbele ht eteluchtovtn
reeds voor eenige jaren werd aangeschaft)
is nu ook nog een gasmotor geplaatst die
een maal- en kneedmachine drijft.
De producten worden nu dus op de
zuiverste wijze bereid.
Uit Tlltaingen.
De Nederlandsche loodsschoener No. 9
is Vrijdagavond bij Dungeness aangevaren
door een onbekend gebleven stoomschip.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
De schoener beliep averij aan kluiverboom
en tuig, doch kon op zijn post blijven.
Met ingang van 1 Dec. is de bureel
ambtenaar bij de posterijen J. C. Smits van
'8 Hertogenbesch naar V 1 i s s i n g e n (bu
reel-ingenieur) verplaatst.
Uit Wnlohoxen.
Door den minister van waterstaat is de
brugknecht bij het kanaal door Walcheren
A. J. van Beers met ingang van 16 Septem
ber 1912 verplaatst van Vlissingen naar
Oost-en West Souburg.
Het lijk van een der manschappen van
het Deensche schip Kursk welk lijk de vorige
week op het strand te Vrouwepolder
is aangespoeld en op eene onwaardige wijze
toen is begraven, heeft men eene betere
plaats gegeven, door het n.l. op voldoende
diepte in de duinen te begraven.
U(t Zuid-Rerelnné,
In verband met het aanhangig plan om
den provincialen stoombootdienst Hoedekens-
kerkeNeuzen te doen ophouden, heeft het
bestuur van „Handelsbelangen" te Goes
deze zaak besproken, waarvan het resultaat
is dat aan de leden dier vereeniging zal
worden voorgesteld aan Prov. Staten een
request in te dienen tot handhaving, zoo
mogelijk, zelfs tot uitbreiding van dezen
stoombootdienst.
Zoowel de Goesche als de meeste handel-
drijvenden in W.-Z.-Beveland hebben groot
belang bij dit verkeersmiddel.
Geslaagd voor politie-diploma met aan-
teekening de heer L. Pover van H e i n-
kenszand.
Uit Z. - Vlaanderen O. D.
Door Ged. Staten is tengevolge van het
overlijden van den heer M. v. Kerkvoort,
lid-werkman in de plaatselijke commissie
bedoeld in art. 87 der Ongevallenwet zetel
Sas van Gent als zoodanig benoemd dhr.
P. A. Martens, gietstofmenger in een spie-
gelglasfabriek te Sas van Gent.
De overbrugging van de
Eendracht.
Het in de vergadering van 21 Febr. 1910
benoemde definitief comité inzake over
brugging van de rivier «de Eendracht",
heeft in brochure-vorm verslag gedaan van
zijne handelingen.
Tot zijn groot leedwezen zegt het te
moeten verklaren dat het evenmin als
vroegere comité's tot een gunstig resultaat
i6 gekomen. Waren er vroeger ook andere
oorzaken die het totstandkomen van een
brug verhinderden, thans zijn het voorna
melijk de groote kosten.
Na voorbereidende besprekingen werd 11
Oct. 1911 aan de firma Kloos en Zones te
Kinderdijk opgaaf gevraagd van kosten voor
het maken van een plan met memorie van
toelichting voor een brug ten Koorden van
het veer en uitkomende bij de Zoutkeet.
Zij zou geschikt zijn voor het tramverkeer.
Bij het schrijven van 27 November 1911
deelde zij mede, dat de kosten verbonden
aan het maken van een avant-project van
de overbrugging van «de Eendracht" met
memorie van toelichting en globale raming
van kosten zullen bedragen f 800, terwijl
voor het teekenwerk van een voorloopig
ontwerp brug f 150 gerekend wordt.
In de vergadering van 11 Januari 1912
besloot het comité met algemeene stemmen
aan de firma Kloos en Zonen op te dragen
een dergelijk plan op te maken onder me-
dedeeling, dat het comité uitgegaan is van
de gedachte, dat vooraf bij den Rijkswater
staat geïnformeerd zal worden of er geen
waterstaatkundige of andere bezwaren be
staan tegen de uitvoering van de te ont
werpen plannen.
31 Januari 1912 werd door het comité
een request gezonden aan den minister van
waterstaat, waarin gevraagd werd of er
waterstaatkundige bezwaren bestaan tegen
de overbrugging, en in 't bijzonder of in
principe kan worden goedgevonden dat de
vet binding wordt gevormd door een over
brugging, hetzij van een of twee groote
overspanningen op pijlers, hetzij van een
aaneenschakeling van jukken aan schroef-
palen, waarover een rijvloerconstructie,
beide in vereeniging met een voor schepen
doorlaatbaar gedeelte, waarbij alsdan een
doorvaartwijdte van acht meter tusschen de
remmingwerking is gedacht bij een vrije
hoogte in gesloten stand van minstens twee
meter.
De minister antwoordde 6 Juni 1912.
«Dat uit een waterstaatsoogpunt geen be
zwaren tegen overbrugging van de Eendracht
bestaan de inhond aan het doorstroomings-
profiel van dien stroom zal evenwel niet
mogen worden verkleind, zelfs niet het
doorstroomingsprofiel, dat bij stormvloed
aanwezig is.
De overbrugging zal kunnen bestaan uit
eene vaste overbrugging, of uit eene vaste
overbrugging met beweegbare doorvaart-
opening.
De eerste wijze van overbrugging verdient
de voorkeur, doch zij zal moeten geschieden
in éóne overspanning met den onderkant
gelegen op minstens 5.22 M. -j- N. A. P'
(3.50 M. -j- H.W.) terwijl daarbij de vis-
schers, die de Eendracht bevaren zullen
behooren te worden schadeloos gesteld met
het oog op het dientengevolge noodige
strijkbaar maken van de masten hunner
vaartuigen.
Eene wijze van overbrugging bestaande
uit eene aaneenschakeling van jukken op
schroefpalen kan niet worden toegelaten.
Bij overbrugging met beweegbare door-
vaartopening zal de doorvaartwijdte tusschen
de temmingwerken ten minste 12 M. moeten
zijn, terwijl de onderkant der brug alsdan
eene hoogte van ten minste 4.72 -j- N. A. P.
(3 M. -{- H.W.) zal moeten verkrijgen."
Dit schrijven weid aan de firma Kloos
en Zonen medegedeeld die het in handen
stelde van den ingenieur J. Schotel.
Deze wees er op dat de voorwaarden be
treffende de Diet-verkleining van het door
stroomingsprofiel hetwelk bij stormvloed
aanwezig is, hooge eischen stelt aan de
fundeering van de pijler of de pijlers die in
het stroombed der rivier zullen staan.
Daar een groot voordeel van een over
brugging met beweegbaar deel zou verdwij
nen door de voorwaarden betreffende den
onderkant zou besloten kunnen worden tot
het maken van een vaste overbrugging
omdat hierbij dan ook de bedieningskosten
van de beweegbare brug vervallen.
Weliswaar zullen dan de schippers die
de Eendracht bevaren schadeloosgesteld
moeten worden voor het strijkbaar maken
van de masten hunner schepen, doch de
genoemde ingenieur vertrouwt dat het
daarvoor uit te geven bedrag niet hooger
zal zyn, omdat het voornemen bestaat de
brug tnn Noorden der stad Tholen te pro
jecteeren, zoodat de vaart van Tholen voor
het allergrootste deel de brug niet zal be
hoeven te passeeren.
De ingenieur kwam tot de gevolgtrekking
dat een brug met twee overspanningen van
90 M. aan de gestelde eiscben zal kannen
voldoen. De kosten worden door hem geraamd
op f 30.000 f 85.000 zonder kosten voor
