MIDDEIjBFMSCHË C0FRA1Ï.
H" 214.
155* Jaargang.
S9S2.
Dinsdag
10 September.
Middelburg 9 September.
ült de Pers.
Dit Stad en Profincte.
Deze content Teriokij»t 4 a g e 1 ij k i, met «i^o.dermg van Zon. en Feeitdngan.
Plï» per kwartaal, «oowel voor Middelburg all voor alle piaatien in Nederland Jrnnoo pp. 1 3.
Afzonderlijke nummer» kotten 5 cent.
AdvertentiBn bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Pro»pectu»«en daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eeritvolgende nummer moeten de» middag, vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiën A 20 oent per regel, Bij abonnement veel lager. Geboorte-, éood- en
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen vau 1—7 regel» f 1.50elke regel meet
20 oent» Reclame» 40 oent per regel. Groote letter» naar de plaat», die rij innemen.
Tot de plaatiing van advertentiën en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het Alceaeeu Adverteutlft-Butï sa
A. DE LA 23 AR Au., It.Z. Voorbarj. «va! S66, Aaaaterdam.
Bg deze courant behoort een bijvoeg!
Vrijzinnige regeerin gs-
punten.
„De Vaderlander", het orgaan van de Libe
rale Unie, bespreekt in zyn jongste nummer
de vraag of links, als ze in 1913 in de meer
derheid mocht komen, in staat zal zijn te
Van een gezamenlijke Linkerzijde, die
geeren zou, de sociaal-democraten incluis, kan
geen sprake wezen. Het blad acht het ech
ter wel mogelijk dat de drie vrijzinnige groe
pen, al zullen ze dan ook .getrennt marschi-
ren", toet gemeenschappelijk verantwoordelijk
heidsgevoel den istrijd ingaan. Mits iedere
fractie zich op dit oogenbhk behoorlijk re
kenschap geeft van de eischen van het oogen-
bEk, van de groote belangen, die voor
alle vrijzinnigen, op het spel staan, van het
belang van wederzijdsche opofferingen, nu een
Grondwetsherziening ons tegengrijnst, die spot
met de beginselen, die sinds 1848 ons staats
leven hebben beheerscht.
Waarin zullen die opofferingen over en weer
moeten bestaan
Het blad wil hier alleen zeggen, welke de
twee punten zijn, waarop a i. vóór alled
overeenstemming zal moeten gevonden wor
den vóór de stembus, zal er na de stembus
bjj eventueel© overwinning zekerheid zijn, dat
de vrijzinnigen de taak, die zij dam niet mo
gen afwijzen, ook zullen kunnen vervullen.
Er zijn natuurlijk meer punten, maar „De Va
derlander" noemt nu enkel het z. i. onmis
bare, waarin men eensluidend zal moeten zijn,
en dat is: lo. het kiesrechtvraagstuk2o.
de ouderdomsvoorziening.
De vrijzinnige candidatan zullen zich moe
ten kunnen vereenigen met Grondwetsherzier
ning, om te komen tot algemeen kiesrecht.
En. het blad verstaat dat in dien zin—en het
zouden den democraat wel eens willen zien,
die het door hem gewenschte zou afwijzen
algemeen kiesrecht voor mannen, zonder eenig
correctief, dat daarvan de Ibeteekenis verzwakt,
en de mogelijkheid van invoering van. vrou
wenkiesrecht, waarbij de toekenning niet af
hankelijk mag zijn van welstand, geen census
kiesrecht, om kort te gaan.
Daarnaast zal men moeten hebben, een voor
ziening van den ouden dag, die, welken naam
ze OG& drage, aan deze eischen allereerst
zal moeten voldoen: dat ze niet alleen de
arbeiders omvat, maar allen, die daarvoor in
de termen vallen; en dat de koster
worden door den Staat.
Wie te stemmen in 1913.
Over dit onderwerp schrijft dr. Bronsveld
to zip kroniek in de jongste aflevering van
„Stemmen voor Waarheid, en Vrede". Hij wil
echter niet ander doen dan „een getuigenis
geven."
„Wij treden hier niet op zegt hij'
als het hoofd van een politieke partij, maar
meenen uit te moeten spreken wat een evan
gelisch geloovig christen voor zijn land en
kerk gewenscht acht. Wij doen dit niet voor
het eerst, maar Paulus zou verklaren: het
zelfde te zeggen is u niet onnut.
Nog altijd betreuren wij heit, dat zoo velen
in ons land niet zijn af te brengen van
den regelWie het evangelie belijdt moet
antirevolutionnair zijn. De belijdenis van
het evangelie brengt mee, dat men overal
zal opkomen tegen verkrachting van het
geen eerlijk en recht is, voor vrijheid en
vrede maar een. politiek, program ligt er
niet in opgesloten. Gladstone was in zijn
staatkunde liberaal en tegelijkertijd een
trouw lid van de Engelsche Staatskerk; en
de tegenwoordige Engelsche Minister Lloyd
George, die radicaal in zijn politiek is, be
lijdt als christenmensch puriteinsche begin
selen.
De heer Groen van Prinstercr is jaren
lang op koloniaal gebied conservatief ge
weest, maar hij is, zonder van geloof sover.
tuiging te veranderen, onder den invloed'
vooral van Keuchenius gewonnen voor het
streven van de Indisch-radicalem, gelijk dit
toet zjjn geestverwanten Mackay en Elout
reeds veel vroeger het geval is geweest.
Tegenwoordig werken liberalen en anti-
revolutionnaireji samesi| waar het geldt het
bestuur onzer koloniën, en ziet men hier
dus tastbaar aangetoond, dat wie gelooft
aan het evangelie met liberalen kan samen
werken. Spreekt men dan ook niet van een
„neutrale zone?"
Wanneer dat vasthechten van de aȆ-
revolutionnaire party aan het geloof wordt
losgelaten, is veel gewonnen. In 1897 wa
ren mannen als dr. de Visser, mr. Verkou
tcreu «ai vele anderen het met hel hierboven-
staande volkomen eens.
Een tweede zaak, welke wij betreuren
en afkeuren, is dal zoo velen als zij het
woord „liberaal" hooren, terstond een ge
weldigen schrik krijgen, en voor uw geest
als in een bioscoop de ontzettendste dingen
laten voorbijgaan. Het laatste van die ta-
fereelen, waaronder er zelfs zijn van Moe
digen aard, is de Commune, is het in vlam
men opgaand Parijs van 1871."
En verder:
„Voor het aloude „liever Tnrksch dan
paapsch" klinkt het nu: „liever paapsch dan
liberaal!" Met de roomschen, zoo zegt men,
hebben wij nog altijd het algemeene chris
ten-geloof gemeen, maar de liberalen geven
om God noch gebod; staat, huisgezin, maat
schappij, kerk alles loopt gevaar, indien wij
ons land overleveren aan hen.
Tegenover dat „doordraven" willen wij
kalm eenig© dingen in bet midden brengen.
Allereerst: wij worden niet gesteld voor
de keus: „rechts" of socialist.
Er is plaats voor midden-termen, voor een
middenpartij."
„Wij weten, zoo vervolgt de Kroniek
schrijver dat velen, die in 1909 „rechts'
stemden, dit nu niet zullen doen, indien can
didaten optreden, die het protestantsch ka
rakter van Nederland willen handhaven tegen
over ultramontaansche aanmatiging eu invloed
en die voorts zich verzetten tegen het al
gemeen kiesrecht, dat der vrouwen daaronder
begrepen, al zou men geleidelijk tot uitbrei
ding van het kiezerspersoneel willen overgaan
Voorts zou men verlangen, dat op elk ter-
in, ook op dat der sociale wetgeving, het
particulier initiatief aangemoedigd en de
staatsbemoeienis tot het onvermijdelijke be
perkt werd. Men zou moeten eischen, dat
de openbare school als voorwerp van staats
zorg eerlijk bleef gehandhaafd, mot erken
ning van het recht eener relatieve neutra
liteit, terwijl daarbij het vermenigvuldigen
van allerlei kleine scholen niet meer in de
hand werd gewerkt. Als leden en vrienden
van de Ned. Herv. kerk zou men verlangen,
dat zij, als historisch bolwerk van het pro
testantisme, door den Staat niet werd be
laagd, maar erkend als een waarborg van
orde, vrijheid, goede zeden, liefde voor ons
vorstenhuis, eerbied voor de overheid. Als
echt liberaal zou onze candidaat na
tuurlijk tegen het protectionisme zijn en be
reid wezen om onze weerbaarheid te bevor
deren tegenover den vreemde, terwijl hij
zal doen wat in zijn vermogen is, om aan
den strijd tusschen arbeid en kapitaal het
karakter van bitterheid te ontnemen, waar
door hij nu gekenmerkt wordt, en de ge
zonde pntwikkeüing der maatschappij te lei
den. Onnoodig is het hieraan, toe te voegen,
dat in onze koloniën en het moederland niet
mag vergeten worden, dat wij een christen
natie zijn, met een verleden, dat ons hooge
heilige verplichtingen oplegt en waar
wij de achting te danken hebben, welke
tot heden do geheele wereld ons toedraagt.
Nu hebben wij in enkele trekken, naar
ij meenen niet onduidelijk, het beeld ge-
teekend van „liberalen", zooals wij hen ken
nen en tot onze vertegenwoordigers begee-
ren. Gelooven zij bij dat alles in den Hei
land, dan zijn zij ons lief meer dan wij 'keg
gen ikunnen; maar indien him politiek ge
lijk is aan die welke wij van een geloovig
christen verlangen dan zullen wij hen
imen, en bidden dat God hen zegenen
moge."
Het Middelbu rgsch muziekkorps hoopt
Vrijdag 13 Sept. a.s. des avonds ten 71/2 uur
op het Molenwater een muziekuitvoering te
geven.
Blykens opgave in de St. Crt. kwam in de
maand Augustus in de provincie Zeeland 1
geval van besmettelijke veeziekte voor en
wel te Middelburg een geval van vlek
ziekte der varkens.
Git Vllntingea.
De aan alle reizigers van alle natiën be
kende portier dei- staatsspoor van station!
Vlissingen, de heer J. L. Poelman, gaat
1 November a.s. den dienst der staatsspoor
met pensioen verlaten. Zooals gebruikelijk is
hem door de directie gevraagd of hij nog 3
maanden na zijn C5ste jaar wenschte dienst
te doen, doch daar de winter voor de deur
staat, wenschft hij het aanbod niet te aanvaar
den. Op 16 April 1881 werd Poelman l^ier als
portier geplaatst en onafgebroken gedurende
ill jaTen nam hij hier deze betrekking waar.
Van de scheepsbouw werf van den heer J,
Verwey te Vlaaidingen is te water gelaten een
voor rekening van de Z.-H. Reddingsmaat
schappij gebouwde stalen motor-reddingboot.
Dezei boot, welke door een Kromhontaotor
van 75 P.K. zal worden voortbewogen is ge
bouwd naar het model van de te Hoek v.
Holland gestationeerde stoomreddingbooten en
bestemd voor het station Vlissingen.
Op het Bollamypark te Vlissingen was
Vrijdagavond een achtjarig dochtertje van den
heer v. d. V., aldaar woonachtig, aan het
spelen met een zgn. zweeptol. Een slagers
jongen die daar voorbijging wilde den tol met
een hakmes doorhakken, wat het meisje
trachtte te beletten, door haar tol op te ra
pen. Ongelukkigerwijze werd het meisje even
wel door het mes zoodanig op haar rechter
hand getroffen, dat de pink werd afgehakt,
terwijl de wijsvinger hoogst ernstig werd ge
wond. („VI. Crt.").
Het Engelsch stoomschip „Cito", van Ant
werpen naar Hall, is gisteravond uit zee ge
komen, gesleept door het stoomschip „Otto",
van dezelfde compagnie, van Gent naar Huil
bestemd, met gebroken machine. De „Cito"
ten anker gekomen in de reede van
Vlissingen om orders af te wachten van
Uit Middelburg
Zondagmiddag togen twaalf uur arriveerde
aan de Loskade alhier uit Vlissingen de
boot van de Batavierlijn, aan boord waarvan
het centraal comité voor het Plan-1913 het
uitstapje maakte dat we in ons vorig nummer
vermeldden. De opvarenden troffen het heel
slecht met het weer. Den heelen middag en
avond regende het. Aan boord had *s avonds
een diner plaats. Hedenochtend te 9 uur ver
trok de boot in de richting Vcere.
In 't café van G. aan de Kade alhier,
waren hedennacht nog verschillende personen
Er ontstond daar eenige kwestie tusschen
personen van de Batavier IV, liggende
de Loskade, en eenige Middelburgers. De
kwestie liep uit op een ruzie, die vrij hoog
liep. Een drietal ruiten werd ingeslagen. Een
meisje en een man werden met een bierglas
op 't hoofd geslagen en bekwamen bloedende
hoofdwonden.
Een inspecteur van politie en oen hoofd
agent stolden dadelijk een onderzoek in, ook
nog aan boord van bovengenoemde boot.
Bijv. 1309 tot de Staatscourant van heden
bevat de gewijzigde statuten van den Ned.
1. Volksbond, afd. Vlissingen.
DU Walcheren.
Hel tochtje naar Woensdrecht dat de leer
lingen van de hoogste klasse der openbare
lagere school te Souburg Zaterdag U. de
den, is naar wensch geslaagd. De kinderen
jen een begrip van het verschil tusschen
hoog en laag, tusschen klei en zand en van
den verschillenden plantengroei.
Men bezichtigde de inrichting, waar naar
eenkool geboord wordt,, een Brabantsche
boerderij, een steen- «1 buizenfabriek Een
paar hooge heuvels werden beklommenbosch
en heide werden bekeken.
In volmaakte orde en welgemoed kwamen
de kinderen thuis.
Alhoewel het den laatsten tijd treurig ge
steld is met het weder, hebben de kinderen
het naar wensch getroffen.
De Beriyiische mailtrein kon Zaterdagavond
teT hoogte van den A bee Ie niet verder, 't
Bleek bij nader onderzoek dat een rijtuig was
warm geloopen Behoedzaam werd verder naar
Vlissingen gereden, 't Geval had den trein een
kwartier vertraging bezorgd.
Zondagmiddag is aan het strand te Vrou
wepolder een lijk aangespoeld (man) lang
1.74 M. met blauwe broek en om het midden
een zweetdoek, vermoedelijk stoker. Merken:
Op den rechterarm een driemastschip, rech
terpols een hart en twee handen in elkaar,
op de rechterhand een anker, op de linker
pols een vrouwenhoofd waaronder de letters
E. 0.
Verder was het lijk geheel onkenbaar.
Men heeft wel pech met het leggen van den
zinker.
En de watertoren bij des Kloetingschentol
Deze is nog altijd niet klaar gekomen, hoe
wel de datum van aflevering was, naar wij
meenen, 15 Juli, dus bijna twee maanden is
het nu reeds over den bepaalden tijd, terwijl
de voltooiing van het werk nog wel enkele
weken zal vorderen I
In de Zaterdag te Driewegen gehouden
algemeene vergadering van ingelanden van het
waterschap Ellewoulsdijk, ontving het bestuur,
na inzage van de uitkomsten der jongste pei
lingen aan den oever bij Everingc, machtiging
tot aanmerkelijke uitbreiding van de in uit
voering zijnde steenbestorting over te gaan.
Raming f 13.707.875. Tot dekking van deze
kosten van buitengewone werken, besloot de
vergadering tot verkoop van een gedeelte
van het kapitaal, ingeschreven in liet Groot
boek der 3 pCt. N. W. Schuld en tot wij
ziging in verband met een en ander van de
begrooting over het dienstjaar 1912/13.
Zaterdag is men bij den sluisbouw te
Hansweor t weer met den exavateur (ijze
ren man) beginnen te werken, na de as ver
sterkt te hebben. De laag veen van 2 M.
diepte is uitgegraven, zoodat nog rest een
kleilaag vjan 5 M. Met behulp van een elec
trise he potmpinstallatie wordt de put goed1
van overtollig water vrijgehouden. Dat dd
werkzaamheden door den veelvuldigen regen
de laatste dagen niet zoo vordert als we)
wordt gewenscht, laat zich begrijpen.
Het pp 26 Aug. j.2. op
gestTande schip „Dei Gratia", schipper Witjeri.
is gelicht en door 2 sleepbooten naar Dor
drecht gesleept. De lading is in lichters
overgeladen.
Zaterdag vergaderde het dep. Wol-
ph aarts dijk van de MaatsChijtot Nut
van "t Algemeen in de herberg van den heer
J. Poleij. De notulen der vorige vergadering
werden gelezen en onveranderd goedgekeurd.
Uit de rekening van den peon mgmoestar
bleek, dat de ontvangsten bedroegen f 107.91®,
de uitgaven f 85.35, aizoo een batig saldo van
f 22.565.
Uit de rekening van dein penningmeester
der bibliotheek-commissie bfleek, dat de ont
vangsten bedroegen f 131.85, de uitgaven
f 142.095 alzoo een nadeelig saldo van f 10.245.
De seek.-bibliothecaris deed verslag van
de boekerij, waaruit bleek, dat de bibliotheek
voor den aanstaanden wiïiter weer aanmerke
lijk is uitgebreid en weer heel wat lezers van
boeken kan voorzien.
De afgevaardigde ter algemeene vergade
ring te Amsterdam bTacht vierslag uit van
zijn reis en verblijf aldaar.
Daarna deelde do voorzitter mede, dat de
plannen om ook een Nuts Spaar- jen Voorschot
bank te stichten, zoover gevorderd waren, dat
binnenkort de heer Leo van Leeuwen uit
Bergen op Zoom, voor de leden van het dep.
zal optreden, om hen wat nader in te lichten
over deze zaak.
Besloten werd dezen winter weer een 3-tal
sprekers van wege liet hoofdbestuur alhier
te laten optreden.
Uit Zuid-Bevoland.
Men schrijft ons uit Goes:
De zinker in het kanaal door Zuid-Beve
land by de Schoorsche brug is ook in den
afgeloopen nacht niet gelegd kunnen wonden.
Als wij goed ingelicht zijn moet er nog
baggeTwerk verricht worden om de geul, waar
in de zinker komt to liggen, op de noodigo
diepte to brengen, Waartoe een baggermachine
de verloopen week te vergeefs is gewacht.
Tengevolge van den storm kon deze machine
uit Holland niet tijdig hier heen gebracht
worden
Uit Noord - Beveland.
Men meldt ons uit Wisseakerke, dat
hedenmorgen is aangespoeld aan den oever
van den polder Anna Friso, het hjk van den
Belgischen loods L. A. Minnecró uit Vlis
singen.
De heer Minnecré loodste het s.s. „Kursk",
waarvan dus nu wel zekerheid bestaat dat
het vergaan is?-
Uit Schouwen-Du i v 1 a n d.
Door den laatsten storm is aan de zeewer
ken veel schade toegebracht.
De betonwerken aan den oever van Bor
rendamme leden geduchte schade, terwijl
het nog niet voltooide betanweTk (gloóiing)
aan den dijk bij „den Osse" ook voor een groot
deel stukgeslagen, is.
Vrydagnacht is te Brouwershaven
aangedreven het in het aangezicht reeds
verminkte lijk van een zeeman. Kleeding
gemerkt, leeftijd omstreeks 40 jaar, lengte
1.90 M. Zwart haar. Oliejas. Bovenbroek ont
brak.
Op den arm konden onduidelijk de letters
J B pf J R gelezen worden.
Zoover men kon zien aan bet zwaar ver
minkte gelaat vertoonden zich zwarte baard-
Uit de houding der armen en beenen kon
men eemigszins opmaken dat de zeeman tot
het laatst toe gezwommen heeft.
Bijv. no. 1313 tot de Staatscourant van
den bevat de statuten van de Brouwersche
bouwvereeniging te Brouwershaven.
De vereeniging heeft uitsluitend ten doel
de verbetering van de volkshuisvesting te
Brouwershaven. Zy tracht dat doel te berei
ken, hetzij door stichting van woningen, ten
einde deze aan minder gegoeden te verhuren,
hetzij op zoodanige andere wijze als met het
oog op het bij uitsluiting gestelde doel wen-
schelyk voorkomt
Uit Z.-Vlaanderen O. D.
De Belg. stoomboot „Flandna" is Zondag
namiddag, komende van Gent, nabij Sas ran
Gent uit het roei- geloopen, juist toen een
sleep binnenschepen daar ook passeerde en
liep op het laatste gesleept wordende schip
met zoodanige vaart in, dat dit onmiddellijk
zonk Het gezonken vaartuig is de Belgische
spits „Utile Dulci", kapt J van Kesset,
De schipper en knecht, A de Maesschalle,
beidon van Sas van Gent, moesten zich m al-
teryl in hun roeiboot redden.
Wegens het zeer ongunstige weer, storm
en regen, ongunstiger kan liet al niet ge
troffen worden, kon de rliegdemonstnUie te
Hulst Zondag niet doorgaan. Voor den dag
van heden ziet het er nog niet veel beter uit.
Zondag was het 40 jaar geleden, dat de
heer P. L. de Waal, burgemeester van Stop
peldijk zijn intrede deed in de schutters -
wereld.
Te zijner eere hield de handboogschutter^
„Nooit gedacht", waarvan hij eere-voorzitten
een jubelschdeting om mooie prijzen.
Niettegenstaande het buitengewoon ongunstig
weder was de opkomst groot. Wie onzen ge-
vierden burgemeester kent, begrijpt, dat onze
fanfare, ofschoon het steeds regende, met
groot genoegen liet feest opluisterde.
De Belgische deelnemers aan den schietwed
strijd zyn te Hulst aau den trein per rijtuig
gehaald en weer teruggebracht
Vrijdag was het 25 jaar geleden, dat do
heer V. Boeding tot lid van den raad te
Stoppeldyk werd gekozen en deze functie
sinds onafgebroken hooft vonrnliTdo meeste
jaren was de jubilaris tevens wethouder.
Van alle woningen in de kom der gemeente
wapperde de driekleur terWyl bet genteen tehuis
en de raadzaal prachtig waren versierd.
Den heer Boeding weiden verschillende
prachtige cadeaux, ook van wege den gemeen
teraad en den gemeente-secretaris, vereerd.
Des namiddags vereenigden zich de gemeente
raad en de secretaris aan een feestmaaltijd in
de Taadzaal, door den jubilaris aangeboden
de fanfare „St. Cecilia" aldaar bracht hier een
aubade.
De beer Boeding heeft als lid van den ge
meenteraad aller achting verworven
Uit Z.-Vlaanderen ,W. D.
Zaterdag zyn aan het strand der gemeente
G roede aangespoeld twee vaten met petro
leum, en een partij nieuw gezaagd hout.
Er is ook een vat met petroleum aange
spoeld op het strand onder Bres kens, ver
moedelijk afkomstig van den beurtschipper D
Jacobs, die dato! 6 dezer do deklast van zyn
tjalk beurtschip tusschen Breskens en Vlissin
gen heeft verspeeld, door het ruwe weder
Zondag 1 September j.L trok te Oost
burg gedurende de godsdienstoefening in de
gereformeerde kerk een stoet voorby begeleid
door een drietal spelende fanfarecorpsen, voor
af gegaan door een tweetal marechaussees.
De kerkeraad van genoemd kerkgenootschap
heeft hierop by den burgemeester klachten
ingediend tegen de drie muziekgezelschappen
en tegen de 1
SPORT.
Voetbal.
In Vlissingen werd gisteren nog een
bekerwedstrijd gespeeld. E. M. M. ontving
deze keer D. V. S. Den Vlissingers ging het
nu minder goed af dan de vorige week, ze ver
loren met 31. E. M. M., dat dit jaar een
sterk elftal moet hebben, is nn ook nit de
beker-competitie gevallen. Noch hier, noch
in Vlissingen, zal voor den beker dus nog
gespeeld behoeven te worden. Jammer, want
deze wedstrijden geven niet zelden span
nende ontmoetingen.
Vliegtuig in een menschel-
menigte.
Zondagmiddag is tijdens een vliegschouw
in de Pransche plaats St. Adrien een een
dekker, bestuurd door een zekeren Beard,
onder de menigte terecht gekomen. De
schroef van de machine, die met geweldige
kracht op de menschen instormde, maaide
deze letterlijk neer, waardoor 4 personen
gedood en verscheidene deels zwaar ge
wond werden. De aviatenr, die als een gek