MIDDELBUMSCHE COERAMT.
I
153' Jaargang.
Donderdag
8 Augustus.
Middelburg 7 Augustus.
Uit de Staatscourant.
Uit Stad en Provincie.
N* 186.
1812.
eo«r»»t verschat da ge lij kt, met uitzondering va» Zo»- e» Poettdage».
p,r n »rtaal, zoowel voor Middelburg all voor alle plaatien ia Nederland firaaco pp f2
Afzonderlijke inmmeri kotten 5 cent.
A dvertentiö n bij abonnement op voordeelige voorwaarde».
Protpectutten daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
iJikztsatid» voor het eerstvolgende aummer moeten dei middag, vóór »mr
aan het bureau bezorgd zijn.
Adverteatie» 20 oe»t per regel. Bij abonaemeat veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichte» e» Dankbetuigingen va» 17 regelt f 1.50elk» regel meer
20 cent. Beolame» 40 oeat per regel. Groote lettert aaar de plaati, die zij innemen.
Tot de plaatsing va» advertentie» en reclame», aiet afkomttig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, it gerechtigd het Al|;e»ieei Adverte»tle-Bnf« kl
A. DE LA HAB As., N.Z. Voorburgwal *6ti, Aaseterdaaa.
I
NED. ONDERWIJZERS-GENOOTSCHAP.
Nadat, de vergadering door den hoer Lance©
geopezic was brachten verschillende verwant©
corporaties hun groet en bood mej. F. C. A.
Bak, met een kartelijkcn toespraak namens
de Rotterdamsche da me sleden, een fraai be
werkt© genoolschapsvlag aan in de Rotterdam-
eche kleuren met do gouden letters N. O. G.
in de middenbaan.
Besloten, wordt de algemeen© vergadering in
1913 te Winschoten te houden.
Hierna komt. liet vraagpunt in bespreking:
Onder wij s -Rijkszaak
te aansluiting lvij liet rapport, dat is samen
gesteld naai' aanleiding van de behandeling
van het onderwerp „Ondorwijs-Rijkszaak" in
de afdeelineen onderwerpt het hoofdbestuur
de vpjgende conclusiën aan de goedkeuring
van de algemeene vergadering
le. Het Ned Ond. Genootschap verklare
zich Yoor het stelsel, waarbij onverminderd
de mogelijkheid tot sub sidiëe ring van bijzon
dere scholen, het Ryk ter vervanging van de
tegenwoordige, openbare scholen, rijksscholen,
ppricht en onderhoudt, terwijl door gemeenten,
provinciën of waterschappen geen uitgaven
ten behoeve van het lager onderwijs worden
gedaan.
2e In de wet op het lager onderwijs
worde een bepaling, opgenomen, waarbij aan.
de ouders van een liepaald aantal kinderen
wonende op een afstand van ten minste vier
kilometer van do dichtstbijstaande rijksschool,
het recht worde .gegeven de stichting van een
school te verlangen.
3e. Elke rijkssclioo], of een combinatie van
schoten, behoort, te staan onder toezicht van
een commissie, gedeeltelijk bestaande uit ouders
van leerlingen.
Deze schoolcommissie wordt benoemd door
een districfSonderwtjjsraad, bestaande uit min
stens 5 schoolopzieners.
4e De tegenwoordige regeling van hot
rijksschooltoezicht worde vervangen door een
stelsel, jwaarbjf:
a. slechts één soort van schoolopzieners
zal bestaan, die ten getale van minstens 5
een districtsraad vormen;
b boven de districtsonderwijsraden kome
ecii rijksonderwijsraad, die den Minister van
advies zal dienen, en waarbij voor de onder-
wjgtzeirs hooger beroep mogelijk is.
5e. Benoemingen geschieden door den Mi
nister, op advies van den districtsonderWijs-
raad, na overleg met de betrokken schoolcom
missie.
8e. Overplaatsingen behooren te gescbiedan
a op eigen verzoek
b op voorstel van den districts-onderwijk
raad
ln het laatste geval behoort den betrok
ken onderwijzer hooger beroep open te staan.
Haarlem 'wenschto in de eerste conclusie
te schrappen: „onverminderd de mogelijk
heid tot subsidieering van bijzondere scho
len". De afvaardigde van deze afdeeling be
toogde, dat dit amendement de bedoeling heeft,
om teïX^g te keeren tot de wet van 1878.
Haarlem wil aan de subsidieoring der bij
zondere scholen een eind© gemaakt zien.
Terschillende afgevaardigden ondersteunden
het denkbeeld-Haarlem.
Na bestrijding van het hoofdbestuur werd
het amendement met overgroot© meerderheid
aangenomen, waardoor de le conclusie thans
luidt: „Het N. O. G. verklaart zich voor het
stelsel, waarbij! het Rijk ter vervanging* vau
de tegenwoordige openbare scholen, rijks
scholen opricht en onderhoudt, terwijl door
gemeenten, provinciën of waterschappen geen
uitgaven ten behoeve van het lager onderwijs
worden gedaan."
Do overjgie conclusies werden onveranderd
aangenomen.
Besloten werd ten slotte op voorstel van
Ommen dat het N. 0. G. zal igaan ijveren
voor „onderlijs-rRrjkszaak
Thans kwam aan do orde het
„Leerplicht"
vporstel van Walcheren: „Het N.
dringe er bij de wetgevende macht op aap
dat met betrekking tot de Leerplichtwet wets
bepalingen worden in het leven geroepen,
strafbaar worden gesteld de werkgevers
die leerplichtige kinderen in hun dienst nc
men, als deze geen geldige reden voor ver
zuim kunnen doen gelden."
Bepalingen, van gemeentewege ingesteld met
betrekking tot den termijn, binnen welken ver
lof voor veldarbeid kan verleend worden, hel
pen zoo weinig, meent de afdeeling, ze worden
bovendien in de meeste gemeenten niet eens
ingesteld. Van. rijkswege moeten strafbepalin
gen komen als bovenbedoelde.
Het hoofdbestuur merkte ten aanzien van dit
voorstel op, dat in hot adres inzake wijziging
der leerplichtwet, op 9 December 1910 door
het hoofdbestuur verzonden, gevraagd werd
„In verband met de bepalingen betreffend©
den leerplicht wordt arbeid van leerplichtige
kinderen in dienst van werkgevers verboden
Ook in verband met het jongste ontwerp
tot wijziging van d© arbeidswet is deze wcnscli
weder ter kennis van de regeering en de
volksvertegenwoordiging gebracht.
Het voorstel Walcheren werd ten slotte on
veranderd goedgekeurd.
Ook het volgende voorstel Walcheren:
Sch«olvergaderingen
luidende: „Aan de wenschen inzake- wijziging
van art. 21 der wet L, O. Worde toegevoegd
het recht van beroep op besluiten der school
vergadering wordt toegekend aan ieder lid
der schoolvergadering," werd aangenomen met
dc motie Amsterdam„De algemeene ver
gadering spreekt nadrukkelijk als haar mee
ning uit, da,t wijziging van art. 21 urgent is
Een aantal voorstellen, betrekking hebbende
op de pensionneering, werden na, mededeeling
van bet hoofdbestuur, dat het pensioen-vraag
stuk bij het hoofdbestuur in studie is, voor-
loopig afgevoerd.
Hierna werd de vergadering geschorst en
wijdde men zich aan do gezelligheid, vanmor
gen half negen zou de vergadering worden
voortgezet
CONGRES TEGEN BIERMISBRUIK.
Na fcew jaar lang een anti-bier campagne
t© hebben gevoerd houdt het Limburgsch
Kruisvterbpnd, dat thans zijn 12 Va jarige be
staan viert, thans te Roermond een congres
tegen het bieralcoholisme.
De mipisteT van justitie, mr E. R. H.
Regout, heeft in ©en brief aan het Limburgsch
Kruisverbond zijn volle instemming betuigd
mot het streven van het verbond. De minis
ter schrijft p. m.„Wip ais ik bekend is
miet de toestanden in Limburg en in. het bij
zonder met de strafvervolgingen aldaar, weet
den omvang der ellende en der vcrwoesli|igen,
door het bijermisbruik onder de bevolking
gtebracht.'
Dat het noodzakelijk werd in Limburg een
dergelijke actie te gaan voeren toonen de
volgende cijfers:
In 123 LimbuTgsche gemeenten met 332.293
inwoners waren op 31 December 1910 niet
milnder dan 1273 vergunningen en 5480 verlo
ven d.i»een totaal van 6753 drankgelegen
heden, gemiddeld één op 49 inwoners.
Op 30 Sept. 1911" waren er van de 970 ge
meenteraadsleden van 122 gemeenten 160
Het de Maatschappij „Zeeland"
naar Kiel en naar de Oostzee.
DE HOLSTEINSCHE SCHWEIZ
Wje pan Kiel denkt en wie den naam van
deze stad reeds hoert, denkt zeer zeker in
de allereerste praats aan de oorlogshaven
ziel voor zich een uitgebreid Complex van
verdedigingswerken dat deze haven be
schermt, ziet voor zich de machtige zeekas
telen, die ten allen tijde gereed liggen om
Duitschlands macht te toonen. En wanneer
teen dankt pan Lubeck dan ziet men voor
zich oprijzen de oude Hanzestad, zeker van
de drie vrije steden van het Duitsche rijk
wel degene, iwelke het oude en karakteris
tieke het sterkst eh het meost stijlvol in ge
heel de stad doet voortleven gevoelt men zicli
roMjaamelijk getrokken tot het schilderachtige
van deze stad uitstraalt, tot do poëzie
historiewelke deze stad schijnt weer te
^évéii. En naast de oorlog shaven in Kiel mag
teen vermoeden; een groote en riante mo
derne stad, naast het oude en kraktorisstieke
Mi Lübock, hetwelk herinnert aan zooveel
dal nu bijna dood is, moge men geloven aan
veel nieuws en levenwekkends; in het geheel
•ripl gelooft men in Kiel of in Lübeck te moe
iten denken aan waarachtig natuurschoon dat
hel (oog jkam boeien ©n don meest verwende een
„Het hoofdbestuur dringe er by de regocring brouw©rs of Jmxhurgsers (31 brouwers, 137
op pon, dat i,n de wet op het Lager On-1 bterbergijors en 2 brouwers-herbergiers). Bo-
derwjjs, of in de Leerplichtwet, bepalingen v»ndi|on word door 34 wethouders (11 brou-
worden opgenomen omtrent den leeftijd vanwters, 22 herbergiers, 1 brouwer-herbergier)
toelating der leerlingen en wel zulke, waarbij j 7 gtemcente-secretarissen (2 brouwers en 5
de leeftijd van toelating voor de openbare en herbergiers), 16 gemeente-ontvangers (t brou-
de bijzondere school gelijk is", werd na korte wer en 15 herbergiersen 34 ambtenaren
discussie ongewijzigd aangenomen.
Betreffende de
„Opleiding van ©nd er wijzers"
werden de bedde volgende voorstellén bij accla
matie goedgekeurd
Van 's GTpvenhage. „De algemeene ver
gadering draagt het hoofdbestuur op, om
zoo mogelijk in samenwerking met andere on-
derwijzersvcreeiiigingen ld© propaganda voor
een betere (opleiding en betere regeling van
de ondenvijzersb evoegdheden kjraplitig ter band
te (nemen."
Van Rotterdam. „Het hoofdbestuur stelle
een (onderzoek in npar de practische op
leiding der (kweekelingen pan de rijks- en
bijzondere normaalscholen."
Tijdelijke leierkxpchten.
Het voorstel Rotterdam om ©en onder
zoek in te stellen naar de positie der tij
delijke leerkrachten werd eveneens pangeno
men.
Een voorstel van het hoofdbestuur, betref
fende
den burgerlijken stand (8 brouwers en 26
herbergiers) een dezer bedrijven uitgeoefend.
Van de 444 bierbrouwerijen, welke in 1909
i|n ons land bestonden, telt de provinciei
Limburg er 178. In 1911 werd er aan bier
accijns betaald f 273.511.12, dat is per hoofd
80 cient.
Bekend is ook het vapk voorkomende ver
schijnsel in Limburg, dat de candidaten voor
een zetel in een der vertegenwoordigende
lichamen door het schenken van bier de stem-
mfen van de herbergiers en him klanten trach
ten te winnen, welk verschijnsel nu en dan
ontpardt in echte bierverkiezingen, die veel
schade berokkenen aan het openbare leven in
deze provincie.
Verschillende belangstellenden en verwante
corporaties brachten hun groet aan het con
gres en gaven een overzicht over het biermis-
bruijk m andere landen.
In België is hot pog erger dan in Limburg,
doch er treedt langzamerhand eenige verbe
bering in.
landstreek kan voortooveren, welke evenzeer
aantrekkelijk als oorspronkelijk is.
Voor Duitschers is liet geen geheim dat tus-
schen ,Lübeck en Kiel in een vruchtbare
streek zich uitstrekt de Holsteinsche Söhweiz 1
die geheel het schiereiland inneemt, hetwelk
de Lubecker en Kielor bochten van elkander
scheidtvoor een Duitscheir is het geen. ver-
Tïissing hier, ten Oosten vpn do hoofdstad,
van het Holsteinsche land een streek te kun
nen. doorkruisen, waarin men de figuren van
Gustav Frenssen elk oogenblik in levenden
lijve denkt tegen te komen waar men kan
verwachten den echten Jörn Uhl te ontmoeten.
Voor den vreemdeling daarentegen die Dui (sok-
land kent, zooals het nu eenmaal niet andeTs
mogelijk as een vreemd en uitgebreid land op
pervlakkig te kennen, is geheel deze streek
een verrassing naar beide zijdon, welke kort
samengevat wordt onder den veclzeggenden
naam vau „Holsteinsche Schweiz", iets wat
tot een voortdurenden voortgang, tot vóórt -
durend genieten van werkelijke natuur spreekt.
Indien er iets is, wat voor het bijzonder
rijke natuurschoon, hetwelk de schepper aan
het kleine Zwitserland heeft geschonken, pleit,
dan is het wel de zoo populaire aanwijzing
van menige streek, die als het plaatselijk
Zwitserland wordt ,genoemd. Wij hebben een
Saksischen Schweiz; wij hebben in het Engel-
sche mereudistrict een Eugelschen. Schweiz
wij hebben den Franschen Schweiz, niet te
verwarren natuurlijk met het Fransche ge
deelte van Zwitserland, wij hebben in Stier
marken en naaste omgeving van berglanden
een. Oostenrijkschen. Schweizwjj Hollanders
kennen ook in ons land het heerlijk plekjei,
dat ons Zwitserland is. Maar mogen wij in
dien Franschen en Saksischen Schweiz te
rugvinden d© werkelijk verheven bergtoppen
van het echte Zwitserland; mogen wij in den
Eugelschen Schweiz genieten van die eigen
aardige vonning van meren en omgeving, welke
Zwitserland mede karakteriseertmogen wij
in den Oostenrijkschen Schweiz erkennen liet
gezonde pittige leven en de gemoedelijkheid
der Zwitsersche bergbewoners; in den Ilol-
steinschen Schweiz evenmin als in ons Hol -
landsch Zwitserland is er niets dal ons door
de natuur een oogenblik doet denken aan het
land van Teil en Winkelned. Tenzij men het
dan hierin wil zoeken en ook kan vinden,
dat dit Holsteinsch Zwitserland afwisseling
biedt, gelijk het echte Zwitserland; dat het in
zijn genre even mooi en even eenvoudig im
posant is als het echte Zwitserland over
weldigend is door die grootschheid en die
onmetelijke kracht van zijn natuur. Want het
is niet genoeg gezegd, dat deze Holsteinsche
Schweiz mooi en lieflijk is, men kan van baar
zeggen dat zij bekoort en inneemt.
Wanneer men Kiel verlaat om zich naar den
Holstoinschen Schweiz to begeven, dan k;
men dit doen langs drieërlei weg. De eerste
allicht de snelste, maar tegelijk de minst
verkieslijke, is dat men zich in den,
Bij Kon- besluit:
is benoemd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau, A J Terlaak, notaris te 's-
Gravenlipge.
Uit Middelburg
Nu wijlen de heer D Jeras beeft aan de
gemeente Middelburg f 10.000 vermaakt
ten behoeve van de festaurptie van het
stadhuis.
Door den Bond van Nederlaadsehe Schil
derspatroons zal de jaarlijksche algemeen© ver
gadering op 28 en 29 Augustus te Middel
burg worden gehouden.
Van de daarmede gepaard gaande feestelijk
heden kunnen we het volgende vermelden,
Woensdag 28 Aug.: Ontvangst van Hoofdbe
stuur en afgevaardigden, des namiddags ten
41/2 uur in het Schuttershof door de afdeeling
Middelburg.
's Avonds 8 uur, concert te geven door liet
Middelbuijgsch Muziekkorps in den tuin van
de Confrérie van Sint Sebastiaan; 11a af
loop daarvan gezellig samenzijn van bonds
leden on genoodigden in de Schuttershofzaal,
waarbij een strijkorkest een uitvoering geeft.
Donderdag 29 Aug.'s namiddags ten 3 ure,
rijtoer over Koudekerk© naar Missingen
Namiddags 51/2 uur, gemeenschappelijke
maaltijd in het „Grand Hotel des Bains" te
Vlissingen.
Benoemd tot rijksklerk 3e klasse en tijde
lijk werkzaam gesteld te Schiedam ten kantore
der invoerrechten en accijnzen de lieer J.
H. v. d. Putte, thans particulier klerk ten
kantore te Middelburg.
De 2e-luitenant J. K. de Visser van
2e comp. 2e bat. te Middelburg en de
2e-Iuitenant H. G. van Voorthuijzen van d®
le comp. 4e bat. te Vlissingen zullen
met ingang van 2 September a. s. ouder
ling van comp. en bat. verwisselen.
Het programma voor de Carillonbespeling
op den Abdijtoren op Donderdag 8 Aug.
a. s. des namiddags van 12 tot 1 uur luidt
als volgt:
tusschen 1212.15.
•RondoDussek.
GebirgsliedDarr.
tusschen 12.15—12.30.
VlaggeliedSmits.
Koor uit de cantatine »Wel-
kom«Morks.
Lied van de Zilvervloot. Viotta.
tusschen 12.30—12.45.
Haidenrö8leiu
Die Forelle Schubert.
Das Wandern
tusschen 12.451.
GavotteLouis MI.
Menuet uit de symphonie in
s Dur Mozart.
Het Middelburgsch muziekkorps zal Vrijdag
avond een muziekuitvoering op het Molenwater
ven
Dit Vlissingen.
Door Burg. ©n Wpth van Vlissingen
js ©en nader voorstel aan den gemeenteraad;
gedaan tot wijziging van de ontwerp pensioen
verordening.
O. a- wordt voorgesteld dat pensioen wordt
verleend a flan don ambtenaar die eervol
ontslagen is na het bereiken van den leeftijd
1©. vaai 65 jaar, na gedurende pp Zijn
minst 20 achtereenvolgende jaren do gemeente
in ©en of meer der betrekkingen voorko
mende op staat A. bedoeld in artikel 2 de
zer verordening, te hebben gediend
2o. van 60 jaar na gedurende pp zijn
minst 20 achtereenvolgende jaren de gemeente
in ©en pf meer der betrekkingen voorkomende
pp staat B, bedoeld in artikel 2 dezer ver
ordening, te hebben gediend-
Nog wordt voorgesteld pp te nemen een
artikel 28bis, luidende als volgtHet beheer
van h©t pensioenfonds geschiedt door een
Pensioenraad.
Deze bestaat ui,t een lid van het college
van Buig. ©n Weth, als voorzatter, twee
leden van den gemeenteraad en twee pp
grond vap dez© verordening pensioen-gerech
tigde meerderjarige ambtenaren gekozen De
boekhouding is opgedragen aan den gemeen
teraad-
Ten slotte wordt voorgesteld achter artikel
40 in t© voegen een artikel 41 luidende
Aan ambtenaren pp 1 Juli 1912 in dienst
der gemeente, di© krachtens deze verordening
wegens het pp gevorderden leeftijd in dienst
treden bij de gemeente een te gering aantal
dienstjaren kunnen bereiken en dientenge
volge pp 65 jarigen leeftijd een te gering;
pensioen zouden erlangen voor hun levens
onderhoud kan de gemeenteraad op voorstel
van Burg. en Weth een jaarlyksche grati
ficatie toekennen uit de gemeentekas ter aan
vulling van hun pensioen.
In staat A te doen vervallen sub 2 Politie
(geheel© Tubriek) en deze te brengen op een
staat jB. Van staat A te doen vervallen
archivaris, secretaris rentmeester van het gast
huis en van het weeshuis.
Dit Zaid-B.eveland.
Naar wij vernemen, zal de kermis te
Goes o. m. door de volgende kermisver
makelijkheden bezocht worden de schonw-
burgtent van Bakker, het circus Semeij, de
6toomcarrousel van Janvier, de bioscoop
van Antoon Wegkamp, de zweefmolens van
Vale en van Schriet, benevens een tweetal
walelkramen.
Te N i s s e had de landbouwer J. M. het
ongeluk brj een draai van den weg met een.
voer korenschoven om te slapn. Zijn vyf-
jarig zoontje, dat meereed, bezeerde zich
aan het hoofd zoo geducht, dat geneeskundige
hulp moest ingeroepen wordenhet kaakbeen
schijnt gespleten te zijn
Dinsdag ïs het schip „Marconi", schipper
Van den Bossche op den sluismuur te Hans-
weert geloopen. Het schip kreeg belangrijke
schade ©11 lekkage
Een Engelsch stoomschip „Eden Hall", go-
laden met graan met bestemming naar Ant-
trein zet en midden door het lieflijk land
schap heemstoomt. De tweede, di© de minst
snelle, maar misschien de meest verkieslijke
is, leidt daarheen dat men zich in een motor
boot de lieflijke Schwentine rivier, welke in
de haven van Kiel uitmondt, laat opvaren en
de gekozen boot eerst verlaat wanneer men
midden in het Holsteinsche groen is aangeko
men. En de derde weg, dien wij ons voor dez©
gelegenheid moesten kiezen, doet per rijtuig
of nog liever per auto, Kiel uitrijden en over
een vrij vlakken weg tot aan het kleine
Praatz gaan, maar daarna over hoogten
en door dalen het werkelijk Holsteinsche land
schap ingaan. Neemt men dezen weg, dan
gaat picn Kiel niet uit om het van den
meeste rianten kant te leeren kennen. Men
gaat langs de handelshaven, waar het morsig
is «n vuil; men gaat langs het fraaie nieuw
gebouwde station met d© rangeerterreinen,
die zich daarnevens langs de handelshaven
uitstrekken, en men gaat vervolgens bijna mid
den door de verschillende deelen der reusach
tige Germania-werf, die hier do firma Krupp
exploiteert, zoowel vopr den aanbouw van
lOorlogs- en handelsschepen als voor dien van
machines men hoort er minuten te voren
reeds liet r usteloos geklop en gehamer en men
ziet er tot op verren rgf stand de reusachtige
omtrokken der machines. De weg di© vanuil
dit deel van do Kielsche voorstad Gaarden
naar het vlakke veld voert, is in den aan
vang van eenljoniglieid niet vrij te pleiten Hy
vertoont een beeld van den vlakken straat
weg nabij de groote stad, zonder iets meer
en zonder i©ts beters. Maar spoedig wordt
het anderslangzaam srijgende, laat men
Kiel in de laagte achter zich en heeft at
öpoedig een prachtig gezicht op de uitge
breide stad, pp hare havens, op de zee en op
de kusten van het schiereiland. Ook do af
wisseling aan weerszijden wordt grooterdan
weer zijn het groote weidon die glooiend!
pmhoog gaan, waartegen men opziet, dan
weer zijn hot boschparbjen welke geheel in
de diepte door zacht kabbelende beekjes wor
den doorsneden. Soms schijnt het als vertoeft
men in dat deel van Gelderland dat onmiddel
lijk aan Duitschland grenst en dat in karakter
reeds tot het Duitsche landschap schijnt over
te hellenslechts een oogenblik later meent
men een karakteristiek van Friesland te aan
schouwen, doch met minder frissche groene
weiden als daar zijn Dan weer denkt men
aan Limburg met zijn zwaar geboomte, hier
en daar met zijn schilderachtige afwisseling
en slechts een oogenblik later geeft het vlakke
land, overwelft door een grijs getinte en
ecnigszins sombere lucht, aanleiding om te
denken aan het gure, koude Groningscbe
landschap, dat zoo zelden in toon en stem
ming eenige vriendelijkheid verraadt.
V. d. M
(Wordt vervolgd).
