- I
MIDDELRURGSUHE COURANT.
H 179
155' Jaargang
1912.
W oensdag
31 Juli.
Middelburg 30 Juli.
Dit de Staatscourant.
Dit Stad en Provineie.
Landbouw.
Kerknieuws.
Onderwijs.
D#i# ooarast ver*chij*t d a g e 1 ij k met uitzondering van Zom- en Peeitdagei.
par kwartaal, zoowel voor Middelburg al* voor alle planteen ia Nederland fimnco pp f2.
Afzonderlijke nummer* koaten 5 cent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarde*.
Proipectntien daarvan zijn aan het bnrean te bekomen.
A4tart**tie* voor het eer»tvolgende nummer moeten de* middag, vóór één **r
aan het bureau bezorgd zijn.
AdverteatiSa i 20 cent per regel. By abonaemeat veel lager. Geboorte-, dood en
alle andere familieberichte» en Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50; elk# regei meer
20 cent. Reclame* 40 oeat per regel. Groote letter* naar de plaat*, die xij i
Tot de plaatiing van adverteatiöa en reclame», niet afkomitig uit Zeeland, betreffend*
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i* gerechtigd het AlgemeeB Adwer*eiiitIe*B«ir« an
A. DE EA B1AR As., N.Z. Voorburg we' «66. Amsterdnaa.
loof
Bij Kon. besluit
zijn benoemd tot ridder in de orde van
Oranje -Na 3 sau de heeren J. G. von Hemert,
voorzitter der vereenigmg voor Suriname, te
Amsterdam, en Jac. Musly, lid der firma. Weisé
Cote Rotterdam, béiden ondervoorzitter
van de commissie tot bevordering ecner Ne
derland sche en koloniale inzending op de in
1911 te Londen gehouden Internationale Rub
ber-tentoonstelling
is mr. M. P. G. Kappeyno van de Coppello
eervol ontslag verleend als directeur-plaats
vervanger bij het bureau voor den Industri-
eelen Eigendom;
js aan den le luit. der artillerie F. van
Twisk op verzoek eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend, en is genoemde luit.
benoemd tot reserve le tuit. bij het wapen
der artillerie
is de le luit. der infanterie van het leger
in Nederlandsch-Indië E. K. A. de Neve, op
ïjjn verzoek, ter zake van een lichaamsge
brek, niet ontstaan in en door den dienst,
eervol uit dm militairen dienst ontslagen, met
toekenning van pensioen.
De beer K. H. H. van Bennekom, honorair-
consul van België, wonende te Scheveningcn,
is benoemd tot ridder in het Legioen van Eer.
Zij, die gisteren op bet bitteruur voor „De
Zon" zaten zijn getuigen geweest van een
ergerlijke baldadigheid van iemand van zoo
genaamd goeden stand.
Een jangmensch gooide zonder reden een
11-jarig jongetje pardoes een glas jenever m
het gelaat.
Algemeen was de verontwaardiging over
die laffe daad een der aanwezigen kon niet
laten zijn verontwaardiging te luchten, doch
het jonge mensch bleef onverschillig voor
zich heen kijken.
In de gisteren avond alhier gehouden ver-'
gadering van de slagers patroons vereeniging
is de heer G. J. van Riel gekozen tot con
troleur van do slachtvecevierzekering.
„De Hotelhouder" waarschuwt tegen de
Reise und Biider Zeitüng, Berlin N.W. 21
Wilsnackerstrasse 10. Deze maatschappij of
wat ze anders zijn mag, zendt aan hotelier^
(eh mfcschien ook wel aan andere menschen)
een aangeteekend stuk bevattende eenige
kranten of bladen van weinig waarde. De
ontvangeT krijgt evenwel een kennisgeving be
last met een vorrekenbedrag van f 10. Een
hotelhouder in 's Rertogenbosch en een Mid-
delburgsche hotelier ontvingen beide zulk een
kennisgeving, maar haalden wijselijk het stuk
niet af.
Dit Middelburg.
Hedenmiddag is men gereed gekomen met
biet leggen van de zinkers voor gas- en water
leiding, (door het kanaal aan de Westzijde!
van lie ^tationsbrug.
Rieeds Weken lang hadden jde daar geplaatste
de aandacht van de wandelaars ge-
toen Imen bezig was de geul 1e
waarin de buizen thans rusten.
Geen wonder dat vanmorgen velen een
kijkje kwamen nemen, al joeg de regen hen
spoedig weer naar huis.
Ook de burgemeester kwam omstreeks half
een bet werk bezichtigen, terwijl ook de di
recteur en onder-directeur van het bedrijf van
gas- en waterleiding tegenwoordig waren.
Nadat men tot tweemaal toe zich door het
vol persen der buizen overtuigd had, dat de
verbindingen goed sloten, kon om half een
het zakken beginnen.
Bjj eiken hoornstoot werden de winsen één
slags omgedraaid, het keeren der vlaggetjes
ïeverde een aardig schouwspel op.
Om cai. 2 uur, dus in li/a uur tijds was het
werk beëindigd, men wacht nu nog slechts op
de aansluitingen op beide oevers.
Een fotograaf vereeuwigde de werkzaam
heden
De nieuwe buizen Hienen ter vervanging
van de oudere looden, die in de praktijk
minder voldeden.
Btg het koekslaam heeft gisterenavond een
14-jarige jongen zich den top van een der vin
gers (geslagen. Nadat in de politiepost op
het stadhuis een eerste verband was gelegd,
werd geneeskundige hulp ingeroepen, waarna
de jongen huiswaarts kon gaan.
Dit Zuid-Beveland.
Als aanvulling van de reeds gebrachte
genspraak in ons blad omtrent de actie, te
het dragen van kniekousen op de R.
Meisjesschool te Goes, kan heit volgende
gemeld worden:
Er was een leerlinge op school
zonder kousen en nu werd haar onder
oog gebracht, dat zulks niet kan
worden, doch dat zij voor dezen keer in de
klasse kon blijven, als zij haar schort als
been bedekking gebruikte wat dan ook is ge
daan.
Dit is de heele geschiedenis.
In de vergadering van ingelanden van het
wateTschap O u d-Wo 1 p h a a r ts d ij k is be
sloten een deskundige te raadplegen naar
den toestand van de zeewering ter plaatse
van bet zoogenaamde „Landshuisje". De jaar-
lijksche peilingen hadden tot uitslag dat daar
die zeebodem tot kort voor den voet van den
dijk aanmerkelijk is verdiept.
KERMISVERMAKELIJKHEDEN.
Solser en Hosse.
Kom j'-ook op de bruiloft van Mietje? We
hopen 't voor je. Het is er amusant. Wp
i voelden een oogenblik neiging om naar aan-
I leiding van dit tooneefsclietsje een lyrische
ontboezeming to geven over het wenschelïjke
van stukken met echt© volkstafereelen. Maar
sedert Querido's Jordaan-epos verscheen, is
er al' zóóveel tot verheerlijking van dat volks
leven geschreven, dat wij ons maar stil zullen
houdpn. Het is bovendien kennis. We wil
len echter wel zeggen dat A. Sclunitz, de
schrijver van „Z'n Edelachtbare", heel ge
lukkig is gpwecst mot het weergeven van het
Jordaansche leven, door een drietal tafereelen
van een trouwpartijeerst in de steeg, dan
op 't stadhuis, en eindelek de bruiloft thuis.
En de vertooning in de ruime tent van
Solser en Hesse op de Groenmarkt was uit
muntend. Onze acteurs en actrices zijn ge
woonlijk op hun best als ze types moeten
uitbeelden, dio zo zelf op straat hebben ge-
zien. De meeste waren zóó of ze regelrecht
van straat wanen weggeloopen.
En bovendien is 't amusant. Het publiek
brulde nu en dan. Vooral bij het tafereel van
dp gezamenlijke trouwerij op het stadhuis.
Solser en Hesse hadden in 't eerste taferee)
ook nog eenige coupletten over Middelburg-
sche toestanden ingelascht, en die hadden
gToot Succes.
Een goed orkestje zorgt voor de begeleiding
van zang en dans want er wordt ook ge
danst, op z'n Jordaaascli en voor de
vulling dpr pauzen. De decors zien er aardig
uit.
Dp twee inleidende tooneelstukjos neemt
mpjn a's inleiding op den koop toe mee.
Ze verwekten echter toch veel plezier.
Mtt de Maatschappij „Zeeland"
naar Kiel en naar de Oostzee.
V.
De oorlogshaven Kiel.
Wanneer men van Kiel spreekt, noemt men
het, om de positie, welke het op dit oogen
blik in de wereld en in Duitschland inneemt,
kort te karakteriseeren bet Duitsche Ports
mouth. In deze vergelijking is veel wat juist,
doch pok veel wat onjuist is. Juist in zoo-»
verre dat Kiel voor do moderne Duitsche
vloot zeer zeker be beekent wat Portsmouth
be toekent voor de moderne Engelsche vloot;
juist ook in zooverre dat het de hartader is
van geheel de maritieme verdedigende en
aanvallende kracht van het Duitsche Rijk.
Onjuist echter in dit opzicht, dat de ge
schiedenis van Portsmouth bijna vereenzelvigd
kan worden met de geschiedenis der Brit-
sche vlootdat van al de glorierijke blad
zijden die in deze geschiedenis zijn op te
slaan, Portsmouth zijn deel heeft gekregen.
Met Kiel is dat niet het geval en kan het
Door Verhindering van den schrijver
Moeaten (wij deze artikelen-serio onderbrak
kten. Red.
Uit T h o 1 e n.
Tie Oud Vosseraeer had het gemeente
bestuur verzocht het Ambachts-heerenhuis ii
koop te mogen ontvangen of zoodanig door
Ambachtsheeren te laten inrichten, dat het
meer als secretarie gebruikt zou kunnen wor
den. Voor het laatste werd een ontweitp ver
bouwing ingezonden. In principe heeft het
bestuur van de Heerlijkheid te kennen gege
ven, is het niet tegen verbouwing, maar wel
op de wijze, zooals het ingezonden ontwerp
aangeeft, daar dan de eigenaardige zaal in
het gebouw zou geschaad worden. Een der
heeren Ambachtsgerechtigden zal daarom zelf
een ontwerp maken, waarbij de zaal behouden
blijft en toch tegemoet wordt gekomen aan
de bezwaren, welke z(jn gerezen ten opzichte
der inrichting voor secretarie. Tot recht ver
stand dipne, dat het gebouw sedert jaren reeds
in huur is, bij de gemeente maar tot aan het
overlijden van den heer burgemeester-secre
taris De Graaff in October 11. niet als secre
tarie werd gebruikt.
Het Vrye Tooneel in het
Schu ttershof.
Middelburg genoot gisteravond de eer van
een première. Het vrije tooneel, onder di
rectie van Nap. de Ia Mar fimprossario Streng-
holt) gaf hior in ~"t Schuttershof voor de
eerste maal haar nieuwe stukde Roddel-
damsche voetbal-motie, waarin het Roddel-
I darosche raadslid Van der Slop, die een motie,
strekkende tot het verbieden van het voet
balspel op Zondag, heeft ingediend, door een
goedgeslaagden streek van den voetbal ter
Keesje, wordt overgehaald om zélf, binnens
huis, het spel te leeren en ten slotte ge
dwongen is zijn motie in te trekken en
Keesje de hand van zijn dochter te schenken.
I Een allerdolste klucht, vermakelijk van het
begin tot het eind, en door Nappie en zijn
troep, doch door Nappie vooral, met de noódige
verve en humor gespeeld, die dan ook stevig
insloeg. t
Als die mop de volgende week in Rotterdam
gaat (zal dat een succes fou worden. Wip
weet of de heer Van der Pols er dan niet
naar gaat kijken, en zich bekeeren laat?
„De gevolgen van de Zedelijkheids wet"
de titel zegt reeds genoeg en de liedjes
van het echtpaar Speenhoff, van de Bree
j en van Nappie, zorgden voor de pauze reeds,
dat de stemming er in kwam.
Speenhoff gaf p.m. een mooi gevoeld liedje
op den glimlach van de Koningin, zong zijn
spotlied pp den onbeschaafden knopsmeris
Biekman te Amsterdam en de mop met het
vroolijke refrein van den „Bruggewachter".
Nappie was onuitputtelijk in zijn toegjftjes
en hield het publiek in één langen schater
Een altergenoeglijks ten avond I
niet het geval rijn, omdat er wel een moderne
Duitsche vloot is, doch geen Duitsche vloot,
welke een geschiedenis van eeuwen reeds
achter den rug. heeft. Weliswaar hebben Bran-
denburgsche Keurvorsten en onder hen zeker
niet te vergeten de Groote Keurvorst, ge
tracht aan Pruisen een vloot te verschaffen,
welke zich niet alleen op de Oostzee zou
kunnen vertoonen, maar in de Noorderlijke
zeegevechten een kracht van beteckenis zou
kunnen zijn, doch deze pogingen zijn door
den aard der politieke en economische om
standigheden steeds misluktmoesten wel
mislukken, evenals de daarmede verband hou-
dende pogingen tot verkrijging van koloniaal
gebied, gelijk dit duidelijk zal zijn voor een
ieder, die in do algemeene geschiedenis dier
eeuwen geen vreemdeling is. En, voorzoover
nog van deze pogingen valt te gei va gen is het niet
Kiel, welks naam daaraan verbonden is; zijn
het veel meer Stettin en Swinemünde, welke
daarvan de eer hebben gehad
Wat trouwens alweer logisch noodzakelijk
is, (ómdat Kiel eerst sedert 40 jaren een
stad is, officieel tot hot Duitsche Rijks-
Verband behoorendeomdat er voor Kiel nog
maar een kort, hoewel zeer bloeiend stukje
geschiedenis is, hetwelk het aan Pruisen ver
bindt. Kiel toch, waarvan naar men beweert
het ontstaan teruggaat tot de jaren 1230
tot 1240, en als welks stichter graaf Adolf
V van Holstein genoemd wordt, is oor
spronkelijk een vrije Holsteinsche stad ge
weest en geraakte reeds spoedig tot zoo groe
ten bloei, dat rij in 1284 tot een machtige
Hanza kon toetreden. Ten allen tijde, ook
in de beide perioden, dat de stad met haar be
roemde jaarmarkt één keer aan Denemarken
en één keer aan Lübeck werd verpand, is
rij het middenpunt van Holsteinsch loven ge
weest. En zij is dat gebleven ook na de
deeling der hertogdommen, die haar in 1554
aan de Gottorpsche lmie van het vorsten
huis deed toekomen. De diplomatieke en
tractaa{rechterlijke verbintenissen, welke over
Kiel en Holstein handelden, nadat Peter III
van Rusland in de SleeSwijksche en Hol
steinsche aangelegenheden zijn woord gespro
ken had, nadat geheel Holstein tegen Oren
burg was uitgeruild geworden bereidden
zoodoende langs den weg der geschiedenis de
gebeurtenissen van 1848 en van 1864 voor
de kunstmatige verdeeling welke men wenschte
tusschen Slees wijk en Holstein weid door hel
volk zelf niet gedoogd. Het is vooral de
Kielerbevolking, het rijn vooral de Kieler stu
denten geweest die aan de dagen van 1848
en 1864 hun naam en hun bloed hebben
gfegevenf'en het is zeker dat Bismarck aan
Kiel geen geringe dankbaarheid had fee te
lp den Schouwburg
In dep Schouwburg op het Molenwater
speelde gisteravond het Rottcrdamscli too-
nieelgezelscliap van den Tivoli Schouwburg
Er Wiexd eerst opgevoerd „Jean Marie" zee
mansdrama in verzen van André Theurriot.
De titelrol werd op niet onverdienstelijke
wijzet vervuld door J. II van Weert, terwijl
de- hoofdrol (Tliérèse) in goede handen was
bij Dora Boon. Het stukje werd vlot gespeeld
en mocht dan ook een welverdiend applaus
ontvangen
Daarna volgde ,,'n Verwoest leven" too-
iqeelspel in 3 bedrijven van Jan C de Vos,
Ook hier waren de voornaamste rollen in
handiep van Van Weert en Dora Boon. Zij
bad ten gaven goed spel. Ook mevr. Schuengel
Sobes kweet zich op voldoende wijze van
haar taak. He,t stuk zelve iss een zeer ge
schikt kermisstuk. Niet langdradig, met vol
doende actie en geestige passages De aanwe-
zigep toonden ook hier hiui tevredenheid
door iaën dankbaar applaus.
slag verkregen en is m deze vacature be
noemd mej Chr J Baljeu te Middelburg.
De heer C. L. Roseboom, onderwijzer
aan de bijzondere school te Serooskerke,
is benoemd tot onderwijzer aan het christe
lijk instituut voor doofstommen „Effattha" te
Dordrecht
Tot hoofd der school te Philippine
is benoemd de heer J Wcusten, hoofd der
school te Slikplaat, gemeente Hoofdplaat.
Synode der Ned. Herv. Kerk
In de synodale vergadering van gisteren
kwam o. m. aan de orde het voorstel van den
byz. kerkeraad v. d. Ned. Herv. Gem. te
Utrecht en de Cl. Verg. van Zierikzee, om
aan de regeering te verzoeken, wijziging van
art. 27 van de wet op het zegel (afschaffing
van het zegel op het document benoodigd
voor de kerkelijke huwelijksinzegening). Het
rapport, uitgebracht door mr. C. H. B. Boot,
wijst er op, dat deze zaak dikwijls in de
Synode is behandeld. Laatstelijk heeft de mi
nister van financiën in 1909 aan de Synode
de verzekering gegeven, dat Z.Exc aan deze
zaak zyn bijzondere aandacht wilde wijden,
omdat de strekking van het adres destijds
door de Alg. Syn. C. aan hem gericht, zijn
volkomen instemming had.
Het rapport concludeert, dat het niet ge-
wesischt is, zich thans opnieuw tot de re
geering te wenden, nu dezelfde minister van
toen alsnog aan het bewind is.
Ned. Herv. Kerk
Beroeper: te Oud-Beierland ds. van
Grieken te Delft.
Bedankt: voor Maru*r ds. R. K. Dijk-
sterhuis te Tolbert.
Evang. Luth. Kerk.
Aangenomen naar Naarden-Bussum
ds. Chr. de Meyere te Deventer.
Doopsgez. gemeente.
Beroepen: te Noordeind fan Graft,J.
Dirkmaat, prop. te Broek op Langendijk.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te St. Jacobi Parochie D.
Sikkel, cand. te Amsterdam.
Aangenomen: naar Willemstad ds.
W. T. van Dam te 's Gravendeel.
Bedankt: voor Westbroek en Acht
tienhoven ds. N. Diemer te Dronrijpvoor
Borssele ds. J. Verhagen te Westzaan.
Christel. Gereform. kerken.
Beroepen; te Enschede ds. H. J. L.
de Vries te Hilversum.
Mej. VisserBuitenhuis, onderwijzeres
aan de christelijke school te Ga pin ge.
heeft als zoodanig tegen 1 Nov. eervol ont
dragen, -omdat de impnis, welke 1 an deze
stad uitging in dte aangelegenheid derDeen-
sche hertogdommen, hem ongezocht in staat
stelde zijn Duitsche rijkspolitiek in actie te
brengen. Sedert 1867 is Kiel dientengevolge
met Pruisen vereenigd geworden en al valt
hfet moeilijk te ontkennen dat het reeds lang
voor dien tijd een stad van beteekenis was,
zoowel voor den handel als voor de strategie;
eerst na 1867is do groote opleving gekomen,
wtelke K;el niet alleen gemaakt beeft tot het
landelijk middenpunt van het Holsteinsch leven
en Holsteinsche cultuur, maar het ook heeft
gemaakt tot een echte groote stad met moder
nen aanleg en met een reusachtig toenemend
bevolkungsgetal. Want inderdaad, deze be
volking, welke omstreeks 1870 nog niet meer
dan een groote 30.000 inwoners bedroeg, heeft
thans een zielental, dat de 216000 reeds
heeft overschreden.
Kiel is, gelijk gezegd en gelijk hel ook be
kend staat, voor alles oorlogshaven. Dat be
merkt men niet alleen wanneer men van de
zeezijde de stad nadert en tot het innerlijk
deel der haven niet komen kan voordat men
de ter reede liggende machtige kruisers van
het Oostzee-eskader is gepasseerd dat be
merkt men niet uitsluitend uit de aanwezig
heid in deze stad vau don eersten com-
biandant der vloot, die in rang op den Keizer
Een paar weken geleden hoeft in het
Lagerhuis de afgevaardigde Bathurst het mond
en klauwzeer, dat nu heviger dan in eenig
ander land in Ierland hcerscht, toegeschre
ven aan den invoer van turfstxooisel uit ons
land. Dr. J. J L. van Rijn, landbouwcom
missaris van ons land te Londen, laat in de
„Times" van Zaterdag uitkomen, dat het euvel
op het oogenblik in ons land weinig meer
beteekent. In Juni waren er nog slechts
twaalf gevallen in vijf provincies. Vrij zyn
o. a Friesland, Noord- en Zuid-Holland en
Utrecht, voor do veeteelt de belangrijkste in
ons land.
Een dezer dagen heeft trouwens in het
Lagerhuis de minister van landbouw gezegd,
dat bet uitbrekejj van de riekte in Ierland
niet uit den invoer van turfstxooisel ver
klaard was.
In Engeland is op het eind der week weer
op twee plaatsen het mond- en klauwzeer
uitgebroken. Cheshire is nu ook besmet ver
klaard.
VERSLAG OVER DEN LANDBOUW
OVER 1911.
Aan dit verslag zy het volgende ontleend:
Het jaar 1911 kenmerkte zich door een
regenarmen, bijzonder warmen zomer. Gedu
rende de periode AprilSeptember viel er in
het geheel 205 m M. regen tegen normaal
359 m M. De temperatuur was in Mei gemid
deld 2" C. boven normaal, in Juli eveneens
2°, in Augustus 3" en in September 1°. Het
aantal dagen, waarop de temperatuur boven
25° steeg, was in Juli 12 (normaal 6), in
Augustus 13 (normaal 4), in September 6
(normaal 2). Op 28 Juli steeg de temperatuur
op verschillende plaatsen tot 36°, terwyl voor
heen 34° het maximum was. Onweersbuien
betrekkelijk zeldzaam; van de 100uren,
die do zon aan den hemel stond, scheen zij
49, tegen normaal 38. De betrekkelijke voch
tigheidstoestand van de lucht was in de maan
den Juli, Augustus en September gemiddeld
69 tegen normaal 77 o/0
In het algemeen kan men zeggen, dat de
uitwerking van dezen abnormaal drogen en
warmen zomer voor de uitkomsten van het
land- en tuinbouwbedrijf minder ongunstig
was, dan aanvankelijk werd gevreesd. Wel was
die uitwerking echter, al naar den aard der
gewassen en der grondsoorten, waarop zij
geteeld werden, zeer verschillend.
Terwijl de resultaten van den weide- en voe-
derbouw over het geheel slecht moeten wor
den genoemd, heeft de akkerbouw,
speciaal op de klei, zeer gunstige finan
cieele uitkomsten opgeleverd. De opbrengsten
van de meeste producten waren zeer goed,
de kwaliteit uitstekend en de prijzen hoog.
Zeer voordoe hg was de cultuur van aard-
i, suikerbieten, uien, erwten en stam-
Iazonderheid verdient de goede uit-
zelf volgt, van prins Heinrich van Pruisen,
die in het oude Kielsche slo-t, dat met de
vestiging der stad ten nauwste verband houdt,
rijn vast verblijf heeftdat bemerkt men
het allermeest uit den bouw der stad, gelijk
irij in den loop der veertig jaren is geworden,
uit de beweging in de stad zelvo. Kiel ligt
niet, zooals men in het algemeen denkt, recht,
tegenover den uitgang der Kielerbocht naar
reehet voornaamste deel van de stad Kiel
is geconcentreerd aan die zijde, welke men
bij het binnenvaren aan de rechterhand heeft
daar steekt de spitse toren van het nieuwe
Raadhuis ver boven de huizen uit en daar ook
toont de oude en eerbiedwaardige Nicolaï-
Kirche hare aanwezigheid Uit den aard der
zaak is het natuurlijk de haven zelf, welke het
meest duidelijk toont, welke bestemming Prui
sen en Duitschland sedert 1870 aan Kiel heb
ben willen geven. Kiel noemt zich ook han
delshaven, en het heeft een zeker handels-
Verkeer, hetwelk vooral door de gunstige lig
ging ten opzichte van Denemarken, niet ge
heel van belang is ontbloot. Maar het han
delsverkeer is toch werkelijk in allé op
zichten ondergeschikt aan het zuiver mari
tieme element.
(Wordt vervol gd)