MIDDELBFRfiSCBE III RAIT.
W
Maandag
22 Juli.
K* 171
155" Jaargang
t y 2.
Dm ooirut »enoWj»t iagsHjki, met niUondenag va» Zo»- oa Foaitfag.a.
"i ,..r rir.it»»!, ioowsI voor Middelburg al. voor all. plaat»» i» Nedsrlaad fraaoo pp. tl
Afzonderlijke Hommer» kosten 5 cent.
Adverteatiën by abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proapectnisen daarvan zijn aan hot bureau te bekomen,
voor het eerstvolgende nummer moeten de» middag, vóór ééa
aan het bureau bezorgd zijn.
AdvnrtentiÊn a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte- dood en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50elke regoi meer
20 cent. Reclame» 40 oent per regel. Groote letter» naar de plaat», die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiSn en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd het AKgemeea Adrertoatfe-Bw*
A. DE LA HAS As., N.Z. Voorburgwal £66, Amsterdam.
Dit nummer bestaat uit twee bladen en
een Kinderblad.
EEBSTE BLAD.
Middelburg 20 Juli.
De nieuwe Bakkerswet.
Zes vertegenwoordigers der drie recht-
sche groepen hebben het nieuwe Bakkers
wetsontwerp geteekend.
Onder hen treft men aan iemand als
mr. Aalberse, die vóór de wet-Talma en
dos vóór 't patroonsverbod was; iemand
als dr. De Visser, die het patroonsver
bod uit die wet wilde schakelen, eu
iemand als do heer De Geer, die voor
■de belangen der groot-indnstrie opkwam.
Mag men uit die feiten de couclnsie
trekken, dat men zich vooraf verzekerd
heeft van de medewerking voor dit ver
zoeningsvoorstel van alle groepen en
belangen in de coalitie?
Het zou zeker voor de hand liggen
als men dat gedaan had, want een mis
lukking ook van deze tweede poging zou
èn de zaak zelf èn het prestige der rech
terzijde benadeelen.
Maar toch zjju er al stemmen opge
gaan die het doen betwijfelen of men
werkelijk die zekerheid heeft.
Er zij hier eerst nog eens in heriune-
ring gebracht dat de methode waardoor
de heeren Aalberse c. s. een tegenwicht
trachten te vormen voor 't vergnnnen
van nachtarbeid aan patroons en vau
afwisselenden nachtarbeid der gezellen
(nl. door het drieploegenstelsel) bestaat
in het zg. afleveringsverbod van brood
vóór een bepaald unr.
Er wordt n.l. in het wetsontwerp als
voorwaarde voor nachtarbeid bepaald
dat >geen deeg of brood het gebouw,
waarin de bakkerij zich bevindt, of eenige
belending daarvan verlaat gedurende een
in een kennisgeving vermelden nacht en
na het einde van dien nacht gedurende
een tijd, waarvan de duur door ons bij
algemeenen maatregel wordt vastgesteld".
Zal nu dat nieuwe denkbeeld de be
zwaren der tegenstanders weg nemen
Links heeft men zich er nog weinig
over uitgelaten. En eigenlijk is dat nu
ook de hoofdzaak niet. Het lot van het
voorstel zal wel afhangen van de meening
van de rechterzijde. En wat daar gezegd
wordt, doet allerminst een door overleg
ontstane eenheid veronderstellen.
In een ingezonden, maar, als hoofd
artikel geplaatste beschouwing in »De
Tjjd" wordt na een heldere uiteenzetting
van den stand van zaken over dat afle
veren en verbod o.a. het volgende ge
schreven
•Dit verbod, waarvan de naleving een
ontzaggelijke oontróle zal vereischen, werkt
doodend, althans remmend op de ontwik
keling van het bedrijf. Waarom zou een
fabrikant kostbare maohinee aanschaffen en
zijn bakkerij inoderniseeren, als hij weet,
dat het hem toch niets helpt en hij zijn
klanten toch niet vlugger van versch brood
mag voorzien Hij loopt zelfs de kans, dat
een concurrent uit naburige gemeenten, waar
een vroeger afleveringsuur bestaat, hem vrij
wat nadeel berokkent."
Verschillende verbeteringen worden dan
ook door den schrijver aangegeven. Hij
gaat zelfs zóóver, dat hij de vraag doet:
waarom de wetgever niet ook voor de
kleine ondernemingen onder bepaalde
voorwaarden nachtarbeid toestaat, nu die
voor eën groote industrie onder sterke
beperking wordt toegestaan, en nu de
alleen werkende patroons 's nachts mogen
werken, wat practisch neerkomt op moeten
werken. En de schrijver eindigt dan met
een aaubeveling van het denkbeeld van
den beer Snouck Henkemans, nl. om den
arbeid gedurende een deel van den-nacht
toe te staan on wel aldus, dat naarmate
er langer 's nachts wordt gewerkt, des te
korter de arbeidsduur is.
We halen dit artikel zoo uitvoerig aan,
omdat eenige der voornaamste elementen
uit de kwestie erin belicht worden, maar
tevens omdat hier van katholieke zijde
een amendeering wordt aanbevolen die
weer de grootste moeilijkheden doet ver
wachten. Want hoe zullen die zes, in
hun denkbeelden zoo sterk uiteenloopeude
voorstellers tot eenheid komen over die
amendementen
Zeer merkwaardig is dan ook hetgeen
de redactie van »De Tijd" in een na
schrift onder dat hoofdartikel schrijft
•Moeten er alsnog wijzigingen in 't
ontwerp Aalberse c.s. worden aangebracht
dat het dan geschiede zoodra de Tweede
Kamer weder bijeenkomt bij gemeen
schappelijk overleg tusschen de voorstel
lers en de geheele rechterzijde. Komt
echter het ontwerp in openbare behan
deling, dat dan de g e h e e le Rechterzijde
het als haar ontwerp beschouwe en
zich tot plicht rekene, het zooveel moge
lijk den weg tot het „Staatsblad" te
efleuen
Het is een vrome weusch. Maar zal
men rechts werkelijk zi,u amendeerings-
lust kunnen bedwingen En dan maar
voorstemmen voor wat men niet wenscht?
Er is nog eeu ander verschijnsel dat
de aandacht verdient, nl. de houding
van dr. Kuyper, die zich tegen de Bak
kerswet verklaarde vanwege het patroons
verbod, en zich ook bij de stemming
onthield, maar de andere anti-rev. leden
aanried vóór te stemmen vanwege 't par
tij -belang.
Na die stemming, en waarschijnlijk
vooral na de kritiseerende houding van
de Patrimonium-mannen, is hij echter
dieper op de zaak ingegaan.
De «Standaard" heeft deze week in
een serie van vier hoofdartikels onder
het opschrift Dreigend gevaai" nog eens
de kwestie vau het patroonsverbod be
handeld. In de eerste drie artikelen
kwam de schrijver tot de slotsom, dat
•in het patroonsbedrijf ongetwijfeld een
stuk inzit, waar de Overheid zeggenschap
over heeft, maar dat het patroonsverbod
aanrandt wat in het bedrijf niet
Overheid, maar de patroon zelf te be.
rechten en te beslissen heeft."
In het laatste artikel wordt besproken
de bewering dat het zonder het patroons
verbod niet kon en dat daarom over
alles moest heengestapt en het patroons
verbod in de wet gezet.
Het blad betoogt echter dat het doel,
om geen verandering in de concurrentie
te weeg te brengen toch niet door
het patroonsverbod bereikt wordten
voorts dat het onjuist is te beweren dat
de overheid de noodige maatregelen moet
nemen om min geweuschte gevolgen van
haar wet voor anderen af te snijden.
De »Standaard" wijst er op dat de
overheid er niet aan denkt vergoeding
te geven wanneer bijv. door het dempen
van een gracht, de nieuwe straat doode-
lijke afbreuk doet aau de winkels in de
zijstraatjes, of wanneer door een nieuwe
tram het verkeer, of door een nienwe
haven de scheepvaart verlegd wordt.
De overheid had van de concurrentie
moeten afblijven, meent het anti-rev.
orgaan. En daarop laat het nog bet betoog
volgen, dat de regeling voor de nachtrust
voor de bakkersgezellen heel iets anders
is dan die van de nachtrust voor de kleine
patroons, en dat die dan ook in afzonderlijk
wetsontwerpen moeten worden geregeld.
We willen op 't oogenblik de vraag
laten rusten of die theorie van de »Stau-
daard" in haar volle consequentie kan
worden gehaudhaafd. Vooral die vraag of
men werkelijk eeu regeling voor een
groep arbeidevs mag treffen, zonder zich
iets aau te trekkeu vim de gevolgen voor
anderen, zal door yelöu zeker niet beves
tigeud beantwoord worden.
Maar hoewel de Standaard" de nieuwe
Bakkerswet niet noemt, rijst toch van
zelf de vraag, wat het blad van dr. Kuyper
nu wel zeggen zal van dat afleverings
verbod. Ook dat is een ingrijpen der
overheid in de concurrentie, eu geen
kleine ook. Zul de «Standaard" nu daarom
dat heele voorstel-Aalberse c. s. ver
werpen
De kerkelijke verkiezing te
Middelburg.
De uitslag van de deze week alhier
gehouden gewichtige verkiezing
machtigden voor het kiescollegie der Ned.
Herv. Gemeente geeft ons aanleiding nog
eeDS te wijzen op hetgeen het gevolg daar
van zal zijn.
Volgens het 7 Juni van het vorig jaar
vastgesteld plaatselijk reglement worden
door de stemgerechtigde leden der gemeente
uit hun midden 68 gemachtigden gekozen,
die met de leden van den kerkeraad het
kiescollegie uitmaken. De vergaderingen van
dit kiescollegie dienen uitsluitend tot benoe
ming van ouderlingen en diakenen en tot
beroeping van predikanten.
Zooals men weet weiden in de genoemde
gemeente tot nu toe de vrijzinnigen geheel
buiten gesloten bij benoemingen en bij 't
beroepen van predikanten. Maar daarin zal
nu wel verandering komen, want de samen
stelling van het kiescollegie is thans als
volgt
Zes confessioneelen, 31 ethischen (24 bij
de eerste stemming en 7 bij de herstemming)
en 31 vrijzinnig hervormden, welke ethischen
en vrijzinnigen allen candidaat waren van
•Evenredige vertegenwoordiging."
Men kan er zich dus op voorbereiden dat
bij de benoeming van ouderlingen en diakenen,
en bij het beroepen van predikanten het
stelsel van evenredige vertegenwoordiging
zal worden doorgevoerd.
Dit Stad se Provincie.
Uit Middelburg.
Was do kennis de laatste jaren kwijnend, dit
jaar belooft zij heel wat. De beschikbare
plaatsen op de Markt zijn. bijna allen ingeno
men. In de eerste plaats komt voor ieder ker
misbezoeker nog steeds de sloomcaroussel,
waar kermisdollieid en knusse vrijerij (in de
knusse scheepjes) hand in band jgaan, en
nauw daarmee verbonden de poffertjestent,
waar de draaiende weeheid met ongaar deeg
en ijskoud bier kan worden verdreven deze
krijgen als steeds de eereplaatsen, zoodat men
er vanuit de „Kreek" en de Burgt als 'tware
inloopt. Janvier rechts van de tramrails, waar
hij ook stond met de landbouwfeesteu, Porton
links. Achter Porton komt een luchtschom-
mel en achter Janvier zal Ilommerson's cake
walk trachten de landrotten zeeziek te maken,
daarachter komt de zijstraat, die als de flan
ken, [met mougatkrainen, waarzegtenten enz.
bezet zal zijn. Dan volgen twee ouderwetsche
mallemolens met paardenkracht, ook weer in
een om,geving van. tenten en kramen met ve
lerlea (nering. Tegenover het stadhuis komt
de lachverwekker bij uitnemendheid te staan,
het VTOolijke draaibord, dat zich echter tooit
met den igermanistischen naam van „Lustig
rad".
Men ziet, dat belooft al heel wat en voor
de meer „vergeestelijkten." zal er ook t»
nieten zijn - Bouwmeester, als afwisseling van
Alhers biosdoop is zeker een mooie „attractie",,
terwijl onze ijverige bioscoop-ondernemer
Strengholt ina ons de eerste helft der week half
dood te hebben laten lachen om Speenhoffs
allernieuwste liedjes en den oer-komiek Nap-
pio, zal trachten de andere helft der bewer
king te voltrekken mot eon uitgezocht va-
riétéprogram.
Als nu het publiek de leut er maar in wil
brengen, kunnen we vroolijke dagen gaan
beloven
Een goed voorteeken is er al! Donderdag
zullen de notarissen, die na de boottocht, hun
woonstêe met meer kunnen bereiken, helpen
de kermis in te luiden.
Wij maakten vanmorgen kennis met een
nuttig toestelletje een „ozonof-spuit, welke
een vorfrisschendo vloeistof in heele fijno
straaltjes door een vertrek blaast en daarmee
rook en slof neerslaat en tevens, door de
frissclie geur, de atmosfeer aangenamer maakt.
In het groot zagen wij dergelijke spuiten reeds
in ziekenhuizen, restaurants enz. in gebruik,
dit was echter eon kleiner formaat voor ver
trekken van normale afmetingen. Op een spuit
met water gevuld zijn slechts 10 druppels
van de geurige stof benoodigd.
Uit VlitBingeo.
Heden werd benoemd lot buitengewoon op
zichter hij het vervangen der bovenbouw aan
de eerste doorlaatbrug in don Eldonschen
Dijk bij Arnhem door een bovenbouw van ge
wapend beton A. C. Bijl uit V1 i s s i n g e n
Het 4e bataljon-detachement, dat deel geno
men heeft aan de schietoefeningen in de leger
plaats bjj Harskamp, wordt a s. Dinsdag des
namiddags om 6.29 uur aldaar terug ver
wacht.
De soldaat V., sedert 13 Juli van zijn
Jc,orps vernist,is heden te 's-11 eer Axcnds-
kerke gearresteerd en naar hier overge
bracht.
De plaatsing met 5 Augustus van den
machinist D. A. G. Bakker aau boord van
den torpedobootjager »Bulhond" wordt in
getrokken en ter zijner vervanging aange
wezen de machinist H. P. Millaard.
(Hbld.)
Uit Walcheren.
Door het bedanken van den hoer Berdenis
v. Berlekomals gemeente-geneesheer van Me
lis kerke is als zoodanig benoemd dr Van
der Harst te Koudekerke
Uit Sch o u w en-D u i v e 1 a nd.
Met ingang van 1 Augustus a.s. is benoemd
tot binnenloods ter standplaats Zierikzee
de heer J Ridderhof, kapitein van de stoom
boot Zuid-Beveland.
Uit Tholen.
Men meldt ons uit Maartensdijk
Door *t bestuur der 4 polders Oudeland c s.
was Vrijdag een vergadering van ingelanden
belegd ten einde te behandelen een ingekomen
voorstel van den Watermolenaar De Fouw
om te komen tot een schikking in de bekende
kwestie tusschen De Fouw en de polders. Het
voorstel De Fouw hield in om hem een jaar-
lijksch pensioen toe te kennen van f 110,
bij eventueel overlijden overgaande op zijn
vrouw of anders een uitkeering te doen
f 1500 in eens. Het pensioensvoorstel werd
verworpen met 25 tegen 11 stemmen; het uit-
keeringsvoorstel van f 1500 werd eveneens
verworpen met 23 tegen 13 stemmen Na
eene bespreking der zaak door den heer V.
d. Velde, van Tholen, werd op verzoek van
den hoer W de Wilde het pensioensvoorstel
nogma ls in stemming gebracht doch wederom
verworpen, thans toet 22 tegen 14 siemmen.
Er zal dus een procedure gevoerd worden
o
Uit Z.-Vlaanderen O. D.
Benoemd tot loods bij het I -elgïsch loods
wezen te Terneuzen de heer V Focquier,
thans loodsleorling te Ostendo
In do Vrijdag te Zaamslag gehouden
raadszitting verd een adres van de afd. Ter-
neuzen en omstreken van de Veroemgjng
„Vergunning", verzoekende intrekking van het
op 11 Juni genomen raadsbesluit dat de tap
perijen enz. gedurende bepaal-"c uren van
den Zondag gesloten moeten z.ju, aangehou
den, daar van Ged. Staten n<g „een bericht
op de ingezonden wijziging der verordening
ontvangen
De igemeenterekenmg werd aangeboden op
een bedrag in ontvangsten van f 35 593.651/2,
in uitgaven f31.371.Hi/2, alzoo met een f
slot van f 4222.54 De begrooting voor 1913
werd aangeboden op een eindcijfer van
f 28.253.681/2 met oen post voor onvoorzien©
uitgaven van f235. Do hoofd, omslag is uit
getrokken op f9260, zijnde f760 hooger dan
dit jaar Gesteld in handen eerier commissie
om later te behandelen
De begroeting van het Burgerlijk Armbo
stuur werd goedgekeurd op een eindcijfer van
f2010. De subsidie van de gemeente bedraagt
f2000.
Op de voordracht voor zetters werden go-
plaatst do aftredende heeren J R Schcele
en J. Wisse en de heeren P. J. Wiss» en
Jac. Dielexrum
Bij het opmaken der begrooling voor uit
breiding der losplaats van de haven aan den
Margarethapoldor, waartoe door den Raad is
besloten, en die oorspronkelijk ruw was ge
raamd op f 500, welke men dacht uit de
gewone middelen te kunnen vinden, is nader
gebleken dat de kosten van het werk beliepen
f964.42. Verder bleek ook dat er uit de ge
wone middelen niet meer kan geput worden.
Burg. en Weth., huiverig om reeds weder te
leencn, stelden daarom voor het werk uit
te stollen.
Na breedvoerige bespreking, waarbij er op
werd gewezen dat verschillende nuttige wer
ken zijn uitgevoerd, maar dat het meest be
langrijke en dat door de los- en laad gelden
bovendien voor de gemeente ook nog direct
productief is, volgens het voorstel van Burg.
en Weth. onuitgevoerd zou blijven, werd met
7 tegen 1 stem besloten ook dit werk uit te
voeren, daarvoor een leening te sluiten voor
het bedrag dat zal noodig blijken tegen een
rente van hoogstens 41/2 af te lossen in
3 jaren, beginnende 1913. Een tyj de begroe
ting in rekening gebrachte post ad f112
werd geschrapt.
Kerknieuws.
Reeds vroeger is door ds. Van der
Meulen te Olst in de >Scbatkamer" een plan
geopperd om predikanten in den vacantie-
tijd onderling van standplaats te doen
ruilen. In Silezië is een dergelijk bemid
delingskantoor voor het uitruilen van pre
dikanten opgericht. De bedoeling is dat
predikanten in hun zomervacantie gedurende
drie of vier weken onderling van 6tand-
its ruilen, om naast uitspanning, gele
genheid te vinden zich in eene andere ge
meente in te leven, en nieuwe ondervinding
op te doen, opdat deze hun eigen gemeente
ten goede kome.
N ed. Herv. Kerk
Beroepen: te Sneek dr. H. de Graaf
te Veenhuizen.
Bedankt: voor Ezinge (toez.) ds.
F. H. Koster te Zalt-Bommel.
Ned. Israëlitische Kerk.
Benoemd tot leeraar te Smilde de
heer H. de Levie te Zwartsluis (O.)
Kenst en Wetenschappen.
Voor de schilderijen-tentoonstelling te
Domburg zal door de volgende kunste
naars worden ingezonden Borgsma Van
Dam van Isselt; Elout-DrabbeFernhout-
TooropGraadt van Roggen Hart Nibbrig
Jacobs van HeemskerckJan HeijseVan
Manen Mondriaan Nijland Schelfbout
Schütz TooropZwart.
Brandes heelt zijn herinneringen van An
dersen te boek gesteld en daaruit blijkt,
dat de beroemde sprookjesverteller een zeer
klein mensch was. Opgegeten door ij delheid
ziek van roemzucht, van den knapetijd af!
Brandes zag hem, toen bij beroemd was,
huilen om een slechte critiek in een vod
van een blad»Ik kan niet hebben, dat
iemand me bewondering weigertzei hij
door de tranen. Weet je ook, hoe ze over
me denken in Portugal vroeg hij eens aau
Brandes. Daarbij altijd hang voor zijn hachje.
Stuurde aan een dame van zijn kennis een
pot West-Indische jam. Toen de dame hem
bedankteO, dus was de jam niet vergiftigd
Andersen had de vriendin als voorproefster
gebruikthij had een vat vol kado gekregen.
Prachtig was zijn wraak op den dominee,
die hem als jongen de belijdenis had ge
weigerd, omdat hij de kosten niet kon be
talen. Het was in 1844. Hij was de gast
des Konings. Vlak in de buurt woonde de
dominee. Hij verzocht de koninklijke equi
page, met koetsier en pulfrenier in rood livrei,
om een bezoek af te leggen. Zoo reed hij
naar den dominee. En al den dnur van zijn
bezoek, stond dair dat kostelijke, rood-en
goud-blinkende rijtuig vóór de deur der
paitorie. «Dat, vertelde hij Brandes, was
de wraak van den armen jongen.»
Verkade's afschied van Batavia.
Uit Batavia seint men aan het „Hbld":
Gisteren (18 Juli) heeft Eduard Verkade
afscheid van Batavia genomen met Hamlet.
De zaal was stampvol; er hierschteenorme
geestdrift.
De voorzitter der Stadsschouwburg-com
missie sprak den tooneelleider op hartelijke
wijze toe.
Verkade antwoordde, dat hem gebleken
is, dat Nederland met Indië samen het be
staan mogelijk maken van een art6liek wil
lend gezelschap Hij beloofde terug te leeeren.
Gaan de aanvankelijke plannen door, dan
