Kunst en Wetenschappen.
LAATSTE BERICHTEN.
Ingezonden stukken.
Kerknieuws.
leider o. a. op dat hij geen voorstander is
van onderbeplanlingen, omdat men den wind
over den weg dikwijls noodig heeft om een.
spoediger opdrogen te bevorderen Spr. ver
kiest opgaande boomen om de schaduw die
zij geven
Alvorens tot een volgend punt over te gaan
vraagt de heer Van Daal en dit punt aan te
houden van wege de groote belangrijkheid.
Hiermee is dit vraagstuk afgehandeld en.
gaat men over tot behandeling van het vol
gende punt.
De Sm.otstoftlra.gors in verband
met'flo volksgezondheid.
Ingeleid door den lieer dr. C h. 11. A11
Co hen, directeur van 's Rijks Centraal La
boratorium ten behoeve van het Staatstoe
zicht op de volksgezondheid te Utrecht.
Spr heeft zich afgevraagd welk nut uit do
kennis van de smetstofdragers voor de volks-
hygiëne te trekken is.
Onder smetstofdragers verstaat men hen,
die geen ziekteverschijnselen vertoornen, doch
de kiemen herbergen, ze ronddragen en een
bron. vaji besmetting zijn voor anderen
Onze kennis over dit vraagstuk is in de
laatste jaren zeer toegenomen.
Een smetstof is in vele gevallen een micro
organisme, dat bij mensch of dier binnenge
drongen, ziekteverschijnselen veroorzaakt en op
anderen, over kan dragen.
Een besmet mensch of dier behoeft geen
besmettingsbron l© zjjn indien men weet het
orgaan, althans het punt van gevaar waar de
smetstof 'zetelt.
Do smetstof wordt op verschillende wijze
uitgescheiden en komt zoo van mensch op
mensch of van dier op mensch en omgekeerd.
Die smetstof hoeft nog geen besmetting te
veroorzaken, dat is afhankelijk van den aard
van de smetstof, van de weermiddelen van
het individu en van de overige omstandighe
den. Uitdrogen, vooral bij ruime toetreding van
licht en lucht werkt schadelijk op de micro
organismen, doch zijn licht en lucht afgesloten
dan blijven zo soms jaren in leven. Over het
algemeen vinden ze in water, melk en andere
vloeistoffen ook geen gunstige levensomstan
digheden.
Spr. bespreekt enkele besmettelijke ziekten,
de weermiddelen van het lichaam tegen die
stoffen, de wijze waarop die stoffen inwerken,
afgescheiden worden of soms jaren lang latent
bljj ven.
Speciaal bespreekt dr. Ali Cohen typhus
en diphteritis.
De smetstofdragers kunpien voor hun om
geving een Zeer gevaarlrjko en voortdurende
bron van infectie zijn, ook is het mogeljjk, dat
fëj padat jaren lang de smetstof in hun lichaam
latent bleof plotseling zelf worden geïnfec
teerd.
Wal, indien er iets gedaan kan worden,
kan men aanwenden om het gevaar dat de
smetstofdragers opleveren te eliraenteeren
Bacteriologisch onderzoek is aangewezen zoo-
dra verschijnselen op een dergelijke infectie-
bron wijzen
Weet men dat iemand b.v. typhusbacillen
herbergt dan is het daarom nog niet mogelijk
om het kwaad te bestrijden, lang niet altijd
geven aangewende geneesmiddelen een goed
resultaat. In do richting van geneeskundige
behandeling is dus nog niet veel te bereiken
wel is er eenig perspectief geopend.
Het middel van isolatie is niet wel toe
te passen
Het derde middel bestaat in ontsmetting
van de faeces en groote reinheid, b.v. was-
schen der hauden na verrichting der natuur
lijke behoeften.
Een vierde middel is het uitsluiten, van
smetstofdragers van die werkzaamheden, waar
in zij .gevaarlijk kunnen zijn, zuivel, keuken,
in 't algemeen elk consumptiobedrijf.
Op dit gebied is nog veel te doen.
Eerst in de laatste jaren is echter in en
kele staten de aandacht van den wetgever
op dit punt gevallen
Het voorgaande geldt vooral de typhussmel-
stofdragers.
Diphteriebacillen worden ook gevonden bij
volmaakt gezonden, doch vrijwel uitsluitend
bij lieden die met diphteriüspaticnten in aan
raking komen.
De diphteriebacil verdwjjnt bij het grootste
deel der dragers spoedig na de ziekte; bij
gezonde dragers blijft over het algemeen de
bacil niet lang in leven, toch kan men bjj
gezonden somtijds na 2 jaar nog bacillen aan
treffen.
Men heeft oneindig veel bestrijdingsmidde
len aangewend, de behandeling met de meest
gunstige middelen is echter tijdroovend en
lastig.
Alleen wat betreft de bestrijding met se
rum zijn gunstige resultaten aan te wijzen,
hier mag men zeggen „Het daghei in 't oosten".
Hier, zoowel als bij de typhus, is bacterio-1
logisch onderzoek ter herkenning en bestrij-
ding noodzakelijk
Wat betreft do bestriding van de gezonde
smetstofdragers heeft men bij diphteritis dik
wijls gunstige resultaten bereikt door afzon
dering, vooral waar het gold herhaaldelijk
als infectiebronnen optredende personen.
De heer Edo Bergsma, die tijdelijk de voor-
ziltersstoel bezette deelde uit zijn eigen er
varing een geval ter illustratie, van do gun
stige werking van afzondering van. smetstof-
dragers bij d i phteri ti s -epidemieën mede.
Aan de hand onzer wetten valt in dit op
zicht niet veel te doen, doch met medewerJ
king van do betrokkenen heeft men te En»
schedé een gunstige resultaat bereikt.
De voorzitter brengt hulde aan hetgeen door
het Centraal laboratorium en door dr. Ali
Cohen op dit gebied wordt verricht en aan
de medewerking in het Enschedesche geval
zoo Ruimschoots verleend
De heer De Ruyter, Arnhem wil inleideT
vragen of niet de wenschelijkheid bestaat van
voortdurende ontsmetting der neusdoeken van
gezonde diphtorie-bacillendragers
Dr D J Hamburger, medisch inspecteur
der volksgezondheid in de prov Utrecht deelt
aangaande diphteritis ook oenige ervaringen
uit zijn praktijk mede.
Do heer mr. P. Ti de man uit Haarlem
hoopt dat de woorden van den heer Ali Cohen
bij de regeering in zullen slaan en langs
jiien weg zullen doordringen tot de ambtenaren
van het staatstoezicht, opdat men zat worden'
doordrongen van het besef van den plicht, dat
zoowel gezondheidscommissie, als liooger ge
stelde ambtenaren yan hot staatstoezicht de
handen i neen hebben te slaan om werkzaam to
feijn op grond van de practische en theoretische
ervaringen, die reeds zijn opgedaan.
De heer Van dor.Perk doelt mee welke
maatregelen in Rotterdam genomen zijn en
hoe men daar, door onmiddellijk (nog voor "t
bacteriologisch onderzoek en zelfs zonder dat
'daartoe werd overgegaan) tot sluiting der
scholen over te gaan, gunstige resultaten
heeft bereikt
De heer Ruijsc h, hoofdinspecteur van de
volksgezondheid beveelt aan met zekeren
schroom te werk te gaan bij hot, nemen van
maatregelen, opdat men niet do bron van
welvaart der betrokkenen schaadt, waarbij spr.
speciaal op het geval Zandvoort wjjst, waarvan
de concurreerende badplaatsen gebruik hebben
gemaakt.
De heer L. VV. Have laar, directeur van
het bacteriologisch laboratorium to Haarlem
wjjst op de. maatregelen te Haarlem genomen
Dr. R Vorstman to Haarlem, belast
toet het bacteriologisch onderzoek te Zand
voort deelt mede dat de bestrijdingswijze al
daar, in aanmerking genomen de daar sinds
jaren geheerscht hebbende toestanden, de
besto is geweest die er te volgen was en
schitterende en alleszins bevredigende resul
taten hoeft gehad, zoodat men te Zandvoort
thans weder een normale toestand heeft be
reikt.
Mr. Van Gilse, schoolopziener te Steen-
wijk wijst "op de moeilijkheid ten platte lande
ondervonden pm do menschen te bewegen
zich of lum kinderen bij een epidemie aan
een geneeskundig onderzoek te onderworpen.
Dr P. J Barnouw bepleitte een uitbrei
ding van het ressort der gezondheidscommis
sies, pm op betore wijze de bron van in
een centrum optredende epidemieën te kun
nen ppsporen.
De heer Ali Cohen er op wijzende hoe
veel materiaal er al over het besproken ont»
Werp is verzameld, hoopt dat zijn inleiding
tot gevolg zal hebben een grondige verwer
king van al het verzamelde.
De lieer Ruijsch spreekt een woord van
vaarwel tot de beide scheidende bestuurs
leden, do hoeren Ali Cohen en Bergsma, die
beiden 'Zopveet in het bestuur hebben verricht,
De vopjrlzti tter, alvorens de vergadev
ring te sluiten, brengt dank aan. het rege-
lingscomité en speciaal aan den heer Hijmans,
aan het bestuur der sociëteit St, Joris, de
vereeniging voor vreemdelingenverkeer en aan
allen die het verblijf in Middelburg voor het
congres zoo aangenaam hebben gemaakt
Hierna wordt het congres gesloten.
In hot Concertgebouw te Vlissingen
Zal deze week een tentoonstelling van schil
derijen en gravures worden gehouden door
Cor de Gavere
Einde Juli zal het comité der Dom-
burg8che schilderijententoonstelling weder
een expositie organiseeren.
In October a s. zal van den Franschen
schrijver Maurice Barrès een nieuwe roman
verschijnen „La colline inspirée."
Barrès, die afgevaardigde is en dezen plicht
naar zijn eigen zeggen zorgvuldig vervult,
deed onlangs nog van zich sproken, toen hij
in do Fransche Kamer het door de regeering
aangevraagde crediet voor de gisteren begon
nen Rousseaufeesten bestreed
De Fransche geleerde Theodore Reinach
heeft uit naam van Arthur Hunt, hoogleeraar
te Oxford, oen hoogst belangrijk© ontdekking
meegedeeld. Er is nl op een Egyptisch© pa
pyrusrol een deel van een onuitgegeven, door
Sophocles geschreven toomeelsluk gevonden.
Het behandelt de igpboorte van Hermes, den
roof van Apollo's koeien en de uitvinding van
de lier
TSAAR ALEXANDER I.
Meer dan eens is reeds beweerd, dat en
kele vorsten, die onder geheimzinnige om-»
standigheden gestorven zijn, naar de ambte
lijke bescheiden te oordeelen, op dat oogpn-
blik volstrekt niet'uit het leven zijn geschei
den, maar dat deze later, in een als het ware
nieuwe gestalte, in totaal verschillende om
standigheden onbekend hebben voortgeleefd.
We noemen slechts do namen van den zoon
van Iwan den Geweldige, van Lodewijk XVI
en onlangs van den Ooetenrijkschen prins, dien
men op eenige plaatsen als kluizenaar heeft
meenen te herkennen.
Onder de nagelaten papieren van Tolstoï
hu is do opzet van een boek gevonden, dat
„het tweede leven van tsaar Alexander I"
heet en een dergelijke geschiedenis omtrent
dezen vorst verhaalt. In de eerste helft van
de 19o eeuw zou deze in een klein plaatsje
Taganrog, overleden zijn, zonder te voren
ziek te zijn geweest. Ook toonde het lijk
zoo weinig gelijkenis, met de figuur van den
tsaar tijdens diens leven, dat do bezichti
ging daarvan verhinderd werd. Ten slotte
vermeldt het ambtelijk rapport, dat omtrent
het tijk werd opgesteld, dat op den rug zwarte
en blauwe streepen werden opgemerkt ais
afkomstig zijnde van geeselslagen. Een vreemd
verschijnsel dus op de huid van een kc-izer
Omtrent 1836 dook bovendien in Siberië
plotseling een kluizenaar op, Fedor Koesmitsj
gcheeten, die niet alleen groote gelijkenis ver
toonde met de kenschetsende houding van
den genoemden tsaar, maar die bovendien een
man van uitgebreide kennis bleek en zich
wel eens op een wijze heeft uitgelaten, waar
uit bleek dat hij een hoogen rang had bekleed.
Ook had Alexander voor zijn vermeend overlij
den herhaaldelijk zoowel mondeling als schrif
telijk den wensch te kennen gegeven, afstand
van den troon te doen
Volgens Tolstoï is die wensch werkelijkheid
geworden, nadat hij de terechtstelling van
een soldaat had bijgewoond Dit schouwspel
greep hom zoo aan, dat hij het lijk van den
militair in zijn eigen bed deed leggen en voor
goed uit de wereld verdween.
We kunnen dit verhaat (dat overigens wat
de kern betreft, op het einde van Tolstoi
zelf lijkt) laten voor wat het is, zonder
daarom geheel aan deze voorstelling als een
fantasie van den grooten schrijver allo his
torische waarde lo ontzeggen. Want on
langs heeft een schrijver 111 de „Contemporary
Review" hot verhaal van Tolstoï bevestigd.
Daarbij komt, dat het geloof in dit „tweede
leven" vaji Alexander 1 in Rusland algemeen
verbreid is en het zelfs in hofkringen aan
hangers telt.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
24 Juni.
Thermometer alhier 8 u. vm. 64
gr., 12 u. 67 gr., 3{ u. nm. 76 gr.
Telegrafische mededeeling van het Kon.
Meteorologisch instituut te De Bilt volgens
de waarnemingen van heden ochtend
Hoogste barometerstand 766,3
te Ilidaix.
Laagste 752,1 Malinhead.
Verwachting tot den avond van
25 Juniinatige tot zwakke W. tot Z.W.
wind, gedeeltelijk bewolkt, meest droog
weer met geringe kans op onweer en dezelfde
temperatuur.
TE HOUDEN AANBESTEDINGEN.
Maandag 1 Juli.
Middelburg. Gemeentebest, wacht vóór
1 Juli offerten voor levering montage van
complete transformatorzuilen met toebehooren.
Best. N. J. Singels, 's-Gravenhage.
Donderdag 11 Juli.
Middelburg. Prov. best.: het verrichten
van baggerwerk in de geul in het Veergat,
toegang gevende tot de buitenhaven van het
kanaal door Walcheren te Veer©, behoorende
tot de zee werken in de provincie Zeeland.
Raming f 7000.
Inlichtingen bij den hoo£ding.-dir. J. C.
Ramoer te Middelburg, den arr.-ing. Van den
Broek te Vlissingen en den opzichter Schellens
te Middelburg
Woensdag 17 Juli.
Ellewoutsdfjk. Herstel, vernieuwing en
onderhoud aarde-? kram- en steengl.-werken
en van de suatiesluis. Herstel of vernieuwing
van enkele duikers. Raming f 10.833.14.
Aanw. Woensdag 10 Juli, 2 uur.
ONDERSTAANDE BERICHTEN ZIJN OP
GENOMEN IN DE TWEEDE OPLAGE VAN
ONS VORIG NUMMER.
GYMNASIUM MIDDELBURG.
Bij het op 20, 21 en 22 Juni gehouden
eindexamen slaagden voor afd. A: mej. Seliene
J Meijers en de hoeren 0. D Bleeker, A. J.
Fanoij, G. J. Kronenberg, H P J. VV Ra-
maer, en voor afd. B: H. L. C. Kok.
Eén herexamen.
DE WATERLEIDING IN Z.-BEVELAND.
Omtrent den. stand van het werk der N. V.
Waterleiding voor Zuid-Bevelaiid, kunnen wij
thans medededen, dat het pompstation te
Ossendrecht reeds in bedrijf is gjenomen en
dat men daar met de filtreering van liet op
gepompte Water druk bezig is.
Wat de buizenleiding betreft, deze is wat
Goe? en het oostelijk deel van Zuid-Beveland
aangaat geheel gereed, behalve nog een viertal
kruispunten, 2 aan den spoorweg voor den
Reigersbergjhschen en den Bathpolder en 2
aan de zeedijken van den laatstgenoemden en
den Völkerpolder hedennacht zal de lei
dingsbuis bij het kruispunt aan den spoorweg
bij het station Kapelle-Biezelingp gelegd wor
den terwijl de zinker door het kanaal van
Hansweerd in den nacht van 7 op 8 Juli
zal gelegd worden.
Nadat deze zinker gelegd is, is het geheel©
buizennet in orde en zal met de doorspring
der buizen en het toevoer van het water
aan de aangesloten perceelen geleidelijk kun
nen worgden begonnen.
De officieele opening van de waterleiding
zal vermoedelijk omstreeks half September
plaats hebben tot bijwoning waarvan de be
trokken autoriteiten zullen worden uitgenoo-
digd.
Het aantal aangesloten perceelen bedraagt
thans in Goes 375 van de 1500 perceelen
dus 25 pCt. en in het geheele Oostelijke deel
in ronde cijfers 1100, waarvan reeds 800
huisleidingen geheel klaar 'zijn, de overige
300 zullen einde Juli gereed kotmen.
RAAD VAN 's-H.-ARENDSKERKE.
In de Maandagmorgen gehouden vergadering
van den raad der gemeente 's He e r
Arenliskerko, werd het voorstel van B.
on W. om het subsidie voor den tramweg te
verhoogen toet f 75 g!d en alzoo te brengen
van 300 op 375 gulden. Hieraan werd de be
paling verbonden dat er een halte zou komen
aan de Nieuwe Kraaiert, dicht bij Nieuwdorp.
INBRAAK.
In den nacht van Zaterdag op Zondag j.l.
is inbraak gepleegd bij den bierhuishouder
J. v. d. Linde te Biczelinge; de inbreker
heeft het brood dat in do kast lag aange
sneden en zich een. flesch boerenjongens toe
geëigend.
Zondagavond omstreeks half elf is uit do
gang van bovengenoemd bierhuis een rijwiel
ontvreemd, en een onbeheerd staand rijwiel
aan de herberg van Menheer ingepikt, dat
op een stuk land in do nabijheid van het.
bierhuis van Van de Linde is teruggevonden
Het verdwenen rijwiel bij laatstgenoemde
is niet teruggevonden.
UIT DEN HAAG.
Diefstal van Oesters.
Do Hooge Raad verwees naar het hof te
Den Bosch de zaak tegen J. C. B.,*Ph. J. B
en W. B., schippers te Iers eke, door het
Hof te 's-Gravenhage veroordeeld, de eerste
tot 4 maanden, de tweede en do derde tot
2 maanden gevangenisstraf, wegens diefstal
van oesters in vereeniging; de eerste be
klaagde bovendien nog wegens wederspannig-
heid tegen den onbezoldigden rijksveldwach
ter Steketee, die op zijn schuit kwam om
den diefstal te constaleeren.
Verwezen.
De Hooge Raad verwees naar de Rechtbank
to Zier ik zee de zaak tegen M. A. C. \V.,
controleur der visscherijpolitie te Bruinisse,
door den kantonrechter te Zierikzee veroor
deeld tot f0.50 boete of 1 dag hechtenis
wegens openbare dronkenschap.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Te Gorincheni is een soldaat, afkomstig uit
Oosterbeek:, bij het zwemmen in de Merwede
verdronken.
SLACHTOFFER VAN ZIJN PLICHT.
Te Velp in de Beekhuizerbosschen is gis
teren de jachtopziener G Rtoen hij twee
beruchte stroopers wilde verbaliseeren, door
de kerels aangevallen en zwaar mishandeld.
ONTSLAG BELGISCH MINISTER VAN
OORLOG?
BRUSSEL, 24 Juni. Naar verluidt zou de
minister van oorlog zijn ontslag hebben in
gediend, daar noch de minister, noch zijn staf
tegenwoordig zijn geweest bij de feesten van
het regiment grenadiers.
ONTROUWE BEDIENDE.
BERLIJN, 24 Juni. De 29-jarige kassiers
knecht Zebell verduisterde 20.000 mark in con
tanten, die hij naar de Rijksbank moest bren
gen. Hij is met het geld gevlucht, men weet
echter nog niet waarheen.
NIEUWE R00SEVELT-PARTIJ.
CHICAGO, 24 Juni. Naar men uit goede broq
verneemt is het programma van de nieuwe
partij van Roosevelt volkomen progressief.
Ter inleiding wordt in dat program gezegd,
dat de regeering in handen moet komen van
het volk en onttrokken moet worden aan het
kleine getal bevoorrechten, die thans zijde
lings het gezag uitoefenen. Vorder komen
als voornaamste punten op het program voor
Vrouwenkiesrecht, tariefherziening door een
nationale commissie en herziening en ver
scherping der muntwetten, echter zonder cen
tralisatie van het crediet.
In het program van de republikeinsche con
ventie waren slechts 2 van bovenstaande pun
ten opgenomen n.l. fariefherziening en een
controte op de trusts.
DE VERDEDIGER VAN LADY SMITH, f
LONDEN, 24 Juni. Generaal George White is
overleden
ONTZETTEND ONGELUK.
BUFFALO, 24 Juni. Een met 200 personen
bezette landingsbrug aan de Ni agar a-rivier,,
niet ver van den waterval, is ingestort. Alle
200 personen vielen in het water. Tengevolge
van de strooming was jhot niet mogelijk iemand
te redden. Tot nu toe zijn elf lijken ge
vonden. Men vreest dat alle anderen ook om
gekomen ^ijn.
VERKNOPINGEN EN VERPACHTINGEN IN
ZEELAND.
Datum. Plaats. Voorwerpen. In format: An
25 Juni Middelburg, Inboedel, Notarishuis.
2 Juli Sluiskil bjj Temeuzen, Landbou-
wereinspan, Van der Moer.
3 Juli Zierikzee, Café. Biermasz.
4 Juli Hulst, Hofsteden, Dumoleyn en
Mertens.
5 Juli Meliskerke, Beestiaal, Verhuist.
6 Juli Domburg, Bouw- en
Weiland, Hioolen.
9 Juli Meliskerke, Vruchten
te velde, Verhulst.
Ingezonden stukken worden in geen geval
teruggezonden.
DE TRAMWEG IN ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Mijn schrijven over do Zceuwsch-Vlaam-
sche Tramwegplannen heeft vrij wat stof op
gewaaid, meer dan ik had verwacht na mijne
objectieve beschouwing over eene zaak, waar
mede ik mijne groote ingenomenheid betuigde
en in welk schrijven ik alleen den klemtoon
legde op do dringende noodzakelijkheid om
brj het verleenen van subsidies door het Rijk
en door de Provincie zorg te dragen, dat
de Nederlandsche belangen nooit konden ach
tergesteld Worden bij de Belgische.
't Spijt me te moeten herhalen, dat ik, on
danks alle daaromtrent gegeven verklaringen
nog niet volkomen ben gerust gesteld.
In de 3de kolom van Uw hoofdartikel erkent
Gij zelf, dat onder het door U aangehaaldq
artikel niet Mie exploitatie-maatregelen val
len, die invloed kunnen hebben op het be-
voordeelen van den een boven den ander en
nu moge in Uw oog het gevaar voor eeno be
nadeeling van Nederlandsche belangen sear
gering geworden Zijn er zijn volgens uw
eigen verklaring nog gevaren, en deze zag ik
bij de verleening der Rijkssubsidie gaarne
volledig voorkomen.
Do lijdensgeschiedenis van de waterloozing
in het Oostelijk deel van Zeeuwseh-Vlaanderen
en die van het verbreede kanaal Temeuzen—
Gent, waarop ik eerlang breedvoerig en goed
gedocumenteerd hoop terug te komen, nopen
mij ook bij deze subsidieverleening te wijzen
op het noodzakelijke van afdoende voorwaar
den. Hoe eer de tram er dan komt, hoe beter
voor de beide deelen van Zeeuwseh-Vlaanderen
Met de plaatsing hiervan zult gij zeer ver
plichten
Uw dw
G. A TORSTERMAN VAN OYEN,
Lid van do 2e K. St G. en van
de Prov. St. v. Zeeland.
A a r d e n b u r g, 21 Juni 1912.
Ned. H e r v. Kerk.
Aangenomen; naar Jutfaas ds. J. de
Jong te Heilouw.
OPENLUCHT-BIJEENKOMST VAN
VRIJZINNIGE-GODSDIENSTIGEN TE BREDA.
Men schrijft ons
Het was gisteren, Zondag, na den middag
hcerljjk zomerweer geworden, de zon had den
wolkensluier, dio 's morgens regenbuien en
windvlagen voor den geheeten dag deed ver
wachten, doen vervagen, eerst broksgewijze,
later zoo goed als geheelalleen enkele weer
barstige wolken hielden stand om echter het
diepblauwe van den van zonlicht stralenden
hemel des te schooner te doen uitkomen, in biet
Mastbosch, waar langs de takken en het loover
der beuken en in de open plokken in het
bosch het Zonnegoud rijk en overvloedig licht
hoeken sprankelde.
Een talrijke menigte was er saamgekomen
om in dezen tempel van „ongekorven haat"
naar de stemmen van vrije vroomheid te gaan
luisteren.
Er Waren er saamgestroomd van dichtbij
en van verre Wij zagen er o. m. ,onze geest
verwanten uit onze provincie uit Middel
burg, Vlissingen en Westkapelle, uit verschil
lende gemeenten uit Zuid-Beveland, wel een
bewijs, dat ook aldaar het vrijzinnig godsdien-
Btig leven tot opbloei begint te geraken, dat
er samenwerking, actie onder de vrijzinnigen
is gekomen, die een blijde belofte voor de
toekomst inhoudt I
Aan den ingang van het Terrein lagen
de kleine geschriften ter propageering en ver
dediging van de vrijzinnig-godsdienstige rich
ting, welke brochures gretige koopers vonden.
Voortwandelende onder het lommer der sta
tige beukenlaan en peinzende over de vroe
gere hjdon der hagepreeken, toon haefwvl
uit andere beweegredenen dan thans 0(0k
in het vrije veld en langs de wegen de protes
tanten 'zich verzamelden om het vrije Evan
geliewoord to gaan hooren uit den mond hun
ner apostelen, die het vrije onderzoek der
Heilige Schrift predikten, kwamen we aan de
muziektent, waar het „Nader, mijn God, tot
U", begeleid door een muziekkorps als een
p&atm innig vroom door het stille bosch
klonk
Met een eenvoudig, gevoelvol, aangrijpend en
tot het gemoed sprekend woord opende de heer
li. A. van dor Meuten, predikant te Bergen op
Zoom. de onvermoeide strijder, ondanks zijn
betrekkelijk hoogen leeftijd, voor den. vrijzin
nigen godsdienst, deze openlucht bijeenkomst.
Het ligt overigens niet in onze bedoeting
een volledig verslag van deze bijeenkomst te
geven Wat betreft het gesprokene door de
woojjdvoerders.
Er was een verscheidenheid van onderwer
pen, die het streven en de bedoeling vajn den.
godsdienst der vrijzinnigen die nogal eens
als godsdienstlozen gesignaleerd worden
in en buiten do kerk deden uitkomen.
De rede van den heer Bosma, hoofd van
een openbare school te Utrecht, bewoog zich
op het gebied van het onderwijs, waarbij spr.
het zedelijjk-godsdienstige van het oepnbaar
onderwijs aantoonde, welk© rede in onzo da
gen van. minachting, van verkettering van dit
onderwijs van. do zijde der voorstanders van
kerkelijk dogmatisch, sectarisch onderricht aan
de jeugd werkelijk als een tijdwoord kan aan
gemerkt worden!
Waar hier van de andere sprekers geen
melding wordt gemaakt, moet de oorzaak hier
van niet gezocht worden in mindere waar
deering onzerzijds ten hunnen opzichte, maar
alleen in de omstandigheid, dat de beschikbare
plaatsruimte zulks niet toelaat.
Met het slotwoord door dr. Meindersma van
's-Hertoigenbosch en daarna een gemeenschap
pelijk .gezang begeleid door koper ein
digde 3eze eerst» openluchtjbijeenkomst raa
do vrgzinnige-godsdienstigen in de baronie van
Breda op een terrein, daartoe door het landa-
domein vrijwillig afgestaan.
Er heerschte van het begin tot den afloop
een ernstige stemming onder de opgekomenen,
wier aantal, afgaande op het aantal verkochte
programma's, op ongeveer 1500 kan geschat
worden.
Hot ^Comité voor eeti eerste ppenlucht-
bijeenkomst der vrijzinnigen in Noord-Brabant",
bestaande uit de hoeren, dr. H. A. van der
Meulen, van Bergen op Zoom, T. K. Dulle-
mand, van Breda en K. Nobel, van Gceröui-
denberg, kan met do meeste voldoening op
dezen dajg terugziendie in alle opzichten)
volkomen geslaagd is.
Een Woord van lof zij dien hoeren, hier
gebracht, waarmede ongetwijfeld allen, die des»
bijéénkomst hebben bijgewoond, zullen in
stemmen.
Een viertal kranige padvinders verrichtten,
op uitnemende wijze hun taak als vriendelijke,
hulpvaardige gidsen, wat ook wij en velen
