HIDDELB1IRG8CHE (Of RAIT.
120
iss* J jargang
Woensdag
22 Mei.
Middelburg 21 Hei.
Rit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
Dm. .«rut ,«Khfrt d g 1 a k ».t aitzooderiig vu Zo». u
rill p.r kwtul, roow.1 tool Middelburs -1' ™or die plut»» Nwtalud fru.o pp. I 2
Afzonderlijke nnmmen koiton 5 cent.
A dtertentiBn bij abonnement op toordeelige toorwaalde».
Pro.pectu.ien desman rijn nnn te l»*"»™-
AhnrtutiBn toor ket eer.teolgende nommer moeten de. m.ddng. den
aan bet bureau bezorgd zyn.
Advertentiëa 20 cent per regel. Bij abonnement Teal lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen Tan 17 regel» f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letter» naar de plaat», die zij innemen.
Tot de plaat»ing Tan advertentiön en reclame», niet afkomatig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Adverlentle-Bir» an
A. DB LA 23AJK Af., 19.Z. Voorburgwal £66, Amiterdnm.
SÉj c?#3!6 courant behoort een
II.
Aau het slot van ons vorig artikel
wezen we er met een enkel woord
op dat de moeilijkheid waarin minister
Talma is geraakt, grootendeels voortspruit
nit den opzet der coalitie, die de regeering
aanvaardde.
Dezer dagen haalden we in oü9 pers
overzicht een beschouwing aan van »De
Tjjd", waarin dit blad, naar aanleiding
der stemmingen over de amendementen
op de Bakkerswet, zich beklaagde over de
honding van den minister, die bij zijn
voorstellen niet voldoende overleg gepleegd
zon hebben met de partijen der regee-
ringsmeerderheid. Men kan dat echter ook
zoo uitdrukkendat het programma der
coalitie niet voldoende vastgesteld was
voor bet werk dat men nu onderhanden
heeft.
Maar dat is een heel andere kweBtie
dan die van partij-discipline.
Het wordt nu meer en meer duidelijk
wat trouwens al lang waarneembaar
was idat de coalitie, die nu de regee-
party vormt, niet berekend is, geen vol
doende waarborg van eenheid bezit, voor
de taak die haar ministerie als zijn
hoofddoel aangaf de tot stand brenging
der sociale wetten. Zij heeft eenvoudig,
toen zy de meerderheid had, den heer
Talma aan bet hoofd van bet departe-
memt van Landbouw,Handel en Nijverheid
gezet met de opdrachtmaak nu sociale
wetten. En nu hij er mee komt, zegt een
deel van de regeeringspartijNeen, die
voorstellen willen wy niet.
Is dat de schuld van minister Talma
Zeer zeker niet. Het is de schuld van
een partij-groepeering, die wel dienst
ken doen voor doorvoering der christe
lijke onderwijs-polifciek, en die nietdeagt
roor andere dingen. De antithese op
sociaal gebied is een heel andere, dan
die waarmee dr. Kuyper zjjn onderwijs-
overwinning bevocht.
De verdeeldheid links in die materie is
minder beteekend dan rechts. De conser
vatieve groep is links kleiner. En nu
weten we wel dat een andere partij-
verdeeling, nl. niet volgens »den gemeen
sehappelijken wortel des geloofs" maar
volgens eensgezindheid in vraagstukken van
soeialen aard, als onmogelijk wordt uit
gekreten, maar we wijzen dan op het
voorbeeld der Bakkerswet, als een geval
waarbij, tot op zekere hoogte, die andere
splitsing zich toch heeft doen gelden.
En we vermoeden dat bij de verzeke
ringswetten dit nog telkens en telkenB
weer zal gebeuren.
Wanneer het weerzinwekkende dry ren
der antithesers niet zulk een rampza
lige verdeeldheid onder de heele bevol
king van ons land had gebracht, zou er
hoogstwaarschijnlijk veel grooter voor
uitzicht zijn op een spoedig tot stand-
komen dier zoo hoog noodige sociale
wetten, en zonder dat daarbij de beslis
sing over zakelijke kwesties onder den
invloed zouden zijn van party-politiek
net heel andere doeleinden.
Wat de rechterzijde nu ervaart is een
keilzame les voor hen die nn aan de
linkerzjjde op concentratie aandringen,
zonder vooraf te zeggen om welke on
derwerpen men zich concentreert; die,
in hun gedachten niet verder gaan dan
het veroveren te samen van zooveel mo
gelijk Kamerzetels, en zich niet inlaten
met hetgeen verder zou volgen.
Wanneer men links deed wat de man
nen der Haagsche motie willen, dan zou
men, gesteld dat de verkiezingen van
1913 een overwinning brachten, niet
weten wat men er mee moest doen. En
als men dan toch maar op goed geluk
af in zee stak, zon men waarschijnlijk
nog' spoediger strauden dan het Minis
terie-De Meester.
We geven toe dat het op 't oogenblik
nog niet gemakkelijk is vaste stekken te
steken.
De onzekerheid over hetgeen er bij de
verkiezingen van 1913 zal zijn afgehan
deld van de aanhangige verzekerings-
ontwerpen en van de tariefwet, en voorts
de onzekerheid over de nog te verwach
ten voorstellen tot grondwetsherziening,
maken het ook onzeker over welke,
onderwerpen de verkiezingsstrijd zal ge
streden worden.
Wanneer het bleef gaan om de sociale
wetten, zou een heel andere partij-groe
peering moeten volgen, zooals nu reeds
telkens de geestverwanten elkaar, in weer
wil van de partij-grenzen, ontmoetten bij
de Bakkerswet.
Daarentegen schijnt de tariefkwestie
al ia 't ons nog altijd duister waarom
te stoelen „op den gemeensehappelijken
wortel de9 geloofs", of wel een uiting te
zijn van den gemeensehappelijken chris
telijker) geest, of wat ook, hoewel de
zakenbeiangen toch ook al in dat opzicht
afvalligen gekweekt hebben aan de
rechterzijde.
Er wordt ook echter aan nog iets
anders gewerkt. Afgaand op de uitingen
in de leidende anti-revolutionnaire bladen
wordt van die zijde getracht bij de grond
wetsherziening de schoolkwestie weer naar
voren te schuiven, en men kan er van
verzekerd zijn dat dan de anti-these weer
zal worden aangewakkerd tot een vlam
die alle andere kwesties dreigt te verteren.
Dan is het wel heel waarschijnlijk dat
na de verkiezingen, als het vuur is uit
gebrand en de rook is weggetrokken de
rechterzijde weer even verdeeld en machte
loos zal staan tegen de harde, zakelijke
sociale vraagstukken, maar daarom dringt
de tactions dr, Kuyper er zoo sterk op
aan die wetten vóór de verkiezing afge
handeld te krijgen. Zijn hoofddoel 1b slechts
een meerderheid van rechts.
Moet men nu links zich bij de ver
kiezingen bepalen tot de negatieve rol
van een strijd „tegen rechts", d. w. z-
tegen hetgeen rechts als onderwerp van
den atryd aankondigt? In 1905 was de
strijd ook zuiver negatief: tegen dr.
KnyperEn het is niet mogelijk gebleken
het toen behaalde negatief resultaat om
te uetten in iets positiefs.
Of zou het mogelijk zijn om tegenover
de verkiezingsleuze van rechts een „werk
programma te stellen, van voldoende be-
teekenis om het weer aanwakkeren van
den antithese-strijd te voorkomen Er
is één onderwerp waarover links meer en
r éénheid van streven ontstaathet
algemeen kiesrecht. Het zou echter zelf
verblinding zijn als men meende dat de
kiezers zich alleen daarvoor warm genoeg
zouden maken om den antithese-strijd
Er moet meer bijkomen. En dat meer
dere zal ook komen, als in 1913 de
sociale wetten nog aan de orde mochten
zjjn. Maar daar weet nu niemand iets
van. De openbare behandeling der ziekte
wet begiut vandaag pas. Wat zal daar
van worden En wat van de invalidi-
teits- en ouderdomsrerzekering? En wat
voor andere groote vraagstukken zullen
er dan aan de orde zijn
Dr. Bos heeft de vorige week in zijn
te Leeuwarden gehouden rede gezegd,
dat de vrijzinnigen thans niet naar de
macht jftgeu, omdat zij weten de minder
heid te zijn, maar dat zij het aan den
stand der zaken na de verkiezingen kun
nen overlaten om te beoordoelen hoe
partijen zich kunnen groepeeren om het
staatsbeleid te voeren.
We zijn het inet 't geachte Kamerlid
geheel eens dat eerst n a de verkiezingen 't
oogenblik zal zijn gekomen om te be
slissen hoe oppositie en regeeringspartij
zich zullen groepeeren. Maar we ver
moeden en verwachten, dat reeds vóór dien
tijd, in den loop van het volgende zit
tingsjaar, voldoeude zal gebleken zijn
welke kwesties den strijd zullen bekeer-
schen. En dan zal men in de leidende
kringen links ook wel reeds kunnen vast
stellen naar welke punten men gemeen
schappelijk zal kunnen optrekken.
Slaagt men daarin niet, dan loopt men
groot gevaar, dat dr. Knyper opnieuw
vaststelt welk gebied in 1913 het sla<
veld zal zijn.
Na het schrijven van het artikel in
ons vorig uommer en van het hierboven
staande heeft de zaak linke zich al weer
ieta verder ontwikkeld. Want hoofdar
tikels in een blad met beperkte plaats
ruimte moeten vaak zwichten voor be
richten van actuoelen aard, en zoo was
deze besehonwing reeds afgewerkt toen
wy de belangrijke rede onder oogen
kregen waarmee de heer Herman Snijders
Zaterdag de vergadering van den Vrijz.
Democratischen Bond opende.
Na hetgeen we betoogden behoeven we
wel niet te zeggen dat we met instem
ming lazen hoe hij 't uoodig acht reeds
bij eerste stemming van de candidaten te
vragen om kleur te bekennen, wil men
een waarborg hebben, dat de samenwer
king bij de stembus ook een samenwer
king by den wetgevenden arbeid wordt.
En voorts dat we met voldoening lazen
zijn meedeeling, dat het Hoofdbestnur
diligent blijft inzake de pogingen tot
onderling overleg met vrijzinnigen van
andere organisaties.
Uit Middelbar»
Maandagmiddag omstreeks 12 uren
er brand in do beuken van den bakker F.
J. Hoeveoagel, hoek Rotterdamsche kade en
Noderstraat alhier. De politie heeft met
een minima* verder onheil voorkomen.
Uit Ylissingen.
De agenda voor do Donderdag a.s. te hou
den vergadering van den gemeenteraad van
Vlissin gon bevat behalve mededeel®gen
en over te leggen stukken de volgende punten
Benoemingen: 1. Van 2onderwijzeressen
het lager onderwijs; op de reeds vermelde
voordracht staat op de eerste als no. 1 mej.
Herrijgere te Ossenisse, en op de tweede mej.
Van de Ran sou te Middelburg.
2. Van leden en plaatsv. leden in de stem-
bureaux gedurende 1912/13.
En voorts de navolgende voorstellen:
1. Uitloting van obligaties geidleeningen van
1883 en 1911.
2. Voorstel van B. en W, tot het vernieuwen
van een gedeelte der borstwering op den
boulevard De Ruyter.
3. Idem tot beschikking op reclames te
gen den aanslag in het vergunningsrecht.
4 Idem tot beschikking op een adres van
P. Verboven.
5 Idem van de verceniging „Inrichting voor
ooglijders" te Rotterdam.
6. Idem tot het ver leen cc van vergunning
aan wed. H. van den Boo gaart, E. M. Wijten-
burg en Gebr. Polak tot gebruik van gemeente
grond. I
7. Idem tot het opnieuw aanvragen aan de
Prov. Staten van subsidie voor de Handels
school.
I. Idem tot beschikking op Ben adres Tan
de vereeniging Ambachtsschool te Middelburg.
9. Idem tot wijziging der gemeente-begroo
ting dienst 1911.
10. Idem tot het belasten van den contro
leur O. met de kasopname bij den ge-
mecnteHontvanger.
11. Idem tot vaststelling van bet le suppl.
kohier H. O
12. Behandeling reclame 11. O. dienst 1911,
De gemeentelijke toeslag uit het Werkloozen
fonds le Vlissin gen is voor de maand
Juni Wederom bepaald op 100 »/o
Gisteren is de Schipbrug aldaar aan
gevaren door een der torpedoboo (jagers, waar
door schade aan den bovenbouw werd aan
gericht en ©enigen tijd het verkeer gestremd was.
Naar wij vernemen zal op dc nieuwe ter
reinen van de Kon. Mij. „De Schelde" al
daar een nieuwe centrale worden gebouwd
ten behoeve van de verschillende werkplaat
sen dier fabriek.
Gisterenavond hield de afdeehng V lis sin-
gen van Volksweerbaarheid een algemeene
vergadering. In zjjn openingswoord herdacht
de voorzitter, de heer Laexnocs, het overlijden
van den «ere-voorzitter, den heer A J- van
Ockenburg Sr., die steeds de vereeniging met
al zijn krachten diende. Uit de rekening en
verantwoording van den penningmeester bleek
een gering nadeelig slot. De periodiek aftre-
dendo bestuursleden werden bij acclamatie
herkozen. De heer Clowüng werd benoemd'
tot 2e commissaris. De toestand der onder
afdelingen, de Vlissingsche Turnvereeniging
en de schiet vereeni gin g „Voor Vaderland en
Koningin" gaf reden tot tevredenheid.
Tot afgevaardigde en plaatsverv afgev naar
de jaarlijksche algemeene vergadering werden
rosp. benoemd do hoeren Laernoes en Vaa
BrakeJ.
Uit Zjxid-Beveland.
Tot schatters der pachtwaarde van de gron
den gelegen m den calamiteuzen polder Zim
merman zijn benoemd de heeren J. G P.
Timans te *s Heerenhoek, P. Koeman te Wol-
phaartsdijk en J. J. de Jager te Nieuwdorp
(gemeente 's Heer Arendskerfce) respectieve
lijk door hoeren Gedeputeerde JSUten, door den
djjkraad en door de Arrondissements-rechtbank
te Middelburg.
Maandag brak een wiel van een der om
nibussen tusschen Vlake en Hans weert
waardoor dit voertuig tegen den grond sloeg
de inzittende reizigers over en door elkaar
Gelukkig sloegen de paarden niet op hol,
(een omnibusknol gaat nimmer op hol), anders
was dit ongeval waarschijnlijk niet zonder per
soonlijke ongelukken afgeloopen.
Enfin, schrijft onze correspondent berus
tend, 't is au maar eea kwestie meer van
een paar maanden, dan zal de tram hopéLgfc
wel jde hoogpoodige verbetering brengen in
dit
Uit Noord-Beveland.
In de Maandagmiddag gehouden raadsverga
dering van. Coljjnsplaat is toegestaan het
bouwen van een jjshut op gemeentegrond voor
de openbare school.
Verder werd eene wijziging gebracht inde
aan te gane geldleeming van f 42.000 en die
gebracht pp 41 000.
Benoemd, werd tot lid van de com. tot wering
van schoolverzuim de heer A. de Pree Az.
inplaats van den heer S. van der Peqp,
bedankt heeft.
Uit Z. VUsnderen O. D.
Door den raad der gemeente Sas van
Gent is Maandagnamiddag besloten aan de
Zeeuwsch-Vlaamsche Tramwegmaatschappjj van
af bet tijdstip dat die gemeente bg de aar
te leggen tramlijnen zal zijn aangesloten, ge
durende 20 jaren eene subsidie toe te ken
nen van i 500, onder bepaling dat van dit be
drag zullen worden afgetrokken de subsidie's
die door in die gemeente gevestigde industri
eoio ondernemingen rechtstreeks aan de
maatschappij zullen worden verleend. Dit be
sluit is genomen nadat in besloten verga
dering was geconfereerd met den ingenieur
en afgevaardigden der maatschappij en nadat
gezamenlijk ter plaatse waren opgenomen do
verschillende richtingen die in aanmerking
komen om den tram door de gemeente te
leiden. O.m. werd ook de bepaling gemaakt dat
wanneer door den tr.i maan leg een deel der
tegenwoordige losplaats voor de binnenvaart
zal moeten vervallen, do maatschappij een
zelfde kadelengte zal moeten maken zuid
waarts van de tegenwoordige losplaats.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
Etezer dagen, ajjn in enkele gemeenten m
het district Oostb^rg roomsch-kathoheke
kiesvereeiugmgeai opgericht. Naar aan de „N.
R. Crt." bericht wordt, wil men trachten
in 1913 in dat district een R. K. candidaat ge
stold te krijgen.
Tot dusver was het gebruik, dat er tegen
over den candidaat van luiks in hot district
OosHburg een antirovolutionnair werd gesteld.
hl de Maandag gehouden openbare raads
vergadering van lJzendijke, waarbij da
hoeren Leenhouös en De Jaeger afwezig wa
ren, werd op verzoek eervol ontslag verleend
aan den heer E. Hoek, hoofd der school m
den Oranjepolder. Het ontslag gaat m met
1 Juni a.s.
De raad benoemde tol marktmeester den
gemeenteveldwachter op een bezoldiging van
f50.—
Voor een aan to gane geldleening, groot
f 6000 <t 4 o/o an A pari bleek de ©enige in-
schrijfsber te zijn de firma J Tli. Hendriks©
alhier, onder voorwaarde, dat i/2 <ys provisie
zou uitbetaald worden.
De voorzitter meende, dat omtrent provisie
niets in hot boshut was opgenomen, en dus
niet toegewezen kon worden. De heer Hen
driks© repliceerde, dat zulks usance was en
er tegen geen bezwaren waren. Besloten werd,
de leening opnieuw uit te schrijven en do
provisie te verleen*®
Nog besloot de raad op voorstel van den
heer Hendrikse geen uitbetaling te doen der
aannemingssom van het verbouwde gemeente
huis, alvorens de raad machtiging verleend
had. Dit m verband met het al of niet toe
passen der boete wegens te late oplevering
van het werk.
Nog deed de voorzitter mededeeling aan
den raad, dat door B. en \V tot tijdelijk
hoofd aan school II benoemd was de heer
C. I. Serlé, onderwijzer, en dat zij zullen
beproeven pen tijdelijk onderwijzer in deu
Oranjepolder geplaatst te krijgen
De rijksveldwachter J. van Nieuwenhuijzen
te Aardenburg is bevorderd tot brigadier-
titulair der rijkswldwacht
- üi het nummer van Zaterdagavond van
blad meldden we dat de lijst van stemge
rechtigde lidmaten van do gemeente Middel
burg der Ned Herv. Kerk voor belanghebben
den ter inzage ligt op Donderdag, yrijdag en
Zaterdag 23, 24 en 25 Mei.
In aansluiting aau dit bericht kunnen we
nog meedeelen dat van deze gelegenheid ge
bruik kan worden gemaakt van 's morgens
9 tot 's avondp 9 uur gedurende de drie hier
voor genoemde dagen.
Ds. C. Boerendonk predikte 1.1. Zon
dag te Retranchement zijn afscheid
en had tot tekst gekozen Corinthen 13, het
laatste versje, het eerste gedeelte.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft
bepaald, dat de commissie, aan welke Wordt
opgedragen het examinecren van ben die akten
van bekwaamheid wenschen te verkrggen tot
het geven van middelbaar onderwijs in de
handelswetten.schappen, voor het jaar 1912 zit
ting zal houden te 's-Gravenhage, en o.m.
benoemd tot lid dier commissie W. Kosten,
leeraar aan de R. H. B. S.
Goes en Bergen op Zoon^
SPORT.
Schietwedstrijd Koudekerk©.
Verschenen is het programma voor den
provincialen schietwedstrijd, welke op 27, 28
en 31 Mei en 1 Juni te Koude kerke
zal Worden gehouden, ter gelegenheid van
het 10 jarig bestaan van de schiet (weerbaar
heids -vercenigng „iWilhclmina", aldaar.
Er worden een kleine veertig medailles ver
schoten waaronder een bronzen van H. H.
M. M. de Koningin, dc Koningin-Moeder en
Prins Hendrik, een zilveren en. een bronzen,
van den heer W A. Graaf van Lynden en een
zilveren en een bronzen van den heer burge
meester (van Koudekerke. j
Schietvereeniging Ziexikzoe.
Door de schietvereeniging „Zierikzee" werd
in haar jongste vergadering besloten dit jaax
geen Provinciale schietwedstrijd te geven,
doch in principe werd aangenomen in 1913
(indien alles daarvoor in goede gereedheid is
gebrast) een groeten gewestelijken of natio-
nalen schietwedstrijd te houden, waarbij, (ver
anderingen voorbehouden) zal geschoten wor
den met geweer M 95 op 200 meter on met
Marga, Cylinder en Buks op kortere afstapden.