MIDDELRMGSCHE COURANT.
116.
iss» Jaargang.
Donderdag
16 Mei.
HiddeUnrg 15 Mei.
KAMEROVERZICHT.
Dit Stad en Provincie.
1912.
Das* ooiraat vanchynt dagelyk». met uitzondering van Zon- ea Feestdagen.
P*i)a par kwartaal, zoowel -voor Middelburg alt voor alle plaatsen in Nederland franco pp f2
Aftonderlyke nummers kosten 5 cent.
A d e r t e nTT n bij abonnement op roordeelige voorwaarden.
Prospeotussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
AéTartaatiöa voor het eerstvolgende nummer moeten des middag, vóór óói sar
aan het bureau bezorgd zijn.
Adverteatitia A 20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte*, dooi- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters aaar de plaats, die zij innemen.
lot de plaatsing van advertentiOn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Oeldwezen, is gerechtigd bet Algemeen Advertoatle-Biri an
A. DE DA DAB Ac., N.Z. Voorburgwal £66, Amsterdam.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EEBSTE BLAD.
Wegen» Hemelvaartsdag ver
schijnt morgen, Donderdag, de
..MiddelburgscHe Caurant" niet.
De opgaaf van den spoordienst komt voor
op de v i e r d e zijde van het tweede
blad.
Zitting van Dinsdag.
Er waren twee heel aardige momenten
in de debatten vandaag, die tot de leven
digste van de Bakkerswet-behandeling mogen
worden gerekend.
Het eerste toen de beer Lohmau zijn
stem motiveerde over het den vorigen dag
zoo fel bestreden en heden onder nieuw
aspect ingediende artikel, hetwelk onder
toezicht en advies der befaamde commissie,
die de Bakkersraden hebben vervangen, de
uitzonderingen op het verbod van den
nachtarbeid schept, 't Spreekt van zelf dat
men benieuwd was naar de meening van
den leider der Ohristelijk-Historische groep
en dat er eenige beweging ontstond toen
zijn lange, spitse figuur zich in zijn bankje
oprichtte. De heer Lobman is geen man in
uit bakkerspatroons, voor de andere helft
uit bakkers bestaat met een onpartijge
voorzitterwordt over haar al dan -niet
inwilliging advies uitgebracht aan den
burgemeester, indien de bezwaren uitsluitend
uit de gemeente afkomstig zijn, aan den
Commissaris der Koningin, indien de be
zwaren uit eene andere gemeente, doch uit
dezelfde provincie afkomstig zijn, en in
alle andere gevallen aan den Minister,
welke autoriteiten naar aan
leiding van dit adres eene be
slissing zelfstandig nemen. De
intrekking geschiedt door het gezag, dat
haar heelt verleendberoep is slechts in de
eerste twee gevallen open op den
Minister, tegen wien de willekeurige macht
in dit opzicht de bezwaren gingen.
De heer Goeman Borgesius verklaarde
zich in 't minst niet bevredigd door deze
wijzigingachtte bet in den concurrentie
strijd gebrachte element van beslissing door
het hoofd der gemeente zelve een fataal
element; bleef op totale omwerking aan
dringen. De heer Lobman gaf zijn reedB
gemeld oordeelde heer Bos vreesde moei
lijkheden in de practijkde anderen zwe
gen'. Doch dat zwijgen niet altijd toestem
men is, bleek ook hier, want met slechts
38 tegen 32 stemmen, zuiver rechts tegen
links, uitgezonderd den heer Snouck Hen-
kemans, werd het nieuwe artikel met zijn
staatsrechterlijk heel leelijk aanhangsel ge
accepteerd.
In de ochtendzitting was de discussie
omtrent de detailregelingen der wet vrij
levendig geweest. Vooral een drietal amende
menten van de heeren Schaper en de zijnen,
die bedoelden den arbeidsdag en den arbeids
duur milder te regelen dan in bet ontwerp
geschiedde, leverden stof tot discussie. Mi
nister Talma zette daartegenover uit
een, dat dit ontwerp niet voorstelt een
arbeids tij d van 12 uren, maar een arbeids-
d a g van 12 uren. De Minister had ernstige
zijn spreken, van onnoodige beweging; hij daK van 12 uren. De Minister ba
komt klaar en duidelijk tot den kern derbezwaren tegen de amendementen, waarvan
zaak. Ook nu zonder omhaal zeide hij het, het ?erste verder gaat dan zelfs nu de
dat hij een tegenstander is van bet systeem Arbeidswet voorschrijft, terwijl het tweede
dezer wet, in welke een patroonsverbod past ^0("; den Saterdag 13 uren vraagt en het
en dat zich mengt in den concurrentiestrijd de£?e.met15 orengenoegen had genomen.
der nijverheid; maar hij wilde ook niet
medewerken om de wet onmogelijker te
maken dan ze zijn zal en hij zou derhalve
stemmen vóór dit artikel, dat de Minister
Veel effect bereikten de voorstellen niet,
met de stemmen der sociaal-democraten, der
vrijzinnig-democraten en van enkele liberalen,
onde. wie de heeren Thomson, De Klerk en
zelf zegt niet te kunnen missen, kan de De Jong (Hoorn) voor, werden de amende,
minister harder eigen standpunt veroor- meaten met g*°ote meerderheid verworpen,
deelen P Doch deze stem vóór het artikel In den namiddag, nadat eindelijk artikel
was tevens een reden om tegen het geheele i wa8 afgehandeld, bracht de heer Thomson,
ontwerp te stemmen Minister Tulma lachte namens de Liberale Uniegroep, het eigenlijke
wat witjes 1 bij artikel 2 niet afgehandelde amendement
Het tweede moment betrof den Minister "van het d.ieploegenBtelsel opnieuw ter sprake,
zelf. Wel eenigszins onrechtvaardig had de ?aar aanleiding waarvan de beer Snoeck
heer Thomson gerekend op een volgzame Henkemans een sub-amendement op dat
meerderheid, dank zj welker steun de amendement bewerkte, ten einde het voor
Minister meende alles te kunnen doen, alle* zloh en zlJn groeP aannemelijk te maken,
te kunnen alwijzen. En even later duidde De minister maakte flauwtjes bezwaar, de
ook de heer Goeman Borgesius er op, dat zaa^ was eigenlijk wel af maar de Kamer
de Minister het onaannemelijke slechts had deelde dafc bezwaar niet, en slechts de heer
uitgesproken, vertrouwende op eene meer-Schaper stond aan des ministers zijde, in
dorheid oppositie met den heer Lokman wel een
.It zeker v.» een volgzame meerderheid7!™^" aa?,bli!' T ?Ver d"le fjze
het is belachelijk", zeide r« achter de deb?tta«™- drscussre was kort en ein-
groen. tafel Minister Tataa, en hij had
fU^hrinri^ er later op berng, aan .*n onaanT,emeiijk volhield, met de verwer-
ae hand van de beraadslagingen erop wii- J
zend, dat bij rechts noch links had gezien, P1D* ,met4° tegenstemmen van het snb-
- ,J j ,e,. amend ment, met 52 tegen 28 stemmen van
LXZTTr het amendement. Ook hier weer de socialis-
reohts noch links zulke verwijten verdiende.
Inderdaad, of de Minister rich op zakelijked'? d™ Minister redden
grenden sleede heeft gesteld, durven we Je «'ndsteciniing is bep«Jd na Pinksteren
niet beweren, maar zifn volhouden k a n M1" do 'er™"° ™.™rk,ngtred.nB van
«mogelijk op de zekerheid eerer meerder-!?"S T w'T na da a'k°ad'8">S
heid gebaseerd sijn geweest. Menige stem- 18 .,6.rleDed- Wat ze Zal 8«en Men kan er
ming was zeer t^felechtig en als de'"™^ "m zeSf"maa,r ral aan enkele
Minister wat erg haastig eS wat erg veel ste,,",",,I tangen hoewel kan worden
het onaannemelijk heeft doen kennen! dan aa°8enomen, dat voor do socialisten de wet
i»^ei r„ ook mefc het artikel der uitzondering, te
i'J !b 8an .legislatief sjsteem, woarde haar doea
ayn koppig volhouden in de richting die u j j - a
hij de juiste aebt, daarvan de reden. Hij dm 'a de "f"""" a'«teB»Mta«a»
aebt de Bakkerswet zoo goed en niet ond-rs; d"f «eb"el openl^ken af-
hij draagt daarvan de verantwoordelijkheid, I V vrV°n -en mBD' f A n
maar hij wenschte baar ook blijkbaar alleen I ?°S V"^-d' KT,- baha?-
100 en anders niet. doling der Int.rpellall.-Treub betreffende
ï)e aiseussie culmineerde beden in artikel de Staatscommissie van de
C, hetwelk gisteren was aangebonden gewor- «plo.tat.e der spoorwegen, dat de staat op
den. Minister Talma bad er nog.eins op ba. »P00rWegkaplta.l in 1909 ruim zes
geslapen en het nachtelijk beraad de,d hem ™Iboe» h8elt 1891 ,ot
«r. -- -1 1909 tmua 45 millioen. Op znu gewone
nu, bij nota van wijziging, u plaats van rake manier heeft de heer Trenb
eenvondige vergunning, door den Minister A n
van nachtarbeid te verle.nen aan alleen- d' "a8en k»ttel,ng. ingeleid. Daarop moe-
werkende patroons, en na advies van de -orgen de ministers van waterstaat
dharvoor samen te stellen commissies, komen en ^uancien antwoorden,
met een vi ij ingewikkeld samenstel, waaivan
de beer Goeman Borgesius volkomen juist
Opmerkte, dat men dat niet zoo ineens kon
overzien. Volgens dit nieuwe ontwerp wordt
in deu aard der vergunning eene kleine
wijziging gebracht; wordt dezernader inge-
TITAANIJZERZAND OP JAVA.
We hebben in ons nurnmor van Zalerdag-
diend bij den bn gemeester der geineentf, die avond ©en onpartijdig verslag gegeven van
haar ter openbare kennis brengt en bezwaren heigeen de heeren Loke en Maltha in de bjj-
ontvangt; wordt deze aanvrage bij de Com- eonkamst hier tor stede hebben meegedeeld
misBie van Advies gebracht, die voor de helft prer d® plannem om ©en groot© maatschappij
op te richten ter ontginning van het titaan-
ijzerzand pp Java.
Wo zjjh natuurljjk niet in staat om te
bcoordeelen, of deze plannen werkeüjk een
groot belang voor d© volkswelvaart van ons
land zijn, dan wol op te optimistische grond
slagen zijn opgebouwd, of een „milli,oenen-
zaakjo" zijn, zooals sommigen beweren.
Maar we meenen, nu we eenmaal de mee-
dcelingen van do genoemde hoeren hebben
vermeld, toch niet te mogen verzwijgen, dat er
in de handelswereld velen zeer ongeloovig
gestemd zijn.
Dit kwam zeer duidelijk uit op een Dinsdag
avond te Rotterdam gehouden bijeenkomst
van belangstellenden, waar de heeren Loke
en Maltha inlichtingen gaven, en de vragen
van verschillende personen beantwoordden.
Het bleek dat de vragers door die inlichtin
gen geenszins overtuigd waren. Uit een ver
slag m de „N. R Crt" is dat vrq' duidelijk op
to maken, en de berichtgever van het „Hand."
uit zich zelfs in geringschattende bewoor
dingen.
Hij schrijft idat do antwoorden, van den heer
Loke evenmin als die van den aanwezigen
technische adviseur er op waren aangelegd
om het auditorium van den. ernst der zaak te
doordringen. Do laatste deelde de groote meer
derheid der tegenstanders in onder de char
latans.
Men kon zich echter, zegt de berichtgever
aan den indruk niet onttrekken, dat de
methode van aanbeveling meer op kwakzal
verij geleek, dan de bedenkingen die tegen
het gehoorde werden ingebracht,
In verband hiermee meenen we ook de aan
dacht te moeten vestigen op een waarschu
wend schrijven van den heer Van der Toom
in Dm Haag de vorige week in de „N. Crt'
geplaatst.
Hij deelt daarin o.ai mee, dat er eerst ge
tracht js, in het buitenland geld te krijgen
voor de oprichting van titaanijzerzandfabrie
kon, en dat, toen nock! Engeland, noch Frank
rijk, noch Duitschland, noch Japan geld voor
de zaak wilden geven, men zich tol Neder
land heeft gewend
In het buitenland wil ook geen der elec-
trische staalfabrieken bet titaanijzer van Java
koopen. Hier te lande is er zelfs ©en maat
schappij „Titanum" voor opgericht, wolk dien
verkoop ten doel had, maar zonder succes.
Ook in financieele bladen werd er kritiek
uitgeoefend op de plannen
En wat de technische zijde der kwestie
betreft heeft de mgn-iugenieur C. Duyfjes,
welbekend pp mijngebied, in het „Hand!"
op iZakelijke gronden, voor een groot deel
ontleend aan rapporten van de Delftsche hoog
leeraren Kleïj en Feldmann betoogd dat de
noodigo cokes en electrische energie niet eco
nomisch t© verkrijgen zijn op Java, en dat do
zaak allerminst rijp is voor de oprichting
yan een staalwerkzjj is hoogstens nog in
het stadium van proefneming.
Hot is hier niet de plaats om in technische
bijzonderheden of te dalen. Wij hebben weer
klank gegeven aan al deze waarschuwende
stemmen als een aanmaning tot voorzichtig
heid.
HET GROOTBEDRIJF EN DE
BAKKERSWET.
Het bestuur van het Bakkerscomité is in
n nieuw adres aan de Tweed© Kamer op
komen. tegen do bewering van minister
talma bij d© behandeling der wet, dat de
nachtarbeid bij de bakkerij niet door ©en we
zenlijk economisch belang is gemotiveerd; en
dat hij geen woord gelooft van een ondergang
van het grootbedrijf-
Adressanten be too gen dat nimmer is aan
getoond op welke wijze bij de voorgestelde
regeling voor het groot- en middenbedrijf een
behoorlijke broodproducti© mogelijk is.
Dat adressanten zoolang zulks niet is ge
schied dm Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel het recht betwisten om in de Twee
de Kamer te zeggen, dat van in do grondbo
ring van het grootbedrijf geen. sprak© is
Dat de stoornis in h©t groot- en middenbe
drijf noodwendig de oprichting van een groot
aantal dwergbakkerijtjes ten gevolge zal heb
ben, hetgeen ook do Minister niet met eene
gezonde economische ontwikkeling van ons
volksleven bestaanbaar acht. (Hand. blz.2255).
Verzocht wordt hot wetsontwerp tot be
perking van den nachtarbeid in broodbak
kerijen en van den arbeidsduur van bakkers
gezellen niet aan te nemen.
Ook de N. V. Blakker ij „De Ruyter" der fir
ma Verkade en Co. te Zaandam heeft in een
adres betoogd dat door het afstemmen van het
amendement-Snoeck Henkemans alle bes taan s-
kansen voor het grootbedrijf worden opgebe-
Uit Middelbarg.
De Directeur van het postkantoor alhier
brengt in herinnering, dat op Zon- en feest
dagen slechts één bestelling van brieven enz.
plaats vindt en wel ten 7.30 van., terwijl op
die dagen tusschen 12 en 1 uur des namid
dags gelegenheid tot afhalen bestaat.
Do afdeeling Middelburg van de Zeeuw
sche Hervormd» Diaconessen. Inrichting meldt
in haar verslag van de werkzaamheden over
het jaar 1911, dat zuster Van Mdle dio 15
Februari 1908 de opvolgster werd van zuster
Eli se Com mender, tegen 1 November werd te
ruggeroepen. Het bestuur herdenkt met dank
baarheid wat zuster Van Melle voor den ar
beid deed, zoover haar krachten toelieten.
In haar plaats kwam zuster Jeanne Scheffer,
die nu met zuster Leunis den arbeid ver
richt. Niet weinig wordt van de beide zusters
gevergd. De jaaxlijksche tabel wijst een totaal
aantal bezoeken, aan van 7408, waarbij nog
komen 518 bpzoeken te Koudekerke.
Met 1 Juli kwam er verandering ten op
zicht© van Koudekerke. Was deze plaats vroe
ger wel bediend door de Middelburgscho zus
ters, mot ingang van genoemden datum vorm
de Koudekerke met eenige omliggende plaatsen
een eigen kring. Bij onderlinge afspraak kwam
't Zand aan de afdeeling Middelburg.
De rekening over 1911 sluit met een tekort
van f 100, doch eigenlijk f 300, wanneer twee
allernoodzakelijkste posten in deze rekening
worden gebracht. Wat moeten wij daar mee be
ginnen? vraagt het bestuur Interen het klei
ne kapitaaltje, dat in vorige dagen is gevormd,
dat trouwens heel klein is, en waarvan dit
jaar toch al f 500 is verbruikt?
De contributies bedragen in totaal de som
van f 544. Do gewone rekening gaat over een
bedrag van f 1800
Dinsdagavond heeft een vergadering te de
zer stede plaats gehad van eenige heeren
pm plannen te beramen voor de oprichting
eener afdeeling alhier van de Ned. Ver. „Onze
Vloot", waarvan het hoofdbestuur gevestigd
£s te 's Gravenhage, Stationsplein 7.
Een der leden van 't hoofdbestuur was
aanwezig |en verstrekte de noodige inlich
tingen (omtrent doel en werkkring der Ver-
eeniging. I
Do aanwezigen hebben zich tot een voor-
loopig cotmité gevormd, dat zich spoedig hoopt
aan te vullen, waarna men van plan is een
algemeene propaganda-avond te houden en
daartoe eenige sprekers, leden der Vereeni-
ging, uit te nopdgen.
Bij de politie alhier werd gisteren aan
gifte gedaan van diefstal van een portemon-
naio met geld. Als verdacht daarvan werd
aangehouden een 11-jarig meisje, dat bij Ver
hoor
Een jongetje kwam gisteren bij de politie
alhier aangifte doen, dat hem een porte-
monnaie met geld was afgenomen door een
persoon, die de beurs daarop in het dok'
wierp. Onderzoek, had geen resultaat. Wel
werd een persoon aangehouden, maar bjj con
frontatie kon de jongen deze niet als de dader
den wagen, dat de dood onmiddellijk intrad.
De ongelukkige had een diepe wond in de
rechterzijde. Het Jyk is naar hot gasthuis
over gebracht.
Uit Wralcheren.
Toen Dinsdagmiddag de eerewacht te paard
het dorp I. Laurens verliet om naar
huis te gaan, had een der berijders J. W.,
het pngeluk van zijn paard afgeworpen te
worden met het ongelukkig gevolg dat hij zijn
been brak. Met een veerewagen werd hij spoe
dig naar het gasthuis to Middelburg overge
bracht.
De schietvereeuiging „Prins Hendrik" te
G a p i n g e welke dezer dagen haar 10-jarig
bestaan herdenkt, en dit doet door het geven
van een provincialen schietwedstrijd, ontving
behalve do Koninklijke medailles tal van ver
guld zilveren en zilveren medailles van ver
schillende autoriteiten en andere invloedrij
ke personen. Voor de personeel© baan zjjn
vele kunstvoorwerpen door verschillende per
sonen en door de gemeentenaren uitgeloofd
Uit Zuid-Beveland.
De heer I. G. J. Kakebeeke, directeur van
de Rijkslandbouwwintorschool to G o e 3, zal
in verband met een opdracht vanregeerings-
wego dezen zomer, vermoedelijk in do vol
gende luaan'd, zich voor eenigen tijd naar
I Suriname begeven, om een plan voor de or
ganisatie vanj het landbouwonderwijs aldaar
samen te stellen.
Dinsdag middag werd te Goes de in het
nummer van 30 April j.l. van dit blad reeds
aangekondigde vergadering van secretaris-ont
vangers van algemeene armbesturen in Zuid-
De achtjarige Van V. wonende aan den
Achtersingel ahier raakte gisterenmiddag on
der een houtwagen van de firma De Brookert.
Een wiel ging over den jongen heen. Het
jongetje bekwam een bekkenbreuk en werd
dadelijk geopereerd. Thans is zijn toestand
gunstig.
Uit Vlissingec.
Hedon« is te Vlissingen door den ka
pitein Berkeljon van het 4e bat. 3o reg. inf.
op de gebruikelijke wijze de zilveren medaille
voor 24 jaar trouwen dienst uitgereikt- aan
den korporaal-tamboer M Lambrecht, van
het garnizoen aldaar
Door het fanfarenkorps van het 4e bat.
aldaar zal heden avond van 8V2—9Va nar,
in het Bellamypark het eerste zomerconcert;
Deze vergadering werd bjjgewoond door 13
personen en (gepresideerd door den heer E.
van jBosch.
Na breedvoerige besprekingen werd beslo
ten tot het oprichten van een vereoniging van
secretaris <«1 (vangers van bovengenoemde be
sturen in Zuid- en Noord-Beveland met het
doel om elkander bij voorkomende gelegenhe
den voor te lichten of te doen voorlichten
door andoren, vooral in betrekking tot de
nieuwe wet op de Armbesturen.
Sprekende voorbeelden uit de practijk,
waarbij Ambcsturen met beperkte geldmid
delen in groote moeilijkheden kunnen komen
om do verzorgden onder dak te brengen, wer
den onder meer onder de aandacht gebracht.
Hierna word een voorloopig bestuur be
noemd, bestaande uit de heeren E. van den
Bosch, voorzitter, Goes, J. de Kater, vice-voor
zitter, Wolphaartsdijk, J. de Graaf, secretaris,
Goes, C. de Jonge, penningmeester, Ierseke,
en A. Lindenberg, Wemeldinge, welke hoeren
op zich genomen hebben een reglement te
ontwerpen.
Dit concept-reglement zal aan. de secretaris-
ontvangers in Zuid- en Noord-Beveland wor
den rondgezonden om in een eerstvolgende
vergadering een punt van bespreking te doen
uitmaken en het Ier goedkeuring en vaststelling
aan te bieden.
In de Maandagavond gehouden vergadering
te Hoedekenskerke van de coöpera
tieve Boeren leen- en Spaarbank waren 38
leden tegenwoordig.
De rekening en balans over 1911 werden
goedgekeurd respectievelijk tot een bedrag
van f 41.875.94 en f 13.468.40. Het aftredend
bestuurslid de heer J. D. Elenbaas (directeur)
als mede de heer C. Boogaard, voorzitter van
den raad Van toezicht werden met haast
algemeene stemmen herkozen. Als kassier werd
mede herbenoemd do heer J. Ermerins. Diens
jaarwedde werd van f 50 op f 75 gebracht.
De plaats-vervangende bestuursleden de hee
ren A. den Dekker en N Bakker, werden her
kozen.
Het ledental bedraagt thans 67.
Door den Commissaris der Koningin is aan
de vereeniging „Vlissingen Vooruit" een zilve
ren piedaille beschikbaar gesteld voor haar
op 19 Juni a.s. te houden festival
Gisterenavond om ongeveer half elf is de
31jarige S. schakelbordwachter bij de elec
trische centrale' aan do Keersluis, staande
op het vOOTbilcon va neen der wagens
van do in beweging zijnde tram gesprongen,
waardoor hij zoodanig in aanraking kwam
met den wielbeschermer en andere deelen van
Uit Z. - Vlaan dor en O. D-
In de Zaterdag te Axel gehouden verga-
doring van de „Vereeniging van Zeeuwscho
Fokkers van het zware Trekpaard" werd be
sloten om een gebouw, bestaande in restaura
tiezaal met buffet en kantoor' te doen plaat
sen, volgens een in de vergadering getoond©
teekening en een begrooting van f 1900. Het
bestuur werd gemachtigd die zaak dermate to
bespoedigen, dat het gebouw bij do eerstvol
gende tentoonstelling, enz. in gebruik kan
worden genomen.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
Te IJzendijke is tot bijstaandon dijk-
graaf van den Kleinen Jonkvrouwpolder geko-
