MiDVRLirnescHECOCRAIT.
4 Mei.
f*. 106
t«12.
Zaterdag
Hlddelbnrg 3 Mei.
KAMEROVERZICHT.
Dit de Staatscourant.
Dit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Knnst en Wetenschappen.
Onderwijs.
Landbouw.
Verscblllende Berichten
I SS' Jsrgang.
Du* oomrftit venohynt d a g e 1 y k met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
»-isi a«t kwartaal, zoowel voor Middelburg alt voor alle plantten in Nederland franco pp. 12.
Afzonderlijke nummer» kotten 5 cent.
Advertenties bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Proipecfcutten daarvan rijn aan het bureau te bekomen.
Advertentie* voor het eeritvolgende nummer moeten de* middag, vóór óóa nnr
aan bet bureau bezorgd zijn.
Advertentie* A '20 ce*t per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50elke regel meer
20 cont. Reclame* 40 cent per regel. Groote letter* naar de plaati, die zy innemen.
lot de plaatimg van advertenlilin en reclame», niet afkomttig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het AlffeateeB Advertentie-Sis?r? A*
A. DE LA 51AB due., N.Z. Voorburgwal <66, Anasterdasa.
Bij ieie cotmiiit behoort een bijvoegsel.
REDDINGSMIDDELEN OP STOOMSCHEPEN.
Naar wjj uit goede bron vernemen, heeft
Minister Talma in bewerking een 9poed-wets-
ontwerp, waarbij verplichtend zal worden ge
steld het jaapwezig zyn van voldoende red
dingsmiddelen aan boord van Nederlandsche
passagiers- cp landverhuizersschepen en ver
der van die vreemde schepen welke in Ne
derlandsche havens passagiers inschepen.
Deze nieuwe wet wordt ontworpen op aan
drang van de Staatscommissie belast met het
toezicht op den doortocht van landverhuizers
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Voor degenen, die er eenigszins op hadden
gerekend dat het pantserschip aanleiding zou
geven tot emotievolle debatten, is het een
geruststellende troost, dat althans de eerste
dag, zij het ook geheel buiten het pantserschip
can, iets van deze emotie heeft gebracht. Want
het kan moeilijk ontkend worden, dat zoo
wel gisteren als heden de woorden, aan het
pantserschip gewijd, ernstige woorden zijn ge
weest, woorden geheel in overeenstemming
niet een zakelijk parlementair debat. Alleen
beden, onder de rede van den heer Duymaer
van Twist, werd het min of meer rumoerig in
de Kamerhel was ook het eerste openlijk
bewijs van do poltiieke wending die men rechts
schijnt te willen nemen. En dit eenmaal
aannemende, mag men meer dan gewone be-
teekeni-s hechten aan de woorden van den
lieer Lohnxan dat, wanneer men onder deze
omstandigheden rechts dit schip stemde, hot
om der wille van de politiek gedaan zou
heeten.
Do beste rede, welke wij heden en in geheel
het debat tot nu toe hoorden, was wel' die
van den heer Van Karnebeek. Hij noemde het
schip van Minister Wentholt een passe-par-
lout-schip, en geheel daargelaten of deze
vondst (origineel is, mag zij ook daarom geestig
heeten, wijl evenals een passe par tout in
theorie op alles past en in de praktijk dik
werf op niets, zulks van dit schip ook kan
worden gezegd. De heer Van Kamebeek gaf
m een vrij gebonden overzicht de mee
ningen aangaande het liangende vraag
stuk ten beste, en stelde daarbij' over
tuigend in het licht, dat algemeen van
deskundige zijde dit schip is bestreden,
en de Minister er niet in is geslaagd de be
zwaren daartegen te weerleggen; de Minister
stond met zijn schip geheel alleen en is ge
heel alleen bljjven staan; op een enkele uit
zondering na, welke haar ontstaan dankte aan
de redeneering, dat een half ei beter is Idan
oen leege dop, maar wanneer dit halve ei
juiüioen moet kosten, wordt die
toch wel zeer gevaarlijk.
De heer Van Karnebeek trad daarbij in
een breedvoerige beschouwing over wat voor
ean deugdelijke defensie mettertijd noodig zal
zijn, en hp bleek daarbij een overtuigd voor
stander van een artillerie-vloot, maar dan van
een artillerie-vloot met schepen die vechten,
vluchten en verdedigen kunnen. Tegen het
voorgestelde schip zou de heer Van Karne
beek, wien men nu toch werkelijk geen
over het hoofd zien van rechtmatige belan
gen der defensie kan verwijten, zich met
allen nadruk verzetten.
Eigenlijk liep het debat vandaag minder over
het schip zelf dan wel over een motie van.
orde, met een zeer politiek tintje door den
heer Lohman reeds in het begin der dis
cussies van heden ingediend. In deze motie
wordt uitgesproken, dat de Kamer alvorens le
beslissen omtrent den aanbouw van het voor
gestelde pantserschip, het wenschelijk acht,
ook ia verband met de financiën van Neder
land en de Koloniën, te doen onderzoeken
hoo onze Oost-Indische bezittingen behooren
te 'worden verdedigd tegen eventueel© aan
vallen en hoe de neutraliteit in den Archipel
kon worden gehandhaafd, en aan de hiermede
belaste commissie op te dragen, binnen een
door de regeering te stellen termijn daar
omtrent rapport uit te brengen.
Indien de bedoeling van deze motie een
politieke is, en daaraan valt moeilijk te twij
felen, dan ademt zij denzelfden geest, dien
de bekende vragen van den heer Tydeman.
ademde tegenover den bedreigden Minister van
Oorlog in den welbekenden nacht van Staal.
Man ia rechts niet zonder moe ze toot w*|
er met dit ongelukkige pantserschip geschio
den kan, niet, naar vrij zeker valt aan te
nemen, omdat men zich daar het lp{ van den
Minister van Marino, die op de baren met har
der kan hebben gedobberd dan op de par
lementaire zee, zoo heftig aantrekt, maar 'wel
omdat hel ministerie zich van den aanvang af
vrij krachtig aan zijn zijde heeft gesteld,
nu de gevolgen hiervan zóu kunnen onder
vinden.
De heer Lohman, die zeer streng zich hield
binnen, de perken der allereerste parlemen
taire orde, heeft niet uitdrukkelijk verklaard
hoe zijn fractie zal stemmen, indien deze
motie door den Minister onaannemelijk ver
klaard of verworpen wordt, maar hij heeft
toch met zoodanigen aandrang de noodzakelijk
heid van het in de motie aangevraagde on
derzoek verdedigd, dat men tot twijfelen komt.
Van linies, van welken kant heden spraken
de heeren De Jongh, Jansen en Thomson,
die alle drie liet voorgestelde sclnp onbarm
hartig veroordeelden, de laatste twee beiden
uit technisch oogpunt, en de eerste dier twee
speciaal van maritiem standpuntvan links
heeft men de motie van den heer Lohman
met begrijpelijke instemming begroet Maar
men vatte daar het onderzoek eenigszms ver
schillend op.
De heer Jansen wilde het aangevraagde geld
dan voor klom materieel zien uitgetrokken,
wilde zich voorts onvoorwaardelijk neer-
jen liij de conclusie dier commissie, al
zou zij zelfs een torpedovloot brengen, waar
tegen deze spreker principieel gekant was.
De heer Thomson strekte in zijn gedachten-
gang lvet onderzoek zoover mogelijk uit, en
wilde door de bedoelde commissie geheel de
maritime verdediging van onze Koloniën be
schouwd zien.
Vnn rechts spraken heden voornamelijk de
heer Duymaer van Twist en van Vlijmen. De
eerste jmtpopte zich als de man van den
leegen dop en het halve ei, die met dit schip
niet ingenomen was, doch het wilde nemen
omdat niets beters te krijgen viel,- de tweede
gaf een kostbare aanwijzing ten opzichte van
de waarschijnbjke houding der katholieken door
zich wel te verklaren voor de motie, doch
zonder daarin do zinsnede op te nemen, welke
op uitstel van de stemming over het thans
aanhangige schip doolt.
Morgen hopen wij den Minister aan het
woord te hoorennieuwe argumenten kan
hij moeilijk bijbrengen, maar wel zal men
nieuwsgierig jwezen, te vernemen hoe zijne
houding is tegenover de moüe-Lohïnan en
hoe hjj misschien een weg zal weten te vin
den om deze motie te slikken naast zooveel
dat. hij vroeger ook wel geslikt heeft.
V. d. M
By koe, besluit
zyn benoemd tot lid van. den. voogdijraad
te UtrechtE. P. van Andel, kapitein der
veldartillerie, Wonende ,aldaarte Winschoten
C. Fledderus Boelken, burgemeester der ge
meente Vlagtwedde, wonende te Vlagtwedde
te Leeuwardenmr. G. van der Vlier, hoofd
commies ter provinciale griffie van Fries
land, Wonende te Leeuwardenen te Gro
ningen: S. van Mesdag, geneesheer, wonende
to Haren
is op verzoek eervol ontslag verleend aan
jhr. jmr. B. R. C. M. de Roy van Zuidewijn,
uit zijn betrekking van sub-griff. by het
kantongerecht te Amsterdam
is aan den luitenant ter zee der 2de kl. bij
de Kon. Afar.-reserve H. L. van der Briel',
verzoek e.ervol ontslag verleend uit den
dienst bij die reserve;
bij de Kon. Mar-reserve bevorderd tot
adelborst dor late kl., de buitengewone adel
borst G. A. Schoehuizen
is aan den off. van gezondheid der 1ste kl.
bij de zeemacht S. Ruitinga, wegens onge
schiktheid voor de verdere waarneming van
den militairen dienst ten gevolge van lichaams
gebreken, eervol ontslag uit den zeedienst
verleend, onder toekenning van pensioen.
Bij beschikking van den Min. van Binn.
Zaken is bij het Centraal Bureau voor de
Statistiek benoemd tot tweede-klerk mej. G.
G. S. van Tuinen.
De Min. van Landb. Nijv. en Handel brengt
r kennis van belanghebbenden, dat bij den
voorlichtingsdienst ten behoeve van den rub
ber handel en de rubbernijverheid te Delft,
te vervullen is de betrekking van analyst,
op een aanvangsweddo von f 720 (zevenhon
derd twintig gulden)- Zie verder ,,St, Crt."
103
Uit Middelburg.
In de commissie van advies over spoor-
wegdienstregelingcn voor het tijdvak 1 Moi
tot 30 April 1913 is om benoemd tot lid
de heer J. A. V3n Rompu te Termeuzen,
en tot plaatsvervangdend lid jhr mr. E
A O. de Cascnjbroot l« Middelburg,
beiden leden van God Staten dezer provincie.
De reserve-sergeant F. W Dormaar van het
2e bataljon 3e TCg inf te Middelburg, is
bij het j 1. gehouden examen voor vaandrig
geslaagd.
Door de keurmeesters van vee en vleesch is
hij een landbouwer wonende op den Noord weg
alhier afgekeurd een uit nood geslachte
koe, welke lijdende was geweest aan nier
leverziekte. De koe mei bijbehoorende or
ganen is onder toezicht der politie begraven.
Uit Vlissingen.
De minister van oorlog heeft bepaald dal
een provinciale wedstrijd voor betoonde schiet
vaardigheid in deze provincie zal worden
gehouden pp de hanen van het garnizoen
te Vlissingen.
De heer P. J. Visser te Rotterdam is be
noemd tot buitengewoon opzichter bij werken
aan het kanaal door Walcheren
Uit Zuid-Beveland.
Donderdagavond waren te Kapelle de
gemeentenaren opgeroepen ter vergadering om
met elkander te bespreken wat er kan gedaan
worden om Kapelle alsnog aan het tramnet
door Zuid-Beveland te doen aansluiten. Ruim
150 personen waren aanwezig. Men herinnert
zich misschien de geschiedenis. Twee jaar
geleden diende de heat Hoighebaert oen ver
zoekschrift in aan de gemeente om gedurende
20 jaar een subsidie te mogen ontvangen
voor een ontworpen tram. De raad ging op
dit voorstel niet in. Nu echter deze plannen
r vasten vorm hebben gekregen en er
kans bestaat dat 1 Juli 1915 de tram rijden
zal, zijn de gemeentenaren wakker geworden
De heer Van der Have leidde op uitnemende
wyze het punt in wees er op, dat Kapelle
is een der welvarendste dorpen met uit-
gesterkte boomkweekerijon, groote vruchten-
kweekerijen en groenteteeleryen die allen veel
te verzenden hebben Verschillende perso
nen voerden daarna nog het woord om het
voordeel van den tram nog wat beter te doen
uitkomen. Besloten werd een commissie te
benoemen, die zoo spoedig mogelijk den bur
gemeester met het verzoek om alsnog sub
sidie te verleenen op de hoogte zal stellen;
een verzoek in te dienen aan den raad/op zijn
vroeger besluit terug- te komen en dit ver
zoek door zooveel ingezetenen mogelijk te
doen steunen.
De verlichting is tegenwoordig aau de orde
van den dag. Maandagavond zal te K a p e 11 e
de heer Ten Bosch uit Den Haag spreken
over de oprichting eener elcctrische centrale
voor ICapelle, Kloetinge, Kattendijke en de
Wilhelminapolder.
Door cenige personen is een spreker uit-
genoodigd pm daar tegenover te stellen het
nut eener gasfabriek
Uit Noord-Beveland.
Door Burg. en Weth. te Colijnsplaat is
benoemd tot tijdelijk opzichter bij de uit
voering der vergrooting der havenwerken de
G. A- L Erdtsieck te Haarlem.
Uit Tholen-
Te O ud-Vosa emeer werd Donderdag
namiddag gemeenteraad gehoudenin de eer
ste plaats werd behandeld een aanvraag om
subsidie voor den veearts, die zich te dezer
plaatse zal vestigen- Na bespreking werd met
5 tegen 2 stemmen besloten voor de twee
eerstvolgende jaren een toelage te geven, van
f 150 per jaar. Een verzoek van mej. P
J. Ruijtenburg, gemeente-vroedvrouw, om ver
booging van haar jaarwedde, werd met alge
meen© stemmen, van de hand gewezen. Vastge
steld werd het kohier van den hoofdelijken
omslag voor 1912 tot een bedrag van f 3657.65
met een getal van 265 aangoslagenen. Laagste
aanslag i 0.50 en hoogste aanslag f 129.53.
Vorder werd door B. en W voorgesteld over
te gaan tot het bouwen van een nieuw ge
meentehuis met bijbehoorende woning. Na
ampele bespreking werd besloten af te wach
ten de vergadering van Ambachtsheeren in
Juni o.s., waarin namens den raad zal wor
den ingediend een verzoek betreffende mo
gelijke regeling van het verbouwen van het
tegenwoordigo Ambachtsheerenhuis tot ge
meentehuis
Voorts werd met algemeene stemmen be
sloten aan den te benoemen grafdelver een
toelage van f25 te geven, boven het gewone
tarief.
o
Uit Z.-Vlaanderen 0. D
Donderdag-voormiddag wilde de ongeveer 18-
jarigc D. v D., in dienst bij zijn broeder, te
Ter Neuzen het paard uit de weide halen
Hij schijnt hot dier niet goed te hebben kun
nen grijpen, en bij zijn pogingen om daarin te
slagen te zijn gevallen, waarna liet dier ver
moedelijk pp liem getrapt heeft. Althans Van
D. werd bewusteloos in de weide gevonden,
terwijl bloed en uitwerpselen uit de maag
hem uit den mond kwamen. Per brancard
is hij naar het ziekenhuis vervoerd Hij was
Vrijdagmorgen nog niet tot bewustzijn ge
komen
Men schrijft ons uit La.mswaa.rde
Deze week is op de wijk „Rozenberg" vlas
gewied door een baas uit een naburige ge
meente zijne wiedkooi bestond uit grooten en
kleinen, samen een 60tal personen maar on
der die kleinen waren kinderen van 8 en 9
jaren, die minstens 2 uren zegge twee
uren moesten loopen. alvorens zij hier, en
dan vermoeid, om circa zeven uur aan het
werk gingen
Met uitzondering der rusttijden, samen nun
der dan twee uren, werd onafgebroken door
gewerkt tot half zes, waarna de stumperds
weer twee uren ver naar huis moesten terqg-
keeren.
Met recht vraagt men zich af, of aan
deze kinderuitbuitïng niets is te doen, en
pf de werkgever in een geval als dit (niet straf
baar is.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
Het muziekgezelschap te IJzendijke
bracht Donderdagavond aan de echtgenooten
Docns—Dellaert, die hun gouden juhilé moch
ten vieren, een serenade met fakkellicht
Het spreekt van zelfs, dat zulks heel wat
volk. vooral jeugd, op de been bracht.
De Volksbibliotheek van we ge de Maat
schappij tot Nut van Algemeen te Sluis
is heden gestoten.
Gedurende den tijd van 1 Oct tol 1 Mei
zijn 1917 boeken ter lezing uitgereikt
Do boekenlijst bevat 1278 nummers
Besmettelijke ziekten
Volgens opgave aan den Centralen Ge
zondheidsraad zijn in de week van 24 tot
eu met 30 April geconstateerd 8 gevallen van
besmettelijke ziekte en wel van roodvonk 3
gevallen te Colynsplaat en 1 geval te 's-Gra
venpolder en Krabbendyke van diphtheritis 1
geval te Aagtekerke, Oud-Vossemeer en Oost-
kapelle.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Hoogeloon (toez.) de
heer Th. J. H. Israël, cand. te Doetinchem.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Hindeloopen c. a. de. P,
van Hoven te Hoogvliet.
Nationale Kunsttentoon
stelling 1913.
Er heeft zich een commissie gevormd vai
personen die willen trachten in het jaar der
opening van. het Vredespaleis een. tentoon
stelling te organiscoren, welk© laat zien wat
voor kunstwerken in een tijdperk van eeuwen
in ons land zijn gewrocht.
Het voornemen, is daarin, de navolgende vier
groepen "bijeen te brengen:
le greep: eene keur-collectie werken van
meesters uit de 16e en 17e eeuwsche schil
dersschool, 'welke weinig te zien zijn ge
weest, zoowel uit Nederlandsche, maar vooral
uit bui tenlandsche kabinetten, tijdelijk naar
hier gebracht;
2e groep: een keur-collectie van bet beste
dat do Hollandsche kunstnijverheid uit vroegere
eeuwen heeft voortgebracht als: meubelen,
goud, zilver, koper, aardewerk, kantwerk, ge
weven stoffen enz. en zich bevindende in
Nederlandsche en buitenlandsche verzame
lingen;
3e groep een kour-collectie van de beste
werken der groote meesters van de Haagsche
schilderschool der 19e eeuw, zich bevindende
in Nederlandsche en buitenlandsche kabi
netten;
4e groep: een keur-collectie uit het beste
at de Nederlandsche kunstnijverheid in de
laatste 50 jaren heeft voortgebracht.
De tentoonstelling zou worden ingericht in
een brandvrij gebouw, op te richten op den
grond aan don Nieuwen Duinweg in Den
Haag, en bestaande uit een Eerehal, met aan
elke zijde twee zalen, zoodat. elk van de 4
groepen, afzonderlijk wordt, tentoongesteld
I,oden van het voorloopig comité zijn rnr.
T M C Asser, R. Bloembergen, E Deen, mr.
H Goeman Borgesius, J Ju maan Kok, mr L.
P M. N baren Michiels van Verduyneu, dr.
W. If, Nolons jhr B W- F. van Riemsdijk
en jhr mr. A F. de Savornin Lohman
Voorzitters der uitvoerende comité's voor
ieder der vier groepen zijn: dr C Hofstede
de Groot, .1 A. Frederiks, Willy Martens en
prof. Th. K. L Sluyterman
Aan de regcering is reeds gevraagd een
subsidie van f75.000 te verlecnen. Hot dage
lijksch bestuur van Den Haag heeft zich
bereid verklaard liet streven te steunen, en
door particulieren is deelneming toegezegd Sn
hot waarborgfonds van f125.000 ln dit waar
borgfonds zullen gestort worden de opbrengst
der entreegelden.
De heer 3 WDormaar, onderwijzer aan.
de christelijke school te Veere, is in ge
lijke betrekking benoemd te IJselmonde
Voor de examens voor de acte vrije- en
orde-oefeningen zijn geslaagd de heeren A J
Davidse, Oostkapelle, C. de Glopper, Zonne
maire, J. Maas, Koudekerke, J C van Oos
ten, Middelburg, en C M. Wests trate,
Zaamslag.
- - Op de beide laatste dagen van April en
de beide eerste dagen van Mei hadden op de
stichting „Vrederust" te Bergen op Zoom
wederom de examens plaats van hot verpleeg-
personeel.
Het eerste examen werd afgelegd door 6
broeders en 8 zusters, waarvan slaagden de
broeders M Hommel, J- J Boon, K. Wa
genaar, M I-ooy, en J Kootstra en de zusters
J F. Cornelisse, C. P. Wildorom, N II. Blan
ken., J. v. d. Akker, J. Dekker, G. Bos, C.
P. A. Melis; deze werden bevorderd tot leer
ling-verpleger of verpleegster.
Het 2e examen werd afgelegd door 4 broe
ders en 4 zusters, hiervan slaagden de broe
ders J. Tissink, G. Bruins, G. Haverbock en
J. de Later, en do zusters J. HL vaa Herk,
Zoetekouw en A. de Vogel
Het eind-examen werd afgelegd door 2
oeders en 10 zusters. Hiervan Blaagden'
broeder R. Homstra en de zusters G. Traas,
W. Zoetekouw, C C. Jerphanien, B. Kramer.
T. Paauwe en J. C. van Gameren.
allen ontvingen het diploma der Ver
met het insigne, onder een hartelyk»
toespraak van den voorzitter ds J H Donner,
Men schrijft ons uit Oostelijk Zeeuwscfa
Vlaanderen:
Het is zeer opvallend, hoe uiterst gering
het aantal mollen is, dat dit voorjaar in de
akkers wordt aangetroffen, vooral merkt men
dit, zeer ten geaoege der vlasboeren, op de
vlasakkers, twaar zij in gewone omstandig
heden dikwijls veel schade aanrichten; heden
bespeurt men hoogst zelden sporen van hun
De oorzaak moet, volgens ervaren landbou
wers, gezocht worden in den uiterst drogen
van verleden jaar, toen vele dezer die
ren moeten zijn gestorven van dorst.
Do mol eet veel en enkel dierlijk voedsel;
hij moet daarbij ook veel drinken, om Welke
reden steeds een der gangen zijner "woning
naar een water geleidt.
En daar nu verleden jaar zelfs plassen droog
waren, die men in jaren niet droog had ge
zien, is het zeer aannemelijk, dat toen talrijke
dieren door watergebrek zijn omgekomen.
Als aanvulling van wat het tweede
blad over de schipbreuk der „Titenic"
breDgt, nog het volgende. Het geheimzinnige
schip, dat tijdens de ramp van de „Titanic"
gezien werd, kan best de „Kurga" geweest
zijn, een Engelsche vrachtboot, die Donder
dag van New-York to Algiers is aangeko
men. De kapitein beeft het bericht van de
ramp pas vernomen, toen bij daar voet aan
wal zette.
Den 13den April vertrok de „Kurga"
uit New-York en de route van het schip
moet bet dicht langs de plek van het onge
luk gevoerd hebben. Ook herinnert de
kapitein zich, in den nacht een groote
