ISDDELBEBGSCHE COrRAMT.
U- 83 1SS° Jaargang. 1912.
Zaterdag
6 April.
Middelburg 5 April.
Uit de Staatsconrant.
Dit Stad en Provincie.
Kerknieuws.
Kunst en Wetenschappen.
Dm ooiiut Ter.ciiynt d.g.lijf. «löondmag Zol>- '"ttitgn.
per Inrortaal, roorr.l voor Jtiddelbprg »1. root die pUet.su m Hederlaad franco pp. f2.
Aizonderlyke aummeri konten S cent.
Advertentiën bij abonnement op Toordeelige voorwaarden.
Proipectanen daarvan zijn aan het bnrean te bekomen.
Advarteatiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middag, vóór óéa I a r
aan het boreaa bezorgd zijn.
Advertentiën 20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten ea Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bare an
A. DE LA HAB Az., N.Z. Voorburgwal *66, Amsterdam.
DE WERKSTAKING IN DE INVALIDITEITS-
COMMISSIE.
Onze verwachting, dat er nog wel iets zon
worden afgedongen pp de juistheid van het
communiqué der meerderheid van de iuvali-
diteitscoïnïmssue, jis uitgekomen. Zoowel de
Haagscke correspondent van het „Hand als
„Het Volk" stellen in het lioht dat er jn
dat communiqué iets ontbreekt, n.1. dat be
sluit door drie rechtsche leden genomen om
met half April map,r 1 April bijeen te komen,
en volgens het „Hand zou de oorzaak daar
van zijn, de hoogst ongewone weigering door
den minister van het gevraagde mondeling
overleg, en de door hem uitgeoefende drang
tot meer spoed met de artikelsgewijze behan
deling.
Overigens is ook onze trouwens niet moei
lijk op te maken verwachting .uitgekomen,
dat ,er aan de rechterzijde met veel ophef
zou worden gesproken van een „obstructie"
poging der linkerzydc
De „Tijd" noemt dat woord „obstructie" als
opschrift boven een bestrijding van de be
schouwing van liet „Hand." waarbij het ka
tholieke orgaan zich beroept op een uitlating
van jir De Visser in een Kamerredc van
18 Maart, volgens welke reeds vroeger beslo
ten zou zijn in de stille week een commissje-
vergadering ïe houden.
Het „Centrum" zegt: „verdachtmaking,laaig-
pratery, amendemenbenregen, afwezigheid, tu
mult en obstructie, dit alles heeft men in
den laatsten tijd als wapenen in den strijd
tegen Ide j-egeermg zien bezigen."
De „Nederlander" heeft het over vrijzinnige
plichtsbetrachting, of liever, plichtsverzaking.
En inmiddels onderzoekt de „Standaard" de
vraag: „Gaat al wie te dezer zake de
antwoordelijkheid droeg, inzake den uiterst
tragen gang der sociale wetgeving vrij uit?"
een beschouwing die geheel en al een beves-
tigcg en versterking is van het vroeger tegen
de commissie uitgesproken verwijt
By kon. besluit
zijn benoemd tot adjunct-inspecteur voor
de scheepvaart, de heeren 0. J. Lap, te
Amsterdam, G. H. Bonman, te Rotterdam,
en T. L. Mellema, te Groningen, en tot
machine-expert bij de scheepvaartinspectie
in het 3de district te Groningen, de lieer
J. Komijn, te 's-Gravenhage.
Openbare vergadering van den Raad van
State, afdeeling voor de geschillen van be
stuur, op Woensdag 10 April 1912, des
voormiddags te 11 uur.
Uit Middelburg.
Maandag 15 April a. s. bezoekt de Commis
saris der Koningin de gemeenten W o 1-
phaartsdjjk, 's Heer Arends kerke,
Heink enszand en Kloetinge.
Den 16dcn bezoekt hy de gemeenten,
Bede, St Kruis en Aardenburg
't Zomerseizoen schynt in aantocht te zyn.
Het vreemdelingenverkeer begint reeds weer.
De laatste dagen hebben we verscheidene
Kngelsche toeristen door de straten kunnen
zien wandelen.
Ze treffen, het niet erg. 't Is te guur en
te koud nog voor ploiziertochtjes.
Door de politie alhier is proces-verbaal
opgemaakt tegen den vrachtrijder B. uit Kou
dekerk© wegens het onbedekt vervoeren van
vïeesch.
Uit Vlissingeu.
Door regenten van het gasthuis te V1 i s -
smgen was aan den raad der gemeente
machtiging gevraagd tot aankoop van perceel
BeUamypark 3 voor f 12.600, tor uitbreiding
van bet geslicht omdat de ruimte onvoldoende
is voor opname van oude mannen en vrouwen
en het gedeelte dat voor ziekenverpleging
gebruikt wordt, in vele opzichten niet voldoet
a«n de moderne leischen.
B. «1 W hebben toen don gemeente-bouw
meester gelast op te maken, een ontwerp voor
om verbouwing van het gasthuis. Het bedrag
va* de daarbij opgemaakte begrooting van
Stoeten, k f 48.500 is aan B. en W
tegengevallen, dat zy hun oorspronkelijk denk
beeld, om den raad voor te stellen hij dc
machtiging aan regenten tot aankoop van het
bovenbedoelde huis tevenste besluiten tot
het verbouwen van het Gasthuis, hebben laten
varen.
Waai evenwel, naar de overtuiging van B
en W. groote behoefte blijft bestaan aan meer
dere ruimte in het geslicht en het perceel
Bellamypark no. 3 hiervoor kan worden be
nut, adviseeren zij den raad de gevraagde
machtiging aan regenten, te verleenen
Wat betreft de door B. en W. verwachte
toenemende behoefte ann uitbreiding van de
ziekenverpleging, vooral bij do eventueele in
voering van de aanhangige ziektewet, mee-
nen tzij op hnancieele gronden vooralsnog
niet te kunnen overgaan tot een voorstel
om reeds thans definitief te besluiten tot
de stichting van een nieuw ziekenhuis.
De meerderheid van B. en W. wenschf
evenwel dat de Raad besluit nu reeds een
bedrag van f 6000 te voteeren zoo noodig
te dekken uit geldlconing benoodigd voor
opliooging van het terrein aan de Kerkhof-
laan, dat reeds vroeger door den Raad als
plaats voor een eventueel nieuw te bouwen
Ziekenhuis is bestemd.
De minderheid acht het niet noodig opi
voorshands deze vrij belangrijke uitgave te
doen.
Do familie Lute te Vlissingen kreeg
Maandag bericht dat baar 25-jarige zoon Char
les te Sulina aan boord van het stoomschip
„Themisto" uit den mast was gevallen en aan
de gevolgen daarvan was overleden.
Uit Zuid-Beveland.
De Tooneelvereeniging „Onderling Kunst
genot" te Goes, zendt een intcekenlijst rond
ten einde by dragen 1e innen voor het aan
brengen van een oploopend plankier in de
schouwburgzaal
In de op 15 April a s. te Goes te houden,
vergadering van ingelanden van denSchcn-
gepolder zal hel bestuur voorstellen, te be
sluiten om aan het waterschap voor de uit
watering door de Sluis in de Piet het verzoek
te richten tot het stichten van een stoomgemaal
of het aanbrengen van andere werken, welke
kunnen leiden tot eene ingrijpende verbetering
in de sualie, met gelijktijdig© wyziging van
het regtement op het beheer der uitwatering
door de Sluis in de Piet, in dien zin, dat
niet meer de helft van de kosten voor rekening
van den Sdiengepolder zullen komen, maar
dat |de volledige jaarlyksche kosten aan die
suatio verbonden, hectare's gewijs zullen Wor
den omgeslagen over alle gronden van den
Schengepolder en de achterliggende polders ge-
zamenlijk.
Voor de benoeming van een ontvanger-grif-
it van den polder worden door het bestuur
aanbevolen de heeren1. mr. J. A. A. fransen
van do Putte, 2. I. D. Fransen van de Putte,
en 3. P. C. de Geilek» allen wonende te Goes.
In ide Donderdag gehouden vergadering van
den gemeenteraad te Waarde, werd aan
den heer M. Geleedst toegestaan pm een
stukje gemeentegrond te koopen voor het ver
bouwen zijner (woning
Op het verzoek van den klokluider J Ge
leedst, om zijn bezoldiging als klokluider te
verhoogea, werd afwyzend beschikt, evenals
op een verzoek van den heer W E. de Jager
om zyn minimum salaris te veshoogen.
De rekening van het Burgerlijk Armbestuur
over 1911 werd goedgekeurdde ontvangsten
bedroegen f 1513.84de uilgaven f 1394.05
en een goed slot alzoo van f 119.78
Het kohier van den hoofdelijken omslag over
1912 werd vastgesteld op een bedrag van
f 1962.
Ook werd nog besloten, dat do school
de waterleiding zal aangesloten worden
Te Hansweert werd Donderdagavond
door een sleepboot binnengebracht de stoom
boot „Wuta", die op de Wester Schelde de
schroef had verloren
Uit Tholen.
In de hedenmorgen gehouden vergadering
van den gemeenteraad van Tholen is met
meerderheid van stemmen de gevraagde sub
sidie voor de waterleiding toegestaan.
Als een bewys, dat de intercommunale tele
foon te Stavenisse in een groote behoefte
voorziet, kan wol dienen het feit, dat ei
het eerste kwartaal dezes jaars alhier 1550
telefonische gesprekken zyn gevoerd, terwijl
er nog 676 telegrammen, zyn behandeld.
Te Oud Vossemeer wordt in de laat
ste jaren enorm veel bijgebouwd; in de laatste
25 jaren is zeker oen vierde deel der ge
meente geheel vernieuwd. Voor arbeiders
woningen, waaraan steeds veel gebrek
wordt ook meer en meer gezorgd en dank
zij de woningverordening, zijn de nieuwe van
gemakken voorzien, welke aan de oudere ont
broken. Wel wordt wat meer huur geëischt
of wat meerdere opbrengst van hypotheek
rente, maar algemeen wordt het betere aan de
woningen zeer gewaardeerd. In de Kalisbuurt
is men pp (het pogenblik weer aan zeven nieuwe
woningen te gelijk bezig
Uit Z. -Vlaanderen O. D.
In de Donderdagavond te T e r n e u z e u
gehouden vergadering van dc Kamer van
Koophandel en Fabrieken werd aan den heer
H. J. Vooren, sedert 18 Febr. 1892 secretaris
der Kamer, op zyn verzoek, wegens vertrek
uit de gemeente op de meest eervolle wijze
ontslag als zoodanig verleend
Het verzoek der Kamer te Vlissingen om
adhaesie te betuigen aan het verzoek aan,
de Prov. Staten om de prov. stoombootcn van
den dienst op de Ooster-Schelde te doen
doorvaren naar .Vlissingen, werd evenals een
vroeger ingekomen verzoek van gelijke strek
king aangenomen voor kennisgeving.
Ingevolge klachten van den handel zal aan
de spoorwegmaatschappij jMechelenTerneu-
zen worden verzocht om het terrein waar dc
waggons met goederen, die met wagens of
karren worden aangebracht, te verharden,
daar het nu dikwijls bijna onmogelijk is het
terrein met geladen wagens te verlaten Ook
zal worden verzocht de voor lossen op den
kanaaldijk geadresseerde waggons pp den dijk
te rangeeren, iets wat in den laatsten tijd
door den stationschef, ondanks de verzoe
ken daartoe, wordt geweigerd
Getracht -zal worden een brievenbus te
verkrijgen aan het station in den Coegors-
polder te Sluiskil, zulks in verband met
toeneming der bevolking aldaar, door het bou
wen der teoces-ovens
Aangaande do staking lo Ter neuzen
valt weinig (nieuws mede te doelen. De sta
kers en ook de werkolooze bootwerkers hou
den zich rustig. Het bestuur wendt nog steeds
pogingen aan om met de firma Little Johns-
stone en Conferentie te kunnen houden.
Naar aanleiding van het ingezonden stuk
der firma in de „Ter Neuzensche Courant"
is een open brief verspreid door den heer
Heykoop waarin hij er tegen protesteert dat
de firma door liet bestuur van Recht en Plicht
of door hem onheusch is bejegend. Hij be
schuldigt de firma het conflict te hebben uit
gelokt en verklaart er niets tegen te hebben
als de firma met het bestuur van Recht
en Plicht" wil onderhandelen zonder hem.
Hij wil een conferentie niet in den weg staan,
doch wijst er op in andere plaatsen met
veel grootere firma's aangenaam te hebben
Tegen morgenavond is een openbare ver
gadering voor vrouwen en meisjes der sla-
kers belegd, waarin eene spreekster uit Mid
delburg, nevens den heer Heykoop het woord
zal voeren.
In de Donderdag te Zaamslag gehouden
vergadering van den raad werd als naar ge
woonte aan den brigadier der ryksveldwacht
een gratificatie verleend van f30, zulks ter
zake van politiediensten voor de gemeente.
Een voorstel om ook aan de brigade mare
chaussee te Neuzen, die eveneens voor de
gemeente politiediensten bewijst, een grati
ficatie te verleenen, vond geen steun.
Besloten werd tot het uitvoeren van rio-
leeringswerken in de buurt Zaamslag veer, in
het zg. Nienw Zaamslag en aan de slacht
plaats. De raming bedraagt ruim f 1000.
Aangezien het op de begrooting uitgetrokken
bedrag niet toereikend is werd het besluit
tot het aangaan eener leening van f 1200 in
getrokken en besloten een leening te sluiten
van ton hoogste f 2000
Besprekingen werden gehouden over het in
1898 op het dorpsplein opgerichte monument
ter herinnering aan de troonsbestijging van
H M. de Koningin De op hot voetstuk staande
buste verkeert in vervallen toestand. Ver
plaatsing en restauratie werd wenschelijk ge
acht. Deze zaak zal worden overwogen.
To Hengstdijk kwam Woensdagnamiddag
de landbouwer M., van Boschkapelle door
de gemeente gereden in zyn rytuig had
een vijftal kinderen zitten.
Nabij de kerk werd het paard onrustig en
stapte M uit om het by den kop te grijpen
doch het sloeg op hol en sleepte den voerman
mee. Een 40-tal meters verder brak hot tuig
en het rijtuig sloeg achterover; wonderlijk
genoeg bekwamen de kinderen slechts lichte
kneuzingen, maar het voertuig was gedeeueiyt
yemield, zoodat men met het rytuig van een
ander huiswaarts moest ryden
Uit Z. -Vlaanderen W. D.
Donderdag is voor lid van den gemeenteraad
te Nieuwvliet, in plaats van Abr. Luteijn.
overleden, slechts één candidaat gesteld, de
beer J de Hullu-Luteijn zoodat die is gekozen
TRAM EN COÖPERATIEVE BEETWORTEL
SUIKERFABRIEK IN ZUID-BEVELAND.
Men schrijft ons uit Goes
Door den heer J A. van Heel alhier is in
een ingezonden stuk, waarvan ook in het
nummer van Woensdag 1.1 van uw blad mei
ding is gemaakt, de aandacht gevestigd op
het stichten van een coöperatieve beetwortel-
suikerfabriek in Zuid-Boveland in verband met
do txiunplannen in dat eiland
Een nadere toelichting van deze beide voor
Zuid-Beveland hoogst belangrijke aangelegen
heden kan door uw berichtgever verstrekt wor
den, die daartoe de noodige mededeelmgen
heeft bekomen van den schrijver van boven
bedoeld ingezonden stuk
Allereerst zij hier begonnen met het tram-
plan, dat vóór een paar jaar werd ontworpen
door don heer Huygebaert.
Als voorwaarde voor het verleenen van rijks-
en provinciale subsidie werd gesteld, da», voor
minstens f8091, zijnde liet één-derde der kos
ten van aanleg door gemeenten en polders
werd toegezegd als subsidie
Tot dusver is die zooeven genoemde som
niet verkregen kunnen worden, waarom dezer
dagen .getracht wordt een hooger© subsidie
van de betrokken polder- en gemeentebesturen
te bekomen en waartoe enkele gemeenten zich
bereid (hebben verklaard
Bij de eerste aanvrage om subsidie is ruim
f 6500 toegestaan.
Een drietal gemeenten, Goes (wegens het
brengen der tramroute buiten do stad), Cort-
geno en Wissenkerke hebben op het eerste
verzoek om subsidie afwijzend beschikt-
Ten gerieve van de passagiers, die per boot
Walsoorden uit of naar' het land van IIulsl
komen of er heen gaan is indertijd door do
Provinciale Staten besloten tem (Westen van liet
kanaal to Hansweerd een Decauville-tram te
leggen, die Hans weerd met. het station Vlake
zal verbinden, aan welk tramplan nog geen
uitvoering 'werd gegeven
Ondertusschen is door het Rijk overgegaan
tot hot bouwen van een derde Schutsluis te
Hansweerd met een tram- en vluclilhaven ten
Oosten van het kanaal aldaar
Het ligt m de bedoeling van het tramcomité
voor Zuid-Beveland om Hansweerd mede op
to nemen in dc tramroute en een station te
plaatsen ten Oosten van het kanaal aldaar,
om vandaar over Kruiningen het station Ier-
sekeKruiningen van den spoorweg te gaan.
Hierdoor is liet leggen van een Decauville-
tram van Hansweerd naar Vlake vrijwel over
bodig geworden, wat aan de Provincie een
beduidende uitgaaf voor die tram doet uitsparen
Waar de tram in Zuid-Beveland het spoedig
gemakkelijk vervoer van landbouwproducten
beoogt, zoodat overladen der goederenwagens
der tram in die van liet spoor niet noodig zal
is bij den heer Van Heel de vraag
rezen of het niet mogelijk zou zijn een beet
wortel suikerfabriek op coöperatieven grondslag
in Zuid-Beveland te stichten, in verband met
het tot stand komen van bovengenoemde tram.
Bereids zijn adhaesie-betuigingen met dit
denkbeeld ingekomen zoo van landbouwers als
van particulieren, en afgaande op de uitge
breide cultuur van suikerbieten ia Zuid
Beveland, zouden de landbouwers zeer zeker
een voldoende hoeveelheid bieten kunnen le
veren voor verwerking.
Alleen de quaestie van het beschikbaar heb
ben van de benoodigde hoeveelheid water, die
een suikerfabriek vraagt, is totnogtoe het be
zwaar geweest voor het stichten er van, doch
do drinkwaterleiding in Zuid-Beveland zal dit
bezwaar uit den weg kunnen ruimen.
Het zal nu maar afhangen van den steun,
die in de eerste plaats het tramplan zal krijgen
of de Buikerfahriek er zal komen, waaroy
ook wel mag worden gewezen op het groote
belang dat de fruitteelt heeft by een snel
vervoer.
Ned. H erv. Kerk.
BeroeponrtePeperga-Blesdijke (toez.)
P. G. Dijkemu, cand. te Beerta, die bedankte
voor Kolkorn.
Bedankt: voor Dalfsen ds. W. Lodder
te Vroomshoop.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: to Schiermonnikoog ds.J.
H. Houtzagers te Kootwijk.
Aangenomen: naar Piinacker-Noot-
dorp de heer D. J. van Katwijk, cand. te
Rotterdam, die voor de beroepen naar Scha-
rendijke, Öosterzee, St. Jacobi-Parochie on
Balk en Wyckel heeft bedankt.
Onze oud-stadgenoot, do heer Dick Lysea,
stelt zich voor Dinsdag 16 April as. ui da
Concert- en Gehoorzaal alhier een concert
to geven mot de harpiste, mejuffrouw Modi
Fentscli, met medewerking van den heer A
van Os, alhier, als pianist. Zie hier het pro
gramma: Strauss. Cello-Sonate, Squire Prière;
A. Lysen Elegie en Popper. Tarentelle, als
collo - solo'sTrnecekSchubert-FantasieHas-
selmans Ballade, beido voor harp-solo, Klau-
well, Variational in D voor piano-solo en ten
slotto drie stukken van Massenet, Saint-Saëns
en Moskowsky voor harp en cello
Do heer Lysen heeft zich hier vroeger reeds
als cellist gunstig geïntroduceerd Velen zul
len hem gaarne weer gaan hooren.
Waar in dit seizoen niet dikwyls een gang
naar het concertgebouw van ons is gevraagd,
zal liet op den avond van 16 April aan belang
stelling wol niet ontbreken
A A. NOSKE.
- In de gistemanuddag gehouden vergade
ring van den raad van Rotterdam heeft de
burgemeester medegedeeld, dat de volgende
architecten door B. en W. van Botterdam zyn
uitgenoodigd, vóór 3 November 1912 eenont
werp voor den bouw van een nieuw raadhuis
m te zenden. K. P C. do Bazel, architect
to Bussum, M Brinkman en C. B van der Tak,
architecten te Rotterdamprof. Henn Evers,
hoogleeraar- te Delft, C N van Goor cn W. F.
Overeijnder, architecten to Rotterdam, prof
J. F. Klinkhamer, hoogleeraar te Delft, W.
Kromhout Cznarchitect te Rotterdam; J A.
G. van der Steur, architect to 's-Gravenhage
Jan Stuyt, architect te Amsterdam
Tot ons leedwezen, zoo teekent de „N R.
Crtbij dit bericht aan, missen wij Berlage s
naam
De uitvoeringen van de Amsterdamscho
afdeeling van Toonkunst en het Orkest van
Mengelberg op het „Geisthches Musikfest" te
Frankfort hebben veel succes De uitvoering
van Mahler's achtste Symphonic moet een
overweldigenden indruk hebben gemaakt, hoe
wel de ruimte van het feestgebouw wat groot
is voor do solo-stemmen Er was bij het pu
bliek enorme geestdrift voor leider en uit
voerders.
Donderdagmorgen is o. a Diepenbrock's „Te
Deimi" gezongen en volgens den correspondent
van hel „Hand." hartelijk gewaardeerd Do
solisten waren de dames Noordewier en Do
Haan Manifarges, en de hoeren Urlus en
Zal sman
Donderdagavond had de generale repetitie
plaats van dc „Matthaus-Passion
Querido's pas in 5000 exemplaren vei
schenen „Jordaan" is thans reeds geheel uit
verkocht, zoodat een tweede oplaag ter perse
gaat.
Uit Dresden wordt aan de »Vossische
Zeitung" gemeld, dat de muziekgeleerde Dr.
Arthur Chitz een tot nog toe onbekend
werk van Beethoven gevonden heeft. Het
moeteen mooie andante met variaties voor
cimbaal en mandoline zijn. Chits heeft het
stuk gevonden onder de muziek-bistorische
schatten van een graaf in Praag. Dezer
dagen zal het werkje in Dresden op de in
strumenten, waarvoor het bestemd is, uit
gevoerd worden en de gelukkige vinder zal
het binnenkort publiceeren.
De uitvinder der draadlooze telegrafie,
G. Marconi, is door de Italiaansche regee-
ring benoemd tot senator over het leven,
nadat hij vroeger reeds een andere hem
toegedachte onderscheiding, namelijk de ver
leening van adeldom, algewezen had.
Behalve onderzoekingen in dehoogere
luchtlagen omtrent de winden enz. zoowel
als het zee-onderzoek en de vervaardiging
van films van duizenden meters lengte, wordt
nog het volgende vermeld aangaande de
wetenschappelijke waarnemingen van Scott
en de zijnen.
Den geheelen winter door zijn waarne
mingen gedaan betreffende het Zniderhcht
maar er zijn slechts enkele fraaie Zuider-
lichten geobserveerd.
Topografische vraagstukken betreffende
bergstelsels ia een ijsperiode konden op de
plaats zelf' worden bestudeerd, hetgeen ook
voor het beter begrip vun de topografische
quaesties in streken, waar zooals bv. in
deelen van West-Europa een ijstijd in
vroeger eenwen geheerscht heeft van het
greotate belang moet worden geacht.
Dan zijn heel wat gegevens verzameld
over de geologische formaties in het kust
gebied van Zuid-Victoria-land. Behalve
steenkool zyn geen mineralen van waarde
aangetroffen. Ook fossielen werden ge-
vonds*.
