MIBDELBFRGSCRE COURANT.
78 1SS" Jsargang.
Maandag
1 April.
middelburg 30 Haart.
ÜE SPELLINGKWESTIE.
Dit Stad en Provinele.
Dm co.mt ter.chijnt d g 1« «idling Zo.- '"•"•B»-
f,B, kwrml, zoowel tooz Middelbozg .1. roor rile pl-t™ Ned.rtod Wo pp. 13.
p AJiomderlyko nimmer» korten 5 cent.
A,iVW»tonnemeBt op roordeelige voorwoorden.
Pro»pootm»en daarvan zijn aan hot bureau te bekomen,
roer het eeritrolgende nummer moeten dei middag. vóór éém nr
Aiv.rteabë. t bezorgd zijn.
Adverteatië* 4 20 ee»t per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen ran 17 regeli f 1.50elke regel meer
20 eent. Reclame» 40 eent per regel. Groote lettert naar de planti, die zij innemen.
Tot de pi watting van advertentiën en reolmmei, niet afkomatig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, i» gerechtigd bet Alieaieen Adrertende'Bmn MM
A. DB LA HAR As., N.Z. Ttorbugwnl 266, Anuterdnm.
Kt Knzm.r bestaat uit drie bladen met
een Wnderblad.
EEBSTE BLAD.
De opgaaf van den Spoorwegdienst komt
voor in bet derde blad.
Het rapport van de Spelling-commissie
heeft niet de oplossing gebracht, waarop
het schrijvende Nederland wacht. Dat
ligt niet aan de commissie, want haar
taak was beperkt tot een onderzoek naar
de vraag: «welke de gedragslijn van de
regeering behoort te zijn ten opzichte van
de schrijfwijze der Nederlandsche taal
wanneer inzichten omtrent de schrijf
wijze niet elkander in strijd geraken."
De commissie heeft zich stipt aan die
opdracht gebonden. Haar dertien con
clusies kan men in 't kort aldns samen
vattenDe regeering moet zich zelf een
spelling kiezen, eu daaraan in al haar
takken van dienst vasthouden.
Heel zwaarwichtig klinkt die «itkomst
niet. Dat had men ook zonder Staats
commissie wel knnnen uitmaken.
Het schrijvend Nederland wachtte op
iets anders, nl. op een beslissing of het
Kollewijnsch mag schrijven, dan wel zich
aan het regel-stel van De Vries en Te
Winkel moet honden.
In die kwestie is niet slechts een per
soonlijke liefhebberij.
Men denke slechts aan een Kolle-
wijniaansth persoon die examenwerk moet
maken voor een aanhanger van De Vries
en Te Winkelof wel aan een leerling die
in de nieuwe spelling wordt opgevoed
aan de lagere school en daarna op de
burgerschool of gymnasinm in de onde
spelling terecht komt.
Daarom heeft dat commissie-rapport
toch dit groote nat, dat het eens duide
lijk zegtmaak een eind aan de anar
chie, en wgs één spelling aan voor re-
geeringsBtnkken, wetten, akten, en
onderwjjs
Want de anarchie begon de bedenke-
lijkste vormen aan te nemen. Men hoorde
van scholen waar de onderwijzers zoo
ze al niet Kollewijnsch onderwezen, dan
toch heel luchtigjes over de oude spel
regels heen gleden. Er waren personen
die geen voldoende kennis van De Vries
en Te Winkel-spelling van de school
hadden meegebracht en in de maatschappij
zich den eisch hoorden stellenzóó
•chrijveu, en anders geen kans op een
plaatsing. En terwijl de nieuwe spelling
op sommige bladzijden in allerlei tijd
schriften den argeloozen lezer een oogen-
blik verwonderd zijn oogen doet knippen,
zjjn er nog departementen in Den Haag
die Siegenbeeksch schrijven; en zelfs is
onze wetgevende macht nn bezig met
een nieuwe wet op de »regtspleging hij
de landmagt en de zeemagt".
Het feit dat indirect aanleiding gaf tot
de instelling der Staatscommissie, was ook
al een treffend bewijs van anarchie, in
den zin van uiteeDloopende praktijk.
Het was in den zomer van 1908 dat op
een vergadering van onderwijzers, leeraars
en autoriteiten te Winschoten de districts
schoolopziener Wirtz met instemming de
invoering van de vereenvoudigde spelling
bepleitte, en naar aanleiding daarvan in
een circulaire aan alle hoofden van scholen
inzjjn district vroeg, aan welke spelling
zg de voorkeur gaven en of het ook hun
voornemen was de spelling Hollewijn
geleidelijk in te voeren.
Menigeen zal zich nog het heftige ge
schrijf herinneren dat daardoor veroor
zaakt werd, in Maart 1909 gevolgd door
een debat in de Tweede Kamer, en in
Juni van dat jaar door de instelling der
Staatscommissie.
Uit al die dingen was duidelijk
bleken, dat een onzekerheid bestond.
Maak daar een eind aanheeft
commissie nn tot de regeering gezegd doe
uw keuze, en beveel dat alle stukken
die van de regeering, van de provincie
en van de departementen uitgaan, in die
spelling geschreven zijndat de spelling
in de wetten zooveel mogeljjk gelyk
wordt gemaaktdat ook de rechters en
notarissen de oflicieele schrijfwijze gebrui
ken, en eindelijkdat alle openbare en
gesubsidieerde bijzondere scholen de door
de regeering aanvaarde spelling volgen.
Rest nu echter de vraag: welke spel
ling moet de regeering dan kiezen
Ja, als de regeering dat geweten had.
zon ze die commissie niet benoemd heb-
al heeft ze daaraan ook een andere
vraag voorgelegd. Toch heeft de commissie
ook in dat opzicht van advies gediend,
door den raad te gevenbenoem een
andere commissie, bestaande uit personen
of colleges die genoeg gezag bezitten op
spellinggebied, en laat die commissie uit
maken welke spelling in den breeds
kring gebruikt wordt, welke twee laat-
woorden o. i. beter waren vervangen
door: gewenscht wordt.
Dien raad zal de regeering vermoedelijk
wel opvolgen, want ze wil zich zelf de
vingers niet branden. Maar we vreezen
dat het veel moeite zal kosten die com
missie zóó samen te stellen, dat haar
rapport werkelijk een eindconclusie bevat,
en niet verloopt in een aantal afzonder
lijke nota's. En toch zal de regeering
gedwongen zijn zoo onpartijdig mogelijk
te werk te gaan, en zal ze bij de keuze
der leden zoowel onder de nieuwlichters
moeten zoeken als onder de conservatieven.
"Want onder die nieuwlichters zitten
knappe koppen, die over spelling dieper
hebben nagedacht dan menig andere
geleerde. Hun kritiek ie niet. meer
minachtend terzijde te schuiven al zullen
waarschijnlijk sommige hunner voorstellen
nooit alom aangenomen worden. De
aller-uiterete hervormingen heeft de
„Vereeniging tot vereenvoudiging der
spelling" trouwens reeds zelf laten vallen,
bijv. ten opzichte van de spelling der
vreemde woorden.
De hervormingsbeweging is zeer uit
breid, vooral onder leeraars en onder
wijzers, zoo uitgebreid dat men er reke
ning mee zal moéten houden. Heel velen
zijn nu door de scherpzinnige kritiek
fc 1891 den datum der verschij
ning van dr. Kollewijn's eerste artikel
in tijdschriften en brochures voortdurend
fend, ten volle overtuigd geraakt
van hetgeen ze op en na het verlaten
van de schoolbanken al vaag gevoeld
hadden dat er in onze grammatica veel,
veel moeilijks is, dat geen mensch
onthouden kan, die het niet dagelijks
onderhoudt.
Wie kan zonder woordenboek feilloos
voor de «pers» kopie leveren, waarin geen
weinig of te veel is Er zijn men-
schen die beweren dat ze de geslachten
«voelen», maar we zouden die menschen
wel eens willen vragen kan geschrijf van
één dag achteraf nauwkeurig te willen
nagaan. Dan zouden ze zelf eens zien,
hoeveel fonten ze maken. Wij, kranten-
menschen, die dageljjks reel geschrijf van
anderen onder de oogen krjjgen, weten
er van mee te praten, hoeveel spel-fonten
er uit de kopie gehaald worden vóór ze
naar de zetterij wordt doorgegeven. En
wij zelf hebben het woordenboek ook
nog al door noodig.
Maar het is ons nu niet te doen om een
taalkundig onderzoek. We willen er al
leen op wijzen dat een hervorming noo
dig is. En daarbg mogen we, behalve
op het belang der schooljeugd, die zoo
veel tijd zoek brengt met onnoodige
taalregels, ook wel de aandacht vestigen
op de Nederlandsch schrijvenden in Zuid-
Af rika, in Oost- en West Indie, waar
onze taal in haar strijd tegen andere ta
len zoo buitengewoon bemoeilijkt wordt
juist door onze lastige spelling.
Znid-Afrika is ons getalm moe ge
worden, en heeft zelf al de vereenvoudi
ging ingevoerd, die daar onafwijsbaar was
geworden, wilde men het Nederlandsch
handhaven. En de leeraren en onder
wijzers in O. en W. Indië roepen ook
al luider en laider om vereenvoudiging.
Onze spelling wekt daar afkeer tegen
onze taal.
Komt er dus een staatscommissie, die zal
doe* wat de regeering aan die van 1909
nog niet durfde of wilde opdragen, nl. het
aanwjjzen van een spelling, welke de regee
ring als de officieele kan aannemen, dan
zal daarin ook de hervormingsbeweging
vertegenwoordigd moeten zijn, wil men
een resultaat hereiken, dat aanvaard
wordt.
Het is niet zonder reden dat wij dit
ggen. Minister Heemskerk, die bij het
Kamerdebat veler verontwaardiging heeft
opgewekt door de Incbthartige manier
waarop hjj het vraagstuk behandelde,
heeft in die eerste commissie de spel
linghervormers er geheel buiten gesloten.
Hjj wilde een commissie van onpar
tijdige" personen hebben, en voor de
beperkte opdracht, die de commissie kreeg
hinderde dat ook zoo erg niet.
Maar een «spellingscommissie" zonder
jv. dr. Kollewijn, of dr. Buitenrust
Hettema, of een of meer andere leiders
der hervormingsbeweging, zon al van te
voren tot mislukking gedoemd zijn.
De taak van zoo'n commissie zal ech
ter verre van gemakkelijk wezen. Eener-
iijds heeft men het stelsel De Vries en
Te Winkel, anderzijds dat der «Vereni
ging tot vereenvoudiging van onze schrijf
taal", die in 1902 een definitief regel-
stel heeft aangenomen, zoodat er ook een
eind kwam aan de in haar midden heer-
schende anarchie.
Maar er is behalve die taalkundigen,
in den zin van grammatici, nog een groep
die ook meetelt, n.l. die der letterkun
digen de schrijvers en dichters, de taal-
gevoeligen.
Die hebben zich lang bniten den strijd
gehouden. Ze waren trouwens meest niet
al te grammaire-ra8t, en velen hnnner
hielden er, afgaand op hnn taalgevoel,
een eigen spelling op na, die vaak zeer
logisch was. Van Deyssel, om een sterk
voorbeeld te noemen. Ze keken wat min
achtend op de spellinghervormers neer
Toen echter de vereenvoudigers zich
zoo weerden, zjjn ze eindelijk ook wak
ker geworden en in 1910 verscheen het
adres der zeventig letterkundigen, dat op
zichzelf misschien niet zoo krachtig was,
maar dat esn reeks gezaghebbende on-
derteekeningen droeg, en dat een indruk
wekkende verdediging kreeg in de lezens
waardige brochure van Carel Scharten.
Wat daarin betoogd wordt tot het
hond van taalregels, die de vereenvoudi
ging als verouderd hadden veroordeeld,
maar waarvan Scharten het nog steeds
voortl eren koo duidelijk aantoonde,
heeft vele reeds half of heel bekeerden doen
aarzelen om in alle opzichten met de
vereenvoudigen mee te gaan.
Dus ook die schrgvers erkend.
Maar dan zal die commissie ook een
bemiddelingscommissie moeten worden.
Ze zal niet bet eene volledige stelsel
tegenover het andere kunnen aannemen
of verwerpen. Ze zal moeten oordeeleu
over ieder onderdeel afzonderlijk.
Maar dan is er toch ook eenige
hoop, dat die nu al meer dan twintig jaar
aan de orde blijvende kwestie zal wor
den opgelost.
Uit Middelburg-
Onder bet opschrift „Zeeland geen Venetië
meer" vinden we in de „Kampioen" het vol
gend Verrassend bericht
De naam Amsterdam-Noordschö Venetië is
bekend; dat het. hart onzer zuidwestelijke pro
vincie overeenkomst heeft met de beroemde
Dogenstad, (minder; tóch bezitten beide de
zolfdo merkwaardigheid, dat men er niet an
ders kan komen dan te water of per spoor.
Nu zal dit spoedig anders worden Uit be
trouwbare bron vernemen wij, dat hot Departe
ment van Waterstaat besloten heeft, een ver
bindingsweg te maken, ook geschikt voor
automobielen, jangs den spoordijk
naar Zeeland
Men is, zooals velen wel reeds gezien zul
len 1 ïebhen, bezig do Ambachtsschool alhier
te vergrooten. Aan beide vleugels wordt ge
bouwd. Zoowel links als rechts worden op
de achtervleugels een paar localen bijgebouwd
Er moesten localen zijn voor ineubelmaken
en voor ©lectriciteit. Waar de werkplaatsen
waaraan men (nu bezig is, voor gebruikt zul
len frvorden, is nog niet met zekerheid te
zeggen, daar klit in overeenstemming moet
gebracht Worden met de omliggende werk
plaatsen.
Aan den linkervleugel wordt nog een locaal
gelijkvloers gebouwd, Daar zal de vervolgcur
sus der bankwerkers, dus de opleiding
voor piachinist bij de pakketvaart, worden
gehouden. Voor tte2011 cursus is veel animo.
Ongeveer twintig candidaten gaven zich daar
voor aan. Daar worden misschien nog eenigen
(afgekeurd pf afgewezen, maar dan zal
er toch nog voldoende deelname zijn Hoewel
de (nieuwe Jocalen bij den aanvang van het
nieuwe leerjaar bog wel niet gereed zullen
zijn, 'zal met den cursus dan toch direct wor
den aangevangen.
We verwijzen voorts naar het in het tweede
blad van dit nummer opgenomen verslag der
Ambachtsschool over 1911
Do Zeeuwscho Schietbond zal een algemeene
vergadering houden pp Zaterdag 6 April 1912
a.m. ten. 1 ure in de bovenzaal van het
hotel „Du Commerce" alhier.
Onder meer zal in die vergadering aan de
orde komen de verkiezing van 3 bestuurders
die periodiek aftreden en een voorstel van
het dag. bestuur om gedurende 1912 zes
bondswedstrijden te houden en daarbg uit
sluitend te schieten binnen do 5 seconden
Ook zal pp die vergadering door de schiet-
vereeniging „Vlissingen" het voorstel worden
gedaan pm huiten de korpswedstrijden nog
bekerwedstrijden in te leggen, zoowel voor de
150 M. pis de Margabaap.
De lijn wachter1 bjj den telegraafdienst B.,
al bier. die te Vlissingen van aanzienlijke,
hoogte is gevallen, ia hedenmorgen aan de
gevolgen van dien val overleden
Uit Vltasicgsa.
Do stoomvaart Maatschappij Rotterdamacho
Lloyd heeft aan de Koninklijk Maatschappij
„De Schelde" aldaar opdracht gegeven voor
den bouw van een dubbel-schroefmailstoooi-
schip voor haren dienst op Indië,
Dit schip zal de heide mail stoom Schepen
onlangs door de maatschappij „Nederland'
te Amsterdam en Rotterdam besteld, met 400
ton waterverplaatsing en 600 paardekrachten
overtreffen. Dit is thans het grootste schip,
dat ooit pp een Nederlandsche werf gebouwd is.
Uit Walcheren.
Ons bericht omtrent de grenspaal Vlissin
genSo.uburg vereischt eenige rectificatie.
Mot de verplaatsing heeft Souburg niets te
maken; zij is te danken aan het bestuur van
den Middelburgs-Vlissingschen rjjweg.
Ja de Vrijdag te Koudekerks gehouden
imcenteraadsvergadering, bjjgewoond door alk
leden, was ingekomen van het bestuur der
christelijke bewaarschool de rekening over 1911,
bedragende in ontvang f 1122.93, m uitgaaf
f 1119.38, dus met een goed slot van f3 56.
B- en W. stellen voor jde rekening goed te
keuren, waarmede de raad zich vereenigt
Betreffend© het bekende verzoek van den
A N. W. Btoeristenbond voor Nederland,
om m het belang der reizigers den naam
der gemeente op do verschillende gebouwen
gemeente te willen vermelden, zien B
W het nut hiervan niet in, maar wenschan
op do toegangswegen, aan den Middelburg
se hen «i Vlissingschen weg op den weg-
wijzer, en op den Biggekerkschejiweg aan de
lantaarnpaal, een bord te doen aanbrengen
met den naam der gemeente, en den Bond
hiermede in kennis te stellen, ook dat het
onderhoud voor rekening van den Bond komt
Zonder stemming vereenigde de raad zich
hiermede.
Ter ondersteuning van hel door dr J. J.
v d. Harst gedane verzoek in de vorige ver
gadering, tot liet aanbrengen van een spreek
cel in het hulptolegraafkantoor, was een ver
zoek ingekomen van twee-en-twintig mede
belanghebbenden, dat voor kennisgeving werd
Van den Minister van Waterstaat was eec
schrijven ingekomen of de gemeente m vel
band met- het aanbrengen van een spreekcel
in het hulptelegraafkantooi bereid is alle kos
ten hierop vallende voor haai rekening te
nemen
B. en W. stellen den raad voor, daar het
aanbrengen heel wat tpd vordert, en de kos
ten bekend zijn, hiertoe te besluiten /.onder
hoofdelijke stemming aangenomen
Door de commissarissen van den straatweg
SerooskerkeVrouwepolder is tot
tolgaarder aan dien weg uit een 9-tal sollici
tanten benoemd G Geertse te Vrouwe polder.
B\j de Vrijdag gehouden stemming voor een
lid van den gemeenteraad te Oostkapelle
zijn uitgebracht 212 stemmenwaarvan 6
van onwaarde. Do lieer J. Coppoolse verkreeg
93, de heer Js. Poppe 113 stemmen, roodat
laatstgenoemde gekozen is
Door den Commissaris der Koningm is be
noemd tot gemeenteveldwachter te West-
kapelle de heer A. Meeuse, agent van
politie te Vlissingen, zulks in de plaats ran
den heer P Fondse, thans in gelijke betrek
king aldaar en wien op zijn verzoek eervol
ontslag it verleend
Uit Zjxid-Bevelaad.
Heden is Ch. L_ R te Goes wegens dief
stal ten nadeel© van zjjn vader en zijn stief
broeder ter beschikking van den officier van
justitie te Middelburg gesteld. Door de ijverige
nasporingen van den hoofdagent van politie,
die gisteren met den verdachte naai Rotter
dam is gegaan, is het gelukt aldaar het gesto
len rjjwieJ in beslag te nemen, dat verkocht
was door R voor f5 aan een rijwielhandelaar
aldaar Het jongmensch had zich een uitstapje
veroorloofd (naai- Rotterdam, Amsterdam en
Antwerpen.
In de vergadering van den gemeenteraad
van Wolphaartsdijk op Vrijdag, waarin
afwezig was met kennisgeving de heer Houter
man, werd medegedeeld dat de heer C. M
Roozemond, in de vorige vergadering tot onder
wijzer benoemd, deze benoeming aanneemt en
1 Mei in functie |Koopt te treden
Van den consessionnaris der Zuid-Beveland
echo tram, den heer E. Huygebaert te Asse
broek, is een verzoek ingekomen om het
toegezegde isubsidio van f460 met f140 te
willen verhoogen en dus gedurende 20 jaar oen
bedrag van f600 uit de gemeentekas te wil
len toestaan Conform het voorstel van R
en W werd met algemeene stemmen besloten
dit verzoek in te willigen en de bijdragende
polders te vragen hieraan weder, als de vorige
keer is gebeurd ,een bjjdrage te willen vei
leenen.
Van den heer Leompoel was bericht in
gekomen, dat hij wegens vertrek uit de ge
meente niet langer zijn functie als lid der
Comm. tot Wering van Schoolverzuim kan
waarnemen, weshalve er met ingang van 1
April ©en vacature in dat collego ontstaat.
In zijh plaats werd benoemd met algemeene
stemmen mej. M. E. van den Ende, onder
wijzeres aan de o 1. 8. te Oud-Sabbingo, no. 1
der aanbeveling Met haar stond op de aan
beveling de heer G. van de Kreke.
Tot onderwijzers voor het herhal in gsonder-
wijs voor jongens werden aangewezen de onder
wijzers J. Noom, J Sandee, J. P. Goedo-
gebuur en O. M. Roozemond van de school
te Oostkerke, en voor dat voor meisjes het
hoofd der school te Oud-Sabbinge on het
personeel dier school.
Ja de commissie voor ds reclames van dec
hoöMelfifcen omslag voor 1912 werden met
