MillDELBÏIRGSC H! COFRAIT.
I- 74 15S' Jaargang. 1952
Woensdag
27 'Maart.
Middelburg 26 Maart.
Vit Stad en Provincie.
Rechtzaken.
KerkniRüws.
Kunst en Wetenschappen.
Landbouw.
heérea-
i dame»
tel hee-
m hand-
D«. .„.ehljnt «.„.lij*.. mtorfering Zo»- r»"4*S«'
kwutul, zoo*sl 70yr Middelburg .1. *°°r alle plaat.en m Nederland franoo pp. f2
Afzonderlijke nummer» koiten 5 cent.
A dvertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Protpectniien daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertenties voor het eer»tvolgende nummer moeten de» middag, vóór één
aan het bureau bezorgd zijn.
y
Advertestifcn A 20 oent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte», dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50o)ke regel meer
20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letter» naar de plaat», die zij innemen.
Tot de planning van advertentiön en reclame», niet afkomttig uit Zeeiasd, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd bet Algextees Advertcntie'Bcre an
A. IA F, LA HAK A»., N.Z. Voorlmrgwai Amsterdam.
it deze ourant behoort «en bijvoegsel.
Zij, die zich thans op ons blad
abonnceren ontvangen de nnm-
mers tot 1 April gratis.
DE HAAST VAN DR. KUYPER.
Eeiuge dagen geleden bevatte de „Stan
daard" een stukje waarin geklaagd werd over.
de vertraging in de behandeling van de
„Ziektewet." Volgens den driestar-schrijver
zou, toen de Tweede Kamer op 24 December
j 1 met de Kerstvacantie naar huis ging, ieder
man van Rechts het Binnenhof verlaten heb
ben in de stellige verwachting, dal begin
Februari d e Kamer het debat zou openen over
de Ziektewet. Thans staan we op half Maart,
ajzoo anderhalve maand later, en nu is pas,
zoo althans wordt rondverteld, door de Voor
bereidingscommissie gelegenheid lot het indie
nen van amendementen geopend, om voort
te duren tot 10 April. De behandeling zal dan
■eerst 20 Mei kunnen beginnen
En daarop volgden nog meer verwijten aan
de commissie, die talmt en loeft en goen krach
tiger» Jvil bezat die doorzet.
Zooals te verwachten was, heeft dr. Nolens,
de voorzitter der Voorbereidingscommissie,
daarop van antwoord gediend In een artikel
m de „Vcnl. Crt." beweert hjj dat slechte
weinige leden die bovenbedoelde stellige ver
wachting gehad hebben
Men kan in December wel verwachten dat
in Februari de vruchten rijp aan de boom en
hangen. En dan ziet men zich natuurlijk te
leurgesteld als die tijd gekomen is. En ook
nog veel langer.
Dr. Nolens toont dan door een uiteenzetting
xan de werkzaamheden der commissie aan,
dat men niet spoediger kón klaar zijn.
„Wie bij dezen gang van zaken, zoo eindigt
hip zich teleurgesteld voelt, mag zich afvra
gen of hij het niet aan zich zelf te wijlen,
heeft
En wie dan hexveerl dat er met de Ziekte
wet nu weer drie maanden voor een goed deel
vermorst zijn, mag zich afvragen of hij met
beschuldigt zonder bewijs."
Wat de bedoeling is van dr. ICuyper met
zijn aandrang tot haast, blijkt uit het jpngste
nummer van de „Standaard", waarin met
de in dat blad gewone openhartigheid, het vol
gende gezegd werd aan de redactie der
„Nederlander", die liet niet met die haast
eens xvas:
„Nu bevreemdt 'tons op zichzelf niet, dat
de redactie zich zoo uitliet, wijl het bekend
is, dai bij baar tegen de Invaliditeitswet onover
komelijke bezwaren beslaan. Maar dit eenmaal
zoo zijnde, kon ze toch met ons het noodzake
lijk keuren, dat dit geding vóór de stembus
vazi 1913 tot beslissing kwam, al ware 't alleen
met het oog op de Kabinetsquaestie.
Ongetwijfeld toch xvenscht ze met ons, dat
de stembus van 1913 aan het Kabinet levens
verlenging bremge. Maar hoe wil dit, zoo knen
met do Invaliditeitswet niet tijdig klaar komt;
en hoe wil men ten deze gereed komen, zoo
niet alle drie de groepen der Coalitie, als één
man, althans op spoed van behandeling
aandringen?"
't Is dus weer de partij-politiek, die de
behandeling moet beheerschen, en die zelfs
bolemfnerend zou moeten optreden in hel bij
de armenwet zoo zegenrijk gebleken voorbe-
mdingswerk van de commissie
Gelukkig blijken do coalitie-genooten het
daar niet mee eens te zijn.
DE BAKKERSWET.
Kaar de Haagsche correspondent van het
Hbld." verneemt, bestaat by eenige Kamer
leden het .voornemen om te trachten, een
principieele beslissing uit te lokken over de
vraag, of men een wettelijke regeling van den
hakkersarbeid wil volgens het stelsel-Talma
of volgons het stelsel van het Bakkerscomité.
Zulk pene beslissing zou kunnen vallen in
den vorm van een stemming over bet amen-
dement-Snoeck Henkemans op artikel 2 van
het wetsontwerp. Doch om noodelooze discussie
te voorkomen, zou men dat dan willen doen
vóór de algemeene beschouwingen, althans
wanneer deze laatste niet geheel kunnen wor
den weggelaten Deze poging zal uitgaan van
eone, den Minister bevriende zijde. Haar' suc
ces zou trouwens zeker ook de kans op
succes van het ontwerp in d© Eerste Kamer
belangrjjk verhoogen
Uit Middelburg.
Voor de betrekking van bode bij__de arrend. -
reehtbank alhier is door dit college uit
eon lOOtal sollicitanten het navolgend dric-
Itat aan den Minister van Justitie voorgedra
gen A. Ilmer, J. Bonman en P Willcmse,
allen te Middelburg.
o
Uit Vlissingeu-
Het Belgische s.s „Garonne", geladen met
stukgoederen van Bayonne bestemd naar Ant
werpen/ is hedennacht in do Wielingen aan
gevaren door de Belgische sleepboot „John
Buil". De „Garonne" is gezonken De man
schappen, op één na die verdronken is, zijn
te V1 i s s i n g e n geland.
Generaal Booth is hedenmorgen weder met
de dagboot „Koningin Regentes" naar Enge
land overgestoken.
De werkzaamheden in verband met het leg
gen van de baan KeersluisStation zijn thans
in volle gang. Do route zal langs de lijn der
Domburgsche tram komen te loopen van af
do sluizen.
Uit Walcheren.
Het telefoonkantoor te Ooslkapelle zal
weldra aangesloten worden bij het interlocaal
telefoonverkeer. Men is reeds bezig aan de
voorbereidende werkzaamheden, spreekcel, te
lefoondraden enz.
Maandag is te Domburg opgericht de
„Domburgsche Bouwvereeniging", die met rijks
subsidie wil trachten verbetering te brengen
in de volkshuisvesting. Bijzonderheden ont
breken, het bestuur is nog slechts voorloopig.
Uit Zuid-Beveland.
Maandagavond hield de afdeeling 'sHeer
Arendskerke van de vereemging „Het
Groene Kruis" een algemeene vergadering, die
door ongeveer 40 leden werd bijgewoond. Op
voorstel xan het bestuur werden in twee ar
tikelen van de s taluten de noodige wijzigingen
aangebracht om als gelijkgestelde \fereeniging
te kunnen worden erkend door de centrale
veieeniging tot bestrijding van tuberculose en
daardoor in het genot in te kunnen worden
gesteld van rijkssubsidie voor eenenquêtrice.
Uit Noord-Beveland.
Bij het maken der aanstaande havenweraen
te Colijnsplaat (vergrooting der haven)
zijn door burgemeester en wethouders be
noemd tot opzichter de heer P. de Regt, pro
vinciaal ppzichter te Colijnsplaat en tot da-
gel jjksch opzichter de heer W. G A. Elennaas
te Bruinisse.
In oen drukbezochte bijeenkomst in het hotel
„Zeelandia" te Colijnsplaat hield de heer
W. J. C. van Santen uit Goes een rede over
de staatspen sioimeering.
In debat kwamen de heeren J. de Smit Iz.
en J. Hoogerheide. Na afloop werd een afdee
ling van den „Bond voor Staatspcnsionneering"
gevormd; er traden 53 leden toe.
Uit Thoien.
We dienen nog te vermelden de door ons over
het hoofd geziene meedeeling in de „Iersek-
sc-he en Toolscho Courant", volgens weke
de door den gemeenteraad te Thoien inge
stelde veer-oommissie van plan is, den raad voor
te stellen het veer, dat thans het eiland Thoien
met den vasten wal van Noord-Brabant ver
bindt, in verband met de reeds herhaaldelijk
besproken plannen tot overbrugging van de
Eendracht, in eigen beheer te nemen bij de
gemeente na afloop der pachttermijn.
Uit Z. - Vlaanderen O. I).
Men deelt aan de „Tem. Crt." mede dat
het jstoomschip „Tornar", den 7en Maart 1.1.
vertrokken van Rio de Janeiro naar Temeuzen
met een lading ijzererts, de haven van Ter-
neuzen zal voorbij varen en te Antwerpen los
sen, in verband met de „Loonlijst" zooals
deze is vastgesteld op de vergadering van de
boot werkers veieeniging Recht en Plicht" ge
houden op Woendag 6 Maart 1912
By beschikking van bovengenoemde recht
bank is tegen Th d. W26 jaar, geb. te
Eede, milicien in garnizoen te Leiden, thans
gedetineerd te Middelburg, beklaagd van dief
stal met geweldpleging, reohtsingang verleend
met last tot instructie der zaak en bevel
tot gevangenhouding
Naar de openbare terechtzitting dier recht
bank is varwezen de zaak tegen M G., 29
jaar, stoelenmatter te Axel, beklaagd van
diefstal
Te St Ann a land word in de voor
middag godsdienstoefening van j.l. Zondag 24
dezer Ids. G Lans Jr predikant te Doe
veren in de Ned Herv. kerk bevestigd door
zijn vriend ds. Trillaard predikant te Aal
burg en Heisbeen, die tot onderwerp zjjner
bevestigingsrede had gekozen Jcsaja 62 vers
6 en 7.
Des namiddags hield ds. Lans zijne intree
rede en wel naar aanleiding van Psalm
uit vers 20 deze woorden ,,Ik heb hulp be
steld bij ©enen held"
Maandagmiddag had te Hcinkcn-
zand een plechtigheid plaats door hel in
wijden ©ener grot aan de R.-K. kerk. De
openingsrede werd gehouden door den Doken
uit Goes in tegenwoordigheid van den lieer
P Krook,. pastoor te Hemkenszand Ook de
heer Tcule, die de gemeente indertijd verliet
door liet vertrek naar Grootebroek, maar die
de oprichter xvas van de grot, woonde de
plechtigheid bij, met nog veel andere geeste
lijken, en veel parochianen uit den omtrek,
zoodat de kerk overx'ol xvas
Aan de „Ned." wordt medegedeeld, dal
eenige van de jongere predikanten uit de
Geref. Kerk zoo goed als gereed zijn met de
samenstelling van ©en liederen- of gezangen
bundel voor kerkelijk gebruik Het voornemen
zou bestaan idie Ier eerstvolgende Synode
dier korkeai aan te bieden en de invoering
ervan in een voorstel aanhangig te maken
liet blad voegt eraan toewij geven hef
berióht zooals '1 ons ter oore kwam, doch
niet zonder eenig voorbehoud 't Is b
te mooi om waar to zijn
De afd. Ede van den Protestantenbond
vraagt |in „De Hervorming" nu reeds een voor
ganger voor Oudejaarsavond
Ned. Herv. Kerk.
Bedankt: voor Eist (bij Amerongen)
ds. L. Emmen te Den Bommel.
Gereformeerde Kerken.
Beroepen: te Ter Apel A. J. de Boer
te Grijpskerk.
Bedankt: voor Leidsckendam ds. W.
F. C. van Helsdingen te Cubaard.
Doopsgez. Kerk.
Beroepen: te Puinmerend P. Atema
te Twisk.
VOORDRACHT VAN PROF. GR0ENEWEGEN.
Voor de afd. Goes van den Vrijzinnigen
Bond trad Maandagavond prof. dr. H. IJ
Groenewegcn als spreker pp met het onder
werp Godsdienst en Zedelijkheid.
In liet eerste deel van zijn rede ontwikkelde
spr. de stelling dat het godsdienstig geloof
een noodwendig bestanddeel uitmaakt van het
zedelijk leven.
Na opgemerkt te hebben dat er in ons land
tal van menschen buiten allen godsdienst leven,
die niet weten wat zy van geloofsovertuigingen
denken moeten, die neutraal, onverschillig zoo
niet vijandig staan tegenover den godsdienst
noemde hij de moralisten, die den godsdienst
losmaken van de zedelijkheid, en constateerde
spr dat hierin do oorzaak is gelegen van de
wonderlijke verwarring pp godsdienstig ge
bied.
By de orthodoxe Roomsch-kathoheken en
do orthodox-protestanten wordt aan een gods
dienstige ontwikkeling gedaan
Het neutraal onderwijs, zooals dat door
Thorbecke bedoeld werd, en door de liberale
party gedurende 50 jaar is gehuldigd, streefde
naar vrrj onderzoek van den geest op gods
dienstig gebied, doch was en is niet tegen
den godsdienst gericht.
Thorbecke heeft niet voorzien, niet kunnen
voorzien het opkomen van de diepere vragen
waar wij ons thans voor geplaatst zien in
ons vaderland, waar velen in geestelijken en
godsdienstigen zin als zwervelingen zonder
vaderland leven, welke toestand van verwar
warring, zoo niet van verwildering op gods
dienstig gebied, door spr ongezond en onheil
zaam wordt genoemd voor den individu en1
de natie.
Aan de liand der historie van de oude vol
ken toonde spreker nu aan, dat godsdienst
en zedeljjkheid innig aan elkaar verbonden zijn
en trad daartoe in een uitvoerige beschou
wing over do ontwikkeling van het Christen
dom.
In bet tweede gedeelte van de rede werd
het Godsbegrip behandeld en de daarmede sa
menhangende Wereldbeschouwing
Zonder een godsbegrip heeft de toensch
geen stuur, geen vertrouwen in het leven, is
men goestelrjk dakloos, al kan men op voor
beeldige wijze zijn maatschappelijke plichten
vervullen Een diepe, religiouse echt Chris
telijke geloofsovertuiging brengt een heel ander
plichtgevoel en plichtbesef dan b.v de materi
alisten hebben, die hel bloot als een erfelijk
x-erkregen aandrang van hun ouders en voor
ouders beschouwen en b.v dien enkel zoeken
in den physieken bouw van hun organen,
hier denkorganen. Spr kwam tot do conclusie
dat de zedelijkheid pas tot ontwikkeling en
heerlijken bloei kan komen, wanneer zij haar
voedsel ontvangt uit den wortel van het ge
loof. Zoomin men den tak met bloesem ongc
straft vaji den stam, van den wortel kaji Schei
den, zoomin kan ook do zedelijkheid \ran den
godsdienst gescheiden worden Mot een op
wekking tot het aankweeken van het godsdien
stig gevoel, van het godsdienstig leven, in de
harten van het opkomend geslacht, opdat de
ouders hot verwijl hunner kinderen niet zou
kunnen treffen, dat zy hen hiermede onkundig
had gelaten, wat zicJi in hot later leven wreekt,
dat in solioone beeldspraak gezegd werd, ein
digde prof. Groenewegcn zijn met, gloed
voor de vuist uitgesproken rede, die van
begin tot het eind mol ernstige en onverdeelde
aandacht werd aangehoord door talrijk op
gekomen belangstellenden.
De voorzitter der afdeeling de heer T. U
Siemelïnk, die den spreker ook had ingeleid,
betuigde namens de afdeeling zijn dank aan
den xvoordvoerder voor diens schoone rede.
GEREFORMEERDEN EN VERKIEZINGEN IN
DE NED. HERV KERK.
Dr Kromsigt had in hel Advertentieblad
x'oor Zuid-Holland en Utrecht geschreven
„Onlangs heeft de „Gcref." kerkeraad te Alk
maar de brutaliteit en de onbroederlijkbcid
gehad om de Hervormden, die in hunne kerk
meermalen kerkten, doch nog lidmaat waren
der Herv. Kerk, dringend aan te raden niet
te stemmen in slxyd tussclien orthodoxen
en modernen voor leden van het kiescollege
aldaar Daar het slechts weinige stemmen
scheelde, is dus waarschijnlijk door de schuld
van dien „kerkeraad" liet kiescollege te Alk
maar modern geworden."
Daarop antwoordt de Heraut
„Naar uit de meest vertrouwbare bron ons
wordt meegedeeld, is deze voorstelling ten
eenenmale onwaar. Er was hier geen sprake
van „Hervormde leden", die nu en dan eens
bij de Gereformeerde Kerk kerkten, maar van
leden der Gereformeerde Kerk te Alkmaar,
die met do Synodale Kerk aldaar niets te
maken hadden en tot de Gereformeerde Kerk
als lidmaat behoorden, waar zij ook behoorlijk
te hoek stonden. Alleen had de Hervormde
Kerk, gelijk dit op meerdere plaatsen het ge
val is, de namen dezer leden nog niet ge
schrapt en stonden ze nog onder de stemge
rechtigden dezer Kerk vermeld. Toen het nu
in de Hervormde Kerk spande tusschen de
modernen en orthodoxen, is van orthodoxe
zyde sterke pressie uitgeoefend op deze leden
der Gereformeerde Kerk, van wie men wist,
dat ze reeds lang met de Hervormde Kerk
gebroken hadden, pm toch van het toevallige
feit, dal hun namen nog onder de stemge
rechtigden Voorkwamen, gebruik te maken,
ten einde aan de modernen de nederlaag te
bezorgen. Volkomen terecht hoeft de Kerke
raad der Gereformeerde Kerk de leden zijner
Kerk tegen zulk dubbelzinnig spel gewaar
schuwd. Wie bij de Gereformeerde Kerk zich
voegt en deze Kerk als de ware en zui'
Kerk erkent, kan niet tegelyk in de Her
vormde Kerk |nog hulp en spandienst ver
richten voor een verkiezing. Dit zou met allo
eerlijkheid en oprechtheid in strijd zijn
Op het achtste concert van de V1 i s-
singsche Orkest-Vereeniging op Woensdag
17 April a.s. zullen geheel belangeloos mede
xverken de heer dr. v. d. K. (zang) alhier,
en een strijkkwartet uil Den Haag, bestaande
uit den heer E. Polak Daniëls (eerste viool);
moj. Else Rappard (tweede viool), den heer
A. K. W. Arntzenius (alt) en den heer Th W
Himpe (violoncel).
Een tooneelfeest van typisch Amster-
damsch karakter is Maandagavond in Am
sterdam gevierd, nl. het 60jarig jubileum van
de firma Van Lier. Acteurs en actrices
verschillende gezelschappen hadden hun
dewerking verleend, door het (opvoeren
brokstukken uit looneelstukkenMevr. Bouw
meester trad op met een monoloog en Louis
Bouwmeester spoelde do gerechtszaal-scene uit
„De Koopman van Venetië"
Het belangrijkste voor de huidige firman
ten Was wel do meedeeling van den heer
P W de Koning dat er een finaneiöelw
grondslag is gelegd voor de voortzetting der
zaakmeer dan 80.000 gulden is bijeenge
bracht voor de obligatieleeiiing
Vóór November 1913 wenschl de Vcreei-
niging tot taalzuivering lo doen uitgeven een
Woordenboekje uitsluitend bevattend in ouzo
taal ingeslopen vreemde en onnederlandsche
woorden, uitdrukkingen, zegswijzen van
welken oorsprong en in welk vak ook met
bijvoeging daarnaast van hetgeen b.v. tot vei
vanging daarvan fcou kunnen dienen.
Maandagmorgen bracht H M. de Konin
gin vergezeld van liaar hofdame 1 G Barones
Sloet van Marxveld en haar adjudant Baron
van Asbeck een bezoek aan de tenteonstelliug
van oude kanten in de salons van kunstzaal
Kleykamp, Oranjestraat 9, Den Haag. Zy werd
ontvangen en rondgeleid door mevrouw Kley
kamp, terwijl mejuffrouw A. van Bergen Hare
Majesteit inlichtingen over de kantwerken ver
strekte
Alvorens (e vertrekken betuigde Hare Ma
jesteit aan tmevrouw Kleykamp haar groote
ingenomenheid over deze belangrijke tentoon
stelling en sprak de hoop uit, dat deze veel
zal mogen bijdragen tot den weder opbloei
van deze industrie.
Om een blijvende verbetering in den
gezondheidstoestand van mevrouw Curie aan
te brengen, heeft zij zich aan een operatie
moeten onderwerpen Daar deze operatie, veer
tien dagen geleden uitgevoerd, geslaagd is,
hoopt men, dal de vrouwelijke geleerde zal
kunnen deelnemen aan de internationale ver
gadering, die deze week te Parijs xvordt ge
houden tot vaststelling van een ijkmaat voor
het radium
Zooals overal elders is Percy Grainger
ook hij zijn eerste optreden in Zwitserland in
drie groote prkesl-concerten to Zurich (Ton-
hallenorkest), Basel en St. Gallen buitenge
woon enthousiast gevierd, zoodat hij onmiddel
lijk schitterende nieuwe aanbiedingen ont
ving, o a. te Genève en Bern.
TEGEN DE PRIKKELLECTUUR.
Ook over München, de kunststad by uit
nemendheid, waait de wind uit den officieel-
zedelyken hoek. Dat daarvan malle dingen het
gevolg kunnen zijn, is bewezen, doordat oa
de Venus van Milo als onzedelijk uit de uit
stalkast van een winkel moest verwijderd wor
den, terwijl ook de danseres Villany, die in
andere, Duitsche steden bewonderd wordt,
zonder dat pan kwetsing der zeden wordt
gedacht uit de stad werd verwezen
Docli nu is daar ook iets nuttigs gebeurd
Een tentoonstelling is te München ingericht,
die het xrerderf van de zgn „prikkellectuur"
xvil aanschouwelijk [maken. De zgn. beschaafde
kringen welen to wemig, welk een verru
wenden, afstompenden invloed die „Hinter-
treppen"-romans pp het geestesleven van hun
ondergeschikten, soldaten, dienstboden, arbei
ders uitoefenen. Men ziet daar rooversge-
schiedenissen, verhalen van misdadigere, his
torische voorvallen, b.v. den dood van den
Oostenrijkschen kroonprins Rudolf of van ko
ning Lode wijk. II, enz
Aan deze xiool-literatuur wordt een schat
van geld uitgegeven In Hamburg zou b.v.
met wat aan die boekjes met hun eindelooze
vervolgen wordt besteed, de begrooting voor
de volksscholen betaald kunnen worden.
Terecht merkt de „Köln. Zeitung" op, dat,
dit poort lectuur moge al tot dc lagere
9tanden bepeTkt blijven, het met het peil van
ontwikkeling bjj de zgn. „hoogere" standen
niet veel beter gesteld is. In ieder geval
heeft die geen gefijken tred gehouden met
den vooruitgang op technisch gebied. Het
blad vTaagt naar aanleiding van de laatste
vondsten in Pompei, wat onze nakomelingen
van onze steden zouden denken, als een
van deze op dit oogenblik werd begraven en
na 2000 jaar weer werd bloot gelegd. Index
daad het huidige, maatschappelijke leven
toont niet het duizendste van de bekoring
dje daar treft
Door II M. do Koningin is oen zilveren
medaille ter beschikking gesteld van het be-
Btuur van de Maatschappy ter Bevordering
van Ooft- en Tuinbouw in het voormalig 4e
district van Zeeland als prys bij de in Sep
tember teGroede te houden tentoonstel
ling van bloemen en fruit
SPORT.
Biljarten.
Te Middelburg worden pogingen in
het werk gesteld om op nader te bepalen
datums in de Buiten sociëteit een biljart
wedstrijd to houden tusschen vijf biljarters,
leden van deze sociëteit, en vijf daartoe
uitgekozen spelers uit Vlissingen.
