MIBDEWJERGSCHE (01 RAIT.
Maandag
25 Maart.
j[. 72 155* Jaargang. 1912.
D... a«n>t Teriohjjnt d «geluk», Zon- F,..td.ge..
•rn. par kwartaal, roowol ,oor Middelburg al. voor alia ptaataan Nedorlaod £™oo pp. f2.
Afzonderlijke nummer» kotten 5 cent
(jyertentiön bij abonnement op Yoordeelige voorwaarden.
Proipectuwen daarvan zijn aan het bnreau te bekomen.
AdrartaatiSa voor het eeritvolgeude nummer moeten de. middag. 7 dór óéa aar
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentittn i 20 cent per regel. Bü abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50elke regel meer
20 cont. Reclame» 40 cent per regel. Groote lettor» naar de plaat», die zij innemen.
Tot de plaatiing van advertentiön en reclame», niet afkomitig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algenaeex Advertentlc-Kvrrau
A. DE LA HAB Ac., N.Z. Voorburgwal *66, Asiterdau.
Dit nommer bosta.t rut drie bieden met
•een Kinderblad.
EERSTE BLAD.
Zij, die zich thans op ons blad
abonneeren ontvangen de num
mers tot 1 April gratis.
Middelburg 23 Maart.
Van tien Haagsclien Toren.
Nu de plannen om de herdenking van
ons herkregen onafhankelijk volksbestaan, nu
100 jaar geleden, in 1913 op luisterrijke
wijze te vieren, vasteren vorm beginnen aan
te Demen, is van zelf bij velen de vraag
gerezen, of de opening van het Vredespaleis,
dat voor de vreemdelingen bij deze natio
nale feesten wel het groote aantrekkings-
punt zal zijn, ook tegen dien tijd verwacht
kan worden.
Indertijd hebben daaromtrent verschil
lende, en laat ik er dadelijk aan toe voegen,
zeer onjuiste geruchten, de ronde gedaan.
Er werd o. a. beweerd, dat men geen defi
nitieve datum voor de opening kon vast
stellen; dat alles wat daarop met betrekking
tot het „Plan 1913" was gebaseerd, geen
bouvdst aanbood. Later zijn deze berichten
wel door het Bestuur der Camegie-stichting,
dat met de bouwplannen belast is, tegen
gesproken, maar niet zoo stellig, dat de
gewekte twijfel werd weggenomen. Toeval
lig was ik dezer dagen in de gelegenheid
iets naders omtrent deze zaak te vernemen,
van genoegzaam belang om het hier over
te vertellen. Mijn zegsman dan, deelde mij
mede, dat alles in het werk gesteld wordt
om de opening in Augustus, uiterlijk Sep
tember 1913 te doen plaats hebben. Ten
dien einde wordt er in den laatsten tijd
zelfs 's avonds gewerkt en zijn er veel meer
werklieden in dienst genomen, dan eerst in
het voornemen lag. De voornaamste oorzaak,
waarom de werkzaamheden niet zoo op
schoten als verwacht mocht worden, is
hieraan toe te schrijven dat de schenkingen
aan het gebouw door de verschillende mogend
heden gedaan, zoo lang op zich lieten
wachten.
Zoo is b.v. eerst dezer dagen definitief
bericht gekomen, dat Duitschland de tuin
aanleg zou ontwerpen en bekostigen. Eerst
zou dit land alleen het gioote ijzeren hek
werk leverennu is de tuinaanleg er bij
gekomen. Het spreekt van zelf, dat voor en
alleer dit alles officieel en definitief vastge
steld kon worden, er maanden lang met do
schrijverij heen en weflr zijn zoek gegaan.
Nu is het Duitscbe keizerrijk ten minste
nog een serieus schenker. Onder de Zuid-
Amerikaansche republieken waren echter
ook regeeringen, die iets „schenken" wilden,
maar toen van hier uit aan Senor generaal
X., president der Zuid-Amerikaansche repu
bliek Y voor een Nederlandsche courant
is het misschien beter in dit geval maar
geen namen te noemen gevraagd werd,
wanneer het „geschenk" voor het Vredes
paleis zou i.rriveeren, kwam, ondanks her
haaldelijke verzoeken, geen antwoord. Van
ter zijd verluidde echter, dat de „milde
gever", Senor generaal X, intusschen van
het Zuid-Amerikaansche staatstooneel was
verdwenen en zijn opvolger niet van plan
was de beloften van zijn voorganger gestand
te doen. Zulke koopjes werkten natuurlijk
een vertraging der werkzaamheden in de
hand. Mijn zegsman, die het weten kan,
verzekerde mij echter dat er geen redelijke
twijfel behoeft gekoesterd te worden of in
Augustus 1913 zal het Vredespaleis worden
geopend. Dat het Bestuur der Carnegie-
stichting. echter huiverig is om nu reeds
definitief een datum van opening te noemen,
en dat onze regeeringnog geen offieieele
uitnoodigingeD naar de verschillende mogend
heden heeft verzonden ten einde deze te
verzoeken zich daarbij te laten vertegen
woordigen, spreekt van zelf.
Wat de regeerings-uitnoodiging betreft,
is het geen gewoonte die reeds anderhalf
jaar te voren te verzenden. Zes maanden is
in deze de gebruikelijke tijdhetgeen
trouwens nl een aardige tijd is om te be
denken of een uitnoodiging al of niet aan
genomen zal worden. Wij, gewone burger-
menschen, doen dat vlugger.
In elk geval allo personen, die bij de
opening van bet Vredespaleis in 1913 een
verantwoordelijkheid hebben te dragen,
blijven diligent. Meer k&u, en behoeft ook
in dit geval, niet gezegd te worden.
Aangaande het voorloopig succes, waarop
de ontwerpers van het „Plan 1913" tot
dusverre mogen wijzen, kan nog dit toege
voegd worden, dat de regeering deze plan
nen krachtdadig zal steunen, hetgeen te
begrijpen is, daar de deelname, van parti
culiere zijde ondervonden, zeer groot zal
zijn. Nu is er zeker iets zeer aantrekkelijks
in het voornemen om op verschillende
plaatsen in ons land tentoonstellingen te
organiseeren, en niet zooals gewoonlijk ge
schiedt, één nationale uitstalling te houden
op óén plaats in bet land. Meestal wordt
daarvoor een der grootere steden in het
land aangewezen, waar de vreemdelingen
toch /reeds bij een bezoek aan Nederland
komen. In het systeem van het „Plan 1913"
daarentegen wordt ook aan de kleinere
steden in ons land de kans geschonken den
vreemdeling te trekken, en zoodoende worden
ook deze steden en provincies in de gele
genheid gesteld te profiteeren van liet
drukke vreemdelingenbezoek dat 1913 onge
twijfeld zal te zien geven.
Nu is de bedenking geopperd, dat onze
gasten misschien tegen het reizen van de
eene plaats naar de andere zouden opzien,
maar men vergete niet, dat de afstanden,
waar het hier om gaat, zoo klein zijn, dat
iemand, die voor zijn genoegen reist,
daar niet tegen behoeft op te zien, en dat
bezwaar ook door een goede organisatie en
de medewerking der betrokken spoorweg
maatschappijen zal zijn op te beffeD. Er is
b.v. niet een reden om de 28 tentoonstel
lingen, welke hier gehouden zullen worden,
alle juist op denzelfden dag te openen of
in dezelfde maand te houden. Ook kunnen
de spoorwegmaatschappijen b.v. biljetten
uitgeven, die zooals b.v. in Belgiö het ge
val is, recht geven op het vervoer over alle
lijnen gedurende een zestien aantal dagen.
Zoo zou er reeds veel gewonnen kunnen
worden. In het algemeen gesproken biedt-
het „Plan 1913" voor de meer afgelegen
steden van ons land groote voordeelen aan,
welke bij een concentratie van »expositie-
kracht" voor haar te loor zouden gaan,
Ook voor den vreemdeling zelf moet deze
decentralisatie de voorkeur verdienen, omdat
hij op deze wijze allicht gedeelten van ons
land zal zien, die anders voor hem terra
incognito zouden blijven.
Een der hoofdzaken voor het slagen is
en blijft echter een goedkoop en vlug spoor
wegvervoer, en bovendien een grondige en
zaakkundige reclame in het buitenland.
Wordt hieraan voldaan, dan twijfel ik er
niet aan of Nederland, dat tegenwoordig
over den geheelen wereld in de mode is, zul
in 1913 dank zij het initiatief der heeren
van het „Plan 1913", duizenden vreemde
lingen naar zich toe zien trekken.
Hoewel het zomer seizoen nog een paar
maanden in het verschiet ligt doen de plan
nen om het foeileelijke Gevers Deynoot-
plein te Scheveningen een beetje te ver
fraaien, er ons toch aan herinnereu, dat de
heropening van Scheveningen nl weer voor
de deur staatInderdaad zou een verbou
wing van dat plein een heele vei betering
zijn, maar of het gewijzigd plan-Berlage,
dat hierbij tot grondslag zou moeten dieneH,
den heeren van den gemeenteraad zal aan
staan, is nog de vraag.
De heeren zitten natuurlijk met al de
loncessies" en „erfpachten" om en bij hét
Gevers Deynootplein, die zij zich succes
sievelijk door verschillende concessionarissen
in den loop der tijden hebben laten ont
futselen. Schitterend is b.v. het feit, dat, de
„Kurhausbar" het onoogeiijk knutselhuisje
van den bouwbaas van Liefland, niet ver
plaatst kan' worden. Deze verplaatsiug had
nl. alleen kunnen voorgeschreven worden
indien zij twee jaar na den bouw door het
gemeentebestuur was gelast. Nu is er niets
meer aan te doen, dan met de toestemming
van de heeren van het Kurhaus, die natuur
lijk daar voor idem-idem zullen vragen.
Ook naar de zijde, waar nu het café
Altenburg staat, is geen fiuale opruiming
te houden, dank zij de eerst na vele jaren
afloopende concessies. Alleen daartegenover
aan de zijde der Engelsche kerk, is iets te
beginnen. Zou het nu eerstens geen aanbe
veling verdienen, indien het gemeentebestuur
eens een prijsvraag van de „verbouwing"
van net Gevers Deynootplein en omgeving
uitschreef
Men zou dan één geheel kunnen verkrij-
n, een algemeen aspect, waarbij natuurlijk
met de bezwaren van het oogenblik reke
ning moet gehouden worden. Zooals het nu
is, is de toestand op dat voornaamste plein
van Scheveningen een schande voor de
badplaats en voor Den Haag. Op mij maakt
dat plein steeds den indruk, alsof die naast
lkauder gezette tentoonstelhngskraampjes,
waarin „gelagen gezet" worden, er alleen
voor afjraak «taan.
Politiek nieuws is er bijna niet.
In de Kamer amuseeren de heeren zich
met de vogelwet, welke behandeld wordt
alsof er een grondwetsherziening aan do
orde is. Of hot dooden van een merel al of
niet »past in het 6ysteem van het amende
ment van den geachte afgevaardigde X." is een
onderwerp van twee of drie uur praten.
Voor vele „geachte afgevaardigden" blijkt
dat een zeer aangename tijdpasseering te
zijn. Over smaken valt natuurlijk niet te
Iets anders is de vraag ot Z.Ex. Wentholt
blijft. Van goed geïnformeerde zijde vernam
ik, dat in sommige kringen gezocht wordt
naar de formule om Z. Ex. te behouden en
en hem toch een Dreadnought „aan te
smeeren." Men gelooft echter niet, dat deze
poging succes zal hebben, omdat de beer
minister liever been gaat. Dr. Kuyper, die
tegenwoordig weder al zijn mannetjes in
het gelid h^eft gezet, moet bovengenoemde
oplossing „niet gelukkig" genoemd hebb"n.
Ik behoef het u dus wel niet te zeggen,
hoe de afloop zal zjjn, wanneer de «formule"
in debat zal komen.
Met de steun der ehristelijk-bistorischen
alleen komt Z.Exc. er niet; zelfs al wilde
by gaarne blijven.
Van de „Dreadnought" zal dus niet veel
terecht komen.
Uw getrouwe
Torenwachter!
Bit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Dinsdag 2 April, 'smiddags 3u zal do Kamer
van Koophandel en Fabrieken ten raadhuizc
alhier vergaderen. Op de agenda komt o m.
voor het jaarverslag over 1911
Zooals men in ons vorig nummer in een
advertentie heeft kunnen lezen, zal, te be
ginnen Maandagmiddag jis, de prov stoom-
bootdienst MiddelburgZierikzee weer op de
gewone wijze herval worden. De reden waar-
onf de vaart niet dadelijk volledig werd hervat,
tegelijk met den dienst op de W. Schelde, is
hierin gelegen idat een der nieuwe booten
n kleine reparatie moest ondergaan
Bij het 2e bataljon 3e regt. inf. te M i d-
delburg zijn bevorderd tot milicien
korporaal de miliciens der najaarsploeg
1911, J. H. J. van Dranen, P. J. Lahr,
F. C. de Roo, J. Meerman, J. Bierens, M.
de Visser, C. L. Kostense en P. van Dienst.
U i l Vlissingen.
De S. M „Zeeland", die vcrieden jaar een
excursietocht (Organiseerde naar Spithcod ter
gelegenheid van de groote vlootrevue, zal dit
jaar een dergelijke tocht ondernemen met
het ss. „Prinses Juliana". Het doel van do
reis is bijwoning van de regatta te Kiel en
een bezoek aan Rügen. Op de terugreis zal
ook Helgoland worden aangedaan. De heen-
en terugtocht gaat door hot Noord-Oostzee
kanaal.
De indeeling van de reis is als volgt
22 Juni vertrek Vlissingen v.m. 11 u.
IJmuiden In.m. G u.
23 Juni vaart door Keizer Wilh. Kanaal.
24 Juni v.m|. 9 u aankomst Sassnitz verblijf
aldaar tot 25 Juni 's avonds.
2G len 27 Juni te Kiel bijwonen Europa-
Week der regattas,
28 Juni op Helgoland.
29 Juni terugkomst te Vlissingen.
De deelneming is geheel van privé karakter
zoodat alleen door uitnoodiging aan den tocht
wordt deelgenomen.
Per trein van 9.10 vertrokken Vrijdagmor
gen wederom een aantal personen uit Zeeuwsch
Vlaanderen naar Rotterdam om daar scheep
te gaan naar Amerika.
Voor den zijtak KeersluisStation der elec-
trische tram werden Vrijdagmorgen een party
spoorstaven pan het station aangevoerd, waar
uit men kan opmaken dat binnen kort een aan
vang met het leggen der baan zal gemaakt
worden.
De herstemming voor een lid van de Kamer
van koophandel zal piaats hebben Woensdag
3 April e. k
Op de den 22 Maart II. vastgestelde kiezers
lijst voor het jaar 19121913 komen voor
en van 3027 kiezers tegen 2917 op
die van *t vorige jaar.
De provinciale bondsdag van afdeeliugen van
hot Ned, Jongel. Verbond in Zeeland zal dit
jaar op 2en Paaschdag te Vlissingen wor
den gehouden.
In den morgen zal een huishoudelijke ver
gadering worden gehouden, terwijl in de mid
dag-vergadering, die beide in het meuwe ge
bouw der afd. Vlissingen in de Noordstraat
plaats hebben, de WelEd. heer Couvée, alge
meen secretaris van het Ned. Jongel. Ver-
1 bond, zal spreken
Dos avonds is een openbare samenkomst
ui de Nieuwe kerk, waarbij als sprekers zul
len optreden ds. Vermeer van Vlissingen, ds.
Van Empel van Middelburg, en de WelEJ.
heer James van Sluis, voorzitter der provin
ciale commissie.
Door don heer Varel zullen eenige orgel
stukken worden voorgedragen, terwijl tijdens
do vergaderingen liet mannenquartet der Vlis-
singschc vereeniging en het Chr fanfarecorps
van Nicuwvliet lnm medewerking verleenen.
Dezer dagen had de aanbesteding plaats
van 4 villa's te bouwen naast het Grand
Hotel. Minste inschrijvers de heeren v d.
Pluijm en Gcelen te Rotterdam voor f 37.800.
Donderdagavond vergaderde de handelsver
eniging „Gemeenschappelijk Belang" te
V1 i s s i ngen-
Het aantal leden bedroeg ultimo December
96, Het informatio- en incasso bur. werd op
1 April krachtig ter hand genomen.
Door den administrateur werd een rapport
inzake pen Onderlinge Glasverzekering uitge
bracht. In het verslag wordt herinnerd aan
het adres aan de Tweede Kamer tot behoud
der jbookmakerskantoren, aan de in samen
werking mot de afdeeling van „Mereurius" ge
dane stappen voor oprichting van een han
delsavondschool en, aan hel adres mzake
den prov. stoombootdienst op Ziqrikzce
Inzake Tariefwei-ontwerp moest de veree
niging twee beslissingen nemen. Door hel
hoofdbestuur weid verzocht de techniek dezer
wet te onderzoeken en de vrucht van dit
onderzoek aan de regeering kenbaar te ma
ken terwijl de Arnhemsche Ver. verzocht ad-
haesie te betuigen aan haar verzoek de wet
in haar geheel op het. a s. congres te behan
delen. De vereeniging besloot beide vorzoc
ken van de hand te wijzen.
Het aantal genomen informaties bij het jnf.
en 'mo bur. was grooter dan een vorig jaar.
Een beslissing zal worden genomen in zake
„slechte betalers
In de plaats van het bestuurslid den heer
Salomé werd gekozen J. G Loois De heeren
Zandee en Huson werden herkozen.
Uit Walcheren.
Als een bijzonderheid kan worden gemeld
dat in de gemeente Biggckerke met een
bevolking van ruim 787 zielen in 7 maanden
tijds geen sterfgeval heeft plaats gehad
Woensdagavond vergaderde in een der
schoollokalen te N i e u w- en" St. J o o 8-
1 a n d de afdeeling het „Groene Kruis",
waarbij buiten de 7 bestuursleden, ook de
eere-voorzitter (burgemeester-1, en 7 gewone
leden tegenwoordig waren.
Uit de rekening van den penningmeester
bleek dat was ontvangen f 191.39'. en uit
gegeven f 80.02.j, alzoo een batig saldo van
f 111.37.
Het jaarverslag werd uitgebracht door
den secretaris, doch bevatte geen buitenge
wone mededeelingen.
Er bleek o. m. uit dat er jn 1911 78 leden
waren. Thans zijner nog enkele bijgekomen,
zoodat er nu ruim 80 zijn.
De voorzitter, de heer M. G. L. Ie Heux,
braöht als afgevaardigde der gehouden al-
gemeene Provinciale vergadering, daarvan
verslag uit.
Op voorstel van het bestuur werd beslo
ten een subsidie van f 40 te verleenen voor
1912, aan het voorloopig opgerichte comité
ter bevordering van wijkverpleging, welke
verpleging zal plaats hebben door verpleeg
sters van de Zeeuwscbe Hervormde Diaco
nessen vereeniging, gevestigd te Middelburg.
Als voorwaarde werd aan die subsidie-
verleeniüg verbonden dat een lid der
eeniging het „Groene Kruis" in het comité
zitting zal hebben.
Medegedeeld werd nog door den secretaris
der vereeniging, den beer Locher, tevens
lid van het comité, dat de Diaconie alhier
ook f 30 subsidie verleent.
Uit Zuid-Beveland.
Aan een deze week te Goes gedane op
roeping tot het bijwonen van een bijeen
komst, tot oprichting eener vereeniging van
joDgvrijzinnigen is door enkele jongelieden
gehoor gegeven.
Er is besloten tot oprichting van deze
vereeniging.
Er werd een voorloopig bestuur gekozen,
bestaando uit de heeren W. J. C. v»d San-
teD, Tj. N. Adema en J. C. Valkenburg Jzn.,
dat een ontwerp-reglement zal maken.
De vroeger aldaar gevormde vereeniging
van joDg-vrijzinnigen is wegens gebrek aan
blijvende belangstelling opgeheven moeten
worden.
Vrijdagavond gaf te Goes de Orkesl-
vereeniging »De Symphonie" directeur de
heer F. X. Munnhnrdt, een concert in de
schouwburgzaal van de „Prins van Oranje"
Het programma meldde Symphonie no. I
van Beethoven, Sonate no. 15 voor viool
van Mozart en voorts een 5 tal kleinere
muziekwerken van Desmnrquoy, Eilenberg,
Svendsen e. a.
De uitvoering der nummers viel zeer te
loven, wat bleek uit de warme bijvalsbe
tuigingen van bet talrijk opgekomen publiek
de schouwburgzaal was geheel bezet
terwijl de heer G. Loos, uit Goes met zijn
optreden als vioolsolist eveneens groot suc
ces inoogste.
Aan den directeur van deze vereeniging,
die van af huar oprichting, in 1890, tot nu
toe onafgebroken zich belangeloos met de
leiding heelt belast en bierbij van onver
droten ijver en prijzenswaardige toewijding
blijk gaf, zij hier een bizonder woord van
lof en wnardeering gebracht voor de vor
ming en niet minder voor de instandhouding
van „De Symphonie", die hier ter stede de
algemeene sympathie beeft weten te ver
werven.
In de Vrijdag gehouden raadsvergadering
te Ellewoutsdijk werd het tractement
van den havenmeester J. van Doorn met
f 50 verhoogd en gebracht op f 400. De
rekening van bet burgerlijk armbestuur
over 1911 werd goedgekeurd in ontvang
met f 3444.57'/, in uitgaaf met f 2415.32
en alzoo met een voordeelig saldo van
f 1029.25'/,.
Ten einde te kunnen geraken tot ver
ruiming van het Oostelijk haventerrein ont
vingen B. en W. de vereischte machtiging
tot voorbereiding dezer werken.
De tarieven voor haven-, lig- en losgeld
werden herzien en er werd besloten om ver
lenging der beffing aan te vragen.
Het kohier van den hoofdelijken omslag
voor 1912 werd opgemaakt met 196 aange-
slagenen, met een factor van 2.87 en een
totaal cijfer van i 1597.41'/..
De rand nam kennis van verschillende
onderwijsverslagen, van dat van de gezond
heidscommissie, zetel Goes, en van het
gemeenteverslag over 1911.
Vrijdag had er te Waarde een verga
dering plaats van ingelanden van hef water
schap „Waarde". Door liet polderbestuur was
voorgesteld om den zeedijk met een halveD
meter botonmuur te verhoogen met een daar-
aan&luitende glooiing van beton van 2 M.
90 cM. Bedoeld voorste! werd met 15 tegen 10
stemmen verworpen.
Donderdagavond liep de beurtschipper De
Graaf van Poortvliet met zijn motorboot in
het Wemeldingsohe schaar omhoog Daar
het vaartuig zeer ongunstig zat is men Vrij-
dagmorgeii begonnen met de goederen over
te laden in andere schepen cn alles hier in
't kanaal te brengen. Men zegt ,dat de schip
per het schip en de lading in handen heeft
gegeven van de bergingsmaatschappij
Uit Z. Vlaanderen O. D.
„Zelandia" vinden we de volgende merk
waardige opsomming van oen verkieziags
uitslag
De uitslag der stemming voor 5 leden-
patroons van de Kamer van Arbeid voor
den landbouw te Hulst, is als volgt
In 6 gemeenten is geen enkele kiezer
opgekomen,
Ln de gemeenten Bosclikapelle, Hontenisse
en Koewacht werden te samen uitgebracht
5 stemmen, allen van waarde
Gekozen met 3 stemmen ,T. F. Buysrogge,
Clinge.
Verder komen 21 personen, (waaronder 5
weduwen) in herstemming, omdat ieder 1
slem had bekomen.
De uitslag der stemming voor 5 ledcnwerk-
liedcn van dc Kamer van Arbeid voor den
landbouw te Hulst, is als volgt
In 5 gemeenten is geen enkelen kiezer
opgekomen.
In de gemeenten Hontenisse, Hulst, Koe
wacht on Stoppeldijk werden te samen uit-
Igebracht 7 sten men, van onwaarde 1, geldig 6
Aangezien niemand 4 stemmen behaalde,
moet er een herstemming plaats vinden tus-
schen niet minder dan 24 personen
Uit Z. - V J a an der en W. D.
Men schrijft ons uit Oostburg:
Dezo uitvoering is goed vau stapel geloopen
zoo'n perzik smaakt naar meeroch
neen met dergeljjke regel-vuüende uitdruk
kingen kan eene uitvoering van den Brug-
schen symphoniekring „Kunstmin", zooals die
