MIBIELB1 RIvNCHR COHBAIT.
g. 47 isse Jsargang. imi
Zaterda»
24 Februari.
Middelburg 23 Februari.
Hervorming der Armenzorg,
Uit Stad en Provineie.
D.i. corn-ant TmeWjnt dageHjti, mot nitaondoring van Zon- on Pcctdagoa.
?ijj. par kwartaal, roowel voor Middelburg al. mor alle plaation in Nederland franco pp. f2,
Ahsonderlijke nummer» koitan 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Aivertentiën voor het eeritvolgende nummer moeten des middag, vóór één nnr
aan het bureau bezorgd zyn.
Advertentiëa 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood es
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regeli f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend»
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemee* Adrerteistlo-Bn*esi«
A. DE LA WAR As., N.Z. Voorburgwal *66, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel-
Aan hen die zich thans abonneeren op
dit blad, zal van het eerste kwartaal alleen
de maand Maart in rekening worden f"
bracht.
L
Wanneer de Tweede Kamer de volgende
week, of misschien nog later, uit de ge
heimzinnige sferen van het afdeelinga-
onderzoek weer terugkomt in openbare
zitting, zal een van haar eerste werken
zijn de behandeling van de nieuwe armen
wet, twee jaar geleden ingediend, en na
dien tijd in veel opzichten gewijzigd,
gelukkig resultaat van het overleg door
de commissie van voorbereiding met den
minister van binnenlandsche zaken
pleegd.
Die veranderingen op zichzelf zouden
reeds een voldoendereden zijn om nog eens
een overzicht te geven van de voorgestelde
hervorming. Maar die hervorming zelf
is van zoo ingrijpenden aard, dat het
velen, hopen we, welkom zal zijn te
vernemen welke veranderingen er door
■deze wetswijzingen voor de deur staan.
Dat de nu geldende wet zeer onbevre
digend is, betwist niemand. Ze dateert
uit 1854, toen de toestanden op sociaal
gebied en de begrippen over armenzorg
beel anders waren dan nn toen nog niet
de leer algemeen ingang bad gevonden
dat armenzorg nog iets meer ban zijn
dan alleen geven'', dat ze ook moet
helpen armoede te voorkomen. Wel werd
de armenwet in 1870, in 1886 en in
1904 gewijzigd, maar de grondgedachten
bleven zooals ze waren.
Een dier beginselen is al lang letterlijk
berucht geworden, n.l. de bepaling neer
gelegd in artikel 21
sGeen burgerlijk bestuur mag onderstand
verleenen aan armen dan na zich voorzoo-
veel mogelijk te hebben verzekerd, dat zij
dien niet van kerkelijke of bijzondere in
stellingen van liefdadigheid kunnen erlangen
en dan slechts bij volstrekte onver-
n ij d e 1 ij k h e d."
Wat is er al geklaagd en gescholden
■en bitter gespot over de hardheid van de
door ons gespatieerde woorden, die van de
burgerlijke armenzorg een ijskouden po
litie-maatregel maakten Dit was ook
de bedoeling. In de memorie van toe
lichting leest men woordelijk»De vol
strekte onvermijdelijkheid moet worden
afgeleid uit de omstandigheden de vraag
moet zijn of deze de ondersteuning vor
deren uit het oógpunt van openbare orde
en van een goede politie." De ervaring
heeft geleerd tot welke droevig-wreede
gevolgen die bepaling leidt.
Maar er is nog een groot bezwaar. In
bijna ieder verslag van een instelling van
liefdadigheid kan men klachten lezen
over het gebrek aan samenwerking tns-
schen de verschillende diaconiëu, armen
zorgverenigingen e. d. Het natuur
lijk gevolg is, dat de meest nitgeslapenen
onder de armen, en Boms zelfs ouder
niet-armen, uit meer dan een fonds put
ten, of wel heil vinden bij een instelling
nadat hun te voren door een andere
instelling om een of andere reden ver
dere ondersteuning geweigerd was.
•Er zyn nog meer klachten maar die
twee zyn de voornaamste, en het is ook
nit die twee kwesties, dat de hoofdge
dachten van het nieuwe wetsvoorstel ont
sproten le verbetering van den arbeid
der burgerlijke armbesturen, 2e bevorde
ring van samenwerking tusschen de ver
schillende instellingen van liefdadigheid,
We zullen trachten in --het kort de
strekking der voorgestetde bepalingen
aan te duiden. Het zal voor de lezers
de aanstaande Kamerdiscussies verduide
lijken. Deze hebben echter de kans kort
te zyn, dank zij de grondige voorberei
ding.
Het wetsontwerp heeft het voordeel
gehad, dat na het onderzoek in de afdee-
lingen, een commissie van voorbereiding
het nog eens onderzocht, en naar aan
leiding der gemaakte opmerkingen met
den minister beraadslaagde over ver
schillende wijzigingen. De minister heeft
ook op verscheidene onderdeelen toe
gegeven, en zyn wetsvoorstel herzien.
Dat is dus winst, wat den duur der
openbare behandeling betreft.
Maar nu de nieuwe regeling.
Allereerst de taak der burgerlijke arm
besturen.
De minister wenscht het subsidiair
karakter der burgerlijke armenzorg onver
zwakt te handhaveneerst de particu
liere liefdadigheiddan de burgerlijke
overheid. Oorspronkelijk werd ook nog
het woord »ouvermydelijk" door den
minister gebruikt, zy bet ook in een
anderen zin dan in de nu geldende wet.
Maar op aandrang der commissie is dat
woord in noodzakelijk" veranderd en
het voorgestelde artikel, dat het beruchte
art. 21 zal vervangen, luidt nu
Ondersteuning kan slechts worden ver
leend aan hen, die zich het noodzakelijke
levensonderhoud niet kunnen verschaffen en
het, hoewel een verzoek daartoe gedaan is,
niet ontvangen van anderen, ingevolge de
wet tot het verstrekken daarvan gehouden, of
van kerkelijke, bijzondere of gemengde in
stellingen".
Op zich zelf zou dit artikel nog niet
zoo veel beteekenen, als er niet een
ander artikel op volgde, waaruit een heel
andere geest ademt, dan de politie-
strengheid der geldende wet. Want in
dit artikel wordt de volgende gedragslijn
aan het burg. armbestuur voorgeschreven
1. Indien ondersteuning wordt verleend
wordt zij verstrekt in zoodanigen vorm en
zoodanige mate, als met het oog op de
behoeften en de persoonlijke eigenschappen
in verband met de omstandigheden van den
arme het meest gewenscht is om hem w e-
derom in staat testellen, in het
onderhond van zich en zijn gezin te
voorzien.
2. Aan armen, die tot arbeiden in staat
zijn, wordt ondersteuning zooveel mogelijk
geven in den vorm van loon voor arbeid."
3. Indien blijkt, dat de aanvrager door
de hnlp der instelling niet uit den toestand
van armlastigheid kan worden opgeheven
mag de te verstrekken ondersteuning de
grens van het voor het levensonderhoud
noodzakelijke niet overschrijden".
Wanneer op die wijze de wet wordt
regeld, kau men slechts dankbaar er
voor zijn dat ook in de burgerlijke armen
zorg zich kan uiten de hierboven be
doelde, thans algemeen gehuldigde meening
dat armenzorg zooveel mogelijk moet zijn
een poging tot opheffing, niet slechts het
geven van een aalmoes.
Dat de burgerlijke overheid daarvoor
niet het méést geschikt orgaan is, geven
we dadelijk toe. Maar daarom ook achten
we het juist gezien, dat haar hnlp slechts
subsidiair is, dat eerst elders hulp dient
)cht. Het bezwaar dat de daaruit
vaak voortvloeiende verwyzing naar een
kerkelijk armbestuur tot huichelarij en
geestelykea dwang kan leiden, is niet zoo
groot, dat men daarvoor het genoemde
beginsel zou moeten opgeven.
In nauw verband hiermee staat een
andere kwestie, n.l. die van het z.g. recht
op ondersteuning.
In de commissie waren enkele leden
men kan wel raden uit welken hoek
van oordeel, dat iedereen die buiten staat
is in eigen onderhoud te voorzien, recht
heeft van de overheid ondersteuning te
vorderen. Maar de groote meerderheid
was principieel gekant tegen dat denk
beeld, en op haar aandrang wijzigde de
miuister een bepaling, die misschien uit
gelegd zon kunnen worden als de er
kenning van een recht op onderstand,
omdat daarin aan Gedep. Staten de be
voegdheid werd gegeven te beslissen dat
aan een arme ondersteuning moet wor
den verleend. Om te voorkomen dat
praktijk in die bepaling de erkenning van
het recht op onderstand zou leggen, werd
het bewuste artikel zoo gewijzigd dat de
beslissing van Ged.Steten een algemeen ka
rakter zal hebben, nl. van een uitspraak
dat een burgerlijk armbestuur niet han
delt overeenkomstig zijn bestemming, die
o. a. meebrengt dat het armen zonder
onderscheid van gezindte ondersteunt.
Nog een ander punt heeft in de com
missie aanleiding gegeven tot verschil
van gevoelen, n.l. de z.g. dubbele bedee
ling. Mag een burgerlyk armbestuur een
arme bedoelen, wanneer reeds een kerke
lijke of particuliere instelling hem onder
steuning geeft?
Neen, zeggen sommigen, want daarge
laten dat bet op zich zelf niet goed is,
zal een verbod een aansporing zijn voor
de niet-burgerlyke instellingen om al hun
krachten iu te spannen.
Ja, zeggen anderen, want al zyn er
bezwaren tegen, 'net feit staat vast dat
de hulp, welke kerkelijke en bijzondere
instellingen aan de armen toekennen, vaak
ontoereikend is ter voorziening in het
noodzakelijk levensonderhond, en het is
niet mogelijk die instellingen te dwingen
ruimer ondersteuning te verschaffen.
De wet beeft dan ook dubbele bedee-
liug toegelaten, maar niet dan nadat door
het burgerlijk armbestuur zooveel moge
lijk overleg is gepleegd met het bestuur
der andere instelling, en onder het
voorschrift dat er zooveel mogelijk ge
streefd worde naar samenwerking en
eenheid in de ondersteuning.
Uit Middelb urg.
Generaal Booth zal hier Maandagmorgen
11.56 aankomen om Dinsdagmorgen 9.20 te
vertrokken.
Met ingang van 1 Maart a.s. is de heer
P. C. Borstlap ten postkantore te Bergen
op Zoom als reserve-ambtenaar ter beschik
king gesteld van den Inspecteur der poste
rijen en Telegrafie te Middelburg.
Uit Zjiid-B.eveland.
Op de Woensdagavond in de „Prins van
Oranje" gehouden ledenvergadering van de
vrijzinnige kiesvereeniging „Vooruitgang" te
Goes werd met 26 tegen 4 stemmen een
motie aangenomen waarbij besloten werd bij
de as. gemeenteraadsverkiezing, vacature-Van
de Ven, met een eigen candidaat uit te komen.
Donderdagavond sprak Neeltje Lokerse
in de „Pnns van Oranje te Goes over de
Zedelijkbeidswetten in verband met den gods
dienst. De opkomst was maar matig. In den
breede lichtte spreekster toe hoe zij zich
ivaie zedelijkheid denkt, niet bomende ntt
de wetten, maar nit de harten der meoschen.
Met vele voorbeelden uit hare lange strijd-
periode voor recht en billijkheid heeft zij haar
lezing toegelicht, terwijl de heer W. J. C- van
Santen aan het slot daarvan nog een enkel
woord sprak in den geest van hetgeen mejuf
frouw Lokerse ten
Na de uitvoering volgde een geanimeerd
bal, dat de aanwezigen nog lang bijeen hield.
De nabij Bath omhoog geloopen Engel-
sche zeeboot „Gorse More" is Donderdag
avond bij vloed zonder hulp vlot gekomen.
Uit Noord-Beveland.
Zondagavond gaf teColijnsplaat het
fanfaregezelschap «Wilhelmina", directeur
Q. van As, zijn tweede en laatste uitvoe
ring in dit seizoen in het hotel »De
Patrijs".
Een zestal stukken werden flink afgespeeld,
terwijl deze stukken afgewisseld werden door
een tweetal eomediestukjes»Marius de
Snorder" en »In naam der Koningin". Een
drietal voordrachten, verhoogden niet weinig
de opgewekte stemming.
Een gezellig bal besloot dezen aangenamen
avond.
Woensdagavond j. 1. hield het fanfarege
zelschap „Wolferts Fanfare" in de zaal van
dhr. Berrevoet te Wolfaartsdijk hare
laatste winteruitvoering. De zaal was flink
bezet. Een tweetal tooneelstukjes nl. »Men
kan geen boer wijs maken, hoe een soldaat
aan den kost komt" en »De gestolen rok"
1 voordracht e> een 7 tal muziekstukken
werden ten genoeg» van ieder uitgevoerd.
Uit Tholen.
Te Oud-Vossemeer werd Donderdag-
namiddag de heer L. C. Brinkman van Ooster
Bierum geïnstalleerd als burgemeesterde heer
F. J. Anyst, die sedert. 24 Oct. 11. de betrék
king van waarnemend burgemeester vervulde,
sprak den benoemde hartelijk toe en sprak
den wensch tut, dat hij de voetsporen zou
drukken van zijn ambtsvoorganger, onder wiens
bestuur steeds een uitmuntende geest had ge-
heerscht. De heer Brinkman aanvaardde zijn
betrekking met een rede, waarin hij hoopte
samenwerking te zullen hebben met hen, die
thans de verschillende functies in 't bestuur
vervullenhij zeide ook te zullen trachten
boven alle partijen in de gemeente te staan
De benoemde heeft eerst kort geleden den
leeftijd van 25 jaren bereikt.
Uit Z. - V laander en O. D.
In de Donderdag te Neuzen gehouden
raadszitting, waarvan het begin door vele
belangstellenden werd bijgewoond, werd voor
kennisgeving aangenomen een request
871 ingezetenen waarin verzocht werd het
besluit tot stichting eener gemeentelijke H.
B, S. in te trekken of zoodanige maatrege
len te nemen dat de arbeiders en de mid
denstand tengevolge daarvan niet door te
hooge lasten zouden worden gedrukt. In
een betoog van ongeveer 1 uur (iets zeld
zaams in onzen raad, besprak de heer
Drost, tijdel. wethouder, het request en de
geheele beweging, waarvan een groot deel
tegenstanders van alle openbaar onderwijs,
en ontvouwde een financieel plan, waarin
hij aantoonde dat rente en aflossing kunnen
gedekt worden uit de tegenwoordige mid
delen.
De schatting van de belastbare inkomens
laat een verhooging toe van het maximum
dat mag geheven worden van f 31.300 tot
t 35.000, zoodat percentsgewijze'verhooging
der aanslagen niet zal noodig zijn, wanneer
de verwachting op een evenredig rijkssub
sidie verwezenlijkt wordt.
Een voorstel om het besluit in te trekken
werd verworpen met 9 tegen 4 stemmen
een voorstel om de uitvoering van het plan
te schorsen tot eenige toezegging was ver
kregen omtrent het bedrag der subsidie werd
verworpen met 8 tegen 4 stemmen en het
voorstel van Burg. en Weth. om het request
voor kennisgeving aan te nemen aangenomen
met 7 tegen 5 stemmen.
Daarna werden met de stemmen van
rechts tegen links verder aangenomen de
voorstellen van Burg. en Weth. tot aangaan
eener geldleening van f 60.000 tegen hoog
stens 4 procent rente en een koers van min
stens 99 °/0, dat tot verhooging van het
maximum van den hoofd, omslag tot f 35.000.
Als terrein voor de stichting werd aange
wezen rijksgrond naast de te dempen ge
meentehaven, welk terreiH men voor f 50
in erfpacht kan krijgen, terwijl dit later
eigendom aan de gemeente zal overgaan.
Het voorloopig plan werd goedgekenrd,
terwijl Burg. en Weth. werden genlachtigd
stappen te doen tot bet verkrijgen van rijks
subsidie in de kosten der instandhouding
der H. B. S.
De straatverlichting in de kom zal aan
den weg naar Axel worden uitgebreid met
2 of 3 lantaarns.
Naar aanleiding van het adres der afd.
Zeeland van de vereeniging tot bescherming
van dieren, werd de politieverordening ge
wijzigd en verboden dat bestuurders van
hondenkarren, voor zoover het geen gebrek-
kigen zijn, in de kom der gemeente op het
voertuig mogen zitten.
Tot onderwijzer met hoofdakte voor de
Fransche taal aan school B werd benoemd
de heer A. de Kraker, met gelijktijdige toe
kenning van ontslag nan school C.
De heeren Wieland en De Jager waren,
wegens het besluit in zake de H. B. S. niet
genegen de herbenoeming tot lid der com
missie van fabricage aan te nemen, waarna
in hunne plaats werden benoemd de heeren
M. Eyke en E. H. T. van Borssum Waalkes.
Tot leden der schoolcommissie werden her
benoemd de heeren A. O Lensen en Van
Borssum Waalljes, en is de vacature ont
staan door bet bedanken van den heer D.
Bnyze, de heer C. le Nobel.
DE VROUW IN HET LANDB0UWBEDRI1F.
Gister, Donderdagavond trad, daartoe uit-
genoodigd door de landbouwvereenigmg „Rei
gersberg" te Rilland in de zaal van den
heer J. Rottier op, mej. J. J van Prooijen
uit .Waterlandkexkje, welke bijeenkomst voor
iedear gratis toegankelijk was gesteld. De le
zing (was hoofdzakelijk bestemd voor vrou-
meisjes, die het landbouwbedrijf uit-
De opkomst was vtij groot te noemen
Behalve de vrouwelijke leerlingen, die
in den afgeloopen zomer hebben deelgenomen
aan den cursus in huishoudkunde, waren nog
eenige dames aanwezig van de leden der ver
eeniging „Reigersberg", terwijl bovendien ook
verscheidene heeren waren opgekomen oni de
rede te hooren. Voorzitter was de heer J.
J. van Gorsel.
Mej. van Prooijen wees er op welke belang
rijke verbeteringen in den landbouw zijn aan
gebracht en wat gedaan wordt om de kennis
van den landbouwer te vermeerderen. Doch
niet alleen moet onze aandacht gevestigd zijn
op den landbouwer, doch ook op de boerin,
want deze kan eveneens een hoogst nuttige ar
beid verrichten, waarom het noodzakelijk is
aan de opleiding er van in het landbouw be
drijf geen moeite te ontzien "t vereenigioga-
leven van de vrouw moet bevorderd worden
cursussen voor boerendochters moeten opge
richt worden.
En waarvoor dient nu de boerin zooal te
zorgen? Allereerst voor de voeding, waarover
spreekster in den breede uitweidde, vervol
gens dient zij bekend te zijn, met de voor
naamste regels der gezondheidsleer, de kleo-
ding, pp welke nuttige wijze z\j daarvan ge
bruik kan maken en de ziekenverpleging. De
boerin moet de medehelpster zijn op de boer
derij. Thans is zij nog te werktuigelijk werk
zaam een grondige kennis van verschillende
landbouwzaken, voor liaar onmisbaar, ont
breekt haar nog.
Aan de producten die de tuin oplevert
moet zy haar volle aandacht schenken, ter
wille eener goede bereiding der groenten, ter
wijl zij op de hoogte moet gebracht worden
•van (do Wijze van verzending der vruchten. Ook
de bloemen in den bloemtuin mogen baar niet
ontgaan, wat het aanzien zal vervroolijken.
Doch dit niet alleen Het jonge vee vooral
moet zij haar aandacht schenken, bovendien
de voedering ervan, om ten slotte niet te
vergeten do boekhoudingde voornaamste re-
giels daarvan dient zij te kennen
Uit dit al blijkt, dat ten gunste van 't
bedrijf, een uitgebreide kennis van verschil
lende landbouwzaken voor de boerin onmis
baar is, doch het boerin zijn in den waren
zin des woords moet nog geleerd worden; zy
moet zijn boerin, huisvrouw en opvoedster
In Oostenrijk, Duitschland, Belgiè en in andere
natiën is men in die richting aan den arbeid
getogen.
Allereerst trachte men, door het in 't leven
roepen van Boerinnenkringen, hot landbouw
onderwijs ten gunste der boerin in de hand
te werken De eerste kring werd opgoricht
in 1886 te Ontario.
Ons land is, vergeleken met België, op dat
(bied verre ten achter. In Oofetbuig en
Neuzen bestaan thans scholen tot opleiding
van boerendochtersook in de provincie
Noord Brabant bestaat een dergelijke school,
terwijl in andere gedeelten van ons vaderland
cursussen in huishoudkunde bestaan. Vervol
gens deelde de spreker mode, m welke vakken
aan do school të Oostburg (aan welke school
spreekster als Leerares werkzaam is) het onder
wijs zich uitstrekt. Ten slotte sprak zijde
hoop uit, dat de regeering, zOowel als de
verschil Lende landbouwmaatschappijeo, het nut
tige doel dezer oprichting, krachtdadig in
de hand zullen werken
Luid applaus volgde op de rede, waarna
de Voorzitter tot de spreekster een woord;
van dank richtte
De Vereeniging „Kindervoeding" alhier
ontving van de Gymnastiek- en Schermver-
eeniging „Achilles'" i 8.78 gecollecteerd
door twee meisjes op het bal masqué van
die vereeniging.