MIDDELRERGSCHECOERAST.
Maandag
19 Februari.
Dit de StaatSGonrant.
42.
iSS" Jaargang.
1912.
Dm a Aw rant, Yertchynt d&gelijki, met uitzondering van Zon- en Feeitdagen.
?riji per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Alvertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middago vóór m uur
aan het bureau bezorgd zyn.
Advertentiön 20 cent per regei. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood m
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel mee;
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig wt Zeeland, betreffenii
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bitreasn
A. DE I/A WAR Ac., N.Z. Voorburgwal *66, Amsterdam,
Bk. nommer bestaat uit twee bladen en
een Kinderblad.
KBBSTE BI/AD.
Middelburg 17 Febrnari.
Tan des Haagschen Toren.
Den Haag, 15 Februari.
De korte beschrijving, welke in mijn
vorig schrijven over de concentratie-plan
nen links werd gehouden, heeit aan de
„Nieuwe Courant" aanleiding gegeven tot
het maken van enkele opmerkingen, welke
niet onbeantwoord mogen blijven. Zoo
spreekt het blad b.v. over de „hatelijke en
■smachtende wijze" waarop ik mij over de
•md-liberalen en haar aanhang zon uitge
sproken hebben. De „politieke baat gluurt
tuseehen de woorden door" vervolgt bet
orgaan, om dan vriendelijk te besluiten,
dat ik een „fanaticus" ben, die vooral het
„echte vrijzinnig-democratisch standpunt"
wil doen uitkomen.
Het behoeft voor de lexers die mijn vorigen
brief gelezen hebben wel geen nader be
toog, dat de inhoud en strekking er
in het geheel niet klopt met de liefelijke
qualificatiön, welke de „Nieuwe Courant"
mij gelieft onder de neus te duwen. Ik
gevoel mij b.v. geheel onschuldig aan het
verwijt, dat „politieke haat" mij dreef bij
het neerschrijven van mijn opmerkingen
over de oud-liberalen, en nog grappiger
kaast klinkt het verwijt dat ik daarbij nog
eens getracht zou hebben echt vrijzinnig-
democratisch voor den dag te komen.
Integendeel ïd plaats van partijdig, ben
ik zeer onpartijdig bij het opmaken van den
a-s- verkiezingsbalans te werk gegaan. Ik
heb niets anders verteld dan de waarheid,
de «aakte en nuchtere feiten nl. dat bij een
eventueele democratische concentratie links
de ond-Iiberale partij bij den stembus
als «bondgenoot" nagenoeg een non-valeur
is, erger nogin sommige gevallen als een
blok aan het been kan beschouwd worden.
Met «politieke haat" heeft deze simpele
uitstippeling der realiteit niets te maken.
Do cijfers van iedere verkiezing bewijzen de
juistheid van mijn opmerking, en nu is het
mij niet duidelijk, waarom de «Nieuwe
Courant", die toch ook wel weet, dat om
een Kamerlid gekozen te krijgen, er kie
zers noodig zijn, zich zoo boos maakt,
omdat ik eenvoudig het feit constateerde,
dat baar «partij" nagenoeg geen kiezers
meer achter zich heeft. Dat is toch geen
geheim Evenmin dat de vier oud-liberale
Kamerleden, die nog tot 191-3 zitting heb-
b«B, in 1909 niet gekozen zijn door oud
liberalen maar voor 7,8 hun verkiezing
danken aan de andere partijen links.
Is dat nu een zuivere toestand, en moet
die bestendigd blijven, alleen omdat het
„zoo jammer" zou zijn, dat mannen als
Tydeman eu Van Karnebeek c. 8., die boven
dien in de Kamer frisch weg anti-demo-
oratiseh stemmen, dan van het ataatstooneel
verdwijnen zonden Bovendien vergeet het
Haagsche orgaan, dat een linker „bloc",
waarin ook de oud-liberalen als stem in het
kapittel hebbende zouden opgenomen wor
den, bij de geopende stembus ik herhaal bij
de geopende stembus en niet bij de her-
«temming, van de uiterste linker vleugel
erg suspect zou voorkomen. Nu is het waar,
dat de oud-liberalen in zake algemeen
stemrecht al aardig bakzeil gehaald hebben,
maar dat zij als partij nagenoeg geen
kiezers kunnen mobifiseeren blijft een on-
omslootelijk teit en bij het doen van zaken,
es in het bijzonder van electorale zaken aan
de politieke beurs, is dat toch een factor,
welke ten slotte den doorslag gaat geven.
Het is zeer begrijpelijk dat de „Nieuwe
Courant" het „gowicht" van haar partij bij
de stembus niet afmeet naar het aantal
kiezers, dat zij zelfstandig in het veld kan
brengen. Dat spreekt van zelf. Als men
geen kiezers meer heeft, spreekt men daar
liefst zoo min mogelijk over en zoekt men
het „gewicht der partij" in andere myste
rieuss factoren. Maar andersdenkenden met
een democratisch sentiment mogen dat toch
wel doen, vooral als naar hun inzicht, dat
op de been houden van een au fond con
servatieve partij door de socialistische kie
ners vierkant in strijd is met 's lands be
lang, dat voor alles eischt zuivere verhou
dingen in de politiek!
Daarom zou het m. i. geen ramp zijD, in
dien da verkiezingen van 1913, mits uitge
vochten op zuiver principieel terrein, niet
ten gunste van de linkerzijde uitvielen. De
•ud-lïberalen zouden dan hoogstwaarschijn
lijk voor goed uit de Kamer verdwynen, en de
kansen op de overwinning van een demo
cratische linkerzijde met een «working
majority" zouden dan in 1917 of nog voor
dien, schitterend staan. Een linksche meer
derheid in 1913 met daarin Dpgenomen de
de heeren Tydeman en Yan Karnebeek c.s.
De «halve geestverwanten", zooals het Haag
sche dagblad zeer voorzichtig en ook zeer
juist opmerkt, zon m. i. al spoedig op een
fiasco uitloopen, want om dan een «working
majority" in de Kamer te verkrijgen, zullen
eventueel de sociaal-democraten ook een
woordje mede te spreken krijgen; en die zouden
van de „democratie" of „vrijzinnigheid" der
oud-liberalen niet erg veel willen weten.
Uit deze nadere toelichting zal het nuar
ik hoop, de „Nieuwe Courant" gebleken
zijn, dat zij fhlikant abuis was met haar
weinig minzame critiek, die eigenlijk naast
mijn betoog viel. Mijnerzijds kan ik het
begrijpen, dat het Haagsche orgaan, dat
met zooveel talent de oud-liberale beginse
len verdedigt, eenigszins angst gevoelt voor
een kleine herinnering aan de realiteit en
voor een principieel democratisch bloc bij
de a.s. verkiezingen. Maar moest zij daarom
zoo boos worden on my o. a. gebrek aan
„waarheidszin" ten laste leggen, waar ik
juist mijn best deed alleen feiten, nuchtere,
voor een ieder te constateeren, feiten, op
te sommen
Nog steeds is de schouwburg-quaestie
hier aan de orde van den dag. Nu het met
den nieuwen schouwburg meenens gaat wor
den, schijnt iedereen benauwd dat de oude
schouwburg werkelijk afgedankt zal wor
den. Hoewel door den raad tot dit laatste
al driemaal plechtig besloten is, trachten
sommigen telkens een spaak in het wiel
te steken. In de laatste raadsvergadering
was er weder quaestie of de t 40.000, die
de architecten voor hun plannen bedongen
hebben, ook betaald zouden worden. Ge
lukkig was de meerderheid van den raad
zoo verstandig toestemmend te besluiten.
Het zou verrukkelijk geweest zijn, indien
de raad die som eens geweigerd had
Maar nog mooier dan dit dwaze gedoe,
is heel het allernieuwste 6chouwburgplan,
dat bij den raad is ingekomen.
Het bestuur van het «Gebouw v. Kunsten
en Wetenschappen" beeft n.l. een adres bij den
raad ingediend van zijn plan voor den bouw
van een nieuwen Schouwburg door ver
grooting van zijn eigen localiteiten, waaraan
dun toegevoegd zouden worden eenige percee-
len aan de HeereDgracht en de"groote tuin,
welke die perceelen verbindt"met het be
staande «Gebouw v. Kunsten en Weten
schappen".
Hoe de heeren zoo in eens op dat idee
gekomen zijn, is nog niet duidelijk. Ten
zij men misschien rekening houdt met de
«voorwaarden", die zij aan de uitvoering
van hun «plan" verbinden. Die zijn wer
kelijk niet onaardig. Zoo b. v. vragen
zij een jaarlijkeche subsidie van f 54.000
fonds perdu voor den tijd van 43 jaar
voor altijd vrij electrisch licht, en «reques-
trant" zegt verder bereid te zijn een Fransche
opera te willen exploiteeren, indien hem
daarvoor de subsidie wordt verleend, welke
daarvoor thans door de gemeente wordt
gegeven f 50.000).
Mij dunkt, hoewel ik in de cijfers niet
erg thuis ben, dat op die voorwaarden wel
meer «requestranten" te vinden zouden zijn,
die schouwburgen in Den Haag willen
bouwen en exploiteeren. Jammer, dat die
menschen- en kunstvrienden niet eerder met
hun plannen voor den dag zijn gekomen.
Nu vrees ik voor ben, dat bet te laat is.
Trouwens dat is maar goed ook.
Een nieuwe schouwburg, waar de heeren
dien «gedacht" hebben, zou het gebeele
Heerengracht-kwartier ontsierd hebben. Voor
een monumentaal gebouw aan deD Zwarteweg,
waar nu het gebouw staat, past de omge
ving niet; om niet te spreken van het
leelijke gezicht, dat de Heerengracht zou
opleveren als daar oen gat in gemaakt werd
ten behoeve van een «ingang" om naar het
Hoofdgebouw te komen.
Toch vermoed ik, dat er nog wel requesten
bij den raad zouden inkomen om adheasie
met het plan te betuigen. Ook zullen er,
zoolang de nieuwe Sehomvbarg nog niet
geopend is, nog wel andere «plannen" wor
den ingediend om een andere nieuwe schouw
burg te bouwen. Men weet nu eenmaal, dat
bij den Haagschen raad alles mogelijk is.
Waarom dan ook zoo'n enormiteit niet?
Ik verwed er een kleinigheid om, dat de
heeren, die indertijd ijverden voor een
schouwbnrg aan den Wassenaarschen weg,
ook nog wel eens met hun «plan" op de
proppen zullen komen. Ik heb er al zoo
iets van hooren verluiden. Met dat al zitten
wij in 1913 zonder Schouwburg.
Of wij hier ook internationaal gevoelen 11
Uw getrouwe
Torenwachter.
Bjj kon. besluit:
zijn benoemd by het algemeen Rijksarchief
te 's-Graveohage. tot hoofdcommies, P. Be
rends, thans commies, en tot adjunct-com
mies, E ;T. van dc Pol, thans klerk bij dat
archief
is benoemd tot wetenschappelijk assistent
lste klasse bij de Koninklijke Bibliotheek to
's-Gravenhage; dr. C- II. Ebbingc Wubben,
thans wetenschappelijk assistent hij die instel
ling
is benoemd totarchitect-teekenaar
de monumenten van geschiedenis en kunst,
W. C. L A. Scheepens te 's-Gravenhage, thans
opzichter-leekenaar ten behoeve van de be
waring van en het. 'toezicht op de gedenktee-
kenen van vaderlandsche geschiedenis en
kunst
is C M. van der Werf benoemd tot op
zichter voor den aJgemeenen dienst van het
loodswezen, de betonning en de verlichting
is de heer mr. Tit II. do Meester opnieuw
benoemd tot voorzitter van den Pensioenraad
voor burgerlijke ambtenaren
- aan J \V. van Buren Lensink, te Hoorn,
bp verzoek, eervol ontslag verleend als land
meter van het kadaster
benoemd tot adjudant bij het regiment
grenadiers en jagers, de eerste-I ui tenant G.
Ie Poole, van bet korps
is benoemd tot opzichter van den arbeid
J. ,11. Camman, chef-machinist bij het ge
meentelijk gasbedrijf te 's-Gravenbage
is bij het personeel van den geneeskundigen
dienst, van het leger in Nederlandsch-Indip
tot militair apotheker der 2de klasse benoemd
en aangesteld de apotheker A A. Th. Fort-
Bij resolutie van den Min van Kol. zijn C.
A. J. Jocheins en J. J. Th. Koppenol, ter
beschikking_ge§teld jvan den Gouv. Gen. van
Ned. Indië, pm te worden aangesteld tot
administratief ambtenaar voor Java en Ma-
doera.
De Min. van Landb., Nijv. eu Handel brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat asm zijn
Dep. brj de afdeeling Handel te vervullen is
de betrekking van commies, welke ambtenaar
belast z.al worden met dc bestudeering van
vraagstukken op economisch gebied en in het
bijzonder met de behandeling van aangele
genheden betreffende handelsverdragen, tarief-
wetgeving en dergelijke. Zie verder „St. Crt."
•no. 40
Dit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
De gebr. On der dijk, wier meubelzaak tot
dusver was gevestigd in de St. Janstraat,
hebben hun magazijnen overgeplaatst naar
de Heerenstraat. Deze overplaatsing is ge
paard gegaan met een belangrijke uitbrei
ding, W3nt daar deze magazijnen belangrijk
ruimer zijn dan de vroegere, is de firma
nn in staat haar cliëntèle aanmerkelijk meer
keuze te geven.
De keurige etalage geeft een klein kijkje
van wat alzoo voorbanden is en 't is dui
delijk dat een ieder op dit gebied kan
krijgen wat hij verlangt.
In de Vrijdagmiddag alhier gehouden
vergadering van de afd. „Middelburg" van
den Bond voor Vrouwenkiesrecht werd
meegedeeld, dat de afdeeling thans 53 leden
telt. De werkzaamheden hebben zich dezen
winter bepaald tot het, in vereeniging met
de afdeeling „M ddelburg" van de Veree
niging voor Vrouwenkiesrecht, doen optre
den van mej. v Eek uit Oegstgeest over
het onderwerp „De vrouw tegenover den
Oorlog".
De rekening 9loot met een ontvangst
van f 123.30 tegenover een uitgaaf van
f 137.81zoodat er een nadeelig slot is
van t 14.511,.
Tot lid van 't bestuur werd herkozen
mej. mr Anne Bolle, die zich de benoeming
liet welgevallen.
Vrijdag 16 Februari had in de sociëteit
•de Vergenoeging" een a'gemeene ledenver-
gaderingplaatsvanhetdep. Middelburg
der Maatschappij van Nijverheid.
Irgekomen was, in aansluiting aan de
mededeelingen van den algemeenen secre
taris in de Novemberaflevering van bet
tijdschrift, een rondschrijven betreffend het
organiseeren van plaatselijke tentoonstellin
gen ter gelegenheid van de opening van
het vredespaleis. De vergadering vereeuigde
zich na verschillende besprekingen met bet
voorstel van den voorzitter om hierin een
afwachtende houding aan te nemen.
De rekening over 1911 werd nugezien en
goedgekeurd. Het batig slot bedraagt f 55.03.
Het ledental is door overlijden en vertrek
naar elders met twee afgenomen.
De afgevaardigde van het departement ter
algemeene vergadering in 1911 te Haarlem
gehouden bracht hieromtrent verslag uit.
Hij releveerde o. m. dat de Maatschappi
op die vergadering kleur heeft bekent
inzake de tariefwetkwostie. Met 200 tegen
7 stemmen, verklaarde zij er zich tegen.
In het bestuur zijn twee vacatures door
het vertrek van den heer N. L. Söhngen
en het periodiek aftreden van den heer G.
J. Krijger, welke volgens het huishoudelijk
reglement niet terstond herkiesbaar is. Ver
kozen werden de heeren mr. J. Smit en G.
W. den Boer.
Uit Walcheren.
Vrijdagavond gaf de zangvereeniging „Vol
harding leidt tot het Doel" te Domburg
haar jaarlijksche openbare uitvoering in het
Café Schrier aldaar. De zaal was overvol.
Blijkbaar waren de aanwezigen tevreden
over de gehoorde zangnommers en voor
drachten en hadden nog onverdeelde aan
dacht voor het drama in drie bedrijven, ge
titeld „Het Goudvischje" dat goed ge
speeld werd. Een en ander nam ook nog
wat van den Zaterdag in beslag.
Uit Zaid-Beveland.
Deze week deelde «De Zeeuw" mee, dat
de openbare onderwijzer P., te G o e s, be
schuldigd van onzedelijke handelingen met
leerlingen zijner school, zich naar het bui
tenland beeft begeven, na eerst nog eervol
ontslag te hebben aangevraagd.
Volgens de «Goesche Crt." is deze voor
stelling in zooverre onjuist, dat de bedoelde
onderwijzer niet beschuldigd is. Wel liepen
er geruchten over het plegen "van minder
eerbare handelingen, wel heeft de onder
wijzer P. zgn. eervol ontslag, in verband
daarmede gevraagd, doch vaneen beschul
diging is geen sprake; de justitie is i:
deze zaak niet Gemengd.
Bovendien heeft hij zich niet naar het
buitenland begeven.
Vrijdagavond gal het fanfaregezelschap
Eendracht maakt macht" te Krninin-
g e n voor een flink bezette zaal in het hotel
„Korenbeurs" een concert, dat in alle op
zichten geslaagd mag heeten.
Nadat een viertal muzieknummers ten
gehoore waren gebracht, werd opgevoerd
„De Speculanten", tooneelspel in 4 bedrij
ven door J. Huf van Buren. De wijze,
waarop de verschillende rollen werden ver
tolkt, toonde, dat er ijverig gestudeerd was.
Het talrijke publiek gaf dan ook op on
dubbelzinnige wijze zijn tevredenheid te
kennen.
Uit Noord-Beveland.
In plaats van wijlen den heer C. Liefbroer
teKortgen e,isdoor burgemeester enwet-
houders tot gemeentebode benoemd, de
heer J. Prins.
Uit Tholen.
De eerste lijst met onderteekenaai s op
het bekende boteradres buiten het eiland
Walcheren, namelijk van het eiland Tho
len ie te Middelburg gedeponeerd. Eerste
onderteekenaar is A. Cense, kruidenier
Botermarkt A 2. Er staan 70 handteeke-
ningen op.
In het geval van den te St. Maar
tensdijk opgenomen en later door een
echtpaar Koster nil Waardenburg als hun
kind herkenden kleinen zwerver is plotseling
een onverwachte wending gekomen.
Want er heeft zich ook nog een ander
ouderpaar opgedaan, dat het kind als het
hunne opvraagt, nl. uit Beveren Waes
(België). De commissaris van politie uit
die plaats heeft Donderdag op het gem°ente-
huis te 's Gravendeel een ontmoeting gehad
met het kind en zijn pleegouders.
In Beveren Waes is nl. een maand gele
den een 12jarige jongen, August Janssens,
van zijn ouders weggeloopen. Volgens den
genoemden commissaris lijkt hij sprekend
op den te St. Maartensdijk opgenomen
zwerveÜDg. Deze spreekt ook zuiver het
dialect van Beveren Waes. Ook een klom-
penbandelaar uit Antwerpen, die de familie
Janssens persoonlijk kent, is te 's Graven
deel met den jongen geconfronteerd, en
zegt dat het August Janssens is.
De zaak zal nu door het gerecht onder
zocht worden.
Uit Sint Philipsland.
Uit SI aak dam wordt aan de „Z. N."
gemeld dat het met de wei'kznamheden tot
herstelling der dijkbreuk in den Prinz
Hendrikpolder naar wensch gaat. Het te
herstellen gedeelte is op normale hoogte
gebracht. Alleen 't verwerken van vetten
grond aan den buitenberm. zal nog eeniger.
tijd dnren.
Uit Z. - Vlaanderen O. D.
Vrijdagavond hield mej. C. S. Groot,
van Rotterdam, in eene openbare vergade
ring van de afd. Ter Neuzen van den
Bond voor Vrouwenkiesrecht eene rede
over vrouwenkiesrecht.
Na de pauze vertelde zij, in Noord-Hoi-
landsch costuum „wat Marijke van de tarief-
wetten zegt". Zij toonde daarin aan dat
de vrouwen daarbij een zeer groot belang
hebben. Zij toch zullen bij liet inkoopen
van levensbehoeften en andere huishoudelijke
zaken de duurdere prijzen moeten betaler,
die het tarief zal veroorzaken. Waar die
hoogere opbrengst van het tarief moet die
nen voor invoering van ouderdomspensioen
betoogde zij dat dan de mannen nog premie
zullen moeten betalen, hun patroon ook
nog een deel der premie, maar de grootste
premie zullen de vrouwen betalen door
hetgeen zij bij dagelijkscbe inkoopen uan
hoogere prijzen betalen. Ook wees zij erop
dat bij bet nieuwe ontwerp voor die pen
sioneering, dat van Minister Talma, de
vrouwen weer zeer worden achtgesteld e*
met hunne belangen geen rekening is ge-
gebouden, wat in vroegere ontwerpen wei
het geval was. In dit verband spoorde zij
aan tot het teekenen van lijsten om
protesteeren tegen de ingevoerde tariefwet.
In de Vrijdag te Zaamslag gehouden
raadszitting werd aan den heer T. Rozemond
te Middelburg, aannemer van den bouw
der nieuwe school, een maand uitstel van
oplevering toegestaan, onder voorwaarde dat
hij dan zaJ betalen een maand buur voor
bet lokaal dat thans als school gebezigd
wordt.
Het kohier van het schoolgeld werd vast -
gesteld op f 141 en dnt der hondenbelasting
op f 204.50,
Naar aanleiding van een schrijven vas
kerk voogd eö der Ned.Herv. kerk werd
alsnog besloten op de scheiding tus'chen
het terrein der kerk en der gemeente een
hek te plaatsen, geheel gelijkvormig aan
dat nu reeds geplaatst voor afscheiding van
den tuin der kork met den openbaren weg.
De bijdrage ad f 100, door het kerkbestuur
aangeboden, werd door aanneming van
een voorstel van den beer Scheele, niet
aanvaard. Deze betoogde dat, als de ge
meente hier verplichting had, zij deze ook
geheel behoorde na te komen en het een
minderwaardig standpunt is, om particu
lieren, tegenover wie men verplichting heeft,
daarin te laten meebetalen.
Commissies werden benoemd voor het
beramen van plannen voor rioleering aan
het Zaamslagsche Veer, verder eeDe voor
uitbreidingsplannen van de haven aan den
Margarethapolder, terwijl ook werd aange
nomen een voorstel van Burg. en Weth. tot
het instellen eener Commissie van Toezicht
op het Lager onderwijs.
Naar men aan het „Hul9terblad" mede
deelt, worden door de Algem. Nederl.
Schippers vereeniging ernstige stappen ge
daan, om te komen tot het bevaarbaar
maken van het kanaal van Terneuzen naar
Hulst, voor binnenschepen van behoor
lijken diepgang.
Uit Z.-Vlaanderen W. D.
In het lokaal der sociëteit „Spoor
tot Vriendschap" te Aardenburg hield
de Kamer van Rhetorica, „Kunstna Arbeid"
Vrijdagavond hare 15de algemeene verga
dering met dames. Een viertal stukken
werden opgevoerd, waarin speelsters en
spelers zich bijzonder goed van hun taak
kweten.
•T BAL-MASQUÉ VAN ACHILLES.
i Was Vrijdagavond rumoerig op de Vlas-
markt. Voor het Schuttershof had zich een
massa volk verzameld om de deelnemers aa».
't bal-masqué van „Achilles" hun intrede te
zien doen.
Met gejuich werden ze begroet, do gemas
kerd en die wandelend, per rijtuig of zelfs por
auto naajr 't fedlyn optrokken. Gejuich op
gejuich steeg op nu voor een groep ax
Iequins, dan voor oen paar dan dee's of eenige
zeer goed in don rol zijnde matrozen. Keurige
dames-costuumtjes werden bewonderd, opzich
tige kleurrijke pakken trokken aandacht.
