MIBDELBUBfirSCHE COURANT 29. I5S« Jargang. 1912. Zaterda 3 Februari. HiddeUrorg 2 Februari. FEUILLETON. Het huwelijk van juffrouw Gimel, een typiste. KAMEROVERZICHT. Benoemingen. Jion t« 1 Jan. van |iamp- mater- J Bioa- [rkt Al«. LT. o, Bhande- If, 8 u. lier era, I Schat- Itschaa ?jgade- Schat- -Ischapu „Verge- I lichtb., 1 Schut- Open- biblio- 8 u, bakker, [hillss", H, 5(1*1 8 u, voce fuziek", xirzaaL, gesel- Kuenen, tr Dm. courant venchijnt dagelijk», met uitzondering van Zon- en Feertdage*. Pxijz pkwartaal, zoowel voor Middelburg al» voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent Advertentiënbij abonnement op voordeelige voorwaarden. AJvor' Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen, voor het eerstvolgende nummer moeten des middag» vóór aan het bureau bezorgd agn. Adverteatië* 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- an alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel mes: 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niot afkomstig uit Zeeland, betreffend» Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algeaseem Advertentle-Bure». a A. DE li* HAE Ax., N.Z. Voorburgwal *.60, Amsterdam. Nog iets over huisindustrie. De ga,rnalenpoU©ryen. Het %'orslag van de Directie van den ar beid ever de „Onderzoekingen naar do toe standen in de „Nederlandsche Huisindustrie", waaruit wij zulke lezenswaardige bijzonderhe den aanhaalden betreffende het erwtenlozon. Bevat in dit eerste doel ook nog over de garnalen-pellerijen meodeelingen, dio gedeal- Aajijk op onze provincie betrekking hebben. De andere hoofdstukken, hoe interessant ook, zullen we moeten laten rusten, daar ie veel ruimte zouden vergen, en weinig of Biet op Zeeland betrekking hebben. We stip pen daarom alleen aan, dat achtereenvolgens behandeld wordenkoffie verlozen, ryst- en Oacaoboonen uitzoeken, het bewerken van groenten, uitjes schillen, tabak en sigaren (een zeer lang hoofdstuk) het verpakken van suikerwerk en van saccharine-tabletten, en dan eindelijk het garnalen pellen. Dat ook onzo provincie bij die huis-industrie betrokken is, blykt wel uit een afboelding a komen in dit verslag veel afbeeldingen voor waarop men een vrouw in Zeeuwscho dracht druk aan het pellen ziet met haar Maar terwyl rondom de Zuiderzee in tal van plaatsen het garnalen pellen wordt beoefend, worden uit Zeeland slechts twee plaatsen ge noemd n.l. Brouwershaven en Arne- maiden. Te Brouwershaven werken allen voor één werkgever, een m makerij, welke zoowel con serveert in blik als door inzouten in vaatjes^ In de fabriek worden vrouwen en meisjes, die de puberteitsjaren zijn ingetreden, geweerd. Er werken daar slechts enkele meisjeB van 12 en 13 jaar, doch er wordt niet gepeld. Ouder geworden gaan deze ook thuis pellen waar bet bedoelde bezwaar niet bestaat, omdat na hot pellen de garnalen nog gekookt worden. Aan hot pellen nomen 65 gezinnen geregeld dee! van Maart of Mei tot November of Decem ber. De visscherij wordt met 13 schepen uit geoefend, bemand met 45 personen. Er komen ook garnalen gepeld uit Harderwijk en Zout kamp. Over Arnemuiden meldt het verslag dat de sunakerrj aldaar langen tijd heeft gesukkeld net bederf der garnalen. Tot dusverre werd in de labriek gepeld Er is thans evenwel in het beheer en in do technische leiding eenige verandering gekomen en men hoopt daardoor «De teleurstelling te boven te zijn. Met het oog op de groote armoede, die in een groot deel der gezinnen hecrscht, moet een even tueel slagen van dit bedrijf, van groot belang voor de bevolking geacht worden, die ook leeds tot het erwten lezen haar toevlucht heeft genomen. Deze gemeente heeft 448 gezinnen, waarbij 77 van weduwen. Het pellen geschiedt alleen in visschersgexinnen. Erwten lezen wordt tevens verricht door hot landbouwende deel der bevolking. Voor den winter van 1911 Waren van de 120 gezinnen, die zich aange meld hadden 80 aangenomen om in huis te pellen, terwyl hot pellen in de fabriek go- heel zon gestaakt blyvon. In de 2de helft van November hadden, nog lang niet allen ge- Naar het Franeoh 29. van BENÉ BAZIN. Ik begrjjp de weigering van Evelyn©. Zij heeft zich teruggetrokken, zy heeft niet ge wild. Ze is trotsch ,maar dat vermoordt baar. Zoo was ze van dat denkbeeld doordron gen, zoo ongelukkig, niemand te hebben, voor wie zo haar hart kan uitstorten, dat zy, zon der er ieta van aan Evelyne te zeggen, alleen met juffrouw Mauléon ging praten. De gewezen, eerste verkoopster, altjjd m do pontjes, en juffrouw Mauléon, enkel aardig «n hupsch, waren dadelijk goede vrien dinnen en babbeldon lang. Toen ze wegging, «ei ze bedrukt: Miju lieve juffrouw Mauléon, doe het, als n durft. Wat mij aangaat, ik zou het nooit «lurven. Toch ging ze den volgenden dag weer terug ro gold werk. De garnalen worden voor een groot deel aangebracht te Vlissmgen. Ook voor visch vrouwen en ventors wordt door anderen in huis gepeld. Deze lieden heb ben veelal abonnement op het*"spoor en gaan met hun waar naar do steden in Noordbrabant, Gelderland en Limburg; zij slaan ook visch in, afkomstig uit IJmuiden- Onder het opschrift, „do arbeid van hoog bojaarden" wordt ook in dit hoofdstuk een treurige opsomming gegeven van treffende ge vallen, die men daarbij aantreft. Voorts worden heel jongo kindereu aan het, garnalenpellen gezet, daar hot werk spoe dig is geleerd en geen krachtsinspanning kost. In sommige plaatsen geschiedt het werk vroeg zoodat daar niet over schoolverzuim geklaagd wordt. Wel zyn de onderwijzers eenstemmig in hun oordeel over do hoogo mate van onreinheid der visscherskindcren, niet het minst wat do handen betreftdo klassen met vele zulke leerlingen moeten voortdurend extra gelucht worden. Het verslag laat echter daar op volgen „Niet zonder uitwerking op den algcmce- nen gezondheidstoestand der schoolbevolking bleef de vermeerdering in welvaart, die in de laatste jaren door de garnalen gebracht was." De beperkte hoeveelheid en het gebonden zyn aan uur van aflevering maakt dat de misstanden niet zóó groot zijn als bij het ew- tenlezcn en tabakstrippen, maar nog blijft bet lot dezer honderdtallen kinderen zeer betreu renswaard. Het pellen berooft hun van spel en vrijheid, een indirect gevolg is, dat jon gens zoowel als meisjes niet trachten werk te vindon in oen .ander vak en in een andere plaats dan waarin hun ouders reeds armoede hjden en voor hen zelve geen beter vooruit zicht bestaat. Te Brouwershaven wordt van December tot Maart niet gepeldde drukste tijd valt in Juli, Augustus en September. Nachtwerken komt niet voor, evenmin arbeid op Zondag Te Arnemuiden worden de voor het venten bestemde garnalen in Vlissingen gekocht. De vischvrouwen komen er te ongeveer 4 uur 's namiddags mee in Arnemuiden. Er wordt dan 's avonds gepeldde gepelde garnalen worden in het schuurtje bewaard en den vol-' genden dag „geleurd" in Middelburg, Goes, Brielle, VHertogenboach, Nijmegen enz. Voor de inmakery wordt hot meest 's morgens ge peld van af ongeveer half zeven. Hoeveel uren op den duur gewerkt zal kunnen worden, viel nog niet te zeggentot dusverre liep het meestal vóór den middag af. Het loon bedraagt te Brouwershaven gemid deld 8 ct. Te Arnemuiden loopt, wanneer voor visschersvrouwen gepeld wordt, het loon vrij ■willekeurig van 10 ct. tot 25 ct. waarvoor een hooien avond gepeld wordt. Voor de in makerij raamt men het gemiddeld uurloon op 8 cent. De overgroote meerderheid dezer gezinnen beeft bhjke-ns de loonsopgaven de bijverdienste door het garnalenpellen hard noodig. Enkele beter gestelde gezinnen doen er aan mede, omdat iedereen in de buurt het doet en men anders de vrouw voor te lui om te werken uitscheldt. Daar komt echter by, dat menige vrouw graag over wat extra-geld beschikt voor byzondere uitgaven, die echter nog niet aan weeldezucht zijn toe te schryven. De mannen toonen zich in die gevallen meestal niet ingenomen mot die handelwijze en zijn van. oordeel, dat de weinige verdienste I niot wordt opgewogen door hot nadeel, dat do vrouw aan haren huishoudolijken arbeid wordt onttrokken, de kinderen ook al aan 't werk worden gezet en - vooral' dos zomers stank en vliegen het huis weinig aantrekke lijk maken. In de gedetailleerde opsomming van den toestand der gezinnen wordt omtrent de 20 ïn Arnemuiden1 bezochte visschersgezinncn ge zegd, dat die merkbaar minder welvarend zijn, dan dezelfde soort huishoudens in Stellendam J en Brouwershaven. In vele huizen heeft het lang- I durig armoelijden onmiskenbare gevolgen ge had, nog verergerd door arbeid buitenshuis en huisindustrie van do vrouw. De verdiensten der visschers worden geraamd op gemiddold f 400 per jaar, doch velen van hen verklaar den in het laatste jaar niet meer dan 5, hoogstens f 7 per weck verdiend to hebben. Zoolang de kinderen nog niet meevordienen, is de armoede niet te koeren, want wat do vrouwen met erwten lezen en Landarbeid ver- I dienen, is (niet veel. Over de woningen en werkplaat sen deelt het verslag mee, dat hot peilen byna steeds geschiedt in het voor huiskamer, slaapkamer en keuken dienende voornaamste Vertrok uit het huis. Bij uitzondering wordt er een keukentje of andere ruimte voor be- I stemd, o.a. te Brouwershaven, doch 's zomers dienen zij toch ook weer als woonvertrek. De zindelijkheid was ever het algemeen nog al goedden minst gunstigen indruk maakten Arnemuiden en Harderwijk, terwijl te Brou wershaven en to Stellendam het meerendeel dor gezinnen uitmuntte door bijzondere net heid. In het. algemeen was hot meer slordig heid dan vuilheid., waardoor de enquêteurs getroffen werden in de minder nette huis houdens. Waar het niet zindelijk was, werd gewoonlijk een toestand van verregaande ver vuiling aangetroffen. De bewerking der gar nalen geschiedt, zooals wel vanzelf spreekt, niet steeds op de meest smakelijke wijze. Er zijn pelsters, die er een afzonderlijke tafel voor gebruiken, doch de meerderheid is zoo rijk of zoo zindelijk niet. Dè lichaamsreiniging laat veel tc wonschen over, vooral bij de kinderen, die 's morgens zoo uit bed aan het werk gaan om vóór schooltijd zooveel mogelijk gepeld te hebben. In de huizen zelf hangt door de aanwezigheid der garnalen en doppen of schalen altijd een weeë vischlucht, dio vooral in den zomer hoogst hinderlijk kan worden. Van de bezochte werkplaatsen muntten vooral de grootere uit door zindelijkheid. Men weet dat het bedryf do meest nauwgezette reinheid eischt. Enkele kleinere waren vuiler dan menige woonkamer, waarin gepeld werd. Zitting van Donderdag. De gewijzigde Militiewet is zonder hoofde lijke stemming aangenomen Het teekent den toestand. Daar komen vier leden, die niet do eersten de besten zijn onder deze vijftig uitverkorenen der natie, en ze vertellen, dat het wetsontwerp, hetwelk door de Regeering aanhangig wordt gemaakt, heel slecht is; dat er eigenlijk maar één ding aan deugt, namelijk, dat het den toestand niet erger maakt dan dat deze is en, mits goed toegepast, misschien wel voordeelen kan bren gen. Zy vertellen het in verschillende toon aarden; technisch, politiek, sociaal en ethisch, maar allen vrij streng, een enkele zoo streng, dat zij op do rede van een ,,toml>eur dos ministères" ging lijkon. Do overige leden van den Senaat zwijgen; en wat moet men uil dit zwijgen anders op maken do criliek was toch wel gouif door mannen, die het bestrijden waard waren dan dat ze ook niet veel goeds in het ont werp konden ontdekken. Maar zij, dio hun hort moesten luchten, verklaarden allen vóór to zullen stemmenwaarom zouden zy, die zwijgen, dan anders doen? Do verantwoorde lijkheid in het politieke eu parlementaire leven schijnt ook. al gezocht vo moeten worden in het criterium van kwaad te voorkomen; maar een regeering tegenover welke het vrij harde oordeel, dat ze do defensie niet regelt naar do nooden, en een Minister van Oorlog, wien men verwijl, dat hij niet heeft willen of kun nen nemen wat hij voor dio defensie krijgen kon, laat men aan! „Getuigen" schijnt in zulke omstandigheden geen zin to hebben en geen behoefte te zijn! Minister Colijn roeide zich blijkbaar zeker van de zege en maakte or weinig moeite mede. Hij hield geen groote rede, hij behandelde fragmentarisch do ter sprake gebrachto detail punten en goed en helder spreker als hij is, deed hij dat kort en knap Hij sprak over het karakter der wet en stelde sterk op den voor grond, dat men slechts beoogd had een ver- belering van het systeem van 1901 en dat men dit systeem zelf dus het systeem van die verfoeilijke vrijzinnigen! - intact had willen houden. Hij sprak van de verschillende onderdeelen, voorzooverre daartegen bezwaren werden inge bracht, cn stond in het bijzonder stil bij het tweeploegenslelsel en de quaestie van het blijvend gedeelte, terwijl hy ook met warmte de afschaffing der derde herhalingsoefening bepleitte, doch tegelijk en wel eenigszins tot veler verwondering, want meer vraagt men practisch toch niet thans I verklaarde, dat de Regeering niet verder kon gaan en haar twee herhalingsoefeningen moest hebben. Hij meende, dat do Regeering het aan ernst en spoed niet had laten ontbreken, en meende tegenover den beer 't Hooft, dat het verkrijgen van een 12-maandschen diensttijd onder de sterke politieke pressie, die deze wenschta, op politieke chantage zou hebben kunnen ge lijken. En ten slotte stond de Minister nog stil bij do boteekenis van de eerste oefening, en meende, dat hierin oen vergelijking met bef buitenland niet opging, want daar wenscht men een sterk vredescon tin gent, en dat wil men hier niet. Minister Heemskerk mengde zich eveneens in het debat, maar meer om te toonen blijk: baar, dat de Militiewet geheel het Kabinet ter harte gaat, dan omdat de premier wat nieuws te zoggen had. Hy sprak als burger-corveér, zcide hij en een luid gelach ging van allo kanten op toen do Minister, moeizaam opge rezen van achter de groene tafel en nog nauwelijks met een hand daarop steunende, deze woorden in den langzamen toon van hot begin uitsprak. En in zekere mate arbeidde hij als een burger corveër; een, die hot nu eenmaal moet doen, maar die geen of weinig animo voor de zaak bezit. Wie gerekend had op eenig warm geschermutsel met den heer 't Hooft, waartoe toch wel aanleiding was geweest, vergiste zich; hot bleef bij een tegenspraak, dat het Kabinet den Minister Cool met warm zou bobben gesteund en by oen wanne lofspraak op Minister Colijn, die inderdaad sneller gg- werkt hooft dan ooit by oen bewindsman ;s waargenomen. Do duplieken waren nu ook kalm De heen 't Hooft, beier op dreef dan gisteren toen h# herhaaldelijk pauseerdo, nog in mineur ep I stemddo lieer Staal liot hot bij enkele kleine opmerkingenMinister Colijn weerlegde ewi en ander nog kortolijk; en Minister Heems kerk sprak een slotwoord. Toen was 't gedaan, word or niet gestemd- en werd aan de Ministers hartelijk do handi geschud piet het „succes". Welk. succes eigenlijk? Met do reeds dadelijk vaststaande zekerheid, dat de wet er door zou komen, onnoodig Met het niet behaalde parlementaiu succesbelachelijk, hi den middag ging men aan de wettelijke tegemoetkoming aan rijksambtenaren en be ambten wegens do duurte der levensmiddelen, die intusschon voor het grootste doel al is geleden Do heer Van Wassenaer was er fat togen; sprak boos, dat men maar geen var wachtingen had moeten opwekken l Do heer Hoffmans was or voor; een duurtetoestand als dozo is voor bijzondere maatregelen vatbaar en zal zich zoo spoedig niet. herhalen. De heer Hovy was er ook voor, hier moest door den Slaat iots worden gedaan in den geest waarin zoovele werkgevers roods het voorbeeld hadden gegeven. Maar do heer Van Wélderen Rengors was er weer tegen; da salarissen van staatsambtenaren en beambten. I bchooren evenredig te zijn aan den gopres I leerden arbeid, meer niet en minder niet, en dan werken toeslagen als deze demorali seorond. Er kwam weer kalmte in de booge verga, doring, die oen beetje was verstoord door het militair debat Maar terwijl men kalmpje» aan dacht nog oen uurtje door to keuvelen hief de voorzitter de zitting tot morgenoch tend op. Waarom? vraagschudden de hoofdec achter de groene tafel tegen elkander. En ie verwondering, maar welgemoed, ging mar. uiteen. V. D. M naar de melkinrichting in de rue Boissy- d'Anglas. Dat was in den namiddag gedurende die uren, waarin de vliegen, het geraas van de straat en de slaap van de patrones vrij spel haddon. Mevrouw Gimel ging tor linker zijde van het witte bureau zitten, waar Eve lyne zoo vaak op had geleund. Ze nam uit haar 'zak een papier, dat ze ontvouwde en begon te lezen, onderzoekend en oen beetje ontroerd, scherper de medeklin kers uitsprekend dan in de Comédie gebeurt, terwijl ze baar stem dempte en soms zuchtte zonder dat te willen, soms ook de zinnen kracht byzettond met een gebaar van de ge schoeide hand. Juffrouw Mauléon luisterde ern stig toe, do kin op de vuist gesteund, met vaag turende oogen, die bereid schenen, ieder oogenblik zich met tranen to vullen. Naar mate haar nieuwe vriendin vorder las, wond juffrouw Mauléon zich moer en meor op een glimlach van tevredenheid en goedkeuring deed haar wangen glimmen en liet haar mooie tanden te voorschyn komen. Daarna verliepen veertien lange dagen, ge durende welke mevrouw Gimel buitengewoon opgewonden was. Zy was soms zoo verstrooid, ais ze „haar dochter" aankeek, dat deze moest vragen Wat hebt u? Waar zijn uw gedachten? Ik ben overtuigd, dat u geen woord verstaan hebt, van wat ik heb verteld. Ze had gelyk. Ze sliep nauwelijks, verma gerde, werd bleek, in die mate, dat Evelyne op een Zondag zelf het consigne moest bre ken, dat zij had ingesteld. Mevrouw Gimel kwam terug van een wandeling, die ze gewoon waren, samen to maken tusschen vier en vijf uur, als het weer het toeliet: Champs- Elysées, om don Are de Triompho en terug langs do Avenue Friedland. Op den hoek van de rue du faubourg Saint-Honoré, bleef ze staan en toen ze een omnibus zag aan komen Laten wo die rammelkast nemen. Ik kan niet meer. Toen werden tusschen beide vrouwen, die, naast elkander op dezelfde bank gezeten, door elkaar werden geschud, achter in het rijtuig enkele woorden gewisseld, die de medereizigers niet begrepen. Kom moeder, is bet om mij, dat u ver driet hebt? Ja. U ontkent toch niet, dat het goed was, wat ik gedaan heb? Nee schat. Je heb gehandeld als een Zy zocht naar een vergelyking. Dat gaf «ven een stilte. A1b een heilige. U verwijt meneer Morand ook niets meer? Nee. Nu dan, omdat daar niets aan te veran deren valt, moet u u. daarover heen zetten, zooals ik ook doe. U moet beginnen, met u HET MOTU PR0PR10. In de Memorie van Antwoord van d«i Minister van Justitie op het voorloopig ver slag der Eerste Kamer omtrent de Justitie- begrooling, schrijft de Minister I liet Motu proprio „Quaulavis diligentia, is slechts toepasselijk, waar het oude juris- dictievoorrecbt van de Roomsch-Katholiekd geestelijken nog bestaat. De Regeering achfi hot niet twijfelachtig, dat zulks in Neder land niet hot geval is, evenmin als in do aangrenzenden landen Duitschland en BelgiÖ. Ware hot anders, dan zouden het Motu proprio en de andere voorschriften van deö Paus, met dit onderwerp verband houden de, volgons die voorschriften zelf, toch niet op on7/i3 rechtelijke ambtenaren van toepas sing zijn. Bij kon. besluit ia F. J. Kloyn, hoofdcor rector, mot den persoonlijken titel van direc teur der „Nederlandsche Staatscourant", be noemd tot ridder in de orde van Oranje- te verzorgen. We zijn nu in den tijd van de zeebaden. Ik bied u op gezamenlijke kosten een reisje naar Trouville aan. U moet er een of twee weken blijven en u bomt gezond terug. En jy dan? Ik? Ik ben bezig. Ik heb niets noodig. Tot groote verrassing van Evelyne, begon mevrouw Gimel na een oogenblik zwijgen op nieuw, terwijl ze door de ruiten naar builen keek: Ik verwacht een geneesmiddel, bind, dat ik heb aangevraagd, maar dat nog niet geko men is. Dien avond voelden beiden zich zoo moe, dat ze zonder gegeten te hebben onder de wol kropen. En zo begrepen, dat zwijgen beter is dan halve vertrouwelijkheid. Tot Maandag den twaalfden brak geen enkele gebeurtenis do eentonigheid van het werk aan de Bank of van het leven thuis. Evelyn© had weer naar gewoonte bij juffrouw Mauléon koffie gedronken; maar omdat het huwelijks plan was afgoaprongen .vermeed z© een ge sprok met de directrice en vergenoegde zich met een vriendschappelijk hoofdknikje bij bet binnenkomen en weggaan. Hot was precies kwart voor vieren, toen in de zaal, waar de typisten van do Bank aan 't werk waren, hot geluid van militaire mu ziek binnenschalde, waardoor de muziek van de toetsen oogenblikkelijk zweeg. Juffrouw Itay- Do Minister van Waterstaat brengt ter ken ruondo sprong het eerst© op, zette oen galoppaa in, terwql z© haar rokken op do maat deed wiegen en zeide: Daar moetik heen. Dat verzuim ik nooit. Juffrouw Marthe opperde: I Ik houd niet van hun vak, maar ik gs. toch, Evelyne aarzelde een oogenblik ©n volgd© haar kameraden. De drie meisjes holdon da gang links uit en bogen zich daar uit het ven- ster. Een regiment trok voorbij, komend uit de Avenue Malesherbes. Het koper blonk, dat hot een lust was. Eerste compagnie; tweed© compagnie, do mannen marcheerden vlug; derde compagnie; een officier in het laatst© gelid, met het zenuwachtig voorkomen van een Zwitser, een groote kerel met een vier kante kaak, met een korten knevel en mager© wangen, een jongo man, die zooals het voor schrift luidt, twintig passen voor zich uitkijkt, wendt, toen liij ter hoogte van de Bank Ma- clary gekomen was, hot hoofd om, bemerkt de drie meisjes aan het venster, groet mol da sabel en vervolgt zijn tocht. Het gebaar duurde kort, maar is o pgemerkt. Heeft hy jou daar gegroet? Weinee jou natuuriyk. (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1912 | | pagina 1