MIDDELBIMSCHE COURANT.
Dinsdaj?
30 Januari.
Middelburg 29 Januari.
I-, 25.
155- Jaargang.
1912
Dra eoonat Tenchynt d a g e 1 ij k uitzondering ren Zo»- Fee.td.gen.
?r.)i PM kwutaal, zoowol roor lliddelborg id. Toor olie pl»»t«eii ia Nederlaad fr»aco pp f2
Afzonderlijke nummer, kollen 5 cent.
Advertentiön by abonnement "op voordeelige voorwaarden.
Pro «pee tussen daarvan zyn aan het bureau te bekomen.
Aivsrtentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór dén uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertemtiön A 20 cent per regeL Bij abonnement vepl lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 oent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Stareen
A. DE LA HAR As., N.Z. Voorburgwal «6b, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel.
Concentratie der rrijzinnige
groepen.
Dat het lot van de Haagsche motie
tevens beschikt zou hebben over het lot
van nlle concentratie-pogingen der vrij
zinnigen, wordt links niet beweerd, en
wordt rechts niet geloofd.
Wat in Den Haag beslist werd, is
niet anders geweest dan dit eenedat
vrijzinnig-democraten en vrij-liberalen
wederzijds weigeren een coalitie aan te
gaan- En dat had men van te voren wel
kunnen voorspellen. Het schijnt dat er
in Den Haag door sommigen nog illusies
zgu gemaakt over de mogelijkheid daar
van. In de meeste andere steden en dis
trieten in ons land, zal echter die illusie
bij sleehts weinigen zijn opgekomen.
De tegenstelling van vrijzinnig-democraat
en vrij-liberaal is daar in de practjjk van
het politiek leven soms nog scherper
dan die tusschen de vrijzinnig-democraten
en een deel der clericalen, vooral als men
op sociaal gebied komt.
Maar door die drie Haagsche stem
mingen is nog niets beslist tegen een
«endrachtig samengaan van vrijzinnig-
democraten en Liberale-Unie-mannen.
Zelfs gelooven we dat het voor het
aamengaan van die twee groepen be
vorderlik zal zijn, wanneer, tengevolge
van die Haagsche historie, het plan om
vrijzinnig-democraten en vrij-liberalen in
één coalitie op te nemen, voor goed als
onuitvoerbaar wordt ter zijde geschoven.
Het is waar dat Den Haag slechts Den
Haag is, en niet voor de rest van het
laud beslist heeft. Maar de argumenten
die daar werden gehoord èn bij de vrij-
ainnig-democraten, èn bij de vrij-libe
ralen waren niet slechts van plaatselijken
aard en gelden 'voor bijna alle andere
districten.
En óók geldt voor de meeste andere
plaatsen, wat de hèer Roodenburg, de
voorzitter der vrijzinnig-democratische
kiesvereenigmg in Den Haag, zei van
den geringen invloed waarover de vrij
liberalen beschikken. Men heeft zich aan
die zijde ontstemd getoond wegens die ge
ringschatting. Maar daar is toch werke
lijk geen aanleiding toe. Men zegt dit
niet om op dien geringen invloed te smalen,
zoo merkt „De Wereld" in zijn
jongste nommer terecht op, „maar
alleen om aan te toonen dat een ver
watering van onze beginselen door een
vrijzinnige concentratie te duur gekocht
zou zjjn voor den stenn dien de vrij
liberalen aan de vooruitstrevende kiezers
bjj de stembus zouden knnnen bieden".
Wanneer iemand hiertegen mocht aan
voeren dat ook een kleine hulp vaak den
doorslag geeft, dan erkennen we, op grond
der ervaring in onze eigen omgeving,
dat de onthouding van vrij-liberalen, of
zelfs hun overgaDg naar rechts de kansen
van den voornitstrevenden candidaat kan
beheerschen. Maar zijn ook de vrij-libe
ralen zeker van al hun zetels, wanneer
zich de andere vrijzinnigen in hun dis
tricten onthouden
Het gaat echter nu niet om belan
gen van plaatselijke beteehenis. Het gaat
bij die concentratie-overwegingen om de
vraag van het samengaan in 't heele
and, en dan is die beschouwing van .,De
Wereld" jnist.
Men kan het een minwaardige koop
manschap vinden, de tegemoetkoming
zoo af te rekenen naar de grootte van do
aangeboden hulp, raaur het is dwaasheid
bjj verkiezingen ideëeler te zjju dan del
werkelijkheid. Goede koopmanschap is
trouwens niet immoreel effifde rt
„voor wat hoort wat", mag toch zeer
zeker voorop gesteld worden, wanneer
het om de groote concessie gaateen
deel van de eigen beginselen tijdelijk
achter te laten. En de vrijzinnig-demo
craten zouden er vele moeten achter
laten als ze met de vrij-liberalen zouden
willen optrekken.
En nu de tusschengroep, de Liberale
Unie. Hetgeen in Den Haag gebeurde
waar de Vrijzinnig-Democratische KieB-
vereeniging de motie tot concentratie
verwierp, de vrij-liberalen er niet over
wilden stemmen, en de Unie-liberalen
haar met algemeene stemmen en met
gejuich aannamen heeft heel duidelijk
aangetoond, waar die concentratie-wenBch
Toch was het niet het bestuur dat de
motie voorstelde. Het verklaarde zelfs
bij monde van den voorzitter, dat het
't oogenblik voor zulke moties niet geko
zen achtte, en het gaf aan de leden deu
raad om instemming te betuigen met de
algemeene strekking van de motie doch
het daarbij te laten. Eu er is ook reden
voor de Unie om den schijn te vermij
den, dat zij wil trachten de beide afge
scheiden groepen weer onder zich te
krijgen.
Maar nu zit de Unie-vereeniging met
haar concentratie-motie,,.— alleen! Men
moet nu afwachten wat door die groote
tusschengroep verder zal gedaan worden.
Zal het hoofdbestuur der Liberale Unie
herhalen, wat aan een groep leden mis
lukt is, nl. een concentratie te krjjgen
van de drie vrijzinnige groepen? We
gelooven het niet. De wensch zal er wel
ijn, maar het gemis aan overtuiging
voor het welslagen zal daarvan wel weer
houden.
Eu dan komt de vraag opZal de
Liberale Unie nu links aansluiting zoe
ken, of rechts?
Na hetgeen we in het eerste nommer
van dit jaar schreven „Ter inleiding"
behoeven we wel niet nog eens te ver-
ekeren, dat een eendrachtig samengaan
tusschen Unie en Vrijzinnig-Democraten
door ons van harte gewenscht wordt.
Een der bezwaren daartegen is, hopen
we, na de Haagsche motie verdwenen,
nl. het knipoogen der Unie-m nnen naar
de vrij-liberalen. Dat hield de linkergroep
van zelf op een afstand.
Een ander groot bezwaar is de personen-
kwestie, en deze is minder mukkelijk op
te lossen. De afscheiding der vrijzinuig
democraten van de Liberale Unie is een
aftcheurin geweest die veel pijn heeft
aan weerszijden en die
wonden naliet, welke nog niet geheeld
zijn.
Maar men behoeft ook nog niet dadelijk
in één verband te komen. Er is in poli
tiek opzicht genoeg overeenkomstigs te
vinden voor het opstellen van een geza
menlijke marach-order bij de verkiezingen
van 1913, al blijft voorloopig ieder der
twee legers ziju eigen uniform drugen.
Toen de Haagsche motie bij de Vrij
zinnig Democratische Kiesvereeniging in
behandeling was, raadde de voorzitter
de aanneming o. a. af, omdat men ver
standig deed af te wachten wat het
resnitaat is van eventueele onderhande
lingen tnsschen de hoofdbesturen der
verschillende vrijzinnige partijeu.
Mogen we dauruit afleiden dat die
onderhandelingen aanstaande zijn En
dan tnsschen de twee linkergroepen
Want ouderhandelingen tnsschen de twee
niterste zijn nu niet goed denkbaar. We
hopen er dan het beste van.
Uit Stag en Provincie.
Uit Middelburg-
De Directeur van het postkantoor te
Middelbnrg geeft kennis, dat aan
vangende 4 Februari a. s. op Zondagen
slechts één bestelling van brieven enz. zal
plaats hebben, en wel ten 7.30 voorm. ter
wijl verder tusschen 12 en 1 ure nam. ge
legenheid tot afhalen zal bestaan.
Uit Yliasingen.
In 't Ziekenhuis te Amsterdam is over
leden de heer T. v. d. Meer lid van den
gemeenteraad van Vlissingen.
Een der scheepshellingen op de werf
„de Schelde" aldaar wordt verlengd tot
ongeveer 600 voet. In verband daarmede
zal een gedeelde van het voor die helling
gelegen water gedempt moeten worden, wat
geschieden zal op dezelfde wijze al6 de
Bellamykade en Pottekade gedempt zijn.
Reeds is een zandzuiger aangekomen om
het zand, dat van de zandbakken wordt
gehaald en in banken wordt aangevoerd,
op de bestemde plaats te spuiten, met
welke werkzaamheden een aanvang is ge
maakt. („VI. Ct.")
Te Vlissingen overleed Zaterdag na een
korte ongesteldheid de kolonel J. H. de Wildt,
commandant van het 3e regiment infanterie.
Den lOden Juli 1876 benoemd tot tweede
luitenant, volgde 31 Maart 1881 zijn bevorde
ring tot eerste luitenant. 19 Februari 1895
volgde de promotie tot kapitein, 1 Mei 1903
tot majoor en 1 December 1905 tot luitenant-
kolonel. Als zoodanig was de heer De Wildt
directeur der cadettenschool te Alkmaar. 1
Februari 1910 werd hij bevorderd tot kolonel
en tegelijkertijd werd hij benoemd tot com
mandant van het .serde regiment infanterie.
Met ingang van 1 Februari a s. had de heer
Do Wüdt wegens langdurigen dienst ontslag
gevraagd. Dinsdag zou hij juist twee jaar
kolonel bij het derde zijn geweest en dien
idag Zou het eervol ontslag ingaan. Het ge
vraagde ontslag werd verleend en in afwach
ting van het tijdstip waarop hij den dienst
zon verlaten, vroeg en verkreeg de heer De
Wildt verlof met ingang van 1 Januari j.l.
Dezer dagen vertoefde de heer De Wildt
bij zijn dochter. In deze week zou een af
scheidsdiner te Bergen op Zoom, de stand
plaats van den kolonel, worden gegeven, doch
Vrijdag j.l werd kenbaar gemaakt dat het
diner niet zon kunnen doorgaan, daar de com
mandant door een ernstige buikvliesootsteking
was aangetast Zaterdag is de krachtige man
overleden.
De overledene was officier in de orde van
Oranje Nassau en ridder 3© klasse in de orde
van St. Anna van Rusland.
AIb teeken van rouw hangt aan de kazernes
te Middelburg en te Vlissingen de vlag halfstok.
De begrafenis zal plaats vinden morgen
(Dinsdag) om 2 uur te Vlissingen zonder mi
litaire
Uit Walcheren.
Vrijdagavond hielde te Nieuw- en
t. Joosland in epn der schoollokalen
het zieken- en pensioenfonds de 15e jaar-
lijksche vergadering. Uit de mededeelingen
bleek dat in 1911 8 personen waren toe
getreden en 1 was uitgetreden, zood it op
1 Januari 1912 het fonds 112 leden telde en
48 begunstigers. Uit de rekening van den
penningmeester bleek dat in 1911 was ont
vangen t 796.71 en uitgegeven f 479.364,
zoodat meer is ontvangen f 317.34s. Dit
gevoegd bij het bestaande kapitaal vormt
thans een kas van f 2581.77. Onder de
uitgaven komt een bedrag van f 451 voor
als uitkeering bij ziekte.
Tot, leden der financieele commissie wer-
den herkozen de heeren W. Wisse en J.
van Waarde Az. Iu de ontstane vacature
wegens het bedanken van D. A. Dingemanse,
werd gekozen dhr. P. de Klerk.
I Tijdens de vergadering gaven zich nog
een 7-tal personen op voor lid, zoodat er
nu 119 ziju.
I In zijn openingswoord bracht de voor
zitter de heer A. van Houte hulde aau de
heeren F. P. Poldeidijk en J. Baas, resp.
secretaris en penningmeester, die hunno
beste krachten bijna 15 jaar aan het fonds
I hebben geschonken, en dat geheel belange-
loos. Het was in die 15 jaar Dn de eerste
maal dat de secretaris verhinderd was
tegenwoordig te zijn.
Op de vergadering waren aanwezig 61
peronen.
In de Vrijdag te Domburg gehouden ver
gadering van den Gemeenteraad werd met al
gemeene stemmen besloten tot wijziging d?r
politieverordening
In behandeling werd genomen een in de
vorige vergadering aangehouden aanvrage om
aankoop van grond, door den heer Keg en aau
do vereeniging Het Groene Kruis. Er werd met
algemeene stemmen besloten bedoelden grond
aan den heer Keg te verkoopen tegen f 1
de M* en. die aan 't Groene Kruis af te staan
in erfpacht gedurende 50 jaren tegen 5 cent
de Ms per jaar.
Het kohier van de schoolgelden werd vast
gesteld op f241.60 en der hondenbelasting
op f 62.
Alvorens tot rooiïng en aanplanting op het
kerkhof over te gaan, zal aan de Ncderl
Heide Mij. om advies worden gevraagd.
In aanmerking genomen de meerdere werk
zaamheden van den keurmeester van slachtvee
en vleescb, werd besloten diens traktement
met f 10 te vorhoogen.
Daarna sluiting der vergadering
Uit Zjiid-Beveland.
De in ons nommer van Zaterdag ver
melde vergadering voor staatspensioneering
waar de heer W. J. van Santen over dat
onderwerp sprak, is niet gehouden te
Westkapelle, maar te K a p e 11 e.
Zaterdag trad genoemde spreker op te
W olphaartsdijk, waar na zijn rede
al dadelijk 49 leden toetraden. Uit deze 49
zou een bestuur gekozen zijn, als niet ie
mand de zaal was binnengekomen, die zich
niet wilde opgeven, alvorens hij den spreker
één vraag had voorgelegd en deze beant
woord zag. Daar deze vraag geheel en al
buiten het doel van de bijeenkomst was
en gevolgd werd door meer dergelijke, die
den voO'tgang slechts tegenhielden, en
eenigen der aanwezigen reeds oproerig de
den optreden, was de leider verplicht den
debater het woord te ontnemen, en door
het reeds vergevorderde uur deze zeer goed
bezochte bijeenkomst te sluiten.
Bij een aanvaring in de groote sluis te
Hansweert heeft de passagiersboot „Tele
graaf II" zware schade bekomen.
In de Vrijdagavond te Kruinin-
g e n gehouden raadsvergadering werd in
den geest van Ged. Staten een kleine wijzi
ging aangebracht in hst pachtcontract met
de gasfabriek.
Tot leden van de commissie tot wering
,n schoolverzuim werden op het dorp her
kozen de heeren J. Verhage Mz, J. Visser,
C. Wondergem, D. v. d. Peijl en Hollestelle
en voor Hansweert de heer De Blaey.
Voor het schoonhouden der Bchool op het
dorp werd f 20 meer toegestaan, terwijl
het loon der gemeentewerklieden op voor
stel van den voorzitter met f 26 's jaars
werd verhoogd.
Op verzoek van mej. De Vos onderwijze
res te Hansweert, om verhooging van jaar
wedde, werd afwijzend beschikt.
Als gemachtigden in zake de N. V. water
leidingmaatschappij Z.B. werden benoemd
de heeren J. v. d. Brink en C. Dek en als
plaatsvervanger de heer J. Nieuwenhuijse.
Bel git- en Frankrijk 1082 balen tegen 5 u
6 fr. per baal. Door Hollandsche en Bel
gische venters werden 95 ton a 60 K.G.
aan de haven gekocht tegen 2.) 8 fr. per
ton. Ongeveer 400 ton Zeeuwsch mosselzaad
a 100 K.G. werd verkocht tegen f 1.20 a
f 1.30 per ton. Van Duinkerken (Frankrijk)
werden 250 ton aangevoerd voor eigen ge
bruik. Er werden 11 manden garnalen A 20
K.G. verkocht tegen f 2.40 A f 2.50 per
mand.
Uit Z.- Vlaanderen W D.
De Zaterdagavond te Schoondjjke ge
houden jaarvergadering van de afdeeling der
staatspensionneermg was, door een gelijktijdig
gehouden oprichtingsvergadering van eon ko-
lenfonds, niet heel druk bezocht. Na afdoening
der (zaken en do verkiezing van de heeren
(I. J de Groote en P. de Koek tot bestuurs
leden, in de plaats van de heeren J. de
Meijer, Iniet herkiesbaar en C. Brakman, we
gems aanstaand vertrek, vertoonde de heer de
Meijer een aantal lichtbeelden, welke zeer ui
don smaak vielen en aan duidelijkheid niets
te wenschen overlieten.
Hot was een leerzame avond.
Onderwijs.
Door de benoeming van dhr. A. S.
Bedet, volontair aan school B. te Goes
tot onderwijzer te Giessendam, is in zijne
plaats tot tijdelijk onderwijzeres aan bedoelde
school benoemd, Mej. Chr. van Dijk aldaar,
met ingang van 1 Febr. a. s.
De heer P. I. van der Weele. -onder
wijzer te Poortvliet, komt als no. óéu
voor op de voordracht voor hoofd der school
te Giessen-Nieuwkerk.
Uit Noord-Beveland.
In de raaien 11 en 12 aan den Onrust
polder zijn na de oeverafschuiving der
vorige week dezer dagen nog twee derge
lijke afschuivingen geconstateerd, de e-ne
40 de andere 60 meter lang een in-
scharing van 10 meter en een verdie
ping van 2 tot 4 meter beneden de laag-
waterlijn.
Uit Tholen.
In d© 1,1. Zaterdag te Staveniese ge
houden vergadering van den dijkraad dor wa-
terkeering van don calamiteuzen Oud-Kempon-
hofstedepolder werd goedgekeurd de door het
dijksbestuur uitgevoerde verbooging van den
scheidingsdijk van den Oud. Kemp. Hofstede
den Moggershilpolder, waarvan de kosten
met inbegrip van de aangekochte gronden
voor do verhooging circa f 1800 bedroegen.
Deze kosten komen geheel ten laste van de
waterkoering, hoewel het hier een binnendijk
betreft. Ook werd goedgekeurd do onderhand-
sche overeenkomst met don aannemer L. Wes-
dorp, tot uitvoering dier werken.
Ten slotte bracht het Dijkraadslid, de heer
Th. C J v. d. Lok do Clerq hulde aan het
Dijksbestuur ©n de betrokken autoriteiten voor
hun optreden, na den storm van 30 Sept.,
door op eigen initiatief de noodige maatre
gelen te nemen om een volgend gevaar voor
den polder Oud-Kempenshofstede zooveel mo
gelijk af te wenden.
Uit Z. - Vlaanderen O. D.
In de afgeloopen week van 22 tot 28
Jan. werden in de haven van Philippine
1085 baten mosselen A 90 KG. gelost.
Hiervan gingen naar geregelde afnemers in
EEN PROTESTVERGADERING.
Dinsdagavond 2 Januari j.l trad in de
Ned Herv. kerk te Westkapelle op de
heer ds. Ppsthumes Meyes uit Den Haag,
om een propagandarede te houden voor de
bijzondere school Het spreekt van zelf, dal
hij de oudere trachtte te overtuigen van de
voortreffelijkheid der bijzondere school en de
slechtheid van de openbare.
Het is naar aanleiding van deze rede, dat
Zaterdagavond de heer P K Pcerlkamp van
Middelburg, voor een 50-tal toehoorders op
trad in het kerkgebouw dor Vrijzinnige Ge
meente te Westkapelle Op duidelijke wijze
deed de spreker uitkomen, welke taak de
Openb school had dat zij niet enkel is een
instituut tol aanbrengen van kennis, maar
dat de openbare school de jeugd ook opleidt
tot all© christelijke on maatschap
pelijke deugden, zooals de wet dat vor
dert.
't Is Waar, dogma's, to die moeilijke ge
loofskwesties, die door velen der ouderen niet
worden begrepen, en die do mensehen ver-
deolen, worden den kinderen onthouden. Verder
deed spreker uitkomen, hoe de wetswijziging
van dr Kuyper in de laatste jaren werkt. Aller
wege worden in ons land bijz. scholen op
gericht. In plaatsen, waar één goede Openb
school was, met voor elke klas één onderwij-
zer, verrezen soms twee of meer bijz. scho
len, zoodat één onderwijzer nu twee, drie
pf meer leerjaren voor zijn rekening kreeg.
Dat dit van invloed moet zijn op de resultaten
■van het onderwijs, alsook, dat het onderwijs
daardoor heel wat duurder wordt, is dui
delijk. En -welke middelen worden door
de tegenpartij aangewend, ora de Openb.
school te ontvolken.
Waar treedt men in het openbaar op,
pm het goed recht van de bijz. school te
bepleiten
i Een enkele keer in de kerk, waar men
gevrijwaard blijft van critiok van het gespro
kene; verder bepaalt men zich tot huisbezoek,
dwang, door sommige geestelijken op de ouders
uitgeoefend door onthouding van den doop,
herinnering aan de doopbelofte.
Dat de voorstanders van de Openb. school
door hun tegenstanders nu juist niet altijd op
echt christelijke wijze behandeld worden, daar
van gaf spreker meer dan één staaltje,
j 't Spreekt van zelf, dat spreker in zijn rede
af en toe gelegenheid had om ook op enkele
uitlatingen van ds. Posthumus Meyes critiek
uit te oefenen.
Den aanwezigen vroeg hij af, of zij op de
Openb. school verkeerde dingen hadden ge
leerd, of hun geloof daar in aangerand, of
hun godsdienstige overtuiging geleden heeft
onder den omgang met de kinderen van ver-
I schillende gezindten.
Spreker besloot zijn met warmte uitge9pro-
ken rede met een opwekking tot de aanwezi
gen, om ieder voor zich te propageeren voor
do Openb school, als zijnde do school, toe
gankelijk voor elk kind, van welke godsdien
stige of politieke richting de ouders mogen
zfjn, als zijnde de school, waar het kind
