I1DDELBIMSCHE COURANT.
133" jaargang.
Donderdag
4 Januari.
Hiddelbnrg 3 Januari.
Een stormachtig jaar.
dit Stad en Provincie.
M°. 3.
1912
D»i> courant tenclu)Bt da go lijk», met uitzondering van Zon- on Feeitdagen.
?^ji por kwartaal, zoowel voor Middelburg al» voor alle plaajsen in Nederland franco pp, f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Advertentiön bij abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zijn aan het bureau te bekomen.
Advertentiön voor het eerstvolgende nummer moeten des middago vóór één uur
aan het bureau bezorgd zijn.
Advertentiön 20 cent per regel. Bij abonnemeht veel lager. Geboorte-, dood- e»
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50elke regel meej
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algen een Advertentie-Ussre*»
A. DE I<A SLAB Ar., N.Z. Voorburgwal ~6Ö, Amsterdam.
j deze courant behoort een bijvoegsel.
Do opgaaf van don spoordienst ko -,t in
dit nummer voor op de derde bladzijde.
XII.
Een tweede geschil, waarin de kiemen
zaten van een nitgebreiden internationalen
strgd, is de oorlog in Tripolis, dien
men echter gelnkkig tot die landstreek if
beeft kunnen beperken. Als de vlam was
overgeslagen naar het Balkan-schiereiland
waren de gevolgen van den brand niet
te overzien geweest.
Maar nu gaat het alleen om dat kust
gebied, in de ondheid zoo rijk, onder de
Turken zoo vervallen en verarmd. Uit
dien toestand putten de Italianen het
motief voor dien rooftochtZe gaan be
schaving brengen aan dat volk, ze komen
het verwaarloosde laad opheffen uit zijn
ellende.
We willen graag aannemen, dat Italië
meer van het land zal maken, dan Turkije
deed. Maar dat maakt nog niet goed de
rooveraebtige manier waarop Italië met
opgeblazen klachten aan Turkije een
oorlog opdrong. Het heeft aan de meeste
Europeanen dan ook plezier gedaan, dat
de Italianen daar een tegenstand vonden
waarop zij niet gerekend hadden. Ze zul
len ten slotte wel overwinnen, zeker
De Turk heeft immers geen gelegenheid
versterkingen en ammunitie naar Tripolis
te zenden. Maar de Italianen weten nu
ook dat de bevolking hen niet als be
vrijders ontvangt, zooals ze eerst ver
wacht scbjjnen te hebben. De strijd
kan nog lang doren den 29sten Septem
ber werd do oorlog verklaard. Na drie
maanden vechten is door de Italianen
nog weinig meer bezet dan de voornaam
ste kustplaatsen.
Slecht bestuur, verval van bet centraal
gezag, onveiligheid het zijn altijd weer
de factoren, die den ondergang van een
staat voorafgaan, en die ook in Perzië
hebben mogelijk gemaakt, wat daar nu
gebeurt.
De zaken gingen daar slecht. De oude
regeeringskringen waren verjaagd, maar
de nieuwe wisten, met al hun goede
voornemens en hun vaak uitgebreide
kennis van Westersche staatsinstellingen,
toch geen doeltreffende hervormingen in
te roeren. Er werd in het parlement
veel gepraat, maar heel weinig gedaan,
en in het land werd de chaos met den
dag grooter.
Een oogenblik, toen half Juli de
afgezette sjah plotseling in het laud
terugkeerde om zijn troon te heroveren,
scheen het of de Perzen genoeg hadden
van hét nieuwe regime, en deu ex-
sjah als verlosser zouden verwelkomen.
Maar het was slechts schijn. Zoodra het
nieuwe bewind krachtiger bleek dan men
verwacht had, verloor de ex-sjah allen
aanhang en half September moest
weer uit liet land vluchten. En boven
dien heeft hij nu ook nog verspeeld het
jaargeld, dat hem te voren ten miuste
nog een onafhankelijk bestaan gaf.
Of werkelijk Rusland achter die poging
zat, is niet met zekerheid te zeggeu
Wel is het zeker dat Ruslaud niet van
de huidige regeering houdt, en vooral
niet van den Amerikaan Shuster, die als
raadsman van financiën, krachtig aan het
hervormen was gegaan.
En misschien is het ook wel meer dan
een toeval, dat dadelijk na het terug
drijven van den ex-sjah,-.Rusland zelf de
Perzische regeering begon lastig te
vallen met allerlei vorderingen die 14
November hun toppunt vonden in een
ultimatum", dat na de aarzelende inwilli
ging gevolgd werd door weer ein ander
stel eischen. En ook nu weer heeft Perzië
gebukt, en heeft het, al is het met weer-
iziD, Shuster gedaan gegeven.
Wat kon het anders doen Het ver
mag niets tegen Ruslaud. De oude tegen
stander van dat rijk, n.l. Engeland, dat
vroeger steeds tegen Rusland kon worden
nitgespeeld, is nu daarmee verbonden
door een overeenkomst ter verdeeling
van Perzië in twee »sferen van invloed,"
en zendt in Zuid Perzië ook al troepen
ter handhaving der orde", precies wat
Rusland in het Noorden doet.
logen we de groote Zeelieden
staking met wat er op volgde ook
onder de internationale gebeurtenissen
van beteekenis meetellen? Wemeenen
van wel, al heeft zij zich niet over zoo
veel landen uitgestrekt als de organi-
seerders eerst hoopten. Ons land, België,
mnar vooral Engeland hebben er de
ernstige gevolgen van ondervonden, eigen
lijk nog meer door hetgeen er op volgde
dan door de zeeliedenstaking zelf.
Toen 15 Juni de staking werd afge
kondigd, was eerst de uitwerking zoo
luttel, dat men al van een mislukking
sprak. De stemming werd echter ern
stiger naar mate er meer en meer sche
pen stil lagen, en het verkeer in sommige
havens zelfs geheel gestremd werd. En toen
lelijk de reeders, die nu voor het eerst
een georganiseerde macht tegenover zich
kregen, op verschillende punten toegaven
en zoodoende weer hun schepen in de
vaart dachten te krijgen, sloeg de be
weging over naar de havenwerkers, die
in ons land, maar ook al weer op veel
grooter schaal in Engeland, op hnn beurt
staakten.
Het zou echter nog erger worden toen
16 Augustus ook het spoorwegpersoneel
in Engeland den arbeid neerlegde nit
ontevredenheid over de wijze waarop het
geldende contract door de maatschap
pijen werd toegepast, en ook omdat hun
vakvereenigingen niet erkend werden.
Dat laatste is nog niet verholpen. Maar
door de instelling van een commissie
van? onderzoek die dadelijk begon, heeft
de regeering toch het hervatten van
het werk verkregen.
Dat was voor het land een zegen,
want de hopelooze verwarring in sommige
industrie-centra heeft enorme schade be
rokkend.
De gisting in de spoorwegkringen is
echter nog niet uitgewerkt, en die
bljjrende agitatie heeft de directies ten
slotte genoopt tot eenige toenadering
op het punt van erkenning der vakver-
eeniging.
Het jaar 1911 is trouwens in tal van
landen gekenmerkt door een ernstigen
socialen strijd, en telkens en
telkens weer werd door de nu georgani
seerde werkgevers de werkstaking be
antwoord, en heel vaak bedwongen, door
een uitsluiting. In Zweden en Noor
wegen werden tienduizenden arbeiders ge-
troffpn door dat geduchte wapeuin
Dnitschland was de metaalindustrie in
al zijn takken voortdurend in agitatie-
En voorloopig kan men zeggen dat over
het algemeen de patroons thans het
overwicht hebben.
In sommige landen werd die toestand
versterkt door het verminderen van de
vroeger zoo strenge tucht in de vakver
eenigingen. Vooral in de Engelsche trade-
unions was herhaaldelijk dat toenemend
gebrek aan gehoorzaamheid aan de lei
ders merkbaar, wat natuurlijk een schik
king ernstig bemoeilijkte. In de Ver-
eenigde Staten heeft het reeds zoo laag
heerschende verzet tegen het terrorisme
van de vakvereenigingen een enorme
uitbreiding gekregen door den verrassenden
afloop van bet proces te Los Angeles
tegen de Mc. Nauamara's van wie er een
bekende zelf den beruchten bomaanslag
te hebben gepleegd.
Daarentegen was in Frankrijk merk
waardig de betrekkelijke rnst vau het
te voren zoo gevaarlijk-woelige revolnti-
onuaire comité van de Arbeids confede
ratie, de C. G. T.
Het leek wel of de kracht er uit was
sedert Briand in het najaar van 1910 bij
de spoorwegstaking met zoo forsche hand
eindelijk weer het staatsgezag bad hoog
gehouden, en aau de revolutionnaire ele
menten een beslissende nederlaag had
toegebracht. Wel is waar verwierp de
Fransche Kamer den 22 Januari een
voorstel tot opheffing der C. G. T., en
wel is waar werd Briand in de daarop
volgende maand ten val gebracht door
de armzalige motie van Malvy, maar de
nawerking van zijn daden bleef voel
baar in de ongewone stilte, die zoo sterk
afstak bij den toestand der voorafgaande
jaren.
We zouden onvolledig zijn, wanneer
we onder deu socialen strijd ook niet
vermeldden de dnnrte-oclnsten, die in
Belgie en N.-Frankrijk den bijna be-
lachelijkeq vorm aannamen van een strijd
tegen de boeren en boerinnen op de
markten, en die in Dnitschland en
Oostenrijk aanleiding gaven tot betoogin-
gingen en interpellaties.
Vanzelf zijn we door de hierboven
besproken onderwerpen van de interna
tionale gebeurtenissen overgegaan naar
die in de afzonderlijke landen. Toen we
aanteekeningeu maakten voor het samen
stellen van dit overzicht trof het ons,
zoo weinig belangrijke feiten er in dat
opzicht gebeurd waren. Het jaar 1911
heeft meestal geteerd op hetgeen 1910
had voorbereid.
Dat in Engeland de veto-wet, die
aan het Lagerhuis een overwicht zou
geven over het Hoogerhuis, aangenomen
is, was niet anders te verwachten na den
verkiezingsstrijd van het voorafgaande
jaar.
Het eenige bijzondere waB, dat de
unionistische lords eerst toegaven toen
Asquith verklaard had van den koning
de toezegging te hebben ontvangen voor
een schepping van nieuwe peers, ten einde
het Hoogerhuis om te zetten als dit
weerbarstig mocht blijven. Aan den koning
was geen andere keus overgebleven
want bij de samenstelling van het Lager
huis was geen andere regeering dan een
liberale mogelijk. De lords gaven toen
de voorkeur aan een onderwerping, die
bun althans het behoud vau eeu uni
onistische meerderheid in het Hoogerhuis
verzekerde.
Wel begon een klein groepje onver-
zoenlijken een beweging tot rebellie tegen
het gezag van den leider Lausdowne,
maar de beweging dier »die-hards" of
»last ditchers", zooals ze spottend ge
noemd werden, kreeg niet veel aan
hangers.
Minder sensationeel, maar zeker niet
minder belangrijk waren de verzekerings
wetten van Lloyd George, den rensach-
tigen werker, die na zijn overwegend
aandeel in den strijd tegen het Hooger
huis, de wereld verraste met een wet, die
voor de meeste staatslieden een levens
arbeid zou zijn geweest, en die in aller
lei opzichten nieuwe banen opent.
En dan eindelijk dienen nog' vermeld
de kroningsfeesten, die zich ditmaal van
de vroegere onderscheidden, doordat ze
in ludië zijn voortgezet door de kronings-
durbar iu Delhi waardoor koning George
in persoon is opgetreden als keizer van
Britsch-Indië.
Over F r a ïi k r ij k spraken we reeds
met een enkel woord. Het leek wel of
de bnitenlandsche politiek de binnen-
landache uit de aandacht verdrong. Dat
land vaq eeuwige agitatie bleef dit jaar
alleen door de cbampagne-onlnsten in de
departementen van de Aube en de Marne
getrouw aan zijn reputatie, want de af
schuwelijke sabotage op de spoorwegen
heeft niet den omvang aangenomen van
een groote revolutionnaire beweging.
Wel zijn er eenige minister-crisissen
te vermelden. De periode van de meer
jarige ministeries is weer afgebroken
door een jaar dat drie minister-presi
denten bracht. Eerst Briand tot eiode
Febrnari, toen Monis, wiens toch al
zwak kabinet 21 Mei letterlijk den ge
nadeslag kreeg bij het vreeselijk vlieg
ongeluk te Issy-les-Monlineanx, waar mi
nister Berfceaux werd doodgeslagen, en
Monis zoo zwaar gewond werd, dat het
ministerie geheel zonder leiding rond
zwalkte, totdat het 25 Juni aoliipbrovvk
leed. Het opvolgend kabinet van Cail-
laux heeft het tot nu toe uitgehouden.
Uit Middelburg.
De Nieuwjaars-receptie, Dinsdagavond ge
houden door den Commissaris der Koningin
Zeeland en zijn echtgenoote, was druk
bezocht.
Het Provinciaal Watersnood
Comité in Zeeland ontving nog, i
aanleiding van de stormramp, van
Inzameling »Spectator" Pretoria f 1228.16,
inzameling Damescomité Semarang f 278.58,
Nederl. ver. in Rumeniö f 77.55 en Rede
rijkerskamer Oostburg f 68.87', te zamen
met de vorige opgaven f 49.592.065.
Dinsdagavond hield de Afd. van „Patri
monium" bier ter stede hare 80ste
jaarvergadering, die als steeds druk be
zocht was. Hit het verslag van den secretaris
bleek een aanwinst dit jaar van 26 leden
en 20 begunstigers, dank zij de groote
werkkracht der propaganda-commissie. De
penningmeester die sedert de oprichting
zitting heeft in 't bestuur, kon dan bij een
ontvangst van circa f 175 wijzen op een
batig saldo van ruim f 45. Niet één lid
ontviel door den dood, waardoor het wedu-
wenfonds geen nitkeering behoefde te doen,
terwijl ook de kas van het ziekenfonds
gunstig staat en bijna f 700 rijk is. Ver
schillende verkiezingen hadden plaats, waarna
werd bekend gemaakt, dat zoo mogelijk op
1 Febr. de feestverg idering zal p aats heb
ben, voorafgegaan door een kinderfeest.
Het Museum van bet „Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen" alhier werd
in 1911 door 2690 personen bezocht.
In aansluiting met het bericht in ons
vorig nommer over de aanhouding van twee
jongelui ter zake van inbraak, kannen we
nog het volgende meedeelen.
Ongeveer rwee uur in den nacht van Oud-
op Nieuwjaar werd de wed. M. H. in d«
Gravenstraat door politie gewekt. Door de
deur te forceeren waren inbrekers bin
nengekomen. Toen de politie passeerden
vluchtten de dieven ijlings. Sigaren,
sigaretten en chocolade lagen over de straat
verspreid, 't Mocht evenwel niet gelukken
de daders te vatten. Ze werden echter her
kend en nog 's nachts uit hun bed gehaald,
waarop ds eigenares der sigarenzaak ander
maal werd opgebeld, daar de inspecteur
onmiddellijk het proces-verbaal opmaakte.
De beide dieven waren vaste klanten van
de wed. H. en goed bekend met de plaats
der diverse artikelen.
In dienst van de gemeente of tenminste
werkende voor de gemeente was hij oud
geworden. Jarenlang had hij voor de bekende
vuilniswagens gesjouwd, van den morgen
tot den avond. Nu was hij oud geworden,
oud en zwak. Z'n vroeger zoo sterke beenen
wankelden onder z'n afgeleefde body. Met
moeite zeulde-ie z'n magere lichaam
door de straten. Vanmorgen lieten hem z'n
krachten in den steek. In de St. Pieter
straat was 't wat glad, hij gleed uit en viel.
Z'n voerman maakte hem los van z'n kar
om hem weer overeind te helpen, 't Ging
niet. Hij kon niet meer staan, hoe hij zelf
ook z'n b "st deed om overeind te komen
en boe zijn voerman met een paar helpers
ook trok en duwde. Telkens weer als hij
bijna op was, gleed hij uit en plofte zwaar
neer op de harde keien.
Tot hij ten slotte na veel moeite overeind
geheschen werd en naar stal sukkelde. Om
misschien morgen of overmorgen weer voor
z'n kar te worden gespannentot hij er
voor goed bij neervalt.
Uit Vlissingen.
In het bouwkundig weekblad »De Op
merker" heeft de heer J. G. van Niftrib,
in zijn hoedanigheid van wethouder van
Vlissingen, een verweer geschreven tegen
de kritiek van de redactie van genoemd
weekblad op het voorstel van het dagelijksch
bestuur der gemeente om den St. Jacobs-
toren te re9taureeren in gewapend beton.
De redactie betoogde dat het nog een open
vraag is of dit materiaal geschikt is voor
monumentale doeleinden.
De heer Van Niltrik stelt in zijn ant
woord in het licht, dat Burg. en Weth.
geen brandbaar materiaal willen gebruiken
in verband met het gevaar voor den toren
zelf en voor de omgeving. Zij zijn er nu
in geslaagd, naar aanleiding vau het ver
zoek van den raad, een groot aantal ge
gevens te ver7nm«l»n. wonrnii Iran hlijlron
dat gewapend beton werkelijk bestand is
om langen tijd weer en wind te trotseeren.
»Wat het aanbod van de heeren Frowein
en Jalvingh betreft, wij denken er niet aan,
schrijft de heer Van Niftrik, den raad voor
te stellen onzen bekwamen stads-bouw-
meester te passeeren en een zoo belangrijk
bouwwerk op te dragen aan een ons on
bekenden architect.
Het wekt uwe verbazing, dat wij den
herbouw van den toren in gewapend beton
willen uitvoeren welnu, mijne persoonlijke
ondervinding op dit gebied geeft mij alle
vrijheid >het denkbeeld" krachtig te ver
dedigen, ik maak mij sterk, dat ik ook u
aan de hand van de plannen en teekenin-
geu zou kunnen overtuigen, dat het moeilijk
zou zijn de schacht van den toren rationeeler
inwendig te versterken dan met gewapend
beton en dat de spits, van gewapend beton
gemaakt, zal zijn eene hechte en sterke
constructie, veel sterker dan een spits vau
het uitstekende eikenhout, waarover men
vroeger had te beschikken, maar dat tegen
woordig niet meer eens te krijgen iB".
Uit Walcheren.
Toen men eenige dagen geleden op het
kerkhof van West-Souburg bezig was
met een nieuw graf te maken, kwam een
prachtige marmeren grafsteen tevoorschijn,
die op ongeveer een meter diepte onder de»
grond zat. Eens dekte deze steen het grai
van Adriaan Steengracht, Hoogbaljuw, Rent
meester-Generaal van de grafelijke domeinen
van Zeeland, Bewesten Schelde, geboren te
Middelburg 3 Februari 1720 en aldaar over
leden 3 December 1773. De steen is aan
een hoek beschadigd. Nog kwam een stuk
marmer te voorschijn, waarin het wapen van
Souburg.
Dinsdagmiddag zijn op het Oranjeplein
te Souburg de fundeeringen gelegd
voor het gedenkteeken, dat geplaatst wordt
voor den kinderschrijver P. Louwerse.
Zooals bekend zal het gedenkteeken 23
Januari onthuld worden.
Uit Zuid-Boveland.
In de sociëteit „V. O. V." te Goes
zou Dinsdagavond een bioscoop-voorstelling
worden gegeven. Men moest bier gebruik
maken van kalklicht, docb de uitvoering
mislukte geheel. Een teleurstelling voor
ondernemers en publiek.
Op Nieuwjaarsavond tusschen 8 en 9
uur is te Kwadendamme een geweld
dadige aanslag gepleegd op den 26jarigen
ongehuwden veldarbeider L. B, aldaar. De
verslagene, die veel bloedverlies had, werd
door den gemeente-geneesheer verbondenen
daar hij niet vervoerd kon worden in eene
naburige woning opgenomen.
De reden van den aanslag wordt in een
familieveete gezocht.
De politie stelt een onderzoek in.
